What it takes to crush a pandemic | Johanna Benesty

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

My son was born in January 2020,

Oğlum 2020 Ocak ayında doğdu,

shortly before the lockdown in Paris.

Paris'teki karantinadan kısa bir süre önce.

He was never scared of people wearing masks,

Maske takan insanlardan hiç korkmadı

because that's all he knows.

çünkü ona normal gelen buydu.

My three-year-old daughter knows how to say "gel hydro-alcoolique."

Üç yaşındaki kızım ise "gel hydro-alcoolique" diyebiliyor.

That's the French word for hydroalcoholic gel.

Bu kelime, hidroalkolik el antiseptiğinin Fransızcası.

She actually pronounces it better than I do.

Benden daha iyi telaffuz edebiliyor.

But no one wants to be wearing a mask

Ama kimse maske takmak

or wash their hands with hand sanitizer every 20 seconds.

veya her 20 saniyede bir ellerini el dezenfektanıyla yıkamak istemiyor.

We're all desperately looking at R and D to find us a solution: a vaccine.

Hepimiz çaresizce araştırma ve geliştirmelerin

bir çözüm bulmalarını bekliyoruz:

Yani aşıyı.

It's interesting that in our minds,

Aşının keşfini, Kutsal Kaseymiş gibi düşünmemiz gerçekten ilginç.

we keep thinking of the vaccine discovery like it's the Holy Grail.

But there are a couple of shortcuts here that I'd like to unpack.

Ancak ayrıntılarına inmek istediğim birkaç kısayol var.

I'm not a doctor, I'm just a consultant.

Doktor değilim, sadece danışmanım.

My clients focus on health care --

Müşterilerim sağlık hizmetlerine odaklanıyor --

biopharma companies, providers, global health institutions --

Biyofarmasötik şirketleri, tedarikçiler, küresel sağlık kurumları --

and they've educated me.

ve beni de eğittiler.

We need to find the tools to fight COVID,

Kovid'le savaşmak için araçlar bulmalıyız

and we need to make them accessible to all.

ve onları herkese erişilebilir kılmalıyız.

First, one single vaccine will not get us out of this.

İlk olarak, tek bir aşı bizi bu durumdan kurtarmayacak.

What we need is an arsenal of tools.

İhtiyacımız olan şey, bu araçların bir deposu.

We need vaccines, we need therapeutics, we need diagnostics

Çeşitli nüfuslarda Kovid vakalarını önleyebilmek, belirlemek

to make sure that we can prevent, identify and treat COVID cases

ve tedavi ettiğimizden emin olmak için

aşıya, tedavi ve teşhis bilimine ihtiyacımız var.

in a variety of populations.

Second, it's not just about finding a tool.

İkinci olarak, mesele sadece bir araç bulmak değil.

What do you think will happen when one of those clinical trials

Klinik deneyler bu aracın etkili olduğunu gösterdiğinde ne olacağını düşünüyorsunuz?

demonstrates that the tool is effective?

Do you think we can all run to the pharmacy next door,

Hepimizin yakındaki eczaneye koşup,

we get the product, we take off our masks

ürünü alıp, maskelerimizi çıkarıp

and we go back to French kissing?

Fransız öpücüğüne geri dönebileceğimizi mi düşünüyorsunuz?

No.

Hayır.

Finding an effective tool is just one step in this big fight,

Etkili bir araç bulmak, bu büyük savaştaki adımlardan sadece biri

because there is a difference between the existence of a product

çünkü bir ürünün varlığı ile o ürüne olan erişim arasında bir fark var.

and access to that product.

Şimdi şöyle düşünebilirsiniz:

And now you're thinking,

"Oh -- she means other countries will have to wait."

"Yani diğer ülkelerin beklemesi gerektiğini kastediyor."

Well, no, that's not my point.

Hayır, demek istediğim bu değil.

Not only others may have to wait,

Sadece diğerleri değil,

but any of us may have to.

herhangi birimiz beklemek zorunda olabilir.

The humbling thing about COVID

Kovid'deki aşağılayıcı şey,

is that because of its speed and magnitude,

hızı ve şiddeti;

it's exposing all of us to the same challenges

hepimizi aynı mücadeleye maruz bırakıyor

and giving us a flavor of challenges we're not used to.

ve alışık olmadığımız mücadelelerin bir tadını veriyor.

