The interspecies Internet? An idea in progress...

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Magdalena Stonawska

Diana Reiss: You may think you're looking

Diana Reiss: Może wam się zdawać,

through a window at a dolphin spinning playfully,

że patrzycie przez okno na wesoło bawiącego się delfina.

but what you're actually looking through

Ale tak naprawdę patrzycie przez lustro weneckie,

is a two-way mirror at a dolphin

w którym delfin patrzy na siebie,

looking at itself spinning playfully.

kręcąc się dla zabawy.

This is a dolphin that is self-aware.

To delfin, który jest świadomy siebie.

This dolphin has self-awareness.

Ma samoświadomość.

It's a young dolphin named Bayley.

To młody osobnik o imieniu Bayley.

I've been very interested in understanding the nature

Zajmuję się badaniem natury

of the intelligence of dolphins for the past 30 years.

inteligencji delfinów od przeszło 30 lat.

How do we explore intelligence in this animal

W jaki sposób badać inteligencję zwierzęcia

that's so different from us?

tak różnego od nas?

And what I've used is a very simple research tool,

Użyliśmy bardzo prostego narzędzia badawczego.

a mirror, and we've gained great information,

Lustra. Uzyskaliśmy dzięki niemu informacje,

reflections of these animal minds.

pozwalające zajrzeć w głąb zwierzęcych umysłów.

Dolphins aren't the only animals, the only non-human animals,

Delfiny to nie jedyne zwierzęta, oprócz ludzi,

to show mirror self-recognition.

które rozpoznają siebie w lustrze.

We used to think this was a uniquely human ability,

Dawniej uważaliśmy, że to jedynie ludzka umiejętność,

but we learned that the great apes, our closest relatives,

ale wiemy już, że małpy człekokształtne, nasi najbliżsi krewni,

also show this ability.

także mają tę zdolność.

Then we showed it in dolphins,

Później udowodniliśmy to u delfinów,

and then later in elephants.

a następnie u słoni.

We did this work in my lab with the dolphins and elephants,

Badaliśmy słonie i delfiny w moim laboratorium.

Ostatnio udowodniliśmy tę cechę u srok.

and it's been recently shown in the magpie.

Now, it's interesting, because we've embraced

Zbadaliśmy już Darwinowski pogląd

this Darwinian view of a continuity in physical evolution,

o ciągłości ewolucji fizycznej,

this physical continuity.

czyli ciągły proces rozwoju fizycznego.

But we've been much more reticent, much slower

Znacznie mniej skupiliśmy się

at recognizing this continuity in cognition,

na rozpoznaniu tej ciągłości w zdolnościach poznawczych,

in emotion, in consciousness in other animals.

emocjach i świadomości siebie u zwierząt.

Other animals are conscious.

Zwierzęta są świadome.

They're emotional. They're aware.

Są pełne emocji, mają wiedzę.

There have been multitudes of studies with many species

Przez lata powstała masa badań różnych gatunków,

over the years that have given us exquisite evidence

które dostarczają znakomitych dowodów

for thinking and consciousness in other animals,

na myślenie i świadomość u zwierząt.

other animals that are quite different than we are in form.

Zwierząt, które różnią się od nas w znacznym stopniu.

We are not alone.

Nie jesteśmy sami.

We are not alone in these abilities.

Nie my jedni mamy te umiejętności.

And I hope, and one of my biggest dreams,

Moim marzeniem jest,

is that, with our growing awareness

by wraz ze wzrostem wiedzy

about the consciousness of others

o świadomości innych zwierząt

and our relationship with the rest of the animal world,

i naszych powiązaniach z resztą świata zwierzęcego,

that we'll give them the respect and protection

ludzie zaczęli je chronić i darzyć szacunkiem, na jaki zasługują.

that they deserve.

ludzie zaczęli je chronić i darzyć szacunkiem, na jaki zasługują.

So that's a wish I'm throwing out here for everybody,

To moje życzenie, którym chciałabym się podzielić.

and I hope I can really engage you in this idea.

Mam nadzieję, że zachęcę was do tego pomysłu.

Now, I want to return to dolphins,

Wróćmy teraz do delfinów,

because these are the animals that I feel like

bo pracowałam z nimi bardzo blisko

I've been working up closely and personal with

i związałam się z nimi

for over 30 years.

przez ponad 30 lat.

