Laura Schulz: The surprisingly logical minds of babies

Tłumaczenie: Michal Czapelka Korekta: Sylwia Gliniewicz

Mark Twain summed up what I take to be

Mark Twain podsumował, moim zdaniem,

one of the fundamental problems of cognitive science

jeden z głównych problemów kognitywistyki

with a single witticism.

błyskotliwą uwagą.

He said, "There's something fascinating about science.

Powiedział: "Nauka jest fascynująca.

One gets such wholesale returns of conjecture

W zamian za tak niewiele faktów

out of such a trifling investment in fact."

otrzymać można całą masę domysłów".

(Laughter)

(Śmiech)

Twain meant it as a joke, of course, but he's right:

Twain oczywiście żartował, ale miał rację.

There's something fascinating about science.

Nauka jest fascynująca.

From a few bones, we infer the existence of dinosuars.

Na podstawie kilku kości wnioskujemy, że kiedyś ziemię zamieszkiwały dinozaury.

From spectral lines, the composition of nebulae.

Analizując widmo światła, opisujemy mgławice.

From fruit flies,

Badając muszki owocówki,

the mechanisms of heredity,

poznajemy mechanizmy genetyki,

and from reconstructed images of blood flowing through the brain,

a na podstawie obrazów przepływu krwi w mózgu

or in my case, from the behavior of very young children,

czy, jak moim przypadku, zachowań bardzo małych dzieci,

we try to say something about the fundamental mechanisms

próbujemy opisywać kluczowe mechanizmy

of human cognition.

ludzkiego poznania.

In particular, in my lab in the Department of Brain and Cognitive Sciences at MIT,

W moim laboratorium na Wydziale Kognitywistyki MIT

I have spent the past decade trying to understand the mystery

od 10 lat próbuję poznać tajemnicę tego,

jak dzieci uczą się tak szybko na podstawie tak niewielu danych.

of how children learn so much from so little so quickly.

Because, it turns out that the fascinating thing about science

Okazuje się, że to, co fascynujące w nauce,

is also a fascinating thing about children,

jest także fascynujące w dzieciach.

which, to put a gentler spin on Mark Twain,

Łagodząc stwierdzenie Twaina,

is precisely their ability to draw rich, abstract inferences

chodzi o ich zdolność wyciągania złożonych, abstrakcyjnych wniosków,

rapidly and accurately from sparse, noisy data.

szybko i dokładnie, na podstawie nielicznych danych.

I'm going to give you just two examples today.

Podam tylko dwa przykłady.

One is about a problem of generalization,

Jeden dotyczy kwestii uogólniania,

and the other is about a problem of causal reasoning.

drugi myślenia przyczynowo-skutkowego.

And although I'm going to talk about work in my lab,

Chociaż będę mówiła o badaniach w moim laboratorium,

this work is inspired by and indebted to a field.

to one wiele zawdzięczają całej dziedzinie.

I'm grateful to mentors, colleagues, and collaborators around the world.

Dziękuję moim mentorom, kolegom i współpracownikom z całego świata.

Let me start with the problem of generalization.

Zacznijmy od kwestii uogólniania.

Generalizing from small samples of data is the bread and butter of science.

Uogólnianie wyników badań jest chlebem powszednim w nauce.

We poll a tiny fraction of the electorate

Ankietujemy niewielką część elektoratu

and we predict the outcome of national elections.

i przewidujemy wynik wyborów.

We see how a handful of patients responds to treatment in a clinical trial,

W testach klinicznych sprawdzamy reakcję garstki pacjentów na lek

and we bring drugs to a national market.

i wypuszczamy go na rynek.

But this only works if our sample is randomly drawn from the population.

Jednak to sprawdza się tylko wtedy, gdy nasza próbka jest wybrana losowo.

If our sample is cherry-picked in some way --

Jeśli badana próbka jest świadomie selekcjonowana,

say, we poll only urban voters,

jak w przypadku ankiety tylko w miastach,

or say, in our clinical trials for treatments for heart disease,

czy testów klinicznych leków kardiologicznych

we include only men --

prowadzonych tylko na mężczyznach,

the results may not generalize to the broader population.

uogólnianie wyników na całą populację może okazać się błędne.