Remember when China got into lockdown?

Çin'in karantinaya girdiği zamanı hatırlıyor musunuz?

Did you imagine that you would be in the same situation

Birkaç hafta sonra aynı durumda olabileceğinizi hayal etmiş miydiniz?

a few weeks after?

I certainly didn't.

Ben kesinlikle etmemiştim.

Let's go to the theoretical moment when we have a vaccine.

Hadi şimdi de bir aşımız olduğunu varsaydığımız teorik ana gidelim.

In this case, the next access challenge

Bu durumda, sonraki erişim mücadelesi tedarik konusunda olacak.

will be supply.

The current estimate of the global community

Dünya halkının şu anki tahmini,

is that by the end of 2021 --

2021'nin sonuna kadar --

so that's over a year after the discovery of the vaccine --

ki bu, aşının keşfinden sonraki bir yılı aşkın zamana tekabül ediyor --

we would have enough doses to cover one to two billion

gezegenimizdeki 8 milyar insanın

of the eight billion of us on the planet.

1 ile 2 milyarına yetecek kadar dozumuz olacak.

So who will have to wait?

Peki kim beklemek zorunda kalacak?

Tedariğin az olduğu bir zamanda erişim hakkında ne düşünüyorsunuz?

How do you think about access when supply is short?

Scenario number one:

1. senaryo:

we let the market forces play,

Piyasa güçlerine izin veririz

and those who can pay the highest price or be the fastest to negotiate deals

ve en yüksek fiyatı ödeyenler ya da anlaşmalarını en hızlı yapanlar

will get access to the product first.

ürüne ilk olarak erişim sağlayacak.

It's not equitable at all,

Hiç adil değil

but it's a very likely scenario.

ama olması muhtemel bir senaryo.

Scenario number two:

2. senaryo:

we could all agree, based on public health rationale,

Halk sağlığı mantığına dayanarak

hepimiz ürünü ilk kimin alacağına karar verebiliriz.

who gets the product first.

Let's say we agree that health care workers would get it first,

İlk olarak sağlık çalışanlarının, sonra yaşlıların

and then the elderly

ve daha sonra genel nüfusun alacağında hemfikiriz diyelim.

and then the general population.

Now let me be a bit more provocative.

Şimdi biraz daha kışkırtıcı olayım.

Scenario number three:

3. senaryo:

countries who have demonstrated that they can manage the pandemic well

Pandemiyi iyi bir şekilde yönettiklerini gösteren ülkeler

would get access to the product first.

ürüne ilk olarak erişim sağlayacak.

It's a little bit extrapolated,

Biraz tahmini yürütülmüş bir senaryo

but it's not complete science fiction.

ancak tam bir bilim kurgu değil.

Years ago, when the supply of high-quality second-line tuberculosis drug was scarce,

Yıllar önce, yüksek kaliteli ikinci sıra tüberküloz ilacının tedariği sınırlıyken

a special committee was established

ürünlerin düzgünce dağıtıldığından

to determine which countries had health systems that were strong enough

ve hastaların tedavi planlarını uygun şekilde takip ettiğinden emin olmak için

to ensure that the products would be distributed properly

hangi ülkelerin yeterince güçlü sağlık sistemleri olduğuna

and that patients would follow their treatment plans properly.

karar verecek özel bir komite kurulmuştu.

Those select countries got access first.

O seçilmiş ülkelere ilk olarak erişim sağlandı.

Or, scenario number four:

4. senaryo:

we could decide on a random rule,

Rastgele bir kuralda karar kılabiliriz;

for instance, that people get to be vaccinated on their birthday.

örneğin, insanlar doğum günlerinde aşı olurlar.

Now let me ask you this:

Size şunu sorayım:

How does it feel to think of a future where the vaccine exists,

Aşının var olduğu ancak o ürüne erişiminiz olmadığı için

but you would still have to wear a mask and keep your kids home from school,

hala maske takmak zorunda olduğunuz, çocuklarınızı okula gönderemediğiniz

and you would not be able to go to work the way you want

ve işe istediğiniz şekilde gidemediğiniz

because you wouldn't have access to that product?

bir geleceği düşünmek nasıl hissettiriyor?

