A mother and son united by love and art | Deborah Willis and Hank Willis Thomas

Çeviri: Ufuk Elif Rodoplu Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Hank Willis Thomas: I'm Deb's son.

Hank Willis Thomas: Deb'in oğluyum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Deborah Willis: And I'm Hank's mom.

Deborah Willis: Ben de Hank'in annesiyim.

HWT: We've said that so many times,

HWT: Bunu defalarca söyledik

we've made a piece about it.

ve hakkında bir eser ürettik.

It's called "Sometimes I See Myself In You,"

Adı "Bazen Sende Kendimi Görüyorum",

and it speaks to the symbiotic relationship

yaşamımız ve iş hayatımız boyunca geliştirdiğimiz

that we've developed over the years through our life and work.

ortak yaşam ilişkisinden bahsediyor.

And really, it's because everywhere we go,

Gerçekten, çünkü gittiğimiz her yerde,

together or apart,

beraber ya da ayrı,

we carry these monikers.

bu isimleri taşıyoruz.

Dünyaya gelmemin bile öncesinden bu yana

I've been following in my mother's footsteps

annemin ayak izlerini takip ediyorum

since before I was even born

and haven't figured out how to stop.

ve nasıl duracağımı hâlen bilmiyorum.

And as I get older, it does get harder.

Büyüdükçe daha da zorlaşıyor.

No seriously, it gets harder.

Gerçekten, zorlaşıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

My mother's taught me many things, though,

Ama annem bana birçok şey öğretti,

most of all that love overrules.

en önemlisi sevginin her şeye hükmettiğini öğretti.

She's taught me that love

Annem bana sevginin

is an action,

bir eylem olduğunu öğretti,

not a feeling.

bir his değil.

Love is a way of being, it's a way of doing,

Sevgi bir var olma, bir gerçekleştirme biçimidir,

it's a way of listening and it's a way of seeing.

dinleme ve görme biçimidir.

DW: Ayrıca, sevgiyle ilgili olarak

DW: And also, the idea about love,

photographers,

fotoğrafçılar,

they're looking for love when they make photographs.

fotoğraf çekerken sevgiyi ararlar.

They're looking and looking and finding love.

Ararlar, ararlar ve sevgiyi bulurlar.

Growing up in North Philadelphia,

Kuzey Philadelphia'da büyürken

I was surrounded by people in my family and friends

çevrem, aile ve arkadaşlarımdan fotoğraf çeken insanlarla doluydu,

who made photographs

fotoğraflar çeken

and used the family camera as a way of telling a story about life,

ve aile kamerasını hayatla ilgili hikâyeler anlatmak için kullanan

about life of joy,

yaşama sevincinin

about what it meant to become a family in North Philadelphia.

ve Kuzey Philadelphia'da aile olmanın ne demek olduğunu anlatmak gibi.

So I spent most of my life searching for pictures

Hayatımın çoğunu siyahi sevgi, siyahi sevinç ve aile yaşamım

that reflect on ideas about black love, black joy

hakkında fotoğraflar arayarak geçirdim.

and about family life.

So it's really important to think about the action of love overrules as a verb.

Sevmek eyleminin her şeye hükmettiğini düşünmek gerçekten önemli.

HWT: Sometimes I wonder if the love of looking is genetic,

HWT: Bazen bakma sevgisinin genetik olup olmadığını merak ediyorum

because, like my mother,

çünkü ben de annem gibi

I've loved photographs since before I can even remember.

kendimi bildim bileli fotoğrafları seviyorum.

I think sometimes that -- after my mother and her mother --

Bazen düşünüyorum da -annemden ve onun annesinden sonra-

fotoğrafçılık ve fotoğraflar benim ilk aşklarım.

that photography and photographs were my first love.

No offense to my father,

Babam alınmasın ama

but that's what you get for calling me a "ham"

beni her yerde "jambon" olarak adlandırmanın

wherever you go.

sonucu budur.

I remember whenever I'd go to my grandmother's house,

Ne zaman büyükannemin evine gitsem

she would hide all the photo albums

albümleri sakladığını hatırlıyorum

because she was afraid of me asking,

çünkü soru sormamdan korkuyordu,

"Well, who is that in that picture?"

