The real story of Rosa Parks -- and why we need to confront myths about Black history | David Ikard

Çeviri: berat güven Gözden geçirme: Can Boysan

I am the proud father of two beautiful children,

İki güzel çocuğu olan gururlu bir babayım,

Elijah, 15, and Octavia, 12.

Elijah 15 ve Octavia 12 yaşında.

When Elijah was in the fourth grade,

Elijah 4. sınıftayken

he came to me,

yanıma geldi,

came home from school bubbling over with excitement

okuldan dönmüştü ve Afrika kökenli Amerikalılar hakkında

about what he had learned that day about African-American history.

o gün okulda öğrendiği şeyden çok heyecanlanmıştı.

Now, I'm an African-American and cultural studies professor,

Ben Afrika kökenli bir Amerikalı ve kültür araştırmaları profesörüyüm

and so, as you can imagine,

ve tahmin edebileceğiniz gibi

African-American culture is kind of serious around my home.

Afrika kökenli Amerikalıların kültürü evde ciddiye alınır.

So I was very proud that my son was excited about what he had learned

Bu nedenle oğlumun o gün okulda öğrendiklerinden heyecan duyması

that day in school.

beni çok gururlandırmıştı.

So I said, "What did you learn?"

Yani "Ne öğrendin?" diye sordum.

He said, "I learned about Rosa Parks."

"Rosa Parks'ı öğrendim" dedi.

I said, "OK, what did you learn about Rosa Parks?"

"Peki, Rosa Parks hakkında ne öğrendin?" dedim

He said, "I learned that Rosa Parks was this frail, old black woman

"Rosa Parks 1950'li yıllarda Montgomery, Alabama'da yaşayan

in the 1950s

zayıf ve yaşlı

in Montgomery, Alabama.

siyah bir kadınmış.

And she sat down on this bus,

Yorgun ayaklarıyla

and she had tired feet,

bir otobüste oturuyormuş

and when the bus driver told her to give up her seat to a white patron,

ve otobüs şoförü ondan yerini bir beyaza vermesini istediğinde

she refused because she had tired feet.

yorgun olduğu için kalkmayı reddetmiş.

It had been a long day,

Uzun bir günmüş,

and she was tired of oppression,

baskıdan bıkmış

and she didn't give up her seat.

ve koltuğunu vermemiş.

And she marched with Martin Luther King,

Ve Martin Luther King ile yürüyüşe katılmış,

and she believed in nonviolence."

pasif direniş yanlısıymış." dedi.

And I guess he must have looked at my face

Sanırım yüzüme bakıp

and saw that I was a little less than impressed

onun bu tarih dersinden

by his

pek etkilenmediğimi

... um ...

görmüş olmalı.

history lesson.

And so he stopped, and he was like, "Dad, what's wrong? What did I get wrong?"

Bu nedenle durdu ve "Baba sorun ne? Yanlış mı anlamışım" gibi baktı.

I said, "Son, you didn't get anything wrong,

"Sen yanlış anlamamışsın oğlum

but I think your teacher got a whole lot of things wrong."

ama galiba öğretmenin epeyce şeyi yanlış biliyor" dedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

He said, "Well, what do you mean?"

"Ne demek istiyorsun?" dedi.

I said, "Rosa Parks was not tired.

"Rosa Parks yorgun değildi,

She was not old.

yaşlı değildi

And she certainly didn't have tired feet."

ve ayakları da kesinlikle yorgun değildi" dedim.

He said, "What?"

"Ne?" dedi

I said, "Yes!

"Değildi,

Rosa Parks was only 42 years old" --

Rosa Parks daha 42 yaşındaydı" dedim.

Yeah, you're shocked, right? Never heard that.

Şaşırdınız değil mi? Bunu hiç duymamıştınız.

