A Theatrical Journey Celebrating the Refugee Experience | Amir Nizar Zuabi | TED

Translator: Thu Tran Reviewer: Thanh Pham

Tôi tên là Amir Nizar Zuabi.

Tôi sinh ra ở phía Tây Jerusalem,

ở một chốn khắc nghiệt của thành phố

nằm giữa khu phố Beit Hanina và trại tị nạn Shu’fat.

I'm Amir Nizar Zuabi.

I was born in East Jerusalem,

Tôi là con lai,

mẹ tôi là người Do Thái và bố tôi là người Palestine.

in a tough part of town

between Beit Hanina neighborhood and the Shu'fat refugee camp.

Vì vậy, kinh nghiệm tị nạn được lưu truyền rất sâu đậm trong gia đình tôi.

I'm a mixed child,

Khi ông bà người Do Thái của tôi trốn khỏi Châu Âu vì Chiến tranh Thế giới II,

that means my mother is Jewish and my father is Palestinian.

So the refugee experience runs very deep in the DNA of the family.

họ đến Palestine

và kéo phần còn lại của gia đình tôi vào vòng lưu đày.

When my Jewish grandparents were fleeing Europe because of World War II,

Khi tôi 14 tuổi,

tôi tình cờ lạc vào một buổi biểu diễn sân khấu

they came to Palestine

ở chốn khắc nghiệt của thành phố này,

and drove the other part of my family into exile.

và tôi đã phải lòng.

When I was 14,

Tôi yêu thực tại đang được tạo ra trước mắt mình,

I stumbled by accident into a theater show

in this rough part of town,

một thực tại tràn ngập những điều khả dĩ,

and I fell in love.

hoang dã hơn, và tự do,

I fell in love with a reality that was being created in front of me,

một thực tại tương phản hoàn toàn với thực tại khắc nghiệt

a reality that was full of possibilities,

mà chúng tôi đang sống.

that was wilder, that was free,

Và tôi trở thành người hành nghề trình diễn.

a reality that was an opposite contrast of the harsh reality we were living in.

Trở thành người hành nghề trình diễn ở Palestine

giống như đào nước ở sa mạc.

And I became a theater practitioner.

Chúng tôi không có cơ sơ hạ tầng,

chúng tôi không có những tổ chức nghệ thuật lớn.

Becoming a theater practitioner in Palestine

Thứ chúng tôi có là nhu cầu

is like conjuring water in the desert.

và những điều cần phải nói lên về thế giới chúng tôi đang sống.

We don't have the infrastructure,

we don't have the big artistic institutions.

Khi đem những buổi diễn của tôi đến những cộng đồng và trại tị nạn ở Palestine

What we do have is a need

tôi luôn bất ngờ bởi sự tiếp cận ngay lập tức

and something to say about the world we live in.

Taking my shows to communities and refugee camps in Palestine,

và điều đó trở thành một trải nghiệm rất mãnh liệt với tôi.

I was always struck by the immediacy of the encounter

Năm 2015, tại đỉnh điểm của khủng hoảng tị nạn,

khi hàng trăm ngàn người đi qua Châu Âu,

and that became a very powerful experience for me.

với những đau đớn và thống khổ mà chúng ta đã chứng kiến,

In 2015, at the height of the refugee crisis,

tôi đã nghĩ có lẽ chúng ta cần tạo ra một mô hình sân khấu mới.

when hundreds of thousands of people were walking across Europe,

Có lẽ chúng ta cần đem sân khấu của chúng ta ra khỏi rạp hát

with all the pain and the anguish that we saw,

và vào những con phố,

những con phố nơi những con người này đang đi.

I started thinking that maybe we need to create a new model of theater.

Và tôi bắt đầu làm việc với công ty sân khấu Good Chance,

Maybe we need to take our theater out of the theaters and into the streets,

một công ty tạo ra sân khấu về trải nghiệm tị nạn.

the streets where these people were walking.

Cùng nhau, chúng tôi tạo nên “The Walk”.

And I started working with Good Chance theater company,

“The Walk” là một lễ hội nghệ thuật kéo dài 8.000 kilomet,

a company that creates theater about the refugee experience.

65 thành phố, thị trấn và ngôi làng dọc đường,

Together, we created "The Walk."

"The Walk" is a rolling arts festival that will cross 8,000 kilometers,

và chúng tôi tạo ra 120 sự kiện tiếp đón.

