Todd Kuiken: A prosthetic arm that "feels"

Todd Kuiken: "Hissedebilen" bir kol protezi

Çeviri: ibrahim kuru Gözden geçirme: Sancak Gülgen

So today, I would like to talk with you

Bugün sizlerle biyonik hakkında

about bionics,

konuşmak istiyorum,

which is the popular term

bu yaşayan bir canlının

for the science of replacing part of a living organism

herhangi bir parçasını mekanik bir cihazla

with a mechatronic device, or a robot.

ya da bir robotla değiştirmek anlamına geliyor.

It is essentially

Aslında temel olarak

the stuff of life meets machine.

yaşamla makinenin buluşması da diyebiliriz.

And specifically, I'd like to talk with you

Ve özellikle, kollarını kaybetmiş kişiler için

about how bionics is evolving

biyoniğin nasıl evrimleştiğinden

for people with arm amputations.

size bahsetmek istiyorum.

This is our motivation.

Bizim motivasyon kaynağımız bu.

Arm amputation causes a huge disability.

Kolun kaybı çok ciddi bir engellilik hali yaratıyor.

I mean, the functional impairment is clear.

Yani, fonksiyonel kayıp çok açık.

Our hands are amazing instruments.

Ellerimiz inanılmaz aletlerdir.

And when you lose one, far less both,

Ve birini bile kaybetseniz fiziksel olarak

it's a lot harder to do the things

yapmanız gereken şeyleri yapmakta zorlanırsınız,

we physically need to do.

ikisinin birden kaybı ise daha da kötüdür.

There's also a huge emotional impact.

Aynı zamanda çok ciddi bir duygusal etkisi de vardır.

And actually, I spend as much of my time in clinic

Ve aslında, kliniğimde hastalarımın duygusal anlamda

dealing with the emotional adjustment of patients

düzelmeleri için en az fiziksel engellerine ayırdığım

as with the physical disability.

kadar zaman ayırırım.

And finally, there's a profound social impact.

Ve son olarak da, ciddi bir sosyal etkisi vardır.

We talk with our hands.

Ellerimizi kullanarak konuşuruz.

We greet with our hands.

Ellerimizle merhabalaşırız.

And we interact with the physical world with our hands.

Ve fiziksel dünya ile ellerimizi kullanarak iletişim kurarız.

And when they're missing,

Ortadan kalktıklarında,

it's a barrier.

bunların hepsi engellenir.

Arm amputation is usually caused by trauma,

Kol amputasyonu genelde travmaya bağlı oluşur,

with things like industrial accidents,

endüstriyel iş kazaları,

motor vehicle collisions

trafik kazaları

or, very poignantly, war.

veya bazen de savaş.

There are also some children who are born without arms,

Bazen de çocuklar kolsuz doğarlar,

called congenital limb deficiency.

buna doğumsal kol eksikliği deniyor.

Unfortunately, we don't do great

Ne yazık ki üst uzuv protezlerinde

with upper-limb prosthetics.

çok başarılı değiliz.

There are two general types.

İki ana şekilleri var.

They're called body-powered prostheses,

Bunlara vücut-kuvvetli protezler deniyor,

which were invented just after the Civil War,

İç savaçtan hemen sonra icat edilmişler,

refined in World War I and World War II.

Birinci ve İkinci Dünya Savaşı'nda ise daha da geliştirilmişler.

Here you see a patent

Burada 1912 yılında alınan

for an arm in 1912.

bir protez patentini görüyorsunuz.

It's not a lot different

Benim hastamın kullandığı

than the one you see on my patient.

bu protezden çok da farklı değil.

They work by harnessing shoulder power.

Bunlar omuz kaslarının gücünü kullanarak çalışıyorlar.

So when you squish your shoulders, they pull on a bicycle cable.

Omuzlarınızı birbirine yaklaştırdığınızda bir bisiklet telini çekiyorlar.

And that bicycle cable can open or close a hand or a hook

Bu bisiklet teli aracılığı ile bir eli ya da kancayı açıp kapamak

or bend an elbow.

ya da dirseği bükmek mümkün.

And we still use them commonly,

Bunları hala epey sıkça kullanıyoruz,

because they're very robust

çünkü çok sağlamlar

and relatively simple devices.

ve yapıları da oldukça basit.

The state of the art

Son model olanlar ise

is what we call myoelectric prostheses.

myoelektrik protez dediğimiz cins.

These are motorized devices

Bunlar kaslarınızdan gelen elektrik

that are controlled

akımları ile kontrol edilebilen

by little electrical signals from your muscle.

motorlu cihazlar.

Every time you contract a muscle,

Herhangi bir kasınızı kastığınızda,

it emits a little electricity

ufak bir elektrik sinyali yayılır.

that you can record with antennae or electrodes

bu sinyali bir anten ya da elektrodlarla yakalayabilir ve

and use that to operate the motorized prosthesis.

bu sinyalin motorlu bir protezi hareket ettirmesini sağlayabilirsiniz.