"Rosa Parks was only 42 years old,

Rosa Parks sadece 42 yaşındaydı.

she had only worked six hours that day, and she was a seamstress

O gün sadece 6 saat çalışmıştı, bir terziydi

and her feet were just fine.

ve ayakları da gayet iyiydi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The only thing that she was tired of

Bıkıp yorulduğu tek şey

was she was tired of inequality.

eşitsizlikti,

She was tired of oppression."

baskıdan yorulmuştu."

And my son said,

Ve oğlum dönüp

"Well, why would my teacher tell me this thing?

"Peki ama öğretmenim bunu neden anlattı?

This is confusing for me."

Kafam karıştı" dedi.

Because he loved his teacher, and she was a good teacher,

Öğretmenini seviyordu ve o iyi bir öğretmendi.

a young-ish, 20-something white woman,

Genç, 20'li yaşlarda bir beyaz kadın,

really, really smart, pushed him, so I liked her as well.

gerçekten çok zeki biriydi, onu ben de severdim.

But he was confused. "Why would she tell me this?" he said.

Ama oğlanın aklı karışmıştı. "Bize bunları neden anlattı?" dedi.

He said, "Dad, tell me more. Tell me more. Tell me more about Rosa Parks."

"Baba, anlatsana. Daha çok anlat. Rosa Parks'ı daha çok anlat" dedi.

And I said, "Son, I'll do you one better."

"Oğlum ben sana daha iyisini yapayım" dedim.

He was like, "What?"

"Nasıl yani?" dedi.

I said, "I'm going to buy her autobiography,

"Sana otobiyografisini alacağım

and I'm going to let you read it yourself."

ve bırakayım kendin oku" dedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So as you can imagine,

Tahmin edeceğiniz gibi

Elijah wasn't too excited about this new, lengthy homework assignment

Elijah babasının ona verdiği bu yeni ve uzun ev ödevini

that his dad had just given him, but he took it in stride.

coşkuyla karşılamasa da bunu mesele yapmadı.

And he came back after he had read it,

Okuduktan sonra bana geldi,

and he was excited about what he had learned.

öğrendiklerinden heyecanlanmıştı.

He said, "Dad, not only was Rosa Parks not initially into nonviolence,

Şöyle dedi: "Rosa Parks başlarda pasif direnişle ilgilenmiyormuş

but Rosa Parks's grandfather, who basically raised her

ayrıca onu büyüten büyük babası da

and was light enough to pass as white,

kendine beyaz süsü verecek kadar açık tenliymiş,

used to walk around town with his gun in his holster,

kasabada silahla dolaşırmış

and people knew if you messed with Mr. Parks's children or grandchildren,

ve Bay Parks'ın çocukları veya torunlarına bulaşırsan

he would put a cap in your proverbial bottom."

mâlûm yerine tapayı yiyeceğini herkes bilirmiş."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Right?

Öyle değil mi?

He was not someone to mess with.

Bulaşılmaması gereken biriymiş.

And he said, "I also learned that Rosa Parks married a man in Raymond

"Ayrıca öğrendiğime göre Rosa Parks, Raymond'da biriyle evlenmiş

who was a lot like her grandfather."

ve adam büyük babası gibi de değilmiş."

He would organize.

Organizasyon yaparmış.

He was a civil rights activist.

Vatandaşlık hakları aktivistiymiş.

He would organize events

Toplantılar organize ediyormuş

and sometimes the events would be at Rosa Parks's home.

ve bazen toplantılar Rosa Parks'ın evinde oluyormuş.

And one time Rosa Parks remarked

Bir keresinde Rosa Parks

that there were so many guns on the table,

masanın üzerinde bir sürü silah görmüş

because they were prepared for somebody to come busting into the door

çünkü adamlar birilerinin kapıyı kırıp baskın yapmasına hazırlanmışlar

that they were prepared for whatever was going to go down,

ve iş nereye giderse gitsin buna hazırlarmış

that Rosa Parks said, "There were so many guns on the table

ve Rosa Parks şöyle demiş: "Masada o kadar çok silah vardı ki

that I forgot to even offer them coffee or food."

onlara kahve veya yemek ikram etmeyi bile unuttum."