Every day that passed would feel unacceptable, right?

Geçen her gün çekilmez hissettirir, değil mi?

But guess what?

Ama tahmin edin ne oldu?

There are many diseases for which we have treatments and even cures,

Tedavisi ve hatta çaresi olan birçok hastalık var

and yet people keep being infected and die every year.

ama yine de insanlar her sene enfekte olmaya ve ölmeye devam ediyor.

Let's take tuberculosis:

Tüberkülozu ele alalım:

10 million people infected every year,

Her yıl 10 milyon insan enfekte oluyor,

1.5 million people dying,

1,5 milyon insan ölüyor,

although we've had a cure for years.

hem de yıllardır tedavisi olmasına rağmen.

And that's just because we haven't completely figured out

Bunun nedeni ise erişim sorunlarının bazı kilit noktalarını

some of the key access issues.

tam olarak çözemeyişimiz.

Equitable access is the right thing to do,

Adil erişim yapılacak doğru şey

but beyond this humanitarian argument

ancak bu insani argümanın ötesinde

that I hope we are more sensitive to

bunu bizzat deneyimlediğimize göre

now that we've experienced it in our flesh,

adil erişim konusundaki

there is a health and an economic argument

sağlık ve ekonomik argümana umarım daha duyarlı olabiliriz.

to equitable access.

The health argument is that as long as the virus is active somewhere,

Sağlık argümanına göre virüs bir yerlerde aktif olduğu sürece

we're all at risk of reimported cases.

hepimiz bildirilmemiş vakaların riski altındayız.

The economic argument is that because of the interdependencies

Ekonomik argümana göre,

ülke ekonomilerinin birbirlerine bağlılığından dolayı

in our economies,

no domestic economy can fully restart if others are not picking up as well.

diğerleri de düzelemezse hiçbir yerli ekonomi tam olarak yeniden başlayamaz.

Think of the sectors that rely on global mobility,

Küresel hareketliliğe bağlı olan sektörleri düşünün,

like aerospace or travel and tourism.

havacılık ve uzay ya da seyahat ve turizm gibi.

Think of the supply chains that cut across the globe,

Dünyanın sınırlarını aşan tedarik zincirlerini düşünün,

like textiles or automotive.

tekstil ve otomotiv gibi.

Think of the share of the economic growth that is coming from emerging markets.

Gelişmekte olan piyasaların ekonomik büyümesinin payını düşünün.

The reality is that we need all countries to be able to crush the pandemic in sync.

Gerçek şu ki

tüm ülkelerin uyumlu bir şekilde pandemiyi alt etmesine ihtiyacımız var.

So not only is equitable access the right thing to do,

Dolayısıyla adil erişim sadece yapılacak doğru şey değil,

it is also the smart thing to do.

aynı zamanda yapılacak akıllı şey de.

But how do we do that?

Peki bunu nasıl yaparız?

Let's make sure we're on the same page in terms of what "access" means.

"Erişimin" ne anlama geldiği konusunda hemfikir olduğumuzdan emin olalım.

It would actually mean that the product exists;

Ürünün var olduğu;

that it's working sufficiently well;

yeterince iyi işe yaradığı;

that it's been approved by the local authorities;

yerel yetkililer tarafından onaylandığı;

that it is affordable;

uygun fiyatlı olduğu

but also that there is evidence that it works in all the populations

ama aynı zamanda ihtiyaç duyan tüm nüfuslarda

işe yaradığının kanıtı olması

that need it,

and that can include pregnant women or immunodepressed people, or children;

ve hamile kadınların, immunodepresif insanların ya da çocukların dahil olduğu;

hastaneler, kırsal klinikler, sıcak ya da soğuk iklimler gibi

that it can be distributed in a variety of settings,

like hospitals or rural clinics, or hot climate or cold climate;

çeşitli çevrelerde dağıtabildiği

and that we can produce it at the right scale.

ve doğru oranda ürettiğimiz anlamına geliyor.

It's a very long checklist, I know,

Çok uzun bir kontrol listesi, farkındayım

and in a non-crisis situation,

ve krizsiz bir durumda

we would likely address these issues one after the other in a sequential way,

bu sorunları birer birer sırasıyla ele almalıyız,

which takes a lot of time.

bu çok uzun zaman alsa da.