So scientists care whether evidence is randomly sampled or not,

Naukowcy uważają, żeby badać tylko losowo wybrany materiał.

but what does that have to do with babies?

Ale co to ma wspólnego z dziećmi?

Well, babies have to generalize from small samples of data all the time.

Dzieci stale uogólniają częściowe informacje, które otrzymują.

They see a few rubber ducks and learn that they float,

Widzą kilka gumowych kaczek i uczą się, że one pływają,

or a few balls and learn that they bounce.

lub kilka piłeczek i uczą się, że piłki się odbijają.

And they develop expectations about ducks and balls

Wykształcają oczekiwania dotyczące kaczek i piłek,

that they're going to extend to rubber ducks and balls

które będą odnosić się do wszystkich kaczek i piłek

for the rest of their lives.

przez całe ich życie.

And the kinds of generalizations babies have to make about ducks and balls

Takich samych uogólnień, jak w kwestii kaczek i piłek,

they have to make about almost everything:

dzieci dokonują niemal każdorazowo:

shoes and ships and sealing wax and cabbages and kings.

w sprawie butów, statków, laku, kapusty i królów.

So do babies care whether the tiny bit of evidence they see

Czy dzieci zastanawiają się, czy to, co widzą,

is plausibly representative of a larger population?

może zostać uogólnione na większą populację?

Let's find out.

Przekonajmy się.

I'm going to show you two movies,

Pokażę wam dwa filmy,

one from each of two conditions of an experiment,

jeden dla każdego warunku doświadczenia.

and because you're going to see just two movies,

Ponieważ zobaczycie tylko dwa filmy,

you're going to see just two babies,

zobaczycie także dwoje dzieci,

and any two babies differ from each other in innumerable ways.

a dzieci, jak wiadomo, różnią się między sobą.

But these babies, of course, here stand in for groups of babies,

Jednak każde z tej dwójki reprezentuje grupę dzieci,

and the differences you're going to see

a różnice, jakie zaobserwujecie,

represent average group differences in babies' behavior across conditions.

odzwierciedlają przeciętne różnice w zachowaniu dzieci dla danego warunku.

In each movie, you're going to see a baby doing maybe

Każdy film przedstawia dziecko

just exactly what you might expect a baby to do,

robiące dokładnie to, co robią dzieci,

and we can hardly make babies more magical than they already are.

a raczej trudno sprawić by dzieci były bardziej magiczne niż są.

But to my mind the magical thing,

Jednak dla mnie ta magiczna rzecz,

and what I want you to pay attention to,

i chcę, żebyście na to zwrócili uwagę,

is the contrast between these two conditions,

to kontrast pomiędzy warunkami doświadczenia,

because the only thing that differs between these two movies

ponieważ jedyna różnica pomiędzy tymi filmami

is the statistical evidence the babies are going to observe.

to dowody statystyczne obserwowane przez dzieci.

We're going to show babies a box of blue and yellow balls,

Pokażemy dzieciom pudełko z niebieskimi i żółtymi piłkami,

and my then-graduate student, now colleague at Stanford, Hyowon Gweon,

a Hyowon Gweon, wtedy moja studentka a dzisiaj koleżanka ze Stanford,

is going to pull three blue balls in a row out of this box,

wyciągnie z pudełka trzy niebieskie piłki z rzędu,

and when she pulls those balls out, she's going to squeeze them,

każdą z nich ściśnie

and the balls are going to squeak.

i piłki będą piszczeć.

And if you're a baby, that's like a TED Talk.

Coś takiego jest dla dziecka jak prelekcja TED.

It doesn't get better than that.

Nie można chcieć więcej.

(Laughter)

(Śmiech)

But the important point is it's really easy to pull three blue balls in a row

Co ważne, bardzo łatwo jest wyciągnąć trzy niebieskie piłki z rzędu

out of a box of mostly blue balls.

z pudełka z większością niebieskich piłek.

You could do that with your eyes closed.