This is who Rosa Parks was.

Rosa Parks işte böyle biriydi.

And in fact, Rosa Parks, when she was sitting on that bus that day,

Ve aslında Rosa Parks, o gün, o otobüste oturmuş,

waiting for those police officers to arrive

polis memurlarının gelmesini beklerken

and not knowing what was going to happen to her,

ve başına gelecekleri de bilmiyorken

she was not thinking about Martin Luther King,

Martin Luther King'i düşünmüyordu,

who she barely knew.

hatta onu pek bilmiyordu.

She was not thinking about nonviolence or Gandhi.

Düşündüğü şey pasif direniş veya Gandhi de değildi.

She was thinking about her grandfather,

Silahla dolaşan, bulaşılmaması gereken

a gun-toting, take-no-mess grandfather.

büyük babasını düşünüyordu.

That's who Rosa Parks was thinking about.

Rosa Parks'ın düşündüğü kişi oydu.

My son was mesmerized by Rosa Parks,

Oğlum Rosa Parks'dan büyülenmişti

and I was proud of him to see this excitement.

ve onda bu heyecanı görmek beni gururlandırmıştı.

But then I still had a problem.

Ama hâlâ bir sorun vardı.

Because I still had to go his school

Yine de okula gidip

and address the issue with his teacher,

öğretmenle bu konuyu ele almam gerekiyordu

because I didn't want her to continue to teach the kids

çünkü çocuklara tarihi yanlış öğretmeye

obviously false history.

devam etmesini istemiyordum.

So I'm agonizing over this,

Bu içime sıkıntı veriyordu

primarily because I understand, as an African-American man,

ve temel nedeni ise bir Afrika kökenli Amerikalı olarak

that whenever you talk to whites about racism

beyazlarla ırkçılık konusunu veya ırkla ilgili hassas şeyleri

or anything that's racially sensitive,

ne zaman konuşmaya kalkışsan

there's usually going to be a challenge.

her zaman zorlukla karşılaşmandı.

This is what white sociologist Robin DiAngelo calls "white fragility."

Buna beyaz toplum bilimci Robin DiAngelo "beyaz kırılganlığı" diyor.

She argues that, in fact,

Aslında şunu ileri sürüyor:

because whites have so little experience being challenged

Beyazların, beyaz ayrıcalıklarının sorgulanması konusunda

o kadar az deneyimi vardır ki

about their white privilege

that whenever even the most minute challenge is brought before them,

bunu gündeme getirip sorgulamaya başladığınız anda

they usually cry,

genellikle ağlarlar,

get angry

öfkelenirler

or run.

veya kaçarlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And I have experienced them all.

Bunların hepsini ben de gördüm.

And so, when I was contemplating confronting his teacher,

Yani oğlanın öğretmeniyle görüşmeyi düşünüp taşınırken

I wasn't happy about it,

bundan mutlu değildim

but I was like, this is a necessary evil

ama potansiyelini kullanan siyah çocuklar yetiştirmek isteyen

of being a black parent trying to raise self-actualized black children.

siyah bir baba için de bu kaçınılmaz bir zorunluluktu.

So I called Elijah to me and said,

Elijah'ı arayıp

"Elijah, I'm going to set up an appointment with your teacher

ona, "Elijah, öğretmeninden bir randevu alacağım

ve bu yanlışı düzeltmeye çalışacağım,

and try and correct this

and maybe your principal.

belki müdürle de görüşürüm.

What do you think?"

Buna ne dersin?"

And Elijah said,

Elijah şöyle dedi:

"Dad, I have a better idea."

"Baba, daha iyi bir fikrim var."

And I said, "Really? What's your idea?"

"Öyle mi? Fikrin ne" dedim.

He said, "We have a public speaking assignment,

"Bir topluluk konuşması ödevimiz var

and why don't I use that public speaking assignment

ve Rosa Parks hakkındaki efsaneleri çürütmek için

to talk about debunking the myths of Rosa Parks?"

bu topluluk konuşması ödevini kullanalım mı?

