Amir Nizar Zuabi: A theatrical journey celebrating the refugee experience | TED

Çeviri: Hüseyin TEKİN Gözden geçirme: Ramazan Şen

I'm Amir Nizar Zuabi.

Ben Amir Nizar Zuabi.

I was born in East Jerusalem,

Doğu Kudüs’te,

in a tough part of town

şehrin çetin bölgesinde,

between Beit Hanina neighborhood and the Shu'fat refugee camp.

Beit Hanina mahallesindeki Shu’fat mülteci kampında doğdum.

I'm a mixed child,

Ben melez bir insanım,

that means my mother is Jewish and my father is Palestinian.

annem bir Yahudi babam ise bir Filistinli.

So the refugee experience runs very deep in the DNA of the family.

Bu yüzden mültecilik ailemin DNA’sına var.

When my Jewish grandparents were fleeing Europe because of World War II,

Yahudi dedem ve ninem İkinci Dünya Savaşı yüzünden Avrupa’dan kaçtıklarında,

they came to Palestine

Filistin’e geldiler ve

and drove the other part of my family into exile.

diğer ailemi bir sürgüne zorladılar.

When I was 14,

14 yaşımdayken,

I stumbled by accident into a theater show

şehrin bu çetin bölgesinde

in this rough part of town,

ezkaza bir tiyatro oyununa katıldım

and I fell in love.

ve orada aşık oldum.

I fell in love with a reality that was being created in front of me,

Önümde sergilenen fırsatlarla dolu bir gerçeklik vardı

a reality that was full of possibilities,

ve ben buna aşık olmuştum.

that was wilder, that was free,

Daha ıssız ve daha hürdü,

a reality that was an opposite contrast of the harsh reality we were living in.

içinde yaşadığımız gerçeklikten tamamen ayrışan bir gerçeklik söz konusuydu.

And I became a theater practitioner.

Derken bir tiyatro pratisyeni oldum.

Becoming a theater practitioner in Palestine

Filistin’de bir tiyatro pratisyeni olmak,

is like conjuring water in the desert.

çöle su yağdırmaktan farksızdır.

We don't have the infrastructure,

Ne bir altyapımız,

we don't have the big artistic institutions.

ne de gelişmiş sanat tesislerimiz mevcut.

What we do have is a need

Elimizde yalnızca muhtaçlık,

and something to say about the world we live in.

bir de dünyaya edecek bir çift sözümüz var.

Taking my shows to communities and refugee camps in Palestine,

Gösterilerimi Filistin’deki topluluklara ve mülteci kamplarına götürdüğümde,

I was always struck by the immediacy of the encounter

insanlarda gördüğüm ilgi beni her zaman etkilemiş

and that became a very powerful experience for me.

ve bende büyük bir deneyim yaratmıştır.

In 2015, at the height of the refugee crisis,

2015 yılında, mülteci krizinin zirve zamanlarında,

when hundreds of thousands of people were walking across Europe,

yüzbinlerce insan Avrupa’ya göç ederken,

with all the pain and the anguish that we saw,

yaşadıkları acı ve ıstıraplara hepimiz şahit olduk,

I started thinking that maybe we need to create a new model of theater.

o zaman kendime belki de yeni bir tiyatro modeli oluşturmalıyız dedim.

Maybe we need to take our theater out of the theaters and into the streets,

Belki de tiyatroyu, salonlardan çıkarıp,

the streets where these people were walking.

bu insanların gezindiği sokaklara taşımalıyız.

And I started working with Good Chance theater company,

Daha sonra Good Chance tiyatro şirketiyle çalışmaya başladım.

a company that creates theater about the refugee experience.

Bu şirket mülteci yaşamı konularında tiyatrolar düzenliyordu.

Together, we created "The Walk."

Birlikte “Yürüyüş“ü yarattık.

"The Walk" is a rolling arts festival that will cross 8,000 kilometers,

“Yürüyüş” 8.000 kilometreyi, 65 şehri, kasabaları, köyleri kapsayan,

65 cities, towns and villages in its way,

hareketli bir sanat festivalidir.

and we will create 120 events of welcome.

Ayrıca 120 karşılama etkinliği de düzenleyeceğiz.