They work pretty well

Bu protezler ellerini kısa süre

for people who have just lost their hand,

önce kaybeden insanlarda düzgün çalışıyor,

because your hand muscles are still there.

çünkü el kasları hala orada.

You squeeze your hand, these muscles contract.

Elinizi sıkıyorsunuz, bu kaslar kasılıyor.

You open it, these muscles contract.

Açıyorsunuz, kaslar kasılıyor.

So it's intuitive, and it works pretty well.

Yani doğal ve oldukça düzgün çalışıyor.

Well how about with higher levels of amputation?

Peki ya daha yüksek dereceli sakatlıklar ?

Now you've lost your arm above the elbow.

Diyelim ki kolunuzu dirseğinizin üzerinden kaybettiniz.

You're missing not only these muscles,

Bu durumda sadece kaslarınız değil,

but your hand and your elbow too.

eliniz ve dirseğiniz de yoktur.

What do you do?

Ne yaparsınız ?

Well our patients have to use

Hastalarımız robotik uzuvlarını

very code-y systems

hareket ettirebilmek için

of using just their arm muscles

kod-y sistemlerini

to operate robotic limbs.

kullanmak zorundalar.

We have robotic limbs.

Robotik uzuvlarımız var.

There are several available on the market, and here you see a few.

Piyasada bunlardan bulabilirsiniz ve burada bazılarını görüyorsunuz.

They contain just a hand that will open and close,

Açılıp kapanabilen bir el, bir bilek döndürücü

a wrist rotator and an elbow.

ve bir dirsek içeriyorlar.

There's no other functions.

Başka bir fonksiyonları yok.

If they did, how would we tell them what to do?

Olsaydı eğer, onlara ne ne yapmaları gerektiğini nasıl söyleyebilirdik?

We built our own arm at the Rehab Institute of Chicago

Bilek esnekliğini ve omuz eklemlerini ekleyerek

where we've added some wrist flexion and shoulder joints

altı motorlu yani altı dereceli hareket özgürlüğü sağlayan

to get up to six motors, or six degrees of freedom.

kendi yapay kolumuzu Chicago Rehabilitasyon Enstitüsünde yaptık.

And we've had the opportunity to work with some very advanced arms

Ve Amerikan Ordusu tarafından finanse edilmiş

that were funded by the U.S. military, using these prototypes,

oldukça gelişmiş bazı protezlerle çalışma fırsatı bulduk.

that had up to 10 different degrees of freedom

Bu protezler hareket edebilir elleri ile birlikte

including movable hands.

10 farklı dereceli hareket özgürlüğüne sahipler.

But at the end of the day,

Fakat günün sonunda,

how do we tell these robotic arms what to do?

bu robotik kollara ne yapacağını nasıl söyleyecektik ?

How do we control them?

Onları nasıl kontrol edecektik ?

Well we need a neural interface,

Sinirsel bir arayüze ihtiyacımız vardı,

a way to connect to our nervous system

sinir sistemimize ya da düşünce

or our thought processes

mekanizmamıza bağlanacak bir yol

so that it's intuitive, it's natural,

bulmalıydık ki kolların kontrolü doğal olsun,

like for you and I.

sizde ve bende olduğu gibi.

Well the body works by starting a motor command in your brain,

Vücut beyninizden başlayan bir motor komutunun omurilikten

going down your spinal cord,

geçerek sinirler yardımıyla

out the nerves and to your periphery.

hedefine ulaşması ile çalışıyor.

And your sensation's the exact opposite.

Algılarınız da ise bunun tam tersi şeklinde.

You touch yourself, there's a stimulus

Kendinize dokunduğunuzda beyninizden

that comes up those very same nerves back up to your brain.

çıkıp aynı sinir yolu üzerinden dönen bir uyarı olacaktır.

When you lose your arm, that nervous system still works.

Kolunuzu kaybettiğinizde bu sinir sistemi hala çalışmaktadır.

Those nerves can put out command signals.

Bu sinirler komut sinyalleri üretebilmektedir.

And if I tap the nerve ending

Ve eğer bir ikinci dünya savaşı gazisinin

on a World War II vet,

sinir ucuna dokunsam,

he'll still feel his missing hand.

kaybettiği kolunu hissedecektir.

So you might say,

Şimdi beyne bir

let's go to the brain

cihaz koyup beyinde

and put something in the brain to record signals,

bu sinyalleri kaydetmeyi veya doğrudan sinirlerin

or in the end of the peripheral nerve and record them there.

uçlarından bu sinyalleri kaydetmeyi önerebilirsiniz.

And these are very exciting research areas,

Bunlar gerçekten heycan verici araştırma alanları,

but it's really, really hard.

fakat bu gerçekten, gerçekten zor.