Można to zrobić z zamkniętymi oczami.

It's plausibly a random sample from this population.

To wiarygodna, losowa próbka populacji.

And if you can reach into a box at random and pull out things that squeak,

Jeśli, sięgając losowo do pudełka, wyjmuje się z niego piszczące rzeczy,

then maybe everything in the box squeaks.

to może wszystko z pudełka piszczy.

So maybe babies should expect those yellow balls to squeak as well.

Może dzieci założą, że żółte piłki też piszczą.

Now, those yellow balls have funny sticks on the end,

Żółte piłki mają śmieszne wypustki, więc dzieci mogą z nimi robić inne rzeczy.

so babies could do other things with them if they wanted to.

They could pound them or whack them.

Mogą nimi stukać i pukać.

But let's see what the baby does.

Zobaczmy, co zrobią.

(Video) Hyowon Gweon: See this? (Ball squeaks)

(Video) Hyowon Gweon: Popatrz! (Piłka piszczy)

Did you see that? (Ball squeaks)

Widziałaś? (Piłka piszczy)

Cool.

Super.

See this one?

Popatrz na tę.

(Ball squeaks)

(Piłka piszczy)

Wow.

Laura Schulz: Told you. (Laughs)

Laura Schulz: Nie mówiłam? (Śmiech)

(Video) HG: See this one? (Ball squeaks)

(Video) HG: Widzisz tę piłkę? (Piłka piszczy)

Hey Clara, this one's for you. You can go ahead and play.

Hej Klaro, ta jest dla ciebie. Możesz się nią pobawić.

(Laughter)

(Śmiech)

LS: I don't even have to talk, right?

LS: Nie muszę nic mówić, prawda?

All right, it's nice that babies will generalize properties

Świetnie, że dzieci uogólniają

właściwości piłek niebieskich na żółte,

of blue balls to yellow balls,

and it's impressive that babies can learn from imitating us,

i imponujące, że uczą się, imitując dorosłych,

but we've known those things about babies for a very long time.

ale to wiemy już od bardzo dawna.

The really interesting question

Ciekawe, co się stanie,

is what happens when we show babies exactly the same thing,

gdy pokażemy dzieciom dokładnie to samo,

and we can ensure it's exactly the same because we have a secret compartment

dzięki naszej sekretnej przegrodzie,

and we actually pull the balls from there,

z której tak naprawdę wyjmujemy piłki,

but this time, all we change is the apparent population

ale zmienimy tylko pochodzenie próbki,

from which that evidence was drawn.

z której dzieci będą wnioskować.

This time, we're going to show babies three blue balls

Tym razem pokażemy dzieciom trzy niebieskie piłki z pudełka

pulled out of a box of mostly yellow balls,

z większością piłek żółtych

and guess what?

I wiecie co?

You [probably won't] randomly draw three blue balls in a row

Trudno wyjąć losowo trzy niebieskie piłki z rzędu

out of a box of mostly yellow balls.

z pudełka z większością żółtych piłek.

That is not plausibly randomly sampled evidence.

To nie jest wiarygodna, losowa próbka.

That evidence suggests that maybe Hyowon was deliberately sampling the blue balls.

Może Hyowon celowo wybierała niebieskie piłki?

Maybe there's something special about the blue balls.

Może niebieskie piłki są wyjątkowe?

Maybe only the blue balls squeak.

Może tylko niebieskie piłki piszczą?

Let's see what the baby does.

Zobaczmy, co zrobi dziecko.

(Video) HG: See this? (Ball squeaks)

(Video): HG: Widzisz? (Piłka piszczy)

See this toy? (Ball squeaks)

Widzisz tę zabawkę? (Piłka piszczy)

Oh, that was cool. See? (Ball squeaks)

To było super, widzisz? (Piłka piszczy)

Now this one's for you to play. You can go ahead and play.

Ta jest dla ciebie. Możesz się nią pobawić.