"The Walk" is led by a nine-year-old Syrian girl,

“Yürüyüş”e 9 yaşındaki kimsesiz küçük bir kız olan,

an unaccompanied minor called Amal.

Suriyeli Amal öncülük ediyor.

And Amal in Arabic means hope.

Amal Arapçada umut anlamına gelmektedir.

(Music)

(Müzik)

Amal is a 3.5-meter puppet created by Handspring Puppet Company,

Amal, Handspring Kukla Şirketi tarafından yapılan 3.5 metre boyundaki bir kukladır.

the renowned puppet company from South Africa.

Güney Afrikalı ünlü bir kukla şirketi.

"The Walk" will start in the border of Syria-Turkey,

“Yürüyüş” Türkiye-Suriye sınırındaki

in a city called Gaziantep.

Gaziantep şehrinde başlayacak.

We will make our way through Turkey and into Greece,

Daha sonra yolumuz Türkiye’den Yunanistan’a

then from Greece to Italy,

Yunanistan’dan İtalya’ya,

from Italy to southern France,

oradan Fransa’nın güneyine,

then through Switzerland to Germany, Belgium,

daha sonra İsviçre’den Almanya ve Belçika’ya

and back to northern France,

sonra Fransa’nın kuzeyine dönüp

across the English Channel

Manş Denizi’ni geçip

and then from Dover all the way up to Manchester.

Dover’e ve daha sonra da Machester’a.

In order for Amal to make her journey,

Amal’ın bu seferi gerçekleştirebilmesi için,

Amal has three sets of puppeteers to walk her,

onu yürüten 3 takım kuklacı görev yapar

and each team is trained to give her gesture and nuance,

ve her takım mimik ve ufak detaylar konusunda eğitimlidir,

which is what brings Amal to life.

Amal’a can veren şey de budur.

Together, there's 12 people in the company,

Bu şirkette toplamda 12 kişi vardır,

12 people that come from diverse backgrounds.

çeşitli geçmişlere sahip 12 farklı insan.

Together, they will walk Amal all the way from Gaziantep to Manchester,

Birlikte Amal’ı Gaziantep’ten Manchester’a kadar yürütecekler,

giving her life.

ona can verecekler.

"The Walk" is a very ambitious project.

“Yürüyüş” oldukça tutkulu bir projedir.

It's a huge logistical feat

Geçeceğimiz tüm bölgelere bakınca,

with all the territory that we need to cover.

bu büyük bir lojistik ustalıktır.

And it wouldn't be possible

Bunun gerçekleşmesi

without the network of partnerships that we have.

sahip olduğumuz ortaklık ağı olmadan mümkün olamazdı.

We are working with 250 partners along the route

Yol boyunca 250 ortağımızla

and thousands of participants.

ve binlerce katılımcıyla çalışıyoruz.

We're working with a very diverse group of partnerships

Pek çok farklı gruptan ortaklarla çalışıyoruz:

with humanitarian groups, with civic society,

hayır kuruluşlarıyla, şehir insanlarıyla,

with the mayors of the cities that we're going to visit,

ziyaret edeceğimiz kentlerin belediye başkanlarıyla

with faith leaders,

kanaat önderleriyle,

with grassroots refugee organizations,

örgütlenmiş mülteci kuruluşlarıyla,

and with the leading institutions and refugee artists in Turkey and Europe.

öncü kuruluşlar ve Türkiye ve Avrupa’daki mülteci sanatçılarla.

And to all of them, we asked one simple question.

Bu insanların hepsine tek bir soru sorduk.

We said, Amal is a nine-year-old girl that will pass through your city.

Dedik ki, Amal 9 yaşında bir kız ve şehrinizden geçecek.

She's alone, she's afraid, she's vulnerable.

Kimsesiz, korkuyor ve savunmasız.

How would you like to welcome her?

Onu nasıl karşılardınız?

What would you learn from her and what will you teach her?

Ondan neler öğrenir ve ona neler öğretirdiniz?

And this small proposition harvested an unbelievable amount of generosity

Ve bu küçücük soruyla ortaklarımızdan şaşırtıcı derecede

and creativity from our partners.

cömertlik ve yaratıcılık elde ettik.