You have to put in

Bu küçücük ve

hundreds of microscopic wires

birbirinden ayrı nöronlardan sinyalleri

to record from little tiny individual neurons -- ordinary fibers

kaydedebilmek için yüzlerce mikroskopik teller koymanız gerek

that put out tiny signals

-- mikrovoltlar düzeyinde minicik

that are microvolts.

sinyaller çıkaran sıradan fiberler.

And it's just too hard

Ve şu an için bunu yapmak

to use now and for my patients today.

benim ve hastalarım için fazlasıyla zor.

So we developed a different approach.

Bu yüzden farklı bir yaklaşım geliştirdik.

We're using a biological amplifier

Bu sinir sinyallerini yükseltmek için

to amplify these nerve signals -- muscles.

biyolojik bir yükseltici kullanıyoruz -- kasları.

Muscles will amplify the nerve signals

Kaslar sinir sinyallerini yaklaşık

about a thousand-fold,

bin kata kadar yükselteceklerdir,

so that we can record them from on top of the skin,

böylece bu sinyalleri aynen biraz önce gördüğünüz gibi

like you saw earlier.

deri üzerinden kaydedebileceğiz.

So our approach is something we call targeted reinnervation.

Bu yaklaşımımız "hedefli yeniden sinirle donatma" (targeted reinnervation) olarak isimlendiriliyor.

Imagine, with somebody who's lost their whole arm,

Kolunun tamamını kaybetmiş birisini düşünün,

we still have four major nerves

hala kolunuza giden

that go down your arm.

4 büyük sinir bulunmaktadır.

And we take the nerve away from your chest muscle

Sinirleri alıp göğüs kaslarının içerisinde

and let these nerves grow into it.

gelişmelerini sağlıyoruz.

Now you think, "Close hand," and a little section of your chest contracts.

Şimdi ellerinizi kapamayı düşünüyorsunuz ve göğüsünüzün üzerindeki bir kesimdeki kaslar kasılıyor.

You think, "Bend elbow,"

Dirseğinizi açmayı düşünüyorsunuz

a different section contracts.

başka bir kesimdeki kaslar kasılıyor.

And we can use electrodes or antennae

Ve elektrotlar yahut anten yardımıyla bu kasılmayı

to pick that up and tell the arm to move.

algılayıp kola hareket etmesini söylüyoruz.

That's the idea.

Fikir bu.

So this is the first man that we tried it on.

İşte bunu denediğimiz ilk kişi.

His name is Jesse Sullivan.

Adı Jesse Sullivan.

He's just a saint of a man --

Melek gibi bir insan --

54-year-old lineman who touched the wrong wire

54 yaşında yanlış kabloya dokunan bir hat teknisyeni,

and had both of his arms burnt so badly

iki koluda cok kötü bir şekilde yandığı için

they had to be amputated at the shoulder.

omuzlarından kesilmek zorunda kalınmış.

Jesse came to us at the RIC

Jesse bu son model aygıtların

to be fit with these state-of-the-art devices, and here you see them.

kendisine takılması için RIC ' e geldi , burada onu görüyorsunuz.

I'm still using that old technology

Bisiklet kablosu sağ kolunda,

with a bicycle cable on his right side.

hala eski teknolojiyi kullanıyorum.

And he picks which joint he wants to move with those chin switches.

Hangi eklemi oynatacağını şuradaki çene düğmeleriyle seçiyor.

On the left side he's got a modern motorized prosthesis

Sol tarafta üç eklemli modern motorlu bir

with those three joints,

protezi var, omuzundaki

and he operates little pads in his shoulder

küçük pedlere dokunarak kolun

that he touches to make the arm go.

hareket etmesini sağlıyor.

And Jesse's a good crane operator,

Ve Jesse iyi bir vinç operatörü,

and he did okay by our standards.

kendisi standartlarımıza göre oldukçe iyi.

He also required a revision surgery on his chest.

Ayrıca göğsünde ek bir düzeltme ameliyatı yapılması gerekti.

And that gave us the opportunity

Ve bu bize "hedefli yeniden sinirle donatma"

to do targeted reinnervation.

yapma şansı verdi.

So my colleague, Dr. Greg Dumanian, did the surgery.

Ameliyatı meslektaşım Dr. Greg Dumanian yaptı.

First, we cut away the nerve to his own muscle,

İlkin, kendi kasındaki sinirleri kestik,

then we took the arm nerves

ardından kol sinirlerini alıp

and just kind of had them shift down onto his chest

bunlardan bir kısmını göğsüne kaydırdık,

and closed him up.

ve göğsünü kapattık.

And after about three months,

Yaklaşık üç ay sonrasında,

the nerves grew in a little bit and we could get a twitch.

sinirler biraz büyüdü ve seğirme alabildik.

And after six months, the nerves grew in well,

Altı ayın ardından sinirler oldukça iyi bir şekilde gelişti,

and you could see strong contractions.

ve kuvvetli kasılmaları görebiliyorduk.