65 cities, towns and villages in its way,

“The Walk” được dẫn đầu bởi một bé gái 9 tuổi người Syria,

một đứa trẻ vị thành niên không có người đi cùng tên Amal.

and we will create 120 events of welcome.

Và Amal trong tiếng Ả Rập có nghĩa là hi vọng.

"The Walk" is led by a nine-year-old Syrian girl,

(Nhạc)

an unaccompanied minor called Amal.

And Amal in Arabic means hope.

(Music)

Amal là một con rối cao 3,5 mét được tạo bởi Công ty Handspring Puppet,

một công ty múa rối nổi tiếng từ Nam Phi.

Amal is a 3.5-meter puppet created by Handspring Puppet Company,

“The Walk” sẽ bắt đầu ở biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ

ở thành phố Gaziantep.

the renowned puppet company from South Africa.

Chúng tôi sẽ đi qua Thổ Nhĩ Kỳ và đến Hy Lạp

"The Walk" will start in the border of Syria-Turkey,

rồi từ Hy Lạp đến Ý,

từ Ý đến miền nam nước Pháp,

in a city called Gaziantep.

rồi đi qua Thụy Sĩ đến Đức, Bỉ,

We will make our way through Turkey and into Greece,

và trở lại miền bắc nước Pháp,

then from Greece to Italy,

băng qua Eo biển Măng-sơ

from Italy to southern France,

và sau đó từ Dover ngược lên Manchester.

then through Switzerland to Germany, Belgium,

Để Amal có thể trải qua hành trình của cô bé,

and back to northern France,

Có 3 nhóm người điều khiển rối điều khiển Almal,

across the English Channel

and then from Dover all the way up to Manchester.

và mỗi đội được huấn luyện để tạo ra cử chỉ và sắc thái,

In order for Amal to make her journey,

để khiến Amal trở nên sống động,

Amal has three sets of puppeteers to walk her,

Cùng nhau, 12 người trong công ty,

and each team is trained to give her gesture and nuance,

12 người từ những bối cảnh khác nhau.

which is what brings Amal to life.

Cùng nhau, họ sẽ đưa Amal đi từ tận Gaziantep đến Manchester,

Together, there's 12 people in the company,

đem sự sống đến cho cô bé.

12 people that come from diverse backgrounds.

“The Walk” là một dự án nhiều tham vọng.

Together, they will walk Amal all the way from Gaziantep to Manchester,

Đó là một kỳ công về hậu cần

với tất cả những biên giới chúng tôi cần vượt qua.

Và điều này sẽ là bất khả thi

giving her life.

"The Walk" is a very ambitious project.

nếu không có mạng lưới đối tác mà chúng tôi có.

It's a huge logistical feat

Chúng tôi đang làm việc với 250 đối tác trên đường đi

with all the territory that we need to cover.

và hàng ngàn người tham gia.

And it wouldn't be possible

without the network of partnerships that we have.

Chúng tôi đang làm việc với một nhóm đối tác rất đa dạng

We are working with 250 partners along the route

với những nhóm nhân đạo, những hội công dân,

and thousands of participants.

thị trưởng của những thành phố mà chúng tôi sẽ đến,

We're working with a very diverse group of partnerships

những nhà lãnh đạo tôn giáo,

with humanitarian groups, with civic society,

những tổ chức tị nạn thường dân,

và những tổ chức đi đầu và nghệ sĩ tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ và Châu Âu.

with the mayors of the cities that we're going to visit,

with faith leaders,

with grassroots refugee organizations,

Và chúng tôi đã hỏi tất cả mọi người một câu hỏi đơn giản.

and with the leading institutions and refugee artists in Turkey and Europe.

Chúng tôi nói, Amal là một cố bé 9 tuổi sẽ đi qua thành phố của bạn.

And to all of them, we asked one simple question.

Cô bé một mình, sợ hãi, và dễ bị tổn thương.

We said, Amal is a nine-year-old girl that will pass through your city.

Bạn muốn chào đón cô bé như thế nào?

Bạn sẽ học được gì từ cô bé và bạn sẽ dạy điều gì cho cô bé?

She's alone, she's afraid, she's vulnerable.

Và đề xuất nhỏ này đã gặt hái được sự hào phóng và trí sáng tạo

How would you like to welcome her?

What would you learn from her and what will you teach her?

đáng kinh ngạc từ những đối tác của chúng tôi.

Hiện tại, sau 2 năm lên kế hoạch, “The Walk” đã bắt đầu.