And these are real personalities.

Są to prawdziwe osobowości.

They are not persons, but they're personalities

Nie osoby, ale osobowości,

in every sense of the word.

w każdym rozumieniu tego słowa.

And you can't get more alien than the dolphin.

Bardzo różnimy się od delfinów.

They are very different from us in body form.

Mają zupełnie inną budowę ciała.

They're radically different. They come from a radically different environment.

Są całkiem inne, żyją w całkowicie odmiennym środowisku.

Nasze drogi rozdzieliły się 95 milionów lat temu,

In fact, we're separated by 95 million years

of divergent evolution.

podążaliśmy inną ścieżką ewolucji.

Look at this body.

Spójrzcie na ich ciało.

And in every sense of making a pun here,

Można śmiało powiedzieć,

these are true non-terrestrials.

że są prawdziwymi istotami nieziemskimi.

I wondered how we might interface with these animals.

Zastawiałam się, jak moglibyśmy nawiązać z nimi nić porozumienia.

In the 1980s, I developed an underwater keyboard.

W latach 80. stworzyłam podwodny panel sterujący.

This was a custom-made touch-screen keyboard.

Był to zrobiony na zamówienie panel z ekranem dotykowym.

What I wanted to do was give the dolphins choice and control.

Chciałam dać delfinom możliwość wyboru i kontroli.

These are big brains, highly social animals,

Te zwierzęta mają duże mózgi, są bardzo rozwinięte społecznie.

and I thought, well, if we give them choice and control,

Pomyślałam, że jeśli damy im możliwość wyboru i kontroli,

if they can hit a symbol on this keyboard --

jeśli będą w stanie uderzyć w symbol na panelu...

and by the way, it was interfaced by fiber optic cables

Dodam, że był on połączony za pomocą światłowodów

from Hewlett-Packard with an Apple II computer.

Hewlett-Packard z komputerem Apple II.

This seems prehistoric now,

Teraz może się to wydawać prehistorią,

but this was where we were with technology.

ale wtedy byliśmy na takim poziomie technologicznym.

So the dolphins could hit a key, a symbol,

Delfiny mogły więc uderzyć w klawisz, symbol,

they heard a computer-generated whistle,

słyszały w tym momencie gwizd wygenerowany przez komputer

and they got an object or activity.

oraz otrzymywały przedmiot lub zadanie.

Now here's a little video.

Zobaczcie to krótkie wideo.

This is Delphi and Pan, and you're going to see Delphi

Oto Delphi i Pan, zaraz zobaczycie Delphiego

hitting a key, he hears a computer-generated whistle -- (Whistle) --

uderzającego w klawisz. Słyszy gwizd z komputera. (Gwizd)

and gets a ball, so they can actually ask for things they want.

i otrzymuje piłkę. Mogą więc prosić o rzeczy, które chcą.

What was remarkable is, they explored this keyboard

Warto zaznaczyć, że same poznawały działanie panelu.

on their own. There was no intervention on our part.

Nie wtrącaliśmy się do tego.

They explored the keyboard. They played around with it.

Poznawały urządzenie, bawiły się nim.

Nauczyły się, w jaki sposób działa.

They figured out how it worked.

And they started to quickly imitate the sounds

Szybko zaczęły imitować dźwięki,

które słyszały przy panelu.

they were hearing on the keyboard.

They imitated on their own.

Same zaczęły je imitować.

Beyond that, though, they started learning

Oprócz tego, zaczęły się uczyć

associations between the symbols, the sounds

powiązań pomiędzy symbolami, dźwiękami

and the objects.

a przedmiotami.

What we saw was self-organized learning,

To, co widzieliśmy, to zorganizowana nauka.

and now I'm imagining, what can we do

Wyobrażam sobie, co moglibyśmy zrobić

with new technologies?

za pomocą nowych technologii.

How can we create interfaces, new windows into

Jak moglibyśmy stworzyć nowy kanał komunikacji

the minds of animals, with the technologies that exist today?

z umysłem zwierząt, za pomocą obecnie dostępnych technologii?

So I was thinking about this, and then, one day,

Zastanawiałam się nad tym i pewnego dnia

I got a call from Peter.

zadzwonił do mnie Peter.