And I was like,

Şöyle bir şey dedim:

"Well, that is a good idea."

"Bu iyi bir fikir."

So Elijah goes to school,

Böylece Elijah okula gitti,

he does his presentation,

sunumunu yaptı,

he comes back home,

eve döndü

and I could see something positive happened.

ve olumlu bir şeyler olduğunu görebiliyordum.

I said, "Well, what happened, son?"

"Nasıl gitti oğlum?" dedim.

He said, "Well, later on in that day,

"O gün, daha sonra

the teacher pulled me aside,

öğretmen beni bir kenara çekti

and she apologized to me for giving that misinformation."

ve yanlış bilgi verdiği için özür diledi." dedi.

And then something else miraculous happened the next day.

Ertesi gün mucize gibi bir şey daha oldu.

She actually taught a new lesson on Rosa Parks,

Öğretmen Rosa Parks hakkında yeni bir ders daha yaptırdı,

filling in the gaps that she had left and correcting the mistakes that she made.

önceki hatalarını düzeltti ve eksik kısımları giderdi.

And I was so, so proud of my son.

Oğlumdan çok gurur duyuyordum.

But then I thought about it.

Fakat sonra bunu düşünüp

And I got angry.

öfkelendim.

And I got real angry.

Gerçekten çok öfkelendim.

Why? Why would I get angry?

Neden? Neden mi öfkelenmiştim.

Because my nine-year-old son had to educate his teacher

Çünkü benim dokuz yaşındaki oğlum, tarih konusunda

öğretmenini eğitmek zorunda kalmıştı,

about his history,

had to educate his teacher about his own humanity.

kendi insanlığı konusunda öğretmenini eğitmek zorunda kaldı.

He's nine years old.

O daha dokuz yaşında.

He should be thinking about basketball or soccer

Düşünmesi gereken şey basketbol, futbol

or the latest movie.

veya son filmler olmalı.

He should not be thinking about having to take the responsibility

Öğretmenini, öğrencileri,

of educating his teacher,

kendisi ve tarihi konusunda

his students,

eğitmek gibi bir sorumluluğu

about himself, about his history.

üstlenmeyi düşünmemeli.

That was a burden that I carried.

Bu benim taşıdığım bir yüktü.

That was a burden that my parents carried

Benim ana babamın taşıdığı bir yüktü

and generations before them carried.

ve onlardan önceki kuşakların da.

And now I was seeing my son take on that burden, too.

Şimdi de oğlumun da bu yükü sırtlandığını görüyordum.

You see, that's why Rosa Parks wrote her autobiography.

Gördüğünüz üzere, Rosa Parks bu yüzden otobiyografisini yazdı.

Because during her lifetime,

Çünkü daha hayattayken,

if you can imagine,

şunu bir düşünün,

you do this amazing thing,

hayranlık veren bu şeyi yapıyorsunuz,

you're alive and you're talking about your civil rights activism,

hayattasınız ve vatandaşlık hakları eylemlerinizi anlatıyorsunuz

and a story emerges

ama bir hikâye peydah oluyor

in which somebody is telling the world

ve dünyaya sizin yaşlı biri olduğunuzu,

that you were old and you had tired feet

ayaklarınızın yorgun olduğunu

and you just were an accidental activist,

ve kazara bir eylemci olduğunuzu anlatıyor,

not that you had been activist by then for 20 years,

o zamanlarda 20 yıllık bir eylemci olduğunuzu değil,

not that the boycott had been planned for months,

boykotun aylardır planlanmakta olduğunu değil

not that you were not even the first or the second or even the third woman

ve hatta bunu yaptığı için tutuklanan

to be arrested for doing that.

ilk veya ikinci kadın olduğunuzu da değil.

You become an accidental activist, even in her own lifetime.

Daha hayattayken bile bir tesadüfi eylemci oluyorsunuz.

