The Mind-Bending Art of Deep Time | Katie Paterson | TED

Çeviri: Başak Gökdaş Gözden geçirme: esra kurul

Have you ever bathed under a light that creates the glow of a full moon,

Hiç ay ışığının parlaklığını yaratan bir ışık altında banyo yaptın mı?

sculpted beaches into miniature mountains

Plajları minyatür dağlara dönüştürdün mü

or breathed in the aroma of Earth’s first trees?

ya da Dünya’nın ilk ağaçlarının kokusunu içine çektin mi?

These are some of the artworks I’ve made to come to an understanding of deep time.

Bunlar, derin zamanı anlamak için yaptığım sanat eserlerinden bazılarıdır.

But what is deep time,

Peki, derin zaman nedir

and why does it matter to us all?

ve neden hepimiz için önemlidir?

The term describes the history of the Earth

Bu terim, milyonlarca yıllık bir zaman diliminde Dünya’nın tarihini açıklar.

over a time span of millions of years.

My first encounter with deep time came after I’d finished my studies,

Derin zamanla ilk karşılaşmam, eğitimimi tamamladıktan sonra

had no job

işsiz kaldığımda ve ne yapacağımı bilmediğim zamanda gerçekleşti.

and didn’t know what to do.

So I took off to work as a chambermaid in the remote north of Iceland.

Bu nedenle, İzlanda’nın uzak kuzeyinde

bir oda hizmetçisi olarak çalışmaya karar verdim.

I was tilted on my axis

Normal durumumdan sapıp, sarsılmıştım.

and began a series of explorations

Bir dizi keşfe başladım,

to try to figure out how to tell the story of deep time.

derin zamanın hikayesini nasıl anlatacağımı çözebilmek için.

This has been the quest of my work,

Bu, çalışmalarımın temel amacı olmuştur

and it’s taken me through the cosmos,

ve beni kozmosun derinliklerinden,

the geological strata of the Earth,

Dünya’nın jeolojik tabakalarına,

to encounters with the earliest forms of life.

en eski yaşam formlarıyla karşılaşmalara götürdü.

In Iceland I realized that we live on a planet.

İzlanda’da fark ettim ki bir gezegende yaşıyoruz.

By opening my eyes to the primordial landscape,

Başlangıçtan beri var olan manzaraya gözlerimi açarak,

I started to understand we’re not born out of nothing.

hiçlikten gelmediğimizi anlamaya başladım.

The sea, the sky, the Earth, the air:

Deniz, gökyüzü, Dünya, hava:

we’re made of the same stuff,

Aynı maddenin bir parçasıyız,

we coexist.

bir arada varız.

In just my lifetime,

Sadece benim ömrüm boyunca,

we humans have become a geological force.

insanlar olarak, biz bir jeolojik güç haline geldik.

We’ve caused glaciers around the world to melt entirely.

Dünya çapında buzulları tamamen eritmeye neden olduk.

I wanted to bring these distant landscapes closer to our lives in a visceral way.

Bu uzak manzaraları, içsel bir şekilde, hayatlarımıza daha yakın getirmek istedim.

So of course, I set up a phone line.

Tabii ki bir telefon hattı kurmaya karar verdim.

People everywhere could dial a number

Herkes bir numarayı çevirebilir

and listen live to the sound of a glacier melting.

ve bir buzulun erimesinin sesini canlı dinleyebilirdi.

(Ice cracks)

(Buz çatlaması)

It was an elegy to disappearing landscape.

Bu, kaybolan manzaraya bir ağıt idi.

(Glacier melts)

(Buzul erir)

Can we connect to deep time via sensory experience?

Derin zamanla duyusal deneyim aracılığıyla bağlantı kurabilir miyiz?

This artwork, called “Totality,”

Bu sanat eseri, “Bütünlük” adını taşıyor

brings together nearly every solar eclipse documented by humankind

ve insanlık tarafından belgelenmiş neredeyse her güneş tutulmasını

in a mirror ball.

bir ayna topunda bir araya getiriyor.