Peter Gabriel: I make noises for a living.

Peter Gabriel: Żyję z tworzenia dźwięków.

On a good day, it's music,

Jeśli mam dobry dzień, wychodzi z tego muzyka.

and I want to talk a little bit about

Chciałbym wam opowiedzieć

the most amazing music-making experience I ever had.

o najbardziej niesamowitym tworzeniu muzyki w moim życiu.

I'm a farm boy. I grew up surrounded by animals,

Wychowałem się na farmie. Dorastałem otoczony zwierzętami.

and I would look in these eyes and wonder

Spoglądałem im w oczy i zastanawiałem się,

what was going on there?

co takiego dzieje się w ich głowach?

So as an adult, when I started to read about

Jako dorosły, kiedy zacząłem czytać

the amazing breakthroughs with Penny Patterson and Koko,

o niesamowitych dokonaniach Penny Patterson i Koko,

with Sue Savage-Rumbaugh and Kanzi, Panbanisha,

Sue Savage-Rumbaugh i Kanzi, Panbanishy,

Irene Pepperberg, Alex the parrot,

Irene Pepperberg, papudze Alex,

I got all excited.

bardzo się zafascynowałem.

What was amazing to me also

Niesamowite było dla mnie to,

was they seemed a lot more adept

że one zdawały się być bardziej pojętne

at getting a handle on our language

w nauce naszego języka

than we were on getting a handle on theirs.

niż my w poznawaniu ich mowy.

I work with a lot of musicians from around the world,

Pracuję z muzykami z całego świata,

and often we don't have any common language at all,

często nie mówimy w żadnym wspólnym języku,

but we sit down behind our instruments,

ale siadamy przy instrumentach,

and suddenly there's a way for us to connect and emote.

i nagle odnajdujemy sposób, aby się porozumieć i wyrażać emocje.

So I started cold-calling, and eventually got through

Zacząłem dzwonić po ludziach, w końcu dodzwoniłem się

to Sue Savage-Rumbaugh,

do Sue Savage-Rumbaugh,

and she invited me down.

która zaprosiła mnie do siebie.

I went down, and the bonobos

Pojechałem do niej.

had had access to percussion instruments,

Szympansy miały wcześniej kontakt z perkusją,

musical toys, but never before to a keyboard.

zabawkami muzycznymi, ale nie znały syntezatora.

At first they did what infants do,

Na początku robiły to, co niemowlęta.

just bashed it with their fists,

Waliły w klawisze pięściami.

and then I asked, through Sue,

Potem, poprzez Sue, poprosiłem,

if Panbanisha could try with one finger only.

aby Panbanisha spróbowała z jednym palcem.

Sue Savage-Rumbaugh: Can you play a grooming song?

Sue Savage-Rumbaugh: Zagrasz piosenkę o czesaniu się?

I want to hear a grooming song.

Chcę usłyszeć piosenkę o czesaniu się.

Play a real quiet grooming song.

Zagraj naprawdę cichą piosenkę o czesaniu się.

PG: So groom was the subject of the piece.

PG: Czesanie było tematem tego kawałka.

(Music)

(Muzyka)

So I'm just behind, jamming,

Ja stoję z tyłu, improwizując.

yeah, this is what we started with.

Tak właśnie zaczęliśmy.

Sue's encouraging her to continue a little more.

Sue zachęca ją do dalszego grania.

(Music)

(Muzyka)

She discovers a note she likes,

Odkrywa nutę, która jej się podoba,

finds the octave.

odnajduje oktawę.

She'd never sat at a keyboard before.

Nigdy wcześniej nie grała na syntezatorze.

Nice triplets.

Ładna triola.

SSR: You did good. That was very good.

SSR: Świetnie. To było bardzo ładne.

PG: She hit good.

PG: Dobrze uderzała w klawisze.

(Applause)

(Brawa)

So that night, we began to dream,

Tej samej nocy zaczęliśmy marzyć,

and we thought, perhaps the most amazing tool

przyszło nam do głowy, że najwspanialsze narzędzie,

that man's created is the Internet,

stworzone przez ludzi to Internet.

and what would happen if we could somehow

Co by było, gdybyśmy w jakiś sposób

find new interfaces,

odkryli nowy kanał kontaktu,

visual-audio interfaces that would allow

wzrokowo-słuchowy, który sprawiłby,

these remarkable sentient beings

że moglibyśmy porozumieć się

that we share the planet with access?

ze wspaniałymi, rozumnymi istotami, z którymi dzielimy planetę.