Now, after two years of planning, "The Walk" has started.

İki yıllık planlamanın ardından, “Yürüyüş” nihayet başladı.

"The Walk" is a huge play set on an 8,000-kilometer stage.

“Yürüyüş” 8.000 kilometrelik bir sahneye sahip bir tiyatro oyunu.

The events that will meet Amal on her way are events created by our partners,

Amal’ın yolculuk sırasında karşılaşacağı etkinlikler ortaklarımızca yaratıldı.

and they are big city-scale installations,

Bu etkinlikler şehir boyutlarındaki sahnelerde olacak:

participatory performances in the cities,

şehirlerde katılımcılarla çeşitli oyunlar,

precise meetings with communities

topluluklarla yararlı görüşmeler

or with an artistic work across the journey.

veya yolculuk boyunca yapılacak sanatsal çalışmalar.

We hope that these events will become the rich tapestry of Amal's experiences

Umuyoruz ki bu etkinlikler Amal’ın deneyimlerinin birer göstergeleri olur,

on her epic odyssey.

onun müthiş yolculuğunda.

It's important to say that "The Walk" is not a walk of misery.

Ayrıca söylemem gerekirse “Yürüyüş” bir perişanlık yürüyüşü değildir.

This is a walk of pride.

Bu bir gurur yürüyüşüdür.

We want to challenge the perception about the refugees.

Mültecilere karşı olan bakış açısını kırmak istiyoruz.

We want to talk about them not as an issue, not as a problem,

Mültecileri bir sorun ya da sıkıntı olarak değil,

but to talk about the potential they bring,

onları birer imkan olarak konuşmak istiyoruz,

about the cultural riches they come from

geldikleri yerin kültürel mirasından bahsetmek

and to honor their experience.

ve onları şereflendirmek istiyoruz.

We want to turn this into a celebration of shared humanity and hope.

Bunu tüm insanlık tarafından paylaşılan bir kutlamaya dönüştürmek istiyoruz.

We hope that "The Walk" will leave in its wake,

Umuyoruz ki “Yürüyüş” günümüz dünyasında,

all the way from the edge of Turkey to Manchester,

Türkiye sınırından Manchester’a kadar,

a network of thousands of people of good will,

iyi insanlardan oluşan bir yapı,

a wide corridor of friendship,

geniş çaplı bir dostluk koridoru,

and a new way of thinking about what it means to be a refugee

mülteci olmayı açıklayan yeni bir düşünüş biçimi olarak

in today's world.

bir farkındalık oluşturacak.

Everybody can follow Amal along her journey

Herkes Amal’ı bu yolculuğu sırasında

through the continuous updates on our website and on our social media.

internet sitemiz ve sosyal medya aracılığıyla izleyebilecek.

And I invite every one of you to welcome Amal in your own way.

Hepinizi Amal’ı kendinizce karşılamaya davet ediyorum.

(Music)

(Müzik)

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)

Chris Anderson: How special is that.

Chris Anderson: Ne kadar da güzel.

I'm hoping we have a live connection now to Nizar.

Sanırım şu anda Nizar’a canlı olarak bağlanacağız.

Wow.

Vay be.

(Cheering and applause)

(Alkış ve tezahürat)

Nizar, I hope you can see

Nizar, umarım duyuyorsundur,

already the extraordinary reaction to this project you've done.

daha şimdiden, yaptığın projeye fevkalade bir ilgi var.

Can you tell us how is "The Walk" going?

Bize “Yürüyüş“ün nasıl gittiğini anlatabilir misin?

ANZ: Well, I'm a babysitter of a very demanding nine-year-old,

ANZ: 9 yaşında çok mızmız bir kıza bakıcılık yapıyorum açıkçası,

and she's very big and demanding,

Amal çok büyük ve mızmız,

but it's really exciting and the responses have been unbelievable.

fakat oldukça heyecanlıyım ve aldığımız tepkiler inanılır gibi değil.

CA: In your talk, you talk about the soft power of the arts

CA: Konuşmanda sanatın fikir değiştirici, hoş tarafından bahsettin.

to change minds.

Are you seeing evidence of that right now that this is working?