And this is what it looks like.

İşte böyle görünüyor.

This is what happens when Jesse thinks

Jesse elini açmayı ve kapamayı

open and close his hand,

düşündüğünde bu oluyor,

or bend or straighten your elbow.

dirseğini bükmeyi veya açmayı düşündüğünde bu oluyor.

You can see the movements on his chest,

Göğsundeki hareketleri görebiliyorsunuz,

and those little hash marks

küçük işaretler antenimizi

are where we put our antennae, or electrodes.

veya elektrotlarımızı koyduğumuz yerler.

And I challenge anybody in the room

Ve şu an burada bulunan herkesi, eğer yapabiliyorsa

to make their chest go like this.

göğsünü bu şekilde hareket ettirmeye davet ediyorum.

His brain is thinking about his arm.

Beyni kolunu hareket ettirmeyi düşünüyor.

He has not learned how to do this with the chest.

Bunu göğsü ile nasıl yapacağını hiç öğrenmedi.

There is not a learning process.

Herhangi bir öğrenme süreci yok.

That's why it's intuitive.

Bu yüzden doğal.

So here's Jesse in our first little test with him.

İşte ilk testimizi yaparken Jesse.

On the left-hand side, you see his original prosthesis,

Sol tarafta orjinal protezini görüyorsunuz,

and he's using those switches

küçük küpleri bir kutudan diğer kutuya

to move little blocks from one box to the other.

atmak için düğmeleri kullanıyor.

He's had that arm for about 20 months, so he's pretty good with it.

Bu kol 20 ay kadar ondaydı, ve bu kolla oldukça iyiydi.

On the right side,

Sağ tarafta ise

two months after we fit him with his targeted reinnervation prosthesis --

"hedefli yeniden sinirle donatma" kullandığımız protezi taktıktan 2 ay sonrası görünüyor

which, by the way, is the same physical arm,

-- bu arada kol aynı fiziksel kol, sadece

just programmed a little different --

biraz farklı şekilde programlandıktan sonra

you can see that he's much faster

çok daha hızlı ve düzgün bir şekilde

and much smoother as he moves these little blocks.

küçük küpleri hareket ettirebildiğini görüyorsunuz.

And we're only able to use three of the signals at this time.

Ve burada sadece üç sinyali kullanabiliyorduk.

Then we had one of those little surprises in science.

Ardından bilimde yaşanan süprizlerden birisini yaşadık.

So we're all motivated to get motor commands

Hepimiz robotik kolları sürebilmek için

to drive robotic arms.

motor komutları almaya şartlanmıştık.

And after a few months,

Bir kaç ayın ardından,

you touch Jesse on his chest,

Jessenin göğsüne dokunduğunuzda,

and he felt his missing hand.

kaybettiği elini hissetti.

His hand sensation grew into his chest again

Elinin hissi göğsünde tekrardan oluşmuştu

probably because we had also taken away a lot of fat,

çünkü büyük ihtimalle çok miktarda yağıda aldığımızdan

so the skin was right down to the muscle

derisi hemen kasının altındaydı

and deinnervated, if you would, his skin.

ve sinirleride alınmıştı.

So you touch Jesse here, he feels his thumb;

Jessenin burasına dokunduğunuzda başparmağını hissediyor;

you touch it here, he feels his pinky.

burasına dokunduğunuzda serçe parmağını hissediyor.

He feels light touch

Bir gramlık hafif bir

down to one gram of force.

baskıyı bile hissedebiliyor.

He feels hot, cold, sharp, dull,

Sıcağı soğuğu, keskinliği, kütlüğü

all in his missing hand,

hepsini kaybettiği elinde, ya da

or both his hand and his chest,

elinde ve göğsünde hissediyor,

but he can attend to either.

fakat ikisinden birine dikkatini verebiliyor.

So this is really exciting for us,

Yani bizim için gerçekten heyecan verici,

because now we have a portal,

çünkü artık büyük bir kapımız var,

a portal, or a way to potentially give back sensation,

bir kapı, veya dokunma hissini geri döndürebilecek bir yol,

so that he might feel what he touches

öyle ki protez eliyle dokunduğunda

with his prosthetic hand.

neye dokunduğunu hissedebilecek.

Imagine sensors in the hand

Elinde sensörlerin olduğunu

coming up and pressing on this new hand skin.

ve bunların yeni el derisine bastırdığını hayal edin.

So it was very exciting.

Gerçekten çok heyecan verici.

We've also gone on

Ayrıca ilk başta asıl

with what was initially our primary population

hedef grubumuz olan dirseğin üzerinden kolları kesik

of people with above-the-elbow amputations.

kaybetmiş olan insanlarla çalışmamıza devam ettik.

And here we deinnervate, or cut the nerve away,

İşte sadece küçük kas bölümlerinden

just from little segments of muscle

sinirleri alıp diğerlirini bırakarak bize

and leave others alone

aşağı yukarı sinyalerini

that give us our up-down signals

verecek ve iki tane de eli

and two others that will give us a hand open and close signal.

aç kapa sinyali verecek kadar.