"Bu fotoğraftaki kim?"

and "Who are they to you and who are they to me,

ve "Senin neyin oluyorlar, benim neyim oluyorlar

ve bu fotoğraf çekildiğinde kaç yaşındaydın?

and how old were you when that picture was taken?

How old was I when that picture was taken?

Bu fotoğraf çekildiğinde yaşım kaçtı?

Neden siyah beyazlar?

And why were they in black and white?

Ben doğmadan önce dünya siyah beyaz mıydı?"

Was the world in black and white before I was born?"

DW: Well, that's interesting,

DW: Bu ilginç,

yani dünyayı siyah beyaz olarak düşünmek.

just to think about the world in black and white.

I grew up in a beauty shop in North Philadelphia,

Ben Kuzey Philadelphia'da bir kozmetik mağazasında büyüdüm

-annemin mağazasında- siyahi kadın dergilerine bakarken,

my mom's beauty shop, looking at "Ebony Magazine,"

found images that told stories that were often not in the daily news,

günlük haberlerde genelde yer almayan

fakat aile albümünden hikâyeler anlatan fotoğraflar buldum.

but in the family album.

I wanted the family album to be energetic for me,

Ve kendi hikâyemi anlatması için

aile albümümün oldukça enerji dolu olmasını istedim.

a way of telling stories,

and one day I happened upon a book in the Philadelphia Public Library

Bir gün, Philadelphia Devlet Kütüphanesi'nde bir kitaba rastladım.

called "The Sweet Flypaper of Life" by Roy DeCarava and Langston Hughes.

"The Sweet Flypaper of Life" adındaki bu kitabı

Roy DeCarava ve Langston Huges yazmıştı.

Düşününce, yedi yaşındayken bu kitapta beni etkileyen adındaki

I think what attracted me as a seven-year-old,

the title, flypaper and sweet,

"sinek kâğıdı" ve "tatlı" sözcükleriydi.

but to think about that as a seven-year-old,

Ama yine de yedi yaşında bir çocuk olarak

I looked at the beautiful images that Roy DeCarava made

Roy DeCarava'nın yaptığı güzel resimlere baktım

and then looked at ways that I could tell a story about life.

ve hayat hikâyemi anlatabilmenin yollarını aramaya başladım.

And looking for me is the act that basically changed my life.

Ve bu arayış benim için hayatımı tamamen değiştiren şey oldu.

HWT: My friend Chris Johnson told me that every photographer,

HWT: Arkadaşım Chris Johnson bana her fotoğrafçının

every artist, is essentially trying to answer one question,

hatta her sanatçının tek bir soruyu cevaplamaya çalıştığını söylemişti.

and I think your question might have been,

Ve bence senin sorun şu; "Dünyanın geri kalanı

"Why doesn't the rest of the world see how beautiful we are,

neden ne kadar güzel olduğumuzu görmüyor?

and what can I do to help them see our community the way I do?"

Ve topluluğumuzu benim gördüğüm gibi görmeleri için ne yapabilirim?"

DW: While studying in art school --

DW: Sanat okulunda okurken

it's probably true --

-bu muhtemelen doğru-

I had a male professor who told me that I was taking up a good man's space.

Bana, iyi bir erkeğin yerini kapladığımı söyleyen erkek bir profesörüm vardı.

Fotoğrafçı olma hayalimi bastırmaya çalışıyordu.

He tried to stifle my dream of becoming a photographer.

He attempted to shame me in a class full of male photographers.

Erkek öğrencilerle dolu bir sınıfta beni aşağılamaya kalkıştı.

He told me I was out of place and out of order as a woman,

Bana, bir kadın olarak münasebetsiz ve yoldan çıkmış olduğumu

and he went on to say that all you could and would do

ve ardından bir kadın olarak en iyi yapacağım şeyin

was to have a baby when a good man could have had your seat in this class.

bir çocuk doğurmak olduğunu,

benim yerimdeyse "iyi bir erkeğin" olması gerektiğini söyledi.

I was shocked into silence into that experience.

Olayın şokuyla sessizliğe büründüm.

