Tom Osborn: A new way to help young people with their mental health | TED

Translator: Thục Đan Lê Hoàng Reviewer: Nhu PHAM

Khắp thế giới, đặc biệt ở các quốc gia có ít tài nguyên

Around the world and especially in low-resource countries

like my home country of Kenya,

như quê hương tôi, Kenya,

mental health problems prevent young people

sức khỏe tinh thần khiến người trẻ

from living independent and successful lives.

khó có được một cuộc sống độc lập và thành công.

Tôi sinh ra và lớn lên trong một trang trại mía nhỏ.

I was born and raised in a small sugarcane farm.

Some of my early memories are those of my younger brother and I

Một trong những kỷ niệm đầu đời là tôi và các em trai

walking around and pretending that we owned the sugarcane.

đi dạo xung quanh và giả vờ rằng mình sở hữu cánh đồng mía.

But most of these memories were actually from school.

Nhưng phần lớn những kỷ niệm thực sự là ở trường học.

My parents and especially my mother,

Bố mẹ tôi đặc biệt là mẹ,

made sure that I knew how much they'd sacrificed

luôn nhắc tôi biết rằng họ đã hy sinh nhiều thế nào

for me to have the education

để tôi được giáo dục

and the path to success that they did not.

và mở lối đến thành công mà họ đã không có.

They were very clear that the stakes were too high.

Họ biết là có rất nhiều rủi ro

There was no room for disappointment.

Không có chỗ cho sự thất vọng.

There was no room for failure.

Không có chỗ cho thất bại.

When I was 12,

Khi lên 12 tuổi,

I moved to the boarding section of a local primary school.

tôi chuyển đến khu nội trú của một trường tiểu học địa phương.

Here we will wake up at 4am to a set of math problems

Ở đây, chúng tôi phải thức dậy từ 4 giờ sáng để giải bài tập toán

that we had to solve before breakfast.

và phải giải xong trước bữa sáng.

We'd only go to bed, sometimes after 11,

Thỉnh thoảng, chúng tôi đi ngủ sau 11 giờ

if we solved that night's science problems.

nếu đã giải được bài tập khoa học.

In high school, the pressure was even higher.

Vào cấp ba, áp lực ngày càng đè nặng.

Nếp sinh hoạt từ sáng sớm đến tối khuya

The early-morning to late-night routines

were now supplemented by Saturday and Sunday classes.

giờ được bổ sung bằng các lớp học vào thứ bảy và chủ nhật.

Đó chính là ở trường cấp ba của tôi

It was here in high school

nơi tôi bắt đầu nhận thấy những ảnh hưởng xấu

where I began to notice the personal,

emotional and behavioral toll that this pressure-cooker system

lên cảm xúc và hành vi cá nhân mà hệ thống này đã

had exerted of myself and those around me.

tạo ra cho tôi và những người xung quanh.

I noticed it, for example,

Tôi nhận thấy, ví dụ,

when tired of cramming the production of sulfuric acid,

khi mệt mỏi với việc tạo ra axit sunfuric,

I stopped taking notes or engaging with chemistry in 10th grade.

tôi đã dừng ghi chép hoặc ngừng tham gia vào lớp hóa năm lớp 10.

I noticed it when my friend Onsongo

Tôi đã nhận ra khi bạn tôi Onsongo,

tired that his life had been reduced to a letter grade,

quá mệt mỏi với cuộc sống chỉ xoay quanh bảng điểm,

had enough and quit school.

đã quyết định bỏ học.

I noticed it when a schoolmate, whom I will call Otieno,

Tôi đã nhận ra khi bạn cùng lớp của tôi, Otieno,

took his own life.

tự tử.

But all this time,

Nhưng suối thời gian này,

all this time, what came to mind was that this was life.

tôi chỉ cho rằng cuộc sống là thế.

Life was trouble sleeping or sleeping too much.

Cuộc sống là khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều.

Life was little interest or pleasure in doing the things that gave you joy.

Cuộc sống có ít niềm vui hoặc vui thích khi làm điều ta muốn.