Over 10,000 images reflect the progression of a solar eclipse.

10,000′den fazla görüntü, bir güneş tutulmasının ilerleyişini yansıtıyor.

Their light surrounds us,

Onların ışığı bizi kuşatıyor

and we can feel mesmerized.

ve büyülenmiş hissedebiliriz.

This led me to wonder:

Bu beni şöyle düşünmeye yönlendirdi:

What is the color of deep time?

Derin zamanın rengi nedir?

I mapped the colors of the entire universe,

Evrenin tamamının renklerini,

from its very beginnings to its potential ends,

başlangıcından potansiyel sonlarına kadar haritaladım.

discovering the pale blue hues of the first stars

İlk yıldızların soluk mavisi tonlarından,

to the dark maroons of the last light.

son ışığın koyu bordolarına kadar keşfettim.

Every single atom in our bodies was formed in a star billions of years ago.

Vücudumuzdaki her bir atom, milyarlarca yıl önce bir yıldızda oluştu.

The remnants of stars make up all of us.

Yıldızların kalıntıları, hepimizi oluşturuyor.

My vision was to gather every dying star across the universe

Vizyonum, evrenin her köşesinden her ölen yıldızı toplamak

and make a map.

ve bir harita yapmaktı.

The result:

Sonuç olarak:

over 27,000 supernova,

27,000′den fazla süpernova,

stellar black holes

yıldız siyah delikleri

and gamma-ray bursts shimmer as pinpoints of aluminum.

ve gama ışını patlaması, alüminyumun pırıltı noktaları olarak parlıyor.

What you see is a graveyard of stars,

Gördüğünüz, yıldızların mezarlığıdır,

yet it alludes to life.

ancak bu, hayata gönderme yapar.

The journey we humans have been on to arrive right here

İnsanların buraya gelmek için geçtiği yol,

is nothing short of a miracle.

gerçekten bir mucize.

“Fossil Necklace” is a string of worlds made of the material of life itself.

“Fosil Kolye”, hayatın kendi malzemesinden yapılmış bir dizi dünyadır.

Each bead is carved from ancient fossils

Her bir boncuk, eski fosillerden oyularak yapılmış

and strung geological epoch by epoch.

ve jeolojik çağdan çağa sıralanmıştır.

The beads chart major moments in Earth’s history.

Boncuklar, Dünya tarihindeki önemli anları gösterir.

The first single-celled life,

İlk tek hücreli yaşam,

the first flowers,

ilk çiçekler,

the first creatures to see

görmeye ve uçmaya başlayan ilk yaratıklar.

and to fly.

“Fossil Necklace” speaks to our long continuum.

“Fosil Kolye”, uzun sürekliliğimize seslenir.

Every day we walk past trees,

Her gün ağaçların yanından geçeriz,

but do we stop to think that they are our cousins?

ancak onların bizim kuzenlerimiz olduğunu düşünüyor muyuz?

We share so many of our genes with trees,

Ağaçlarla pek çok genimizi paylaşıyoruz

and forests give us our breath.

ve ormanlar bize nefes veriyor.

I wanted to honor them

Onları onurlandırmak için

by creating a sculpture made of every tree type on Earth.

her türden ağaçtan yapılmış bir heykel yaratmak istedim.

This is “Hollow.”

Bu, “Hollow”.

Designed with architects Zeller & Moye,

Mimarlar Zeller & Moye tarafından tasarlanan,

it brings together over 10,000 tree species

milyonlarca yılı kapsayan 10,000′den fazla ağaç türünü

spanning millions of years.

bir araya getiren bir eser.

We were donated wood samples from almost every country:

Hemen hemen her ülkeden ahşap örnekleri bağışlandı:

the Indian Banyan,

Hint Banyanı,

the White Mulberry,

Beyaz Dut,

the Dawn Redwood

Şafak Kızılağacı

and twigs from sacred forests around us.

ve çevremizdeki kutsal ormanlardan dallar.

Looking upwards into the light,

Işığa doğru bakarken,

we see the most threatened tree species of now.