But I had my camera, and I was determined to prove to him

Ama hâlâ bir kameram vardı ve ona,

o sınıftaki bir sandalyede oturmayı hak ettiğimi göstermeye kararlıydım.

that I was worthy for a seat in that class.

But in retrospect, I asked myself: "Why did I need to prove it to him?"

Ama geçmişe baktığımda kendime soruyorum,

"Neden ona ispat etmem gerekiyor?"

You know, I had my camera, and I knew I needed to prove to myself

Bilirsiniz, kameram vardı ve kendimi fotoğrafçılıkta bir fark yaratacağıma

that I would make a difference in photography.

inandırmam gerektiğini biliyordum.

I love photography, and no one is going to stop me from making images.

Fotoğrafçılığı seviyordum ve kimse beni imgeler yaratmaktan alıkoyamazdı.

HWT: But that's when I came in.

HWT: Ama o zaman ben geldim.

DW: Yeah, that year I graduated, I got pregnant.

DW: Evet, mezun olduğum yıl sana hamile kaldım.

Yep, he was right.

Evet, o haklıydı.

And I had you,

Artık sana sahiptim

and I shook off that sexist language that he used against me

ve bana karşı kullandığı cinsiyetçi dili silkinip üzerimden attım,

and picked up my camera and made photographs daily,

kameramı alıp her gün fotoğraf çektim.

and made photographs of my pregnant belly as I prepared for graduate school.

Yüksek lisansa hazırlanırken hamilelik göbeğimin fotoğraflarını çekmeye başladım.

But I thought about also that black photographers were missing

Ama fotoğrafçılığın tarihini anlatan kitaplarda

siyahi fotoğrafçıların olmadığını görüyordum

from the history books of photography,

and I was looking for ways to tell a story.

ve bu hikâyeyi anlatmanın yollarını arıyordum.

And I ran across Gordon Parks' book "A Choice of Weapons,"

Bir gün, Gordon Parks'ın "A Choice of Weapons" kitabına rastladım,

ki bu onun otobiyografisiydi.

which was his autobiography.

I began photographing and making images,

Böylece, fotoğraf çekmeye ve imgeler üretmeye başladım

and I tucked away that contact sheet that I made of my pregnant belly,

ve hamilelik göbeğimin fotoğraflarından yaptığım kolajı sakladım

and then you inspired me to create a new piece,

ama sonrasında sen bana başka bir eser üretmem için ilham verdin.

a piece that said, "A woman taking a place from a good man,"

Eserin adı şuydu: "Bir kadın, iyi bir erkeğin yerini alıyor"

"You took the space from a good man,"

"İyi bir erkeğin elinden yerini aldın."

and then I used that language and reversed it and said,

Sonrasında bu söylemi tersine çevirdim ve şöyle dedim:

"Ben, iyi bir erkek için bir yer yarattım, senin için."

"I made a space for a good man, you."

(Applause)

HWT: Teşekkür ederim anne.

HWT: Thanks, ma.

(Alkışlar)

Tıpkı annem gibi ben de fotoğraflarla dolu bir evde büyüdüm.

Like mother, like son.

I grew up in a house full of photographs.

They were everywhere, and my mother would turn the kitchen into a darkroom.

Her yerdeydiler ve annem mutfağı karanlık odaya dönüştürmüştü

And there weren't just pictures that she took

ve evde sadece annemin çektiği ya da aile üyelerimizin olduğu fotoğraflar yoktu.

and pictures of family members.

But there were pictures on the wall of and by people that we didn't know,

Duvarda, yerlerde, bilmediğimiz insanların tanımadığımız kadın ve erkeklerin

fotoğrafları duruyordu.

men and women that we didn't know.

Thanks, ma.

Çok sağ ol, anne.

(Laughter)

I have my own timing.

Kendi zamanlamam var, anne.

(Laughter)

Did you see her poke me?

Beni nasıl dürttüğünü gördünüz mü?

(Laughter)

İplerimi eline aldı.

Puppet strings.

I grew up in a house full of photographs.

Fotoğraflarla dolu bir evde büyüdüm.

(Applause)

But they weren't just pictures of men and women that we knew,

Dediğim gibi, sadece tanıdığımız insanların değil

but pictures of people that I didn't know,

tanımadığım insanların fotoğrafları vardı.