Life was constantly feeling down,

Cuộc sống là liên tục cảm thấy tụt dốc,

crushing under the weight of the feelings of hopelessness.

vì những cảm giác tuyệt vọng luôn đè nặng,

That was life.

Cuộc sống là thế.

It was only recently, some five years after high school,

Chỉ mới đây thôi, khoảng năm năm sau đó,

that I began to realize that what we thought was life

tôi bắt đầu nhận ra những gì chúng tôi từng cho là lẽ thường

could have, in fact, been mental health problems.

có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe tinh thần.

Was it possible that we were struggling with depression and anxiety

Liệu chúng ta có đang vật vã vì trầm cảm và lo lắng

and just didn't know about it?

mà không hề hay biết?

That, in fact, was the case.

Thực tế là như vậy.

Studies now show that almost 50 percent of Kenyan adolescents

Nghiên cứu hiện nay cho thấy gần 50 phần trăm thanh thiếu niên ở Kenya

struggle with mental health problems.

phải vật lộn với các vấn đề về sức khỏe tinh thần.

And in such a youthful country,

Ở một đất nước trẻ như vậy,

where half the population is 19 years or younger,

phần lớn dân số là người ở độ tuổi 19 hoặc trẻ hơn,

youth mental health has now become an urgent public health priority.

sức khỏe tinh thần hiện đã trở thành một vấn đề cần ưu tiên cấp thiết.

Trong những năm qua,

Over the past few years,

tôi làm việc để biến vấn đề sức khỏe cộng đồng này

I've been working to turn this public health problem

thành cơ hội cho những người trẻ

into an opportunity for young people

để hình dung và định nghĩa lại vấn đề chăm sóc sức khỏe tinh thần.

to reimagine and redefine what mental health care could look like.

Chúng tôi làm điều đó bằng cách giải quyết ba vấn đề lớn

We're doing this by tackling the three big issues

ngăn cản người trẻ tìm sự giúp đỡ.

that prevent young people from getting help.

Thứ nhất, thiếu các chuyên gia về sức khỏe tinh thần.

One, the lack of mental health experts.

Thứ hai chính là sự kỳ thị xoay quanh sức khỏe tinh thần.

Two, the stigma around mental health.

And three, the sad reality that most mental health treatments

Và cuối cùng, một thực tế buồn là hầu hết các trị liệu về sức khỏe tinh thần

were not built and designed for young people

không được tạo ra và thiết kế cho người trẻ,

who look like me and have my background.

những người như tôi và có xuất thân như tôi.

Because we have only two clinicians for every one million Kenyans,

Vì chúng tôi chỉ có hai bác sĩ lâm sàng cho một triệu người ở Kenya,

and two -- yes, only two --

hai, đúng vậy,

child and adolescent psychiatrist in the whole country,

chỉ cả hai bác sĩ tâm thần trẻ em và vị thành niên trên cả nước,

we are expanding mental health care access by training [18- to 22-year-old] Kenyans

để khắc phục, chúng tôi đang cố gắng đào tạo người trẻ Kenya

as lay providers.

từ 18 đến 22 tuổi để tham gia hỗ trợ.

These young Kenyans are delivering evidence-based care to their peers

Họ sẽ giúp truyền đạt kiến thức cho các bạn đồng trang lứa

thông qua một mô hình có cấu trúc và phân cấp

through a structured and tiered model

that ensures that all young people who want can get help.

để đảm bảo rằng tất cả người cần đều được giúp đỡ.

Because of a stigma of mental health

Vì sự kỳ thị xoay quanh sức khỏe tinh thần

that still exists from Kenya's colonial past,

vẫn còn tồn tại từ quá khứ thực dân của Kenya,

we are delivering interventions

chúng tôi đang tiến hành các biện pháp can thiệp

without a formal diagnosis of mental health,

mà không có chuẩn đoán chính thức về sức khỏe tinh thần,

and our interventions focus on building character strengths,

và chúng tôi tập trung xây dựng sức mạnh,

on strengthening individual autonomy

tăng cường tính tự chủ cá nhân

and on improving overall human functioning and well-being.

và cải thiện tổng thể về hạnh phúc của con người.