And this small proposition harvested an unbelievable amount of generosity

“The Walk” là một màn trình diễn khổng lồ được dựng trên sân khấu 8.000 kilomet.

and creativity from our partners.

Now, after two years of planning, "The Walk" has started.

Những sự kiện sẽ đón Amal trên đường đi là những sự kiện tổ chức bởi các đối tác,

"The Walk" is a huge play set on an 8,000-kilometer stage.

và đó là những chương trình lớn trên quy mô thành phố,

The events that will meet Amal on her way are events created by our partners,

những màn trình diễn tập thể ở những thành phố,

những buổi gặp gỡ cụ thể với những cộng đồng

hoặc với những công trình nghệ thuật dọc hành trình.

and they are big city-scale installations,

Chúng tôi hi vọng rằng những sự kiện này sẽ dệt nên trải nghiệm phong phú của Amal

participatory performances in the cities,

precise meetings with communities

trong cuộc phiêu lưu vĩ đại của cô bé.

or with an artistic work across the journey.

Cần phải lưu ý rằng “The Walk” không phải là một hành trình đau khổ.

We hope that these events will become the rich tapestry of Amal's experiences

Đây là một hành trình của niềm tự hào.

on her epic odyssey.

Chúng tôi muốn thách thức nhận thức về người tị nạn.

It's important to say that "The Walk" is not a walk of misery.

Chúng tôi muốn nói về họ không phải như một vấn đề,

This is a walk of pride.

mà nói về tiềm năng mà họ đem lại,

We want to challenge the perception about the refugees.

về sự phong phú về văn hóa mà họ xuất thân

We want to talk about them not as an issue, not as a problem,

và vinh danh trải nghiệm của họ.

Chúng tôi muốn biến nó thành sự tán dương của sự sẻ chia tình người và hi vọng.

but to talk about the potential they bring,

about the cultural riches they come from

Chúng tôi hi vọng rằng “The Walk” sẽ để lại hiệu quả về sau,

and to honor their experience.

trên đường từ biên giới Thổ Nhĩ Kỳ đến Manchester,

We want to turn this into a celebration of shared humanity and hope.

một mạng lưới của hàng ngàn người với thiện chí,

We hope that "The Walk" will leave in its wake,

một hành lang rộng của tình bạn,

all the way from the edge of Turkey to Manchester,

và một cách nghĩ mới về ý nghĩa của việc là một người tị nạn

a network of thousands of people of good will,

trong thế giới ngày nay.

Mọi người có thể theo dõi hành trình của Amal

a wide corridor of friendship,

bằng cập nhật liên tục trên trang web và mạng xã hội của chúng tôi

and a new way of thinking about what it means to be a refugee

in today's world.

Và tôi mời tất cả mọi người chào đón Amal theo cách của chính bạn.

Everybody can follow Amal along her journey

through the continuous updates on our website and on our social media.

(Nhạc)

And I invite every one of you to welcome Amal in your own way.

(Music)

Cảm ơn.

(Vỗ tay)

Chris Anderson: Thật đặc biệt.

Thank you.

Tôi đang hi vọng sẽ kết nối trực tiếp đến Nizar.

(Applause)

Wow.

(Hoan hô và vỗ tay)

Chris Anderson: How special is that.

I'm hoping we have a live connection now to Nizar.

Wow.

(Cheering and applause)

Nizar, tôi hi vọng bạn có thể thấy

phản ứng đặc biệt dành cho dự án mà bạn đã thực hiện.

Bạn có thể nói cho chúng tôi biết “The Walk” đang tiến triển thế nào không?

Nizar, I hope you can see

ANZ: Chà, tôi là người trông trẻ của một đứa bé 9 tuổi rất hay đòi hỏi,

already the extraordinary reaction to this project you've done.

và cô bé rất lớn và hay đòi hỏi,

Can you tell us how is "The Walk" going?

nhưng thật hào hứng và sự hưởng ứng thật đáng kinh ngạc.

ANZ: Well, I'm a babysitter of a very demanding nine-year-old,

CA: Trong bài nói của bạn, bạn nói về sức mạnh thay đổi tư duy

and she's very big and demanding,

but it's really exciting and the responses have been unbelievable.

mềm mỏng của nghệ thuật.

Bạn có thấy bằng chứng cho thấy nó đang hiệu nghiệm không?

CA: In your talk, you talk about the soft power of the arts

ANZ: Tôi hi vọng vậy.