So she wrote that autobiography to correct the record,

Otobiyografisini bu kayıtları düzeltmek için yazdı

because what she wanted to remind people of

çünkü insanlara 1950'lerde

was that this

işlerin nasıl olduğunu,

is what it was like

Amerika'da siyah olmaya çalışmanın

in the 1950s

ve haklarınız için savaşmanın

trying to be black in America

nasıl bir şey olduğunu

and fight for your rights.

hatırlatmak istemişti.

During the year, a little over a year, that the boycott lasted,

O yılki boykot bir yıldan biraz daha uzun sürdü,

there were over four church bombings.

dörtten fazla kilise bombalandı.

Martin Luther King's house was bombed twice.

Martin Luther King'in evi iki kez bombalandı.

Other civil rights leaders' houses were bombed in Birmingham.

Birmingham'da diğer vatandaşlık hakları liderlerinin evleri bombalandı.

Rosa Parks's husband slept at night with a shotgun,

Rosa Parks'ın kocası geceleri av tüfeği ile uyuyordu

because they would get constant death threats.

çünkü sürekli ölüm tehditleri alıyorlardı.

In fact, Rosa Parks's mother lived with them,

Rosa Parks'ın annesi onlarla birlikte yaşıyor

and sometimes she would stay on the phone for hours

ve biri arayıp ölüm tehdidi yapmasın diye

so that nobody would call in with death threats,

telefonu bazen saatlerce kapatmıyordu

because it was constant and persistent.

çünkü tehditler bitip tükenmiyordu.

In fact, there was so much tension,

Aslında tansiyon o kadar yüksek,

there was so much pressure, there was so much terrorism,

baskı o kadar yoğun, terörizm o kadar yaygındı ki

that Rosa Parks and her husband, they lost their jobs,

Rosa Parks ve kocası işini kaybetti,

and they became unemployable

iş verilmeyen kişiler oldular

and eventually had to leave and move out of the South.

ve sonunda Güney'i terk edip taşınmak zorunda kaldılar.

This is a civil rights reality

Rosa Parks'ın, insanların anlamasını istediği

that Rosa Parks wanted to make sure that people understood.

vatandaşlık hakları realitesi bu.

So you say, "Well, David, what does that have to do with me?

Şimdi bana "Tamam da David, bunların benimle ne ilgisi var?

I'm a well-meaning person.

Ben iyi niyetli biriyim.

I didn't own slaves.

Kölelerim yoktu.

I'm not trying to whitewash history.

Tarihe beyaz badana çekmeye çalışmıyorum.

I'm a good guy. I'm a good person."

Ben iyi bir adamım. İyi biriyim." diyorsanız

Let me tell you what it has to do with you,

bunun sizinle ne ilgisi var anlatayım,

and I'll tell it to you by telling you a story

bunu size benim profesörüm olan,

about a professor of mine, a white professor,

beyaz bir profesör olan biriyle ilgili bir öyküyle anlatayım.

when I was in graduate school, who was a brilliant, brilliant individual.

Okuldaydım ve kendisi harikulade bir insandı.

We'll call him "Fred."

Ona "Fred" diyelim.

And Fred was writing this history of the civil rights movement,

Fred, vatandaşlık hakları tarihini yazıyordu

but he was writing specifically about a moment

fakat aslında Kuzey Carolina'da yaşanan

that happened to him in North Carolina

belirli bir şeyi yazıyordu.

when this white man shot this black man in cold blood in a wide-open space

Beyaz bir adam siyah bir adamı soğukkanlı bir biçimde öldürmüş

and was never convicted.

ve bundan asla mahkum olmamıştı.

And so it was this great book,

Yani şahane bir kitaptı

and he called together a couple of his professor friends

ve Fred birkaç profesör arkadaşını çağırıp

and he called me to read a draft of it before the final submission.

kitabın son halini teslim etmeden önce benden taslağı okumamı istedi.

And I was flattered that he called me;

Beni çağırması koltuklarımı kabartmıştı.