Pretty much, it was pretty clear from what I learned in school,

Açıkçası, okulda öğrendiğim kadarıyla diğer insanların da tanımadığı insanlardı.

that the rest of the world didn't either.

Annemin neyle uğraştığını anlamam biraz zamanımı aldı

And it took me a long time to figure out what she was up to,

but after a while, I figured it out.

ama bir süre sonra çözdüm.

When I was nine years old, she published this book,

Ben dokuz yaşındayken, annem kitabını yayınladı:

"Black Photographers, 1840-1940: A Bio-Bibliography."

"Siyahi Fotoğrafçılar, 1840-1940: Biyobibliografya."

And it's astounding to me to consider

Benim için, Afro Amerikalıların 1840'ta fotoğraf çektiğini bilmek

that in 1840, African Americans were making photographs.

gerçekten müthişti.

What does it mean for us to think

Bizim için bunu düşünmek ne ifade ediyor?

that at a time that was two, three decades before the end of slavery,

Köleliğin sona ermesinden yirmi otuz yıl önce

that people were learning how to read,

okumayı, matematiği öğrenmek zorundaydılar

they had to learn how to do math,

they had to be on the cutting edge of science and technology,

matematik, fizik, kimya, teknoloji ve bilimde ileri olmaları gerekiyordu.

to do math, physics and chemistry just to make a single photograph.

Sadece bir tane fotoğraf yapabilmek için.

And what compelled them to do that if not love?

Onlara bunu yaptıran şey sevgi değilse nedir?

Bu, onu sonraki kitabına yönlendirdi: "Siyahi Fotoğrafçılar, 1940-1988"

Well, that book led her to her next book, "Black Photographers, 1940-1988,"

and that book led to another book, and another book, and another book,

ve bu kitap bir diğerine, diğeri bir başkasına, başka bir kitap diğerine

ve o kitap bir diğerine, diğeri bir başka kitaba, diğeri bir başkasına...

and another book, and another book,

and another book, and another book,

and another book, and another book, and another book, and another book,

and another book, and another book, and another book, and another book,

and another book, and another book, and another.

(Applause)

And throughout my life,

ve hayatım boyunca annem

she's edited and published dozens of books

onlarca kitap düzenledi ve yayınladı

and curated numerous exhibitions on every continent,

ve her kıtada sayısız serginin küratörlüğünü yaptı

bunların hepsi siyahi fotoğrafçılarla ilgili değildi ama hepsi

not all about black photographers but all inspired by the curiosity

Kuzey Philadelphialı küçük siyahi kızın merakından ilham alıyordu.

of a little black girl from North Philadelphia.

DW: What I found is that black photographers had stories to tell,

Ve tüm bunların sonunda ulaştığım şey, siyahi fotoğrafçıların

anlatacak hikâyeleri olduğu

and we needed to listen.

ve bizim onları dinlememiz gerektiğiydi.

And then I found and I discovered

Sonrasında bazı siyahi fotoğrafçıları keşfettim.

black photographers like Augustus Washington,

Bu güzel dagerreyotipi fotoğrafları yapan Agustus Washington gibi fotoğrafçıları.

who made these beautiful daguerreotypes

of the McGill family in the early 1840s and '50s.

Bu fotoğraflar, 1840'lı ve 50'li yıllarda yaşayan, McGill ailesinin fotoğrafları.

Their stories tended to be different, black photographers,

Siyahi fotoğrafçıların çok farklı hikâyeleri var

and they had a different narrative about black life during slavery,

ve kölelik zamanındaki yaşantılarıyla ilgili anlatacak değişik şeyleri var.

but it was also about family life, beauty and telling stories about community.

Hikâyeleri aynı zamanda aile hayatı ve bizlerin güzelliğini anlatmakla da ilgili.

I didn't know how to link the stories,

Tüm bu hikâyeleri nasıl bağlayacağımı bilmiyordum

but I knew that teachers needed to know this story.

ama tüm öğretmenlerin bu hikâyeyi bilmeleri gerektiğini biliyordum.

HWT: So I think I was my mother's first student.