And Sue Savage-Rumbaugh got excited about that,

Sue Savage-Rumbaugh zapaliła się do tego pomysłu.

called her friend Steve Woodruff,

Zadzwoniła do przyjaciela, Steve'a Woodruffa.

and we began hustling all sorts of people

Zaczęliśmy zbierać różnych ludzi,

whose work related or was inspiring,

których dokonania były bliskie temu projektowi lub inspirowały nas.

which led us to Diana,

Tak dotarliśmy do Diany,

and led us to Neil.

a następnie do Neila.

Neil Gershenfeld: Thanks, Peter. PG: Thank you.

Neil Gershenfeld: Dzięki, Peter. PG: Dziękuję.

(Brawa)

(Applause)

NG: So Peter approached me.

NG: Peter do mnie zadzwonił.

I lost it when I saw that clip.

Zapomniałem się, kiedy zobaczyłem ten filmik.

He approached me with a vision of doing these things

Przedstawił mi całą wizję projektu,

not for people, for animals.

nie dla ludzi, ale dla zwierząt.

And then I was struck in the history of the Internet.

A potem trafiłem na historię Internetu.

This is what the Internet looked like when it was born

Tak wyglądał Internet na samym początku istnienia.

and you can call that the Internet

Można powiedzieć, że to Internet

of middle-aged white men,

dla białego mężczyzny w średnim wieku.

mostly middle-aged white men.

Głównie dla białego mężczyzny w średnim wieku

Vint Cerf: (Laughs)

Vint Cerf: (Śmiech)

(Laughter)

(Śmiech)

NG: Speaking as one.

NG: Jesteśmy jednogłośni.

Then, when I first came to TED,

Kiedy po raz pierwszy przyszedłem do TED,

which was where I met Peter, I showed this.

gdzie poznałem Petera, pokazałem wszystkim to.

This is a $1 web server,

To jest serwer internetowy za dolara.

and at the time that was radical.

Swego czasu był zasadniczym elementem systemu.

And the possibility of making a web server for a dollar

Możliwość tworzenia serwera za dolara

grew into what became known as the Internet of Things,

urosła do idei, którą znamy jako Internet Rzeczy.

which is literally an industry now with tremendous implications

Jest ona obecnie branżą o kolosalnym znaczeniu

for health care, energy efficiency.

dla służby zdrowia czy wydajności energetycznej.

And we were happy with ourselves.

Byliśmy zadowoleni z siebie.

And then when Peter showed me that,

Ale wtedy Peter pokazał mi to wszystko.

I realized we had missed something,

Zdałem sobie sprawę, że coś przeoczyliśmy.

Przeoczyliśmy resztę naszej planety.

which is the rest of the planet.

So we started up this interspecies Internet project.

Rozpoczęliśmy więc projekt międzygatunkowego Internetu.

Now we started talking with TED

Rozmawialiśmy z TED o tym,

about how you bring dolphins and great apes and elephants

jak sprowadzić do nich delfiny, duże małpy oraz słonie

to TED, and we realized that wouldn't work.

i zdaliśmy sobie sprawę, że to nie zadziała.

So we're going to bring you to them.

Dlatego też przyprowadzimy je do was.

So if we could switch to the audio from this computer,

Przełączmy się na audio z tego komputera.

we've been video conferencing with cognitive animals,

Prowadziliśmy konferencję z rozumnymi zwierzętami.

and we're going to have each of them

Połączymy się teraz z nimi,

just briefly introduce them.

aby je krótko przedstawić.

And so if we could also have this up, great.

Moglibyśmy teraz to uruchomić?

So the first site we're going to meet

Na początku odwiedzimy

is Cameron Park Zoo in Waco, with orangutans.

Orangutany w Cameron Park Zoo w Waco.

In the daytime they live outside. It's nighttime there now.

Za dnia przebywają na zewnątrz. Teraz jest tam noc.

So can you please go ahead?