This was one of our first patients, Chris.

Bu ilk hastalarımızdan bir tanesi, Chris.

You see him with his original device

Sekiz ay kullanımdan sonra orjinal

on the left there after eight months of use,

aygıtıyla sol tarafta onu görüyorsunuz,

and on the right, it is two months.

ve sağ tarafta iki aylık kullanımdan sonraki hali.

He's about four or five times as fast

Bu basit performans ölçümüzde

with this simple little performance metric.

dört veya beş kat daha hızlı.

All right.

Peki.

So one of the best parts of my job

Mesleğimin en güzel yanlarından

is working with really great patients

bir tanesi araştırmalarımızda bize destek olan

who are also our research collaborators.

harika hastalarla çalışabilmek.

And we're fortunate today

Amanda Kitts'in buraya

to have Amanda Kitts come and join us.

geldiği ve bize katıldığı için bugün şanslıyız.

Please welcome Amanda Kitts.

Amanda Kitts'e hoşgeldin deyin.

(Applause)

(Alkışlar)

So Amanda, would you please tell us how you lost your arm?

Amanda, bize kolunu nasıl kaybettiğini anlatabilir misin?

Amanda Kitts: Sure. In 2006, I had a car accident.

Amanda Kitts: Tabii ki. 2006'da bir trafik kazası geçirdim.

And I was driving home from work,

İşten eve dönüyordum ve bir kamyon

and a truck was coming the opposite direction,

ters yönden geldi ve benim şeridime geçip

came over into my lane,

arabamın üzerine çıktı

ran over the top of my car and his axle tore my arm off.

ve dingili kolumu kopardı.

Todd Kuiken: Okay, so after your amputation, you healed up.

Todd Kuiken: Peki, kolunu kaybetmenin ardından iyileştin.

And you've got one of these conventional arms.

Ve şimdi standart kollardan birine sahipsin.

Can you tell us how it worked?

Nasıl çalıştığını bize anlatabilir misin?

AK: Well, it was a little difficult,

AK: Peki, biraz zordu,

because all I had to work with was a bicep and a tricep.

çünkü biseps ve triseps kaslarıyla çalışmam gerekiyordu.

So for the simple little things like picking something up,

Yani bir şeyi kaldırmak gibi en basit bir şey için bile

I would have to bend my elbow,

dirseğimi büküp mod değiştirmesi

and then I would have to cocontract

için ardından iki kasıda birden

to get it to change modes.

kasmam gerekiyordu.

When I did that,

Bunu yaptığımda,

I had to use my bicep

elimin kapanması için

to get the hand to close,

biseps kasını kullanmam gerekiyordu

use my tricep to get it to open,

açılması için tricepsi kullanmam gerekiyordu,

cocontract again

ve tekrar ikisini birden kasmam

to get the elbow to work again.

gerekiyordu ki dirseğim yeniden çalışsın.

TK: So it was a little slow?

TK: Yani biraz hantaldı ?

AK: A little slow, and it was just hard to work.

AK: Biraz hantaldı, ve çalıştırması gerçekten zordu.

You had to concentrate a whole lot.

Çok fazla konsantrasyon gerektiyordu.

TK: Okay, so I think about nine months later

TK: Tamam, sanırım dokuz ay sonra

that you had the targeted reinnervation surgery,

"hedefli yeniden sinirle donatma" ameliyatı geçirdin,

took six more months to have all the reinnervation.

sinirlerinin yeniden donatılması altı ay kadar sürdü.

Then we fit her with a prosthesis.

Ardından ona yeni bir yapay kol taktık.

And how did that work for you?

Bu nasıl çalıştı ?

AK: It works good.

AK: Oldukça iyiydi.

I was able to use my elbow

Dirseğimi ve elimi aynı

and my hand simultaneously.

anda çalıştırabiliyordum.

I could work them just by my thoughts.

Onları sadece düşünerek çalıştırabiliyordum.

So I didn't have to do any of the cocontracting and all that.

Ve artık o ikisini birden kasma gibi şeyleri yapmak zorunda değildim.

TK: A little faster?

TK: Biraz daha hızlı ?

AK: A little faster. And much more easy, much more natural.

AK: Biraz daha hızlı. Ve çok daha kolay, çok çok daha doğal.

TK: Okay, this was my goal.

TK: Tamam, bu benim amacımdı.

For 20 years, my goal was to let somebody

20 yıldır amacım birilerinin dirseklerini

[be] able to use their elbow and hand in an intuitive way

ve ellerini aynı anda ve doğal bir şekilde

and at the same time.

kullanmalarını sağlamaktı.

And we now have over 50 patients around the world who have had this surgery,

Ve şu an dünyada 50 den fazla hastaya bu ameliyat uygulandı,

including over a dozen of our wounded warriors

bir düzineden fazlası amerikan ordusundan

in the U.S. armed services.

yaralı askerlerimiz.