I was only a graduate student then.

O zamanlar daha öğrenciydim.

I was kind of feeling myself a little bit. I was like, "OK, yeah."

Kendi kendime "Tamam, olur" dedim.

I'm sitting around amongst intellectuals,

Entelektüellerin arasına oturdum

and I read the draft of the book.

ve kitabın taslağını okudum.

And there was a moment in the book

Kitabın bir yerinde ciddi bir sorun vardı

that struck me as being deeply problematic,

ve bu beni sarsınca

and so I said,

şöyle dedim:

"Fred," as we were sitting around talking about this draft,

"Fred" oturmuş taslak hakkında konuşuyoruz,

I said, "Fred, I've got a real problem with this moment that you talk

Dedim ki, "Fred, kitapta sizin hizmetçiden bahsettiğin yerle ilgili

about your maid in your book."

ciddi bir sorun yaşıyorum."

And I could see Fred get a little "tight," as we say.

Fred'in biraz "gerildiğini" gördüm.

He said, "What do you mean? That's a great story.

"Ne demek istiyorsun? O şahane bir öykü.

It happened just like I said."

Aynen yazdığım gibi oldu" dedi.

I said, "Mmm ... can I give you another scenario?"

Ben de "Sana farklı bir senaryo sunabilir miyim? dedim.

Now, what's the story?

Peki öykü neydi?

It was 1968.

1968 Yılı,

Martin Luther King had just been assassinated.

Martin Luther King suikastı yeni olmuş

His maid, "domestic" -- we'll call her "Mabel,"

ve Fredlerin "hizmetçisi" adına "Mabel" diyelim,

was in the kitchen.

mutfaktadır.

Little Fred is eight years old.

Küçük Fred sekiz yaşındadır.

Little Fred comes into the kitchen,

Küçük Fred mutfağa girer

and Mabel, who he has only seen as smiling and helpful and happy,

ve Mabel, daima güleryüzlü, mutlu ve yardımsever olan Mabel,

is bent over the sink,

lavabonun üzerine eğilmiş

and she's crying,

ağlamaktadır.

and she's sobbing

Keder içinde, hıçkıra hıçkıra

inconsolably.

ağlamaktadır.

And little Fred comes over to her and says, "Mabel, what is wrong?"

Küçük Fred ona yaklaşır ve "Mabel, sorun ne?" diye sorar.

Mabel turns, and she says,

Mabel döner ve şöyle der:

"They killed him! They killed our leader. They killed Martin Luther King.

"Onu öldürdüler! Liderimizi öldürdüler. Martin Luther King'i öldürdüler.

He's dead! They are monsters."

O öldü! Bunlar canavar."

And little Fred says,

Ve küçük Fred şöyle der:

"It'll be OK, Mabel. It'll be OK. It'll be OK."

"Bunlar geçecek Mabel, geçecek. Her şey yoluna girecek."

And she looked at him, and she says, "No, it's not going to be OK.

Mabel ona bakar ve şunu der: "Hayır, hiçbir şey yoluna girmeyecek.

Did you not hear what I just said?

Ne dediğimi duymadın mı?

They killed Martin Luther King."

Martin Luther King'i öldürdüler."

And Fred,

Ve Fred,

son of a preacher,

bir rahibin oğlu olan Fred

looks up at Mabel, and he says,

Mabel'e bakar ve şöyle der:

"But Mabel, didn't Jesus die on the cross for our sins?

"Ama Mabel, İsa da bizim günahlarımız için çarmıhta ölmedi mi?

Wasn't that a good outcome?

Bu iyi bir sonuç değil miydi?

Maybe this will be a good outcome.

Belki bunun sonucu da iyi olacak.

Maybe the death of Martin Luther King will lead to a good outcome."

Belki de Martin Luher King'in ölümü iyi şeylere vesile olacak."