(Fussing) (Laughter)

(Poruszenie) (Śmiech)

LS: So you just saw two 15-month-old babies

LS: To dwoje 15-miesięcznych dzieci,

do entirely different things

które robią coś zupełnie innego

based only on the probability of the sample they observed.

na podstawie prawdopodobieństwa tego, co zaobserwowały,

Let me show you the experimental results.

To wyniki tego eksperymentu.

On the vertical axis, you'll see the percentage of babies

Oś pionowa pokazuje odsetek dzieci,

who squeezed the ball in each condition,

które ściskają piłkę w obu eksperymentach.

and as you'll see, babies are much more likely to generalize the evidence

Jak widać, dzieci znacznie częściej uogólniają zjawiska,

when it's plausibly representative of the population

gdy wiarygodnie odzwierciedlają całą zbiorowość,

than when the evidence is clearly cherry-picked.

niż gdy są one wyraźnie selekcjonowane.

And this leads to a fun prediction:

Możemy się teraz zastanowić.

Suppose you pulled just one blue ball out of the mostly yellow box.

Co jeśli z większości piłek żółtych wyciągniemy tylko jedną niebieską?

You [probably won't] pull three blue balls in a row at random out of a yellow box,

Trudno zrobić to z rzędu dla trzech niebieskich,

but you could randomly sample just one blue ball.

ale można losowo wyjąć jedną taką piłkę.

That's not an improbable sample.

To nie jest nieprawdopodobna próbka.

And if you could reach into a box at random

Jeśli można losowo sięgnąć do pudełka

and pull out something that squeaks, maybe everything in the box squeaks.

i wyjąć z niego coś, co piszczy, to może wszystko z pudełka piszczy.

So even though babies are going to see much less evidence for squeaking,

Chociaż dowodów na piszczenie będzie mniej

and have many fewer actions to imitate

i dzieci będą miały mniej czynności do naśladowania

in this one ball condition than in the condition you just saw,

w przypadku jednej piłki, inaczej niż dla poprzedniego warunku,

we predicted that babies themselves would squeeze more,

założyliśmy, że dzieci same będą częściej ściskać piłki,

and that's exactly what we found.

i właśnie tak się stało.

So 15-month-old babies, in this respect, like scientists,

15-miesięczne dzieci, podobnie jak naukowcy,

care whether evidence is randomly sampled or not,

biorą pod uwagę, czy obserwowana próbka jest losowa,

and they use this to develop expectations about the world:

gdy kształtują swoje oczekiwania:

what squeaks and what doesn't,

co piszczy, a co nie,

what to explore and what to ignore.

co zbadać, a co zignorować.

Let me show you another example now,

Przejdźmy do kolejnego przykładu

this time about a problem of causal reasoning.

dotyczącego myślenia przyczynowo-skutkowego.

And it starts with a problem of confounded evidence

Wiąże się to z dylematem,

that all of us have,

który wszyscy znamy,

which is that we are part of the world.

to znaczy z tym, że jesteśmy częścią wszechświata.

And this might not seem like a problem to you, but like most problems,

Może teraz nie jest to dla was problem,

it's only a problem when things go wrong.

ale staje się nim, gdy coś idzie źle.

Take this baby, for instance.

Weźmy na przykład to dziecko.

Things are going wrong for him.

Coś mu nie wychodzi.

He would like to make this toy go, and he can't.

Chce uruchomić tę zabawkę, ale nie umie.

I'll show you a few-second clip.

Obejrzyjmy film.

Zasadniczo są tu dwie możliwości:

And there's two possibilities, broadly:

Maybe he's doing something wrong,

on robi coś źle

or maybe there's something wrong with the toy.

albo coś jest nie tak z zabawką.

So in this next experiment,

W kolejnym eksperymencie damy dzieciom

we're going to give babies just a tiny bit of statistical data

tylko niewielki statystyczny dowód na to,

supporting one hypothesis over the other,

że jedna z dwóch hipotez jest poprawna,

and we're going to see if babies can use that to make different decisions

i sprawdzimy, czy pomoże to dzieciom

about what to do.

zdecydować, co robić.

Here's the setup.

Taki mamy plan.

Hyowon is going to try to make the toy go and succeed.