The success rate of the nerve transfers is very high.

Sinir transferinin başarı oranı oldukça yüksek.

It's like 96 percent.

Yüzde 96 civarında.

Because we're putting a big fat nerve onto a little piece of muscle.

Çünkü küçük bir kas parçasının üzerine kocaman bir sinir koyuyoruz.

And it provides intuitive control.

Ve bu yapay kolun doğal kontrolünü sağlıyor.

Our functional testing, those little tests,

İşlevsel testlerimiz, buradaki küçük testler gibi,

all show that they're a lot quicker and a lot easier.

çok daha hızlı ve kolay olduklarını gösteriyor.

And the most important thing

Ve hepsinden önemlisi

is our patients have appreciated it.

hastalarımız bundan memnunlar.

So that was all very exciting.

Bütün bunlar oldukça heyecan verici.

But we want to do better.

Fakat daha iyisini yapmak istiyoruz.

There's a lot of information in those nerve signals,

Bu sinir sinyallerinin içinde çok daha fazlası var,

and we wanted to get more.

ve daha fazlasını elde etmek istiyoruz.

You can move each finger. You can move your thumb, your wrist.

Parmaklarınızı ayrı ayrı oynatabilirsiniz.Baş parmağınızı yada bileğinizi oynatabilirsiniz.

Can we get more out of it?

Bundan daha fazlasını çıkarabilirmiyiz ?

So we did some experiments

Bazı deneyler yaptık

where we saturated our poor patients with zillions of electrodes

zavallı hastalarımıza sayısız elektrotlar takıp parmağı

and then had them try to do two dozen different tasks --

oynatmaktan bir şeye erişmek için bütün kolu oynatmaya

from wiggling a finger to moving a whole arm

kadar iki düzineden fazla hareket yaptırarak

to reaching for something --

hareket esnasında oluşan

and recorded this data.

sinyalleri kaydettik.

And then we used some algorithms

Ve bu veriler üzerinde konuşma tanıma

that are a lot like speech recognition algorithms,

algoritmalarına benzeyen desen tanıma

called pattern recognition.

algoritmalarını kullandık.

See.

Gördünüz mü?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And here you can see, on Jesse's chest,

Ve işte burada görüyorsunuz, Jesse'nin

when he just tried to do three different things,

göğsünde, üç farklı hareket yaptıktan sonra

you can see three different patterns.

farklı desenleri görebiliyorsunuz.

But I can't put in an electrode

Fakat ben bir elektrot yerleştirip

and say, "Go there."

"Oraya git" diyemem.

So we collaborated with our colleagues in University of New Brunswick,

Bu yüzden Amanda'nın şimdi göstereceği kontrol algoritması ile

came up with this algorithm control,

gelen New Brunswick Üniversitesinden

which Amanda can now demonstrate.

meslektaşlarımızla işbirliği yaptık.

AK: So I have the elbow that goes up and down.

AK: Dirseğimi aşağı indirip yukarı kaldırabiliyorum.

I have the wrist rotation

Bileğimi çevirebiliyorum

that goes -- and it can go all the way around.

-- tamamen çevirebiliriyorum.

And I have the wrist flexion and extension.

Bileğimi esnetip uzatabiliyorum .

And I also have the hand closed and open.

Ayrıca elimi açıp kapayabiliyourm.

TK: Thank you, Amanda.

TK: Teşekkürler Amanda.

Now this is a research arm,

Bu bir araştırma kolu,

but it's made out of commercial components from here down

fakat baştan aşağı ticari parçalardan yapıldı ve bir kısmını

and a few that I've borrowed from around the world.

dünyanın farklı yerlerinden ödünç aldım.

It's about seven pounds,

Yaklışık 3 kilo ağırlığında,

which is probably about what my arm would weigh

ki eğer kolumu buradan kaybetmiş olsaydım

if I lost it right here.

kolumla aynı ağırlıkta olurdu.

Obviously, that's heavy for Amanda.

Tabii ki bu Amanda için ağır.

And in fact, it feels even heavier,

Ve aslında olduğundan daha fazla ağır geliyor

because it's not glued on the same.

çünkü gerçek bir kol gibi yapışık değil.

She's carrying all the weight through harnesses.

Bütün ağırlığı iplerle taşıyor.

So the exciting part isn't so much the mechatronics,

Yani heyecan verici kısım mekatronik kısmından ziyade

but the control.

kontrol kısmı.

So we've developed a small microcomputer

Sırtına takılı duran ve kas

that is blinking somewhere behind her back

sinyallerini kullanarak Amandanın eğittiği

and is operating this

şekilde yapay kolu

all by the way she trains it

hareket ettiren

to use her individual muscle signals.

bir mikrobilgisayar geliştirdik.