Możemy kontynuować?

Terri Cox: Hi, I'm Terri Cox

Terri Cox: Cześć, jestem Terri Cox.

with the Cameron Park Zoo in Waco, Texas,

z Cameron Park Zoo w Waco, w Teksasie.

and with me I have KeraJaan and Mei,

Są ze mną KeraJaan i Mei,

two of our Bornean orangutans.

dwa orangutany z Borneo.

During the day, they have a beautiful, large outdoor habitat,

Za dnia przebywają na dużym, ładnym wybiegu,

and at night, they come into this habitat,

a w nocy przenoszą się tutaj,

into their night quarters,

do swojego nocnego siedliska,

where they can have a climate-controlled

gdzie kontrolujemy temperaturę i wilgoć.

and secure environment to sleep in.

Jest to bezpieczne miejsce do spania.

We participate in the Apps for Apes program

Bierzemy udział w programie ochrony małp, Apps for Apes,

Orangutan Outreach, and we use iPads

Orangutan Outreach. Używamy iPadów,

to help stimulate and enrich the animals,

aby stymulować i rozwijać zwierzęta,

and also help raise awareness

a także zwiększać świadomość tego,

for these critically endangered animals.

jak bardzo są one zagrożone.

And they share 97 percent of our DNA

A mamy z nimi aż 97% wspólnego DNA.

and are incredibly intelligent,

Są niesamowicie inteligentne,

so it's so exciting to think of all the opportunities

to niesamowite, jak wiele jest możliwości,

that we have via technology and the Internet

których dostarczają nam technologia i Internet,

to really enrich their lives and open up their world.

a które mogą wzbogacić ich życie, i pozwolić nam poznać ich świat.

We're really excited about the possibility

Jesteśmy podekscytowani możliwością

of an interspecies Internet,

międzygatunkowego Internetu.

and K.J. has been enjoying the conference very much.

K.J bardzo podoba się ta konferencja.

NG: That's great. When we were rehearsing last night,

NG: Wspaniale. Kiedy wczoraj robiliśmy próby wystąpienia,

dobrze się bawił, obserwując słonie.

he had fun watching the elephants.

Next user group are the dolphins at the National Aquarium.

Następna grupa badawcza to delfiny z National Aquarium.

Please go ahead.

Proszę bardzo.

Allison Ginsburg: Good evening.

Allison Ginsburg: Dobry wieczór.

Well, my name is Allison Ginsburg,

Nazywam się Allison Ginsburg,

jesteśmy teraz w National Aquarium w Baltimore.

and we're live in Baltimore at the National Aquarium.

Obok mnie są trzy z naszych ośmiu atlantyckich delfinów butlonosych.

Joining me are three of our eight Atlantic bottlenose dolphins:

20-year-old Chesapeake, who was our first dolphin born here,

20-letnia Chesapeake była pierwszym urodzonym tu delfinem.

her four-year-old daughter Bayley,

To jej 4-letnia córka Bayley,

and her half sister, 11-year-old Maya.

i jej przyrodnia siostra, 11-letnia Maya.

Now, here at the National Aquarium

Obecnie w National Aquarium

we are committed to excellence in animal care,

poświęcamy się troskliwej opiece nad zwierzętami,

to research, and to conservation.

aby je badać oraz chronić.

The dolphins are pretty intrigued as to what's going on here tonight.

Delfiny są bardzo zaciekawione tym, co dzieje się tu dziś wieczorem.

They're not really used to having cameras here

Nie są przyzwyczajone do widoku kamer

at 8 o'clock at night.

o ósmej wieczorem.

In addition, we are very committed to doing

Poza tym zajmujemy się tutaj

different types of research.

różnymi rodzajami badań.

As Diana mentioned, our animals are involved

Jak wspomniała Diana, nasi podopieczni

in many different research studies.

są objęci różnymi badaniami naukowymi.

NG: Those are for you.

NG: To dla ciebie.

Okay, that's great, thank you.

Ok, dziękuję bardzo.

And the third user group, in Thailand,

Trzecia grupa badawcza, w Tajlandii,

is Think Elephants. Go ahead, Josh.

dotyczy słoni, Think Elephants. Proszę bardzo, Josh.