Bunun işe yaradığına dair bir kanıtın var mı peki?

ANZ: I hope so.

ANZ: Umuyorum ki var.

We are meeting communities and children and adults and they meet her.

Topluluklarla, çocuklarla, erişkin insanlarla Amal’ı görüştürüyoruz.

And I hope she inspires the refugee children that she meets to think big.

Umarım ki mülteci çocuklara büyük düşünmek konusunda ilham kaynağı olur.

I hope she inspires the adults to feel compassion.

Umarım ki erişkin insanlara şefkat, merhamet aşılar.

She is very exciting to everybody who meets her, that's for sure.

Herkes onunla tanışmaya can atıyor, bunu görebiliyoruz.

What will last after we pass through these cities, I hope,

Bir şehirden diğerine geçtiğimizde umuyorum ki,

is a curiosity towards the other,

duyulan bu ilgi sürecek ve

towards somebody that you don't know and you want to know more about.

onu tanımayan insanlar, onunla tanışmaya can atacaklardır.

CA: So how is she doing?

CA: Peki, Amal nasıl?

May we possibly meet her?

Onunla tanışma şansımız var mı?

ANZ: With the amount of noise outside, I think she is here.

ANZ: Dışarıdan gelen gürültüye bakılırsa, buralarda bir yerde.

(Cheering)

(Tezahürat)

She's coming our way.

Şu anda bize doğru gelmekte.

CA: So there are people walking with her every step of the way,

CA: Onunla her adımı birlikte atan birçok insan görüyoruz,

including people who have had their own refugee experience, correct?

içlerinde mülteci hayatını deneyimlemiş olanlar da var, öyle değil mi?

ANZ: Yeah, we're meeting a lot of refugee community

ANZ: Kesinlikle, pek çok mülteci grupla buluşuyoruz,

that are involved in planning the activities,

faaliyetlerin planlamasında onlar da görev alıyor,

and they also walk with us when we need them.

ayrıca ihtiyaç olduğunda da bizimle birlikte yürüyorlar.

So that's very exciting.

Oldukça heyecan verici.

CA: Wow.

CA: Vay be.

(Laughs)

(Gülümser)

Nizar, tell us more about this extraordinary artistic vision,

Nizar, bize şu sıradışı sanat vizyonundan biraz daha bahset,

this creation, this little girl.

yarattığınız küçük kızdan.

ANZ: She is very, very warmly received everywhere.

ANZ: Gittiği her yerde sıcak bir şekilde karşılanıyor.

And the events try to capture the hardship of her experiences.

Ayrıca yaptığımız etkinliklerle Amal’ın hayatının zorluğunu anlatmaya çalışıyoruz.

Some of the events are very sad in a way,

Bazı etkinlikler oldukça hüzünlü olsa da,

but very honest to the refugee experience.

tamamen gerçeklerden oluşuyorlar.

And some events are like today, a bit more jubilant and joyful,

Bugünün etkinlikleri gibi bazı etkinlikler de oldukça coşkulu ve eğlenceli,

and involve the community gathering around her and welcoming her.

insanlar Amal’ın etrafına toplanıp, onu coşkuyla karşılıyorlar.

So it's a mixture of the hardship,

Kısacası bu zorluğun,

but also the welcome

ayrıca nezaketin ve

and the warm reception some communities give to refugees.

insanların mültecilere gösterdiği dostluğun bir karışımı.

CA: Well, it's been an extraordinary privilege for us

CA: “Yürüyüş“ün durumundan haberdar olmak,

to eavesdrop on "The Walk" there.

bizlere şeref verdi.

This is an amazing project.

Muhteşem bir proje.

It's a deeply inspiring project.

Oldukça ilham verici.

And it must be extraordinary for you to see years of vision for this

Senin için de bu vizyonun gerçekleştiğini görmek

come into reality.

heyecan verici olmuştur.

So thank you for it.

Bu yüzden sana minnettarız.

We thank you so much for this.

Hepimiz sana teşekkür ederiz.

Thank you.

Minnettarız.

ANZ: Thank you so much. Thank you.

ANZ: Ben teşekkür ederim. Sağ olun.

(Applause)

(Alkış)