şu anda en tehdit altındaki ağaç türlerini görüyoruz.

More recently in my practice,

Daha yakın zamanda pratiğimde,

I’ve come to believe that looking forward is just as important as looking back.

ileriye bakmanın, geçmişe bakmak kadar önemli olduğuna inanmaya başladım.

How do we speak to unborn people?

Gelecek nesillere nasıl seslenebiliriz?

How do we build a bridge across time?

Zaman içinde bir köprü nasıl kurulur?

I thought the world's literary voices may be the best at doing that job,

Dünya edebi seslerin, bu görevi en iyi yapabileceklerini düşündüm,

so I proposed a library of the future:

bu nedenle geleceğin bir kütüphanesini önerdim:

a forest,

Bir orman,

a room,

bir oda,

100 authors and 100 years.

100 yazar ve 100 yıl.

It started in 2014.

2014 yılında başladı.

On the outskirts of Oslo,

Oslo’nun dışında

we planted a thousand baby Spruce trees.

bin adet köknar fidanı dikildi.

When they’re fully grown,

Tam büyüdüklerinde,

they’re going to be cut and made into paper.

kesilecek ve kağıt yapımında kullanılacaklar.

Every year for 100 years

Her yıl 100 yıl boyunca

a different author is invited to write something new.

farklı bir yazar, yeni bir şeyler yazmak için davet ediliyor.

Their words will become an anthology of books

Onların sözleri, bu ağaçlardan yapılmış kağıda basılmış

printed on paper made from these trees,

bir kitap antolojisinin parçası olacak,

only to be read in the year 2114.

fakat yalnızca 2114 yılında okunabilecek.

The core of Future Library is time and longevity,

Gelecek Kütüphanesi’nin özü, zaman ve uzun ömürdür,

but also hope and rituals.

aynı zamanda umut ve ritüelleri içerir.

Every spring, we take a pilgrimage to the forest.

Her bahar, ormana bir kutsal yolculuk düzenliyoruz.

Authors hand over their manuscript and announce its title.

Yazarlar, metinlerini teslim eder ve başlığını açıklar.

Their text will be stored here in Oslo’s new library.

Metinleri, Oslo’nun yeni kütüphanesinde saklanacak.

You take off your shoes,

Ayakkabılarınızı çıkarır,

you step inside.

içeri adım atarsınız.

Each glass drawer holds a manuscript.

Her cam çekmece bir el yazmasını barındırır.

100 years is not vast in cosmic terms.

100 yıl, kozmik koşullarında çok büyük değildir.

Yet if my young son lives to read the books,

Ancak eğer benim genç oğlum kitapları okuma şansına sahip olursa,

his world is likely to have changed beyond recognition.

dünyası muhtemelen tanınmayacak kadar değişmiş olacak.

Will human beings survive to read the books?

İnsanlar, kitapları okumak için hayatta kalacak mı?

Future Library is a century-long prayer.

Gelecek Kütüphanesi, bir asırlık bir dua gibidir.

Future generations may be invisible to our eyes,

Gelecek nesiller, gözlerimiz için belki görünmez olabilir,

but we are connected through our actions.

ancak eylemlerimiz aracılığıyla bağlıyız.

Gelecekteki okurlara şunu söylemek istedim:

I wanted to see to future readers,

“I see you.”

“Seni görüyorum.”

“We see you.”

“Sizi görüyoruz.”

Why does connecting to deep time matter to us all?

Neden derin zamana bağlanmak hepimiz için önemli?

Shortsightedness may be the greatest threat to humanity.

Sığ görüşlülük, insanlığın karşılaştığı en büyük tehdit olabilir.

To be human is to understand that we’re part of a long continuum.

İnsan olmak, uzun bir sürecin bir parçası olduğumuzu anlamaktır.

Let’s embrace our cosmic context,

Kosmik bağlamımızı benimseyelim,

respect our origins

kökenlerimize saygı gösterelim

and hold our future close.

ve geleceğimizi yakından tutalım.

Thank you.

Teşekkür ederim.