So Amanda, when you first started using this arm,

Amanda yapay kolun ilk takıldığında kullanmaya

how long did it take to use it?

alışman ne kadar sürdü ?

AK: It took just about probably three to four hours

AK: Kullanmaya alışmam yaklaşık üç yada

to get it to train.

dört saat kadar sürdü.

I had to hook it up to a computer,

Bir bilgisayara bağlamam gerekiyordu,

so I couldn't just train it anywhere.

yani her yerde eğitemiyordum.

So if it stopped working, I just had to take it off.

Eğer bozulursa çıkarmam gerekiyordu.

So now it's able to train

Şimdi arkadaki bu

with just this little piece on the back.

küçük parça ile eğitilebiliyor.

I can wear it around.

Giyebiliyorum.

If it stops working for some reason, I can retrain it.

Eğer bi şekilde çalışmayı bırakırsa, tekrardan eğitebiliyorum.

Takes about a minute.

Yaklaşık bir dakka sürüyor.

TK: So we're really excited,

TK: Gerçekten çok heyecanlıyız,

because now we're getting to a clinically practical device.

çünkü klinik olarak pratik bir cihaza sahip oluyoruz.

And that's where our goal is --

Ve amacımız klinik olarak

to have something clinically pragmatic to wear.

giyilebilecek pragmatik bir cihaza sahip olmak.

We've also had Amanda able to use

Ayrıca Amanda'nın biraz önce gösterdiğimiz

some of our more advanced arms that I showed you earlier.

daha gelişmiş kolları kullanmasını sağladık.

Here's Amanda using an arm made by DEKA Research Corporation.

Burada Amanda DEKA Araştırma Şirketi tarafından yapılan bir kolu kullanıyor.

And I believe Dean Kamen presented it at TED a few years ago.

Ve sanıyorum Dean Kamen bir kaç yıl önce bu kolu TED'de sundu.

So Amanda, you can see,

Gördüğünüz gibi Amanda

has really good control.

oldukça iyi kontrol ediyor.

It's all the pattern recognition.

Tamamen desen tanıma.

And it now has a hand that can do different grasps.

Ve şimdi farklı tutma şiddetlerine sahip bir kolu var.

What we do is have the patient go all the way open

Yaptığımız hastanın elini tamamen açıp

and think, "What hand grasp pattern do I want?"

"Elimi hangi sıkma seviyesinde sıkmak istiyorum" u düşünmesini sağlamak.

It goes into that mode,

O moda gidiyor ve böylece

and then you can do up to five or six different hand grasps with this hand.

kolunuz ile beş yada altı farklı sıkma seviyesi elde edebiliyorsunuz.

Amanda, how many were you able to do with the DEKA arm?

Amanda DEKA kolu ile kaç farklı tutma seviyesine erişebiliyorsun?

AK: I was able to get four.

AK: Dört farklı seviyede sıkabiliyorum.

I had the key grip, I had a chuck grip,

ana sıkma, nesne tutma,

I had a power grasp

güçlü sıkma,

and I had a fine pinch.

hafif çimdik.

But my favorite one was just when the hand was open,

Fakat favorim ellerimin açık olması,

because I work with kids,

çünkü çocuklarla çalışıyorum

and so all the time you're clapping and singing,

ve sürekli el çırpıp şarkı söylüyorsunuz,

so I was able to do that again, which was really good.

bunu tekrar yapabiliyor olmam gerçekten güzel.

TK: That hand's not so good for clapping.

TK: Bu el alkışlamak için iyi değil.

AK: Can't clap with this one.

AK: Bununla alkışlayamam.

TK: All right. So that's exciting

TK : Pekala. Bu daha iyi mekatronik

on where we may go with the better mechatronics,

ile nereye kadar gidebileceğimiz konusunda

if we make them good enough

heyecan verici, piyasaya sürecek

to put out on the market and use in a field trial.

kadar iyi yapabilirsek eğer ve saha testine koyabilirsek.

I want you to watch closely.

Dikkatlice izlemenizi istiyorum.

(Video) Claudia: Oooooh!

(Video) Claudia: Ooooo !

TK: That's Claudia,

TK: Bu Claudia,

and that was the first time

ve protezinden ilk

she got to feel sensation through her prosthetic.

dokunma hissini aldığımız an.

She had a little sensor at the end of her prosthesis

Protezinin ucunda küçük bir sensör var

that then she rubbed over different surfaces,

ve farklı yüzeylere sürtündükçe, farklı zımpara

and she could feel different textures

kağıdı dokularını, farklı kumtaşlarını,

of sandpaper, different grits, ribbon cable,

şerit kabloyu, yeniden sinirle donatılmış

as it pushed on her reinnervated hand skin.

derisine bastırdıkça hissedebiliyor.

She said that when she just ran it across the table,

Masa etrafında oynatırken parmağını sallanıyormuş

it felt like her finger was rocking.

gibi hissettiğini söyledi.