HWT: Düşünüyorum da sanırım annemin ilk öğrencisi bendim

Unwillingly and unwittingly -- puppet strings --

gayriihtiyari, farkında bile olmadan -- iplerim elindeydi--

I decided to pick up a camera,

Bir gün, elime bir kamera aldım

and thought that I should make my own pictures

ve kendi fotoğraflarımı çekmem gerektiğini düşündüm

about the then and now and the now and then.

ve o günden bu güne, o zamandan bu zamana

I thought about how I could use photography

fotoğrafı nasıl kullanabileceğimizi düşünüyorum,

to talk about how what's going on outside of the frame of the camera

kadrajın dışında kalan her şeyin fotoğrafta gördüklerimizi

can affect what we see inside.

nasıl etkilediğini anlatabilmek için.

The truth is always in the hands of the actual image maker

Gerçek her zaman imgeyi yaratan kişinin ellerinde

and it's up to us to really consider what's being cut out.

ve neyin çıkarılacağı, neyin kalacağı gerçekten o kişiye bağlı.

I thought I could use her research as a jumping-off point

Annemin araştırmalarını toplumda gözlemlediğim şeyler için

of things that I was seeing in society

bir başlangıç noktası olarak kullanmayı düşündüm.

and I wanted to start to think about how I could use historical images

Sonrasında tüm bu tarihi imgeleri

geçmişte yaşananları anlatmak için nasıl kullanabileceğimi düşündüm.

to talk about the past being present

and think about ways that we can speak

Ve uzun zamandır verdiğimiz insan hakları ve eşitlik mücadelesinden

to the perennial struggle for human rights and equal rights

fotoğrafa yaklaşımım doğrultusunda

through my appropriation of photographs

in the form of sculpture, video,

ya da heykel, video ya da resim formunda

nasıl bahsedebileceğimizi düşündüm.

installation and paintings.

But through it all, one piece has affected me the most.

Ama tüm bunların yanında, beni en çok etkileyen şu parça oldu

- ki hâlâ bana ilham vermeye devam eder -

It continues to nourish me.

It's based off of this photograph by Ernest Withers,

Bu, Ernest Withers'ın 1968'de çektiği bir fotoğraftan esinlenen bir parça

who took this picture in 1968

at the Memphis Sanitation Workers March

Mephis Sanitasyonu'nun işçi eyleminde

of men and women standing collectively to affirm their humanity.

kadın ve erkeklerin "insan olduklarını bildirmek" için

toplandıkları ve ellerinde "ben insanım" yazan pankartlar tuttukları

They were holding signs that said "I am a man,"

bir fotoğraf bu.

and I found that astounding, because the phrase I grew up with

Bunu şaşırtıcı buluyorum çünkü ben "insan olan benim" mottosuyla büyüdüm,

wasn't "I am a man," it was "I am the man,"

"ben insanım" mottosuyla değil.

and I was amazed at how it went from this collective statement during segregation

Tecrit dönemindeki bu kolektif söylemin tecrit sona erdiği dönemde

nasıl bencil bir söyleme evrildiğini görmek beni çok şaşırtmıştı.

to this seemingly selfish statement after integration.

And I wanted to ponder that,

Bunun üzerine kafa patlatmak istedim

so I decided to remix that text in as many ways as I could think of,

ve bu metni olabildiğince farklı şekillerde karıştırmaya başladım

and I like to think of the top line as a timeline of American history,

ve bunu ilk dizesinden son dizesine kadar Amerika'nın kısa tarihi olarak düşündüm.

and the last line as a poem,

Şiirin son kıtasında şöyle diyordu:

and it says,

"I am the man. Who's the man. You the man. What a man.

"Ben oyum, o kim? Sen osun, o da kim?

I am man. I am many. I am, am I.

Ben oyum, ben çoğum, benim, ben miyim?

I am, I am. I am, Amen.

Benim, benim, benim, amin.

DW: Wow, so fascinating.

DW: Çok etkileyici.

(Applause)

(Alkışlar)

But what we learn from this experience

Ama bu tecrübeden öğrendiğimiz şey,

is the most powerful two words in the English language is, "I am."

İngilizcedeki en önemli iki kelimenin; "ben varım" olduğu

And we each have the capacity to love.

ve hepimizde sevme gücü olduğuydu.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)