Hyowon uda się uruchomić zabawkę od razu.

I am then going to try twice and fail both times,

Następnie spróbuję dwa razy, bezskutecznie.

and then Hyowon is going to try again and succeed,

Potem Hyowon spróbuje ponownie i znów się jej uda.

and this roughly sums up my relationship to my graduate students

Jest to z grubsza trafne podsumowanie

in technology across the board.

technicznych umiejętności mojej studentki i moich.

But the important point here is it provides a little bit of evidence

Istotne jest to, że dowodzi to nieznacznie,

that the problem isn't with the toy, it's with the person.

że problem nie dotyczy zabawki a osoby.

Some people can make this toy go,

Niektórzy umieją ją uruchomić,

and some can't.

inni nie.

Now, when the baby gets the toy, he's going to have a choice.

Gdy dziecko dostanie zabawkę, będzie miało wybór.

His mom is right there,

Jego mama jest tuż obok,

so he can go ahead and hand off the toy and change the person,

więc może dać jej zabawkę i zmienić osobę,

but there's also going to be another toy at the end of that cloth,

ale na końcu materiału jest też druga zabawka

and he can pull the cloth towards him and change the toy.

więc może go przyciągnąć i zmienić zabawkę.

So let's see what the baby does.

Zobaczmy, co się stanie.

(Video) HG: Two, three. Go! (Music)

(Video): HG: Dwa, trzy. start! (Muzyka)

LS: One, two, three, go!

LS: Raz, dwa, trzy, start!

Arthur, I'm going to try again. One, two, three, go!

Arturze, spróbuję jeszcze raz. Raz, dwa, trzy, start!

YG: Arthur, let me try again, okay?

HG: Arturze, może ja spróbuje, dobrze?

One, two, three, go! (Music)

Raz, dwa, trzy, start! (Muzyka)

Look at that. Remember these toys?

Teraz popatrz, pamiętasz te zabawki?

See these toys? Yeah, I'm going to put this one over here,

Widzisz? Tę postawię tutaj,

and I'm going to give this one to you.

a tę dam tobie.

You can go ahead and play.

Możesz się nią pobawić.

LS: Okay, Laura, but of course, babies love their mommies.

To oczywiste, że dzieci kochają mamy.

Of course babies give toys to their mommies

Jasne, że dzieci dają im zabawki,

when they can't make them work.

gdy nie umieją ich włączyć.

So again, the really important question is what happens when we change

Ciekawe, co się stanie, gdy tylko nieznacznie zmienimy

the statistical data ever so slightly.

dowody statystyczne.

This time, babies are going to see the toy work and fail in exactly the same order,

Dzieci zobaczą zabawkę działającą i niedziałającą w tej samej kolejności,

but we're changing the distribution of evidence.

ale zmienimy rozkład dowodów.

This time, Hyowon is going to succeed once and fail once, and so am I.

Tym razem i Hyowon, i mnie, raz uda się, a raz nie uda się włączyć zabawki.

And this suggests it doesn't matter who tries this toy, the toy is broken.

To sugeruje, że nieważne, kto próbuje ją włączyć, zabawka jest zepsuta.

It doesn't work all the time.

Nie działa za każdym razem.

Again, the baby's going to have a choice.

Dziecko będzie miało wybór.

Jej mama jest tuż obok, więc może zmienić osobę,

Her mom is right next to her, so she can change the person,

and there's going to be another toy at the end of the cloth.

ale na końcu materiału będzie inna zabawka.

Let's watch what she does.

Zobaczmy, co zrobi.

(Video) HG: Two, three, go! (Music)

(Video) HG: Dwa, trzy, start! (Muzyka)

Let me try one more time. One, two, three, go!

Spróbuję jeszcze raz. Raz, dwa, trzy, start!

Hmm.

LS: Let me try, Clara.

LS: Może ja spróbuję, Klaro.

One, two, three, go!

Raz, dwa, trzy, start!

Hmm, let me try again.

Spróbuję jeszcze raz.