Because our lay providers work within the communities

Vì những người hỗ trợ của chúng tôi làm việc trong cộng đồng của họ,

where they come from,

in the school systems that they themselves went to

tại trường nơi chính họ từng học,

and deliver what is truly a for-youth and by-youth mental health care treatment,

và cung cấp những phương thức điều trị do thanh niên, vì thanh niên,

we are fixing the divide between mental health treatment

chúng tôi đang cố gắng tạo cầu nối giữa chăm sóc sức khỏe tinh thần

and the social and cultural needs of the communities that they serve.

với nhu cầu văn hóa xã hội cộng đồng mà nó phục vụ.

Since 2018, we have used this youth-based model

Năm 2018, chúng tôi đã áp dụng mô hình dựa trên người trẻ này

to bring mental health care across Kenya.

để mở rộng chăm sóc sức khỏe tinh thần cho mọi người ở Kenya.

And what we have found is that this model works.

Và chúng tôi nhận thấy mô hình này hoạt động tốt.

Young people are reporting reductions in depression and anxiety symptoms.

Những người trẻ, được ghi nhận, giảm các triệu chứng về trầm cảm và lo âu.

They’re reporting improvements in their social relationships

Họ, được ghi nhận, tiến bộ trong các mối quan hệ xã hội

and in their views about their abilities to change the world.

và góc nhìn của họ về khả năng thay đổi thế giới.

And in what will make my mom happy,

Và điều khiến mẹ tôi hạnh phúc là,

they are also reporting improvements in their academic grades.

họ, cũng được ghi nhận, có cải thiện về điểm số ở trường.

Mental health is not a Kenyan problem.

Sức khỏe tinh thần không phải là vấn đề của Kenya.

It is not an African problem.

Cũng không phải là vấn đề của Châu Phi.

This is a global problem.

Mà là vấn đề của toàn cầu.

We need big ideas to tackle this problem.

Chúng ta cần những ý tưởng lớn để giải quyết vấn đề này.

And our case for optimism is that our youth-oriented,

và chúng tôi mong rằng mô hình ưu tiên cộng đồng, hướng về người trẻ này

community-focused model can be a template for the rest of the world.

có thể được xem là khuôn mẫu cho những nơi khác trên thế giới.

One other early memory from childhood

Một kỷ niệm thời thơ ấu khác

is a story that my grandmother, Yunita, told me.

là một câu chuyện mà bà tôi, Yunita, đã từng kể.

A long time ago, before the sugarcane farms,

Từ thời xa xưa, trước khi có các trang trại trồng mía,

before the grass-thatched huts and the round compounds,

trước khi có những mái nhà tranh và những lều tròn,

the animals lived happily because there was plenty in the land

muôn loài từng sống rất hạnh phúc vì có rất nhiều đất trống

and a future to look forward to.

và một tương lai để hướng tới.

But farming threatened the land,

Nhưng nông nghiệp đã hủy hoại đất đai,

and the future was all of a sudden bleak.

và tương lai bỗng dưng trở nên ảm đạm.

And so the lion roared.

Vậy nên sư tử đã gầm lên.

But there was no water.

Nhưng không có nước.

And the elephant grunted.

Và con voi cũng kêu ca.

But there was no water.

Nhưng vẫn không có nước

And the cheetah yelped,

Và con báo cũng la lên,

but there was no water.

không có gì thay đổi.

But when the young antelope asked them to come together

Nhưng đến khi nai sừng tấm tập hợp các muôn loài

and build a well, there was water.

và xây lên một cái giếng, cuối cùng, chúng đã có nước.

There was a future.

Tương lai vẫn còn.

There was hope.

Hy vọng vẫn còn.

This is our young antelope moment.

Đây chính là thời đại của người trẻ, những chú nai sừng tấm.

Hãy cùng chung tay tạo nên một thế giới mà ở đó

Let us come together and let us build a world

where all young people, all over the world can flourish and thrive.

những người trẻ trên khắp thế giới có thể thịnh vượng và phát triển.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)