Tom Osborn: A new way to help young people with their mental health | TED

Çeviri: Nevaz Mescioğlu Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Around the world and especially in low-resource countries

Dünyada ve özellikle memleketim Kenya gibi az gelişmiş ülkelerde psikolojik sorunlar,

like my home country of Kenya,

mental health problems prevent young people

genç bireylerin bağımsız ve başarılı bir hayat sürdürmelerini engelliyor.

from living independent and successful lives.

I was born and raised in a small sugarcane farm.

Küçük bir şeker kamışı tarlasında doğup büyüdüm.

Some of my early memories are those of my younger brother and I

En eski anılarımdan bazıları, erkek kardeşimle tarlada dolaşıp

walking around and pretending that we owned the sugarcane.

şeker kamışlarının sahibiymiş gibi yapmamızdı.

But most of these memories were actually from school.

Fakat anılarımın çoğu aslında okuldaki anılarımdı.

My parents and especially my mother,

Ebeveynim, özellikle de annem, onların erişemediği eğitime

made sure that I knew how much they'd sacrificed

ve başarıya giden yola benim erişebilmem adına

for me to have the education

and the path to success that they did not.

neler feda ettiklerini anlamam için uğraştılar.

They were very clear that the stakes were too high.

Büyük miktar ortaya koydukları hakkında çok nettiler.

There was no room for disappointment.

Hayal kırıklığına yer yoktu.

There was no room for failure.

Başarısızlığa yer yoktu.

When I was 12,

On iki yaşındayken yerel bir ilkokulun yatılı okul kısmına geçtim.

I moved to the boarding section of a local primary school.

Here we will wake up at 4am to a set of math problems

Burada, sabah dörtte birtakım matematik sorularına gözümüzü açardık.

that we had to solve before breakfast.

Bu soruları kahvaltıdan önce çözmemiz gerekirdi.

We'd only go to bed, sometimes after 11,

Yatağa ise ancak o gecenin fen sorularını çözersek gidebilirdik

if we solved that night's science problems.

ki bu bazen saat on biri de geçerdi.

In high school, the pressure was even higher.

Lisede baskı çok daha fazlaydı.

The early-morning to late-night routines

Sabah erken kalkıp gece geç yatma rutinine

were now supplemented by Saturday and Sunday classes.

artık cumartesi ve pazar dersleri de eklenmişti.

It was here in high school

İşte burada, lisede, bu basınçlı tencere sisteminin

where I began to notice the personal,

bana ve çevremdekilere verdiği

emotional and behavioral toll that this pressure-cooker system

kişisel, duygusal ve davranışsal hasarı fark etmeye başlamıştım.

had exerted of myself and those around me.

I noticed it, for example,

Örneğin, 10. sınıfta sülfürik asit üretimine çalışmaktan bıktığımda,

when tired of cramming the production of sulfuric acid,

I stopped taking notes or engaging with chemistry in 10th grade.

not tutmayı ve kimyayla ilgilenmeyi bıraktığımda fark etmiştim.

I noticed it when my friend Onsongo

Arkadaşım Onsongo, hayatının bir harf notuna dönüşmesinden bıkıp

tired that his life had been reduced to a letter grade,

had enough and quit school.

okulu bıraktığında fark etmiştim.

I noticed it when a schoolmate, whom I will call Otieno,

Okuldan arkadaşım, ismi Otieno olsun, kendi canına kıydığında fark etmiştim.

took his own life.

But all this time,

Fakat bunca zaman,

all this time, what came to mind was that this was life.

bunca zaman bunun hayat olduğunu düşünmüştüm.

Life was trouble sleeping or sleeping too much.

Hayat, uyuyamamak veya çok fazla uyumaktı.

Life was little interest or pleasure in doing the things that gave you joy.

Eskiden size keyif veren şeyleri yapmaya ilgisiz olmak ve keyif almamaktı.

Life was constantly feeling down,

Hayat; sürekli üzgün hissetmek,

crushing under the weight of the feelings of hopelessness.

duygu ve umutsuzluğun ağırlığı altında ezilmekti.

That was life.

Hayat işte buydu.

It was only recently, some five years after high school,

Hayat olduğunu sandığımız şeyin aslında psikolojik sorunlar olabileceğini

that I began to realize that what we thought was life

ancak son zamanlarda, liseden beş yıl kadar sonra fark etmeye başladım.

could have, in fact, been mental health problems.

Was it possible that we were struggling with depression and anxiety

Depresyon ve anksiyeteyle mücadele ediyor ve bunu bilmiyor olabilir miydik?

and just didn't know about it?

That, in fact, was the case.

Durum tam olarak buydu.

Studies now show that almost 50 percent of Kenyan adolescents

Araştırmalar gösteriyor ki Kenyalı gençlerin yüzde ellisi

struggle with mental health problems.

psikolojik sorunlar yaşıyor.

And in such a youthful country,

Nüfusun yarısının on dokuz yaşında ya da daha genç olduğu

where half the population is 19 years or younger,

bu kadar genç nüfuslu bir ülkede

youth mental health has now become an urgent public health priority.

gençlerin psikolojik sorunları, acil halk sağlık önceliği hâline geldi.

Over the past few years,

Bu halk sağlığı sorununu, genç bireylerin ruh sağlığı hizmetlerinin ne olduğunu

I've been working to turn this public health problem

into an opportunity for young people

yeniden düşünüp tanımlayacakları bir fırsata dönüştürmek için

to reimagine and redefine what mental health care could look like.

son birkaç yıldır çabalıyorum.

We're doing this by tackling the three big issues

Bunu, gençlerin yardım almasını engelleyen üç büyük sorunu ele alarak yapıyoruz.

that prevent young people from getting help.