And as Fred tells the story,

Fred öyküyü anlatırken

he says that Mabel put her hand over her mouth,

Mabel'in eliyle ağzını kapattığını yazıyor

she reached down and she gave little Fred a hug,

ve eğilip küçük Fred'i kucaklar,

and then she reached into the icebox,

sonra da buzdolabına uzanıp

and took out a couple Pepsis,

iki Pepsi alır

gave him some Pepsis

ve ona biraz Pepsi verip

and sent him on his way to play with his siblings.

kardeşleriyle oyun oynamaya gönderir.

And he said,

Ve şöyle der:

"This was proof that even in the most harrowing times of race struggle

"Bu durum, Irkların mücadelesinin bu en yürek burkan anlarında bile

that two people could come together across racial lines

iki insanın ırk bariyerlerini aşıp bir araya gelebileceğinin

and find human commonality

ve sevgi ve şefkat çizgisinde

along the lines of love and affection."

ortak insani özellikleri bulabileceğinin ispatıydı."

And I said, "Fred, that is some BS."

Şöyle dedim: "Fred, bu biraz zırva olmuş."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

Fred was like,

Fred şöyle bir şey dedi:

"But I don't understand, David. That's the story."

"Anlamadım David. Öykü böyle."

I said, "Fred, let me ask you a question."

"Fred, bir soru sormama izin ver" dedim.

I said, "You were in North Carolina in 1968.

"1968 yılıydı ve Kuzey Carolina'daydın

If Mabel would've went to her community -- you were eight years old --

Eğer Mabel kendi insanları arasında olsa-- sen sekiz yaşındaydın--

what do you think the eight-year-old African-American children

sence sekiz yaşındaki Afrika Kökenli Amerikalı çocuklar

were calling her?

onu nasıl çağırırdı?"

Do you think they called her by her first name?"

Sence ona ilk adıyla seslenirler miydi?

No, they called her "Miss Mabel,"

Hayır, ona "Mabel Hanım" derler

or they called her "Miss Johnson," or they called her "Auntie Johnson."

veya ona "Bayan Johnson" derler veya ona "Mabel Teyze" derlerdi.

They would have never dared call her by her first name,

Ona asla ilk adıyla hitap etmeye cüret etmezlerdi

because that would have been the height of disrespect.

çünkü bu büyük saygısızlık olurdu.

And yet, you were calling her by her first name

Halbuki siz ona orada çalıştığı günlerde

every single day that she worked,

ilk adıyla hitap ediyordunuz

and you never thought about it."

ve bu durumu hiç düşünmediniz."

I said, "Let me ask you another question: Was Mabel married?

"Sana bir soru daha sorayım, Mabel evli miydi?

Did she have children?

Çocukları var mıydı?

What church did she go to?

Hangi kiliseye giderdi?

What was her favorite dessert?"

En sevdiği tatlı neydi?" dedim.

Fred could not answer any of those questions.

Fred bu soruların hiçbirine cevap veremedi.

I said, "Fred, this story is not about Mabel.

"Fred, bu öykü Mabeli anlatmıyor.

This story is about you."

Bu öykü seni anlatıyor" dedim.

I said, "This story made you feel good,

"Bu öykü sana kendini iyi hissettiriyor

but this story is not about Mabel.

ama bu öykü Mabel hakkında değil" dedim.

The reality is,

Gerçek şu,

what probably happened was, Mabel was crying,

muhtemelen olan şuydu, Mabel ağlıyordu,

which was not something she customarily did,

yalnız bu onun her zaman yaptığı bir şey değildi

so she was letting her guard down.

yani kendini bırakmıştı.

And you came into the kitchen,

Sen mutfağa girdin

and you caught her at a weak moment where she was letting her guard down.

ve onu zayıf bir anında, kendini bıraktığı bir anda yakaladın.

And see, because you thought of yourself as just like one of her children,

Kendini onun çocuklarından biri gibi görüyordun,

you didn't recognize that you were in fact the child of her employer.

aslında onun patronunun çocuğu olduğunu idrak edemiyordun

And she'd found herself yelling at you.

ve onun sana bağırdığını gördün.