One, two, three, go! (Music)

Raz, dwa, trzy, start! (Muzyka)

HG: I'm going to put this one over here,

HG: Tę położę tutaj,

and I'm going to give this one to you.

a tę dam tobie.

You can go ahead and play.

Możesz się pobawić.

(Applause)

(Brawa)

LS: Let me show you the experimental results.

LS: Pokaże wam wyniki badań.

On the vertical axis, you'll see the distribution

Oś pionowa przedstawia rozkład

of children's choices in each condition,

wyborów dzieci dla każdego warunku

and you'll see that the distribution of the choices children make

i widzimy, że wybory zależą od tego,

depends on the evidence they observe.

co dzieci obserwują.

So in the second year of life,

Zatem dwulatkowie

babies can use a tiny bit of statistical data

na podstawie drobnych różnic statystycznych

to decide between two fundamentally different strategies

wybierają między dwiema skrajnie różnymi strategiami

for acting in the world:

działania na świecie:

asking for help and exploring.

proszą o pomoc lub sami szukają odpowiedzi.

I've just shown you two laboratory experiments

Pokazałam wam tylko dwa doświadczenia naukowe

out of literally hundreds in the field that make similar points,

spośród setek innych, które prowadzą do podobnych wniosków,

because the really critical point

a najistotniejsze jest to,

is that children's ability to make rich inferences from sparse data

że umiejętność dzieci do wyciągania złożonych wniosków z nielicznych danych

underlies all the species-specific cultural learning that we do.

leży u podstaw wszystkich kulturowych procesów ludzkiego uczenia się.

Children learn about new tools from just a few examples.

Dzieci poznają nowe narzędzia na podstawie kilku przykładów.

They learn new causal relationships from just a few examples.

Podobnie uczą się nowych związków przyczynowo-skutkowych.

They even learn new words, in this case in American Sign Language.

Uczą się nawet nowych słów, tutaj amerykańskiego języka migowego.

I want to close with just two points.

Zakończę dwiema uwagami.

If you've been following my world, the field of brain and cognitive sciences,

Jeśli śledziliście osiągnięcia w badaniach nad mózgiem i kognitywistyce

for the past few years,

przez kilka ostatnich lat,

three big ideas will have come to your attention.

pewnie zauważyliście trzy istotne kwestie.

The first is that this is the era of the brain.

Po pierwsze, żyjemy w erze mózgu.

And indeed, there have been staggering discoveries in neuroscience:

W neurobiologii dokonano zaskakujących odkryć:

localizing functionally specialized regions of cortex,

zlokalizowano wyspecjalizowane rejony kory,

turning mouse brains transparent,

u myszy udało się uzyskać przezroczysty mózg

activating neurons with light.

aktywowano neurony światłem.

A second big idea

Po drugie, żyjemy w erze informacji i uczenia maszynowego,

is that this is the era of big data and machine learning,

and machine learning promises to revolutionize our understanding

a uczenie maszynowe może zrewolucjonizować to,

of everything from social networks to epidemiology.

jak rozumiemy wszystko wokół nas, od socjologii po epidemiologię.

And maybe, as it tackles problems of scene understanding

W przypadku postrzegania

and natural language processing,

i przetwarzania języka,

to tell us something about human cognition.

może nam też pomóc zrozumieć naturę ludzkiego poznania.

And the final big idea you'll have heard

Wreszcie, po trzecie, o czym wiecie,

is that maybe it's a good idea we're going to know so much about brains

to dobrze, że wiemy coraz więcej o mózgu,

and have so much access to big data,

i mamy dostęp do takiej ilości danych,

because left to our own devices,

bo pozostawieni sami sobie

humans are fallible, we take shortcuts,

jesteśmy omylni, idziemy na skróty,

we err, we make mistakes,

błądzimy, mylimy się,

we're biased, and in innumerable ways,

nie jesteśmy obiektywni i w wielu przypadkach

we get the world wrong.

źle rozumiemy świat.

I think these are all important stories,

Myślę, że to wszystko jest istotne

and they have a lot to tell us about what it means to be human,

i wiele mówi nam o tym, co to znaczy być człowiekiem,

but I want you to note that today I told you a very different story.

ale dzisiaj pokazałam wam coś zupełnie innego.