So that's an exciting laboratory experiment

Yani bu deri duyusunun nasıl geri getirilebileceğine

on how to give back, potentially, some skin sensation.

ilişkin gerçekten heyecan verici bir labaratuar deneyi.

But here's another video that shows some of our challenges.

Fakat bu da bazı zorluklarımızı gösteren diğer bir video.

This is Jesse, and he's squeezing a foam toy.

Bu Jesse, ve bir sünger oyuncağı sıkıyor.

And the harder he squeezes -- you see a little black thing in the middle

Daha sert sıktıkça -- ne kadar sert sıktığıyla orantılı bir şekilde

that's pushing on his skin proportional to how hard he squeezes.

derisini sıkan ortada küçük siyah şeyi görüyorsunuz.

But look at all the electrodes around it.

Etrafındaki onca elektrotlara bir bakın.

I've got a real estate problem.

Burada gerçekten bir alan sorunumuz var.

You're supposed to put a bunch of these things on there,

Oraya bir sürü şey koymanız gerekiyor, fakat küçük motorumuz

but our little motor's making all kinds of noise

bunların hemen yanında elektrotlardan alınan sinyalleri bozacak

right next to my electrodes.

her türlü elektriksel gürültüyü yaratıyor.

So we're really challenged on what we're doing there.

Yani burada gerçekten büyük zorluklarla mücadele ediyoruz.

The future is bright.

Gelecek parlak.

We're excited about where we are and a lot of things we want to do.

Bulunduğumuz konum ve yapmak istediğimiz onca şey hakkında heyecanlıyız.

So for example,

Örneğin,

one is to get rid of my real estate problem

dar alan sorunundan kurtulup

and get better signals.

daha iyi sinyaller alabilmek.

We want to develop these little tiny capsules

Bu küçük minicik kapsülleri geliştirip

about the size of a piece of risotto

kasların içine koyup EMG sinyallerini

that we can put into the muscles

uzaktan ölçmek istiyoruz böylece

and telemeter out the EMG signals,

elektrot teması hakkında endişelenmemize

so that it's not worrying about electrode contact.

gerek kalmayacak.

And we can have the real estate open

Ve daha fazla dokunma hissi oluşturabilmek için

to try more sensation feedback.

yeterli alana sahip olabiliriz.

We want to build a better arm.

Daha iyi bir kol yapmak istiyoruz.

This arm -- they're always made for the 50th percentile male --

Bu kol -- bunlar her zaman yarı yarıya erkekler için yapılıyor--

which means they're too big for five-eighths of the world.

yani dünyanın sekizde beşi için fazla büyükler.

So rather than a super strong or super fast arm,

Yani süper güçlü ve süper hızlı bir kol yerine,

we're making an arm that is --

yüzde 25 kadın eli olan

we're starting with,

bir kol yaparak

the 25th percentile female --

başlıyoruz.

that will have a hand that wraps around,

sarmalayabilen bir eli olacak,

opens all the way,

tamamen açılabilecek,

two degrees of freedom in the wrist and an elbow.

bilekte 2 dereceli hareket özgürlüğü ve bir dirsek.

So it'll be the smallest and lightest

Yapılmış en küçük, en hafif,

and the smartest arm ever made.

ve en akıllı kol olacak.

Once we can do it that small,

Bir kere bu kadar küçüğünü yapabildiğimizde

it's a lot easier making them bigger.

büyüklerini de yapabilmek zor olmayacak.

So those are just some of our goals.

İşte bunlar amaçlarımızdan bazıları.

And we really appreciate you all being here today.

Ve bugün burada olduğunuzdan dolayı gerçekten minnettarız.

I'd like to tell you a little bit about the dark side,

Biraz dün olanlardan ve olayın kötü

with yesterday's theme.

taraflarından bahsetmek istiyorum.

So Amanda came jet-lagged,

Amanda saat farkından dolayı biraz rahatsız olarak geldi,

she's using the arm,

kolu kullanıyordu,

and everything goes wrong.

ve herşey ters gitti.

There was a computer spook,

Bir bilgisayar casusu,

a broken wire,

kırık bir kablo,

a converter that sparked.

kıvılcım çıkartan bir dönüştürücü vardı.

We took out a whole circuit in the hotel

Otelde tüm devreyi çıkarttık

and just about put on the fire alarm.

ve neredeyse yangın alarmına basıyorduk.

And none of those problems could I have dealt with,

Ve bu problemlerin hiç birini tek başıma çözemezdim.

but I have a really bright research team.

fakat gerçekten çok parlak bir araştırma ekibim var.

And thankfully Dr. Annie Simon was with us

Ve şükür ki Dr. Annie Simon bizimleydi,

and worked really hard yesterday to fix it.

devreyi onarmak için gerçekten çok çalıştı.

That's science.

İşte bilim.

And fortunately, it worked today.

Ve şükür ki bu gün çalıştı.

So thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)