Chúng tôi đang gặp gỡ những cộng đồng, trẻ em và người lớn, và họ gặp cô bé.

to change minds.

Are you seeing evidence of that right now that this is working?

Và tôi hi vọng cô bé truyền cảm hứng cho những đứa trẻ tị nạn

ANZ: I hope so.

có những suy nghĩ lớn lao.

We are meeting communities and children and adults and they meet her.

Tôi hi vọng cô bé truyền cảm hứng cho người lớn cảm nhận sự trắc ẩn

And I hope she inspires the refugee children that she meets to think big.

Cô bé rất hào hứng được gặp mọi người, điều đó là chắc chắn.

Tôi hi vọng điều còn dư đọng lại sau khi chúng tôi đi qua những thành phố này

I hope she inspires the adults to feel compassion.

là sự hiếu kỳ về nhau,

She is very exciting to everybody who meets her, that's for sure.

về những người mà bạn không biết, và muốn tìm hiểu nhiều hơn.

What will last after we pass through these cities, I hope,

CA: Vậy cô bé như thế nào rồi?

is a curiosity towards the other,

Chúng tôi có thể gặp cô bé không?

towards somebody that you don't know and you want to know more about.

ANZ: Với tiếng ồn ở ngoài như vậy, tôi nghĩ cô bé đang ở đây.

CA: So how is she doing?

(Hoan hô)

May we possibly meet her?

ANZ: With the amount of noise outside, I think she is here.

Cô bé đang đến đây.

CA: Vậy luôn có người đi theo cô bé mọi lúc trên hành trình,

(Cheering)

bao gồm những người đã từng có trải nghiệm tị nạn của riêng họ, đúng không?

She's coming our way.

ANZ: Đúng vậy, chúng tôi gặp rất nhiều cộng đồng người tị nạn

CA: So there are people walking with her every step of the way,

tham gia vào việc lên kế hoạch cho những hoạt động,

including people who have had their own refugee experience, correct?

và họ cũng diễu hành cùng chúng tôi khi chúng tôi cần họ.

ANZ: Yeah, we're meeting a lot of refugee community

Điều đó rất thú vị.

that are involved in planning the activities,

CA: Wow.

and they also walk with us when we need them.

(Cười)

Nizar, hãy kể cho chúng tôi nhiều hơn về tầm nhìn nghệ thuật phi thường này,

So that's very exciting.

sự sáng tạo này, cô bé này.

CA: Wow.

ANZ: Cô bé được đón nhận rất nồng nhiệt ở khắp mọi nơi.

(Laughs)

Nizar, tell us more about this extraordinary artistic vision,

Và những sự kiện cố gắng nắm bắt những trải nghiệm gian khổ của cô bé

this creation, this little girl.

ANZ: She is very, very warmly received everywhere.

Một số sự kiện phần nào đó rất buồn,

And the events try to capture the hardship of her experiences.

nhưng rất trung thực với trải nghiệm tị nạn.

Và một số sự kiện giống như hôm nay, tưng bừng và vui vẻ hơn một chút,

Some of the events are very sad in a way,

và có cộng đồng tập trung xung quanh và chào đón cô bé.

but very honest to the refugee experience.

And some events are like today, a bit more jubilant and joyful,

Vì vậy nó là sự hòa trộn của sự gian khổ,

nhưng có cả sự chào đón

and involve the community gathering around her and welcoming her.

và sự tiếp đãi nồng hậu từ một số cộng đồng đến những người tị nạn.

So it's a mixture of the hardship,

CA: Thật là một đặc ân đối với chúng tôi

khi được nghe lén “The Walk” ở đó.

but also the welcome

and the warm reception some communities give to refugees.

Đây là một dự án tuyệt vời.

CA: Well, it's been an extraordinary privilege for us

Đây là một dự án truyền cảm hứng sâu sắc.

Và hẳn là rất đặc biệt khi bạn có được tầm nhìn nhiều năm cho điều này

to eavesdrop on "The Walk" there.

This is an amazing project.

trở thành hiện thực.

Vì vậy, cảm ơn vì điều này.

It's a deeply inspiring project.

Chúng tôi rất biết ơn.

And it must be extraordinary for you to see years of vision for this

Cảm ơn.

ANZ: Cảm ơn rất nhiều. Cảm ơn.

come into reality.

(Vỗ tay)

So thank you for it.

We thank you so much for this.

Thank you.

ANZ: Thank you so much. Thank you.

(Applause)