It's a story about minds and not brains,

Opowiedziałam wam o rozumie, nie o mózgu,

and in particular, it's a story about the kinds of computations

opowiedziałam o takich obliczeniach,

that uniquely human minds can perform,

do których zdolni są tylko ludzie,

which involve rich, structured knowledge and the ability to learn

wymagających bogatej, uporządkowanej wiedzy i zdolności uczenia się

from small amounts of data, the evidence of just a few examples.

na podstawie szczątkowych danych i tylko kilku przykładów.

Co ważne, pokazuje to też jak, poczynając od bardzo małych dzieci,

And fundamentally, it's a story about how starting as very small children

and continuing out all the way to the greatest accomplishments

a kończąc na wielkich osiągnięciach

of our culture,

kultury ludzkiej,

we get the world right.

jednak dobrze rozumiemy świat.

Folks, human minds do not only learn from small amounts of data.

Ludzki umysł nie tylko uczy się z niewielkiej ilości danych.

Human minds think of altogether new ideas.

Tworzy też nowe pojęcia.

Human minds generate research and discovery,

Ludzie są autorami badań i odkryć,

and human minds generate art and literature and poetry and theater,

tworzą dzieła sztuki, literaturę i teatr,

and human minds take care of other humans:

i troszczą się o innych ludzi,

our old, our young, our sick.

starszych, młodszych i chorych.

We even heal them.

Nawet ich leczą.

In the years to come, we're going to see technological innovations

Nadchodzące lata przyniosą technologiczne innowacje,

beyond anything I can even envision,

których nawet sobie nie wyobrażam,

but we are very unlikely

ale to mało prawdopodobne,

to see anything even approximating the computational power of a human child

że zobaczymy coś z mocą obliczeniową zbliżoną do zdolności naszych dzieci

in my lifetime or in yours.

za mojego czy waszego życia.

If we invest in these most powerful learners and their development,

Jeżeli zainwestujemy w ich ogromny potencjał i rozwój,

in babies and children

w nasze dzieci i młodzież,

and mothers and fathers

matki i ojców,

and caregivers and teachers

opiekunów i nauczycieli,

the ways we invest in our other most powerful and elegant forms

tak jak inwestujemy w inne potężne i wyszukane

formy technologii, inżynierii i wzornictwa,

of technology, engineering and design,

we will not just be dreaming of a better future,

będziemy nie tylko marzyć o lepszej przyszłości,

we will be planning for one.

będziemy ją tworzyć.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)

Chris Anderson: Laura, thank you. I do actually have a question for you.

Chris Anderson: Dziękuję, Lauro. Mam do ciebie pytanie.

First of all, the research is insane.

Po pierwsze, twoje badania są niesamowite.

I mean, who would design an experiment like that? (Laughter)

Kto wymyśliłby takie doświadczenie? (Śmiech)

I've seen that a couple of times,

Obejrzałem to już kilka razy

and I still don't honestly believe that that can truly be happening,

i dalej nie wierzę w to, co widzę,

ale inni potwierdzili to w swoich badaniach, to fakt.

but other people have done similar experiments; it checks out.

The babies really are that genius.

Dzieci naprawdę są genialne.

LS: You know, they look really impressive in our experiments,

LS: Dzieci w naszych badaniach robią wrażenie,

but think about what they look like in real life, right?

ale pomyślcie, co dzieje się w życiu.

Mamy niemowlę.

It starts out as a baby.

Eighteen months later, it's talking to you,

Półtora roku później mówi

and babies' first words aren't just things like balls and ducks,

i jego pierwsze słowa to nie "kaczka" czy "piłka",

they're things like "all gone," which refer to disappearance,

ale zwroty jak "nie ma", które opisują znikanie,

czy ''ojej" dotyczące akcji nieumyślnych.

or "uh-oh," which refer to unintentional actions.

It has to be that powerful.

To jest imponujące,

It has to be much more powerful than anything I showed you.

znacznie bardziej niż to, co wam pokazałam.