So what do we do?

Peki ne yapıyoruz?

Access is far from being a new challenge,

Erişim konusu, yeni bir mücadele olmaktan çok uzak

and in the case of COVID,

ve Kovid durumunda ise

I have to say, we're seeing extraordinary collaboration

söylemeliyim ki uluslararası kuruluşların,

sivil toplumun, endüstrinin ve diğerlerinin erişimi hızlandırmak için

of international organizations, civil society, industry and others

olağanüstü bir birlik içinde olduklarını görüyoruz;

to accelerate access:

working things in parallel,

işleri paralel olarak hallediyorlar,

speeding up regulatory processes,

düzenleyici süreçleri hızlandırıyorlar,

engineering supply mechanisms,

tedarik mekanizmasını düzenliyorlar,

securing procurement, mobilizing resources, etc.

tedariği güvence altına alıyorlar, kaynakları hareketlendiriyorlar gibi gibi.

Yet we are likely to face a situation where, for instance,

Ama aşının, diyelim ki, eksi 80 santigrat derecede

the vaccine would need to be constantly stored at, let's say,

sürekli muhafaza edimesi gerektiği

minus 80 Celsius degrees;

ya da tedavinin uzman bir sağlık çalışanı tarafından yürütülmesi gerektiği

or where the treatment would need to be administered

by a highly specialized health care worker;

ya da teşhisin gelişmiş bir laboratuvarda analiz edilmesi gerektiği

or where the diagnostic would need to be analyzed

durumla yüzleşmemiz çok olası.

by a sophisticated lab.

So what more can we do?

Peki daha fazla ne yapabiliriz?

Pushing further the logic that the global health community

Küresel sağlık topluluğunun yıllardır desteklendiği mantığının ötesinde

has advocated for for years,

there is one additional thing I can think of that might help.

yardımcı olabileceğini düşündüğüm ek bir şey daha var.

There is a concept in product development and manufacturing

Ürün geliştirme ve imalatında "Tasarım-Maliyet" denen bir kavram var.

that's called "design to cost."

The basic idea is that the cost management conversation

Temel fikir, ürünün ilk olarak tasarlanıp

happens at the same time as the product being designed,

sonra maliyetin düşürülmesi için çalışmasının aksine

as opposed to the product being designed first

maliyet yönetimi görüşmelerinin ürünün tasarlandığı sırada gerçekleşmesidir.

and then reworked to bring the cost down.

It's a simple method that helps ensure

Maliyet, bir ürün için öncelikli bir kriter olarak tanımlandığında

that when cost has been identified as a priority criteria for a product,

ilk günden bir hedef yapıldığından emin olmaya yardımcı olan basit bir yöntem.

it's made a target from day one.

Now, in the context of health and access,

Sağlık ve erişim bağlamında ise

I think there is untapped potential

tıpkı imalatçıların "Tasarım-Maliyet"de yaptığı gibi

in R and D to access,

araştırma ve geliştirmeden erişime kadar

the same way that manufacturers design to cost.

bence yararlanılmayan bir potensiyel var.

This would mean that, instead of developing a product

Bu, bir ürünü geliştirip

and then working to adapt it to ensure equitable access later,

sonra adil erişimi sağlamak için ürünü uyarlamaya çalışmak yerine

all of the items on the checklist I mentioned

bahsettiğim kontrol listesindeki tüm maddelerin

would be built into the R and D process from the beginning,

baştan beri araştırma ve geliştirme sürecine imal edilmesi anlamına geliyor

and this would actually benefit us all.

ve bu aslında hepimizin yararına olur.

Let's take an example.

Örneğin,

If we develop a product with equitable access in mind,

eğer bir ürünü adil erişimle geliştirirsek

we might be able to optimize for scale-up faster.

ölçek büyütmeyi daha hızlı en uygun hale getirebiliriz.

In my experience, drug developers often focus on finding a dose that works,

Benim deneyimlerime göre,

ilaç geliştiricileri genellikle işe yarayan dozu bulmaya odaklanırlar

and only after do they optimize the dosage or make adjustments.

ve bunu dozu en uygun hale getirdikten veya düzeltmeler yaptıktan sonra yaparlar.