One, the lack of mental health experts.

Birincisi, yetersiz sayıda ruh sağlığı uzmanının olması.

Two, the stigma around mental health.

İkincisi, ruh sağlığının damgalanması.

And three, the sad reality that most mental health treatments

Üçüncüsü ise şu üzücü gerçek:

Çoğu psikolojik tedavi, benim gibi görünen

were not built and designed for young people

ve benim sahip olduğum geçmişe sahip gençlere yönelik değil.

who look like me and have my background.

Because we have only two clinicians for every one million Kenyans,

Her bir milyon Kenyalı için sadece iki klinisyenin olduğu

and two -- yes, only two --

ve ülkede iki, evet, yalnızca iki tane çocuk ve ergen psikiyatrı olduğu için

child and adolescent psychiatrist in the whole country,

we are expanding mental health care access by training [18- to 22-year-old] Kenyans

18 - 22 yaş aralığındaki Kenyalıları sağlık çalışanı olmaları için eğiterek

ruh sağlığı hizmetlerini genişletiyoruz.

as lay providers.

These young Kenyans are delivering evidence-based care to their peers

Bu genç Kenyalılar,

yaşıtlarına isteyen tüm gençlerin yardım almasını sağlayan

through a structured and tiered model

yapılandırılmış, aşamalı model yoluyla kanıta dayalı hizmet ulaştırıyor.

that ensures that all young people who want can get help.

Because of a stigma of mental health

Kenya’nın sömürge döneminden şimdiye kadar ruh sağlığının damgalanmasından dolayı

that still exists from Kenya's colonial past,

we are delivering interventions

ruhsal bozukluğa resmi tanı konmadan müdahalelerimizi yapıyoruz

without a formal diagnosis of mental health,

and our interventions focus on building character strengths,

ve müdahalelerimiz güçlü bir karakter oluşturmaya,

on strengthening individual autonomy

kişisel bağımsızlığı güçlendirmeye

and on improving overall human functioning and well-being.

ve genel olarak işlevselliği ve sağlığı iyileştirmeye odaklanıyor.

Because our lay providers work within the communities

Sağlık çalışanlarımız, yetiştikleri topluluklarda,

where they come from,

önceden gittikleri okul sisteminde görev aldıkları için,

in the school systems that they themselves went to

and deliver what is truly a for-youth and by-youth mental health care treatment,

genç temelli ve gençlere yönelik psikolojik tedavi sağladıkları için

we are fixing the divide between mental health treatment

psikolojik tedavi ile hizmet ettikleri toplulukların

and the social and cultural needs of the communities that they serve.

sosyal ve kültürel ihtiyaçları arasındaki bölünmeyi düzeltiyoruz.

Since 2018, we have used this youth-based model

2018′den beri Kenya çapında ruh sağlığı hizmeti vermek için

to bring mental health care across Kenya.

bu gençlik temelli modeli kullandık

And what we have found is that this model works.

ve bu modelin işe yaradığını ortaya koyduk.

Young people are reporting reductions in depression and anxiety symptoms.

Gençler, depresyon ve anksiyete semptomlarında azalma olduğunu bildiriyor.

They’re reporting improvements in their social relationships

Yeteneklerinin dünyayı değiştirebileceğine dair görüşlerinde

and in their views about their abilities to change the world.

ve sosyal ilişkilerinde gelişmeler olduğunu bildiriyorlar.

And in what will make my mom happy,

Ayrıca annemi mutlu edecek şekilde

they are also reporting improvements in their academic grades.

akademik notlarındaki yükselmeleri de bildiriyorlar.

Mental health is not a Kenyan problem.

Psikolojik sağlık, Kenya’ya özgü bir sorun değil.

It is not an African problem.

Afrika’ya özgü bir sorun da değil.

This is a global problem.

Bu, küresel bir sorun.

We need big ideas to tackle this problem.

Bu sorunun üstesinden gelmek için büyük fikirlere ihtiyacımız var.

And our case for optimism is that our youth-oriented,

Bizim iyimserliğimiz şu ki gençlere yönelik topluluk odaklı modelimiz

community-focused model can be a template for the rest of the world.

dünyanın geri kalanı için bir örnek olabilir.

One other early memory from childhood

Bir diğer çocukluk anım ise büyükannem Yunita’nın anlattığı bir masal.

is a story that my grandmother, Yunita, told me.

A long time ago, before the sugarcane farms,

Uzun zaman önce, şeker kamışı tarlalarından önce,

before the grass-thatched huts and the round compounds,

ot ve saman çatılı yuvarlak evlerden önce

the animals lived happily because there was plenty in the land

hayvanlar mutluluk içinde yaşıyordu

çünkü bol bol toprak ve umutlu bir gelecek vardı.

and a future to look forward to.

But farming threatened the land,

Fakat tarım, toprağı tehdit etti

and the future was all of a sudden bleak.

ve gelecek, aniden iç karartıcı oldu.

And so the lion roared.

Bu yüzden aslan kükredi

But there was no water.

ama su yoktu.

And the elephant grunted.

Fil homurdandı

But there was no water.

ama su yoktu.

And the cheetah yelped,

Çita acıyla miyavladı

but there was no water.

ama su yoktu.

But when the young antelope asked them to come together

Fakat genç antilop onları birlik olmaya ve bir kuyu açmaya davet ettiğinde

and build a well, there was water.

artık su vardı.

There was a future.

Gelecek vardı.

There was hope.

Umut vardı.

This is our young antelope moment.

Bu, bizim genç antilop anımız.

Let us come together and let us build a world

Birlik olup dünyanın her yerindeki tüm genç bireylerin

where all young people, all over the world can flourish and thrive.

gelişip serpilebileceği bir dünya inşa edelim.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)