Próbują zrozumieć świat.

They're figuring out the entire world.

Czterolatek może rozmawiać praktycznie na każdy temat.

A four-year-old can talk to you about almost anything.

(Applause)

(Brawa)

CA: And if I understand you right, the other key point you're making is,

CA: Jeśli dobrze zrozumiałem,

pomimo od dawna powszechnych głosów,

we've been through these years where there's all this talk

of how quirky and buggy our minds are,

że nasze umysły są dziwne i zawodne,

that behavioral economics and the whole theories behind that

wbrew ekonomii behawioralnej i jej twierdzeniom,

that we're not rational agents.

że nie jesteśmy racjonalni,

You're really saying that the bigger story is how extraordinary,

uważasz, że nie doceniamy

and there really is genius there that is underappreciated.

niesamowitego geniuszu ludzkiego umysłu.

LS: One of my favorite quotes in psychology

LS: Jednym z moich ulubionych cytatów

comes from the social psychologist Solomon Asch,

są słowa psychologa społecznego Solomona Ascha,

który twierdził, że zadanie psychologii

and he said the fundamental task of psychology is to remove

to usunięcie z rzeczy zasłony oczywistości.

the veil of self-evidence from things.

There are orders of magnitude more decisions you make every day

Niewyobrażalna ilość decyzji podejmowanych przez ludzi każdego dnia pokazuje,

that get the world right.

że rozumiemy świat.

You know about objects and their properties.

Znamy rzeczy i ich właściwości.

You know them when they're occluded. You know them in the dark.

Rozpoznajemy je, gdy są zasłonięte czy w ciemnym pomieszczeniu.

You can walk through rooms.

Chodzimy między pokojami.

You can figure out what other people are thinking. You can talk to them.

Domyślamy się, co myślą inni. Rozmawiamy z nimi.

Przemieszczamy się, znamy liczby.

You can navigate space. You know about numbers.

Znamy związki przyczynowe i system wartości moralnych.

You know causal relationships. You know about moral reasoning.

Robimy to odruchowo, więc tego nie zauważamy,

You do this effortlessly, so we don't see it,

ale wtedy właśnie rozumiemy świat, co jest nadzwyczajnym

but that is how we get the world right, and it's a remarkable

i niedocenionym osiągnięciem.

and very difficult-to-understand accomplishment.

CA: Podejrzewam, że są wśród nas tacy,

CA: I suspect there are people in the audience who have

którzy wierzą w postęp technologiczny,

this view of accelerating technological power

i nie zgodziliby się z twoją tezą, że za naszego życia

who might dispute your statement that never in our lifetimes

komputer nigdy nie dorówna trzylatkowi,

will a computer do what a three-year-old child can do,

ale tak czy inaczej

but what's clear is that in any scenario,

maszyny mogą się wiele nauczyć od dzieci.

our machines have so much to learn from our toddlers.

LS: I think so. You'll have some machine learning folks up here.

LS: Tak myślę. Maszyny już się uczą.

I mean, you should never bet against babies or chimpanzees

I lepiej nie stawać przeciwko dzieciom czy szympansom

or technology as a matter of practice,

czy, na wszelki wypadek, przeciwko technologii,

but it's not just a difference in quantity,

ale nie chodzi tu o różnicę ilościową,

it's a difference in kind.

ale jakościową.

We have incredibly powerful computers,

Mamy niesamowicie potężne komputery,

and they do do amazingly sophisticated things,

które robią skomplikowane rzeczy,

often with very big amounts of data.

często z ogromną ilością danych.

Human minds do, I think, something quite different,

Ludzki umysł robi coś zupełni innego.

and I think it's the structured, hierarchical nature of human knowledge

Myślę, że ta uporządkowana, hierarchiczna natura ludzkiej wiedzy

that remains a real challenge.

jest dla maszyn wyzwaniem.

CA: Laura Schulz, wonderful food for thought. Thank you so much.

CA: Lauro Schulz, doskonały materiał do przemyśleń. Dziękuję.

LS: Thank you. (Applause)

LS: Dziękuję. (Brawa)