Now imagine that we're talking of a candidate product

Etkin maddesi nadir bir kaynak olan

for which the active ingredient is a scarce resource.

aday bir ürün hakkında konuştuğumuzu hayal edin.

What if instead we focused on developing a treatment

Peki ya bu etkin maddeyi olabildiğince az miktarda kullanan

that uses the lowest possible amount of that active ingredient?

bir tedavi geliştirmeye odaklansaydık ne olurdu?

It could help us produce more doses.

Daha fazla doz üretmemize yardımcı olabilirdi.

Let's take another example.

Başka bir örneği ele alalım.

If we develop a product with equitable access in mind,

Eğer bir ürünü adil erişimle geliştirirsek

we might be able to optimize for mass distribution faster.

toplu dağıtımı daha hızlı en uygun hale getirebiliriz.

In high-income countries,

Yüksek gelirli ülkelerde,

we have strong health systems capacity.

güçlü sağlık sistemi kapasitesi var.

We can always distribute products the way we want.

Ürünleri istediğimiz şekilde her zaman dağıtabiliriz.

So we often take for granted that products can be stored

Ürünlerin ısı-kontrollü ortamlarda muhafaza edilebilmesini

in temperature-controlled environments

or requires a highly skilled health care worker for administration.

ya da uygulaması için çok yetenekli bir sağlık çalışanı gerektirmesinin

değerini genellikle hafife alıyoruz.

Of course,

Tabii ki de ısı-kontrollü ortamlar ya da çok yetenekli sağlık çalışanları

temperature-controlled environments and highly skilled health care workers

her yerde mevcut değil.

are not available everywhere.

If we were to approach R and D

Araştırma ve geliştirmeye

with the constraints of weaker health systems in mind,

daha zayıf sağlık sistemlerinin kısıtlamalarıyla yaklaşırsak

we might get creative

yaratıcı olabilir

and develop sooner, for instance, temperature-agnostic products

ve daha çabuk, örneğin, ısı sorunu olmayan ürünler

or products that can be taken as easily as a vitamin

ya da vitamin gibi kolayca alınabilen ürünler

or long-lasting formulations instead of repeat doses.

ya da dozları tekrarlamak yerine uzun ömürlü formülasyon geliştirebiliriz.

If we were able to produce and develop such simplified tools,

Böyle basitleştirilmiş araçlar üretebilir ve geliştirebilirsek

it would have the added benefit

hem yüksek hem de düşük gelirli ülkelerde

of putting less strains on hospitals and health systems

hastanelere ve sağlık sistemlerine daha az baskı uygulamak gibi

for both high- and low-income countries.

bir fayda eklemiş de olabiliriz.

Given the speed of the virus

Virüsün hızını ve yüzleştiğimiz sonuçların şiddetini göz önünde bulundurursak

and the magnitude of the consequences we're facing,

Kovid'le ve ve gelecek pandemilerle savaşmak için

I think we have to continue challenging ourselves

to find the fastest way to make products to fight COVID

ürün yapmanın daha hızlı yolunu bulmak ve herkese erişilebilir kılmak için

and future pandemics accessible to all.

bence kendimizi zorlamaya devam etmeliyiz.

In my perspective,

Benim bakış açıma göre,

unless the virus disappears,

virüs kaybolmadığı sürece

there are two ways this story ends.

bu hikayenin bittiği iki yol var.

Either the scales tip one way --

Ya birimler tek yöne yönelir --

only some of us get access to the product

sadece bazılarımız ürüne erişim sağlar

and COVID remains a threat to all of us --

ve Kovid hepimiz için bir tehdit oluşturmaya devam eder --

or we balance the scales,

ya da birimleri dengeleriz,

we all get access to the right weapons,

hepimiz doğru silaha erişim sağlar

and we all move on together.

ve hepimiz birlikte hayatımıza devam ederiz.

Innovative R and D can't beat COVID alone,

Yenilikçi araştırma ve geliştirme Kovid'i tek başına yenemez

but innovative management of R and D might help.

ama araştırma ve geliştirmenin yenilikçi yönetimi yardımcı olabilir.

Thank you.

Teşekkür ederim.