And then she caught herself,

Ama sonra Mabel kendine geldi

realizing that, 'If I'm yelling at him

ve "Eğer ona bağırıp çağırırsam

and he goes back and he tells his dad or he tells mom,

gidip ana babasına söyler ve işten atılabilirim"

I could lose my job.'

diye düşündü.

And so she tempered herself, and she ended up --

Böylece metanetini korudu ve sonunda--

even though she needed consoling -- she ended up consoling you

teselliye ihtiyacı olan kendisi olduğu halde --

and sending you on your way,

o seni teselli edip gönderdi

perhaps so she could finish mourning in peace."

ve belki de böylece sessizlik içinde yas tutabilecekti."

And Fred was stunned.

Fred afallamıştı

And he realized that he had actually misread that moment.

ve o anı aslında yanlış yorumladığını fark etmişti.

And see, this is what they did to Rosa Parks.

İşte Rosa Parks'a yaptıkları şey bu.

Because it's a lot easier to digest an old grandmother with tired feet

Bütün gün çalışmış olan ayakları yorgun ve sırtı ağrıyan,

who doesn't stand up because she wants to fight for inequality,

eşitsizliğe karşı mücadele etmek için ayağa kalmak istemeyen

but because her feet and her back are tired,

yaşlı nine öyküsünü hazmetmek

and she's worked all day.

çok daha kolay.

See, old grandmothers are not scary.

Yani yaşlı nineler ürkütücü değildir.

But young, radical black women

Fakat kimseden bir şey beklemeyen,

who don't take any stuff from anybody

iktidara karşı ayağa kalkan

are very scary,

ve bu yolda ölmeye hazır olan

who stand up to power

genç ve radikal siyah kadınlar

and are willing to die for that --

çok korkutucudur--

those are not the kind of people

onlar bizi huzursuz eden

that make us comfortable.

türden insanlardır.

So you say,

Peki şunu derseniz:

"What do you want me to do, David?

"David, ne yapmamı bekliyorsun?

I don't know what to do."

Ne yapılacağını ben bilmiyorum."

Well, what I would say to you is,

Size şunu söyleyebilirim:

there was a time in which,

bir zamanlar, bu ülkede

if you were Jewish, you were not white,

eğer Yahudiysen, beyaz değildin,

if you were Italian, you were not white,

eğer İtalyansan, beyaz değildin

if you were Irish, you were not white

eğer İrlandalıysan, beyaz değildin.

in this country.

It took a while before the Irish, the Jews and the Italians became white.

İrlandalı, Yahudi ve İtalyanların beyaz olması biraz zaman aldı.

Right?

Öyle değil mi?

There was a time in which you were "othered,"

"Ötekileştirildiğin" zamanlar,

when you were the people on the outside.

dışarıda bırakıldığın zamanlar olmuştu.

Toni Morrison said,

Toni Morrison şöyle demiş:

"If, in order for you to be tall, I have to be on my knees,

"Senin boyun uzun görünsün diye ben diz çökmek zorundaysam

you have a serious problem."

senin ciddi bir sorunun var demektir.

She says, "White America has a serious, serious problem."

Şunu demiş: "Beyaz Amerika'nın çok ciddi bir sorunu var."

To be honest, I don't know if race relations will improve in America.

Dürüst olmak gerekirse, ırk konusu Amerika'da düzelir mi bilmem.

But I know that if they will improve,

Ama şunu biliyorum, eğer bu konu düzelecekse

we have to take these challenges on head on.

bu zorluklara bodoslama dalmak zorundayız.

The future of my children depends on it.

Çocuklarımın geleceği buna bağlı.

The future of my children's children depends on it.

Çocuklarımın çocuklarının geleceği buna bağlı.

And, whether you know it or not,

İster bilin ister bilmeyin,

the future of your children and your children's children

sizin çocuklarınız ve torunlarınızın da

depends on it, too.

geleceği buna bağlı.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)