Josh Plotnik: Hi, my name is Josh Plotnik,

Josh Plotnik: Cześć, jestem Josh Plotnik.

and I'm with Think Elephants International,

Działam w Think Elephants International.

and we're here in the Golden Triangle of Thailand

Jesteśmy w Złotym Trójkącie w Tajlandii

with the Golden Triangle Asian Elephant Foundation elephants.

razem ze słoniami z Golden Triangle Elephant Foundation.

And we have 26 elephants here,

Jest tu 26 słoni,

and our research is focused on the evolution of intelligence with elephants,

nasze badania skupiają się na ewolucji inteligencji u słoni,

but our foundation Think Elephants is focused

ale nasza fundacja Think Elephants skupia się

on bringing elephants into classrooms around the world

na przedstawianiu słoni w szkołach na całym świecie

virtually like this and showing people

w sposób wirtualny, aby pokazać

how incredible these animals are.

jak niesamowite są te zwierzęta.

So we're able to bring the camera right up to the elephant,

Jesteśmy w stanie umieścić kamerę na samym słoniu,

put food into the elephant's mouth,

dać mu coś do jedzenia

show people what's going on inside their mouths,

i pokazać, co takiego dzieje się wewnątrz jego jamy ustnej.

and show everyone around the world

Pokazywać na całym świecie,

how incredible these animals really are.

jak wspaniałe są te zwierzęta.

NG: Okay, that's great. Thanks Josh.

NG: Dziękuję bardzo Josh.

And once again, we've been building great relationships

Wytworzyliśmy pomiędzy nimi niesamowite relacje

among them just since we've been rehearsing.

już podczas samych prób.

So at that point, if we can go back to the other computer,

Możemy teraz powrócić do komputera,

we were starting to think about how you integrate

zastanawialiśmy się, jak można podłączyć

the rest of the biomass of the planet into the Internet,

pozostałą biomasę naszej planety do Internetu.

and we went to the best possible person

Udaliśmy się do najbardziej odpowiedniej osoby,

I can think of, which is Vint Cerf,

która przyszła mi do głowy: Vint Cerf.

who is one of the founders who gave us the Internet. Vint?

Jeden z ojców Internetu. Vint?

VC: Thank you, Neil.

VC: Dziękuję, Neil.

(Applause)

(Brawa)

A long time ago in a galaxy — oops, wrong script.

Dawno temu w odległej galaktyce... Oj, nie ten tekst.

Forty years ago, Bob Kahn and I

Czterdzieści lat temu Bob Kahn i ja

did the design of the Internet.

stworzyliśmy projekt Internetu.

Thirty years ago, we turned it on.

Trzydzieści lat temu uruchomiliśmy go.

Just last year, we turned on the production Internet.

W zeszłym roku uruchomiliśmy wersję produktową Internetu.

You've been using the experimental version

Używaliście wersji testowej

for the last 30 years.

przez ostatnie trzydzieści lat.

The production version, it uses IP version 6.

Wersja produktowa stosuje 6. wersję IP.

It has 3.4 times 10 to the 38th possible terminations.

Posiada ona 3,4*10 do potęgi 38. unikatowych adresów internetowych.

That's a number only that Congress can appreciate.

To jedyna liczba, jaką akceptuje Kongres.

But it leads to what is coming next.

Ale wiąże się z tym kolejna rzecz.

When Bob and I did this design,

Kiedy razem z Bobem stworzyliśmy ten projekt,

we thought we were building a system to connect computers together.

myśleliśmy, że tworzymy system, który łączy ze sobą różne komputery.

What we very quickly discovered

Ale szybko odkryliśmy,

is that this was a system for connecting people together.

że system ten łączy ze sobą ludzi.

And what you've seen tonight

To, co dziś widzieliście,

tells you that we should not restrict this network

potwierdza, że nie powinniśmy ograniczać się z siecią

to one species,

tylko do jednego gatunku.

that these other intelligent, sentient species

Pozostałe inteligentne, myślące gatunki

should be part of the system too.

też powinny być częścią tego systemu.

This is the system as it looks today, by the way.

Tak system ten wygląda obecnie.

This is what the Internet looks like to a computer

Ten obraz Internetu wygenerował komputer,

that's trying to figure out where the traffic

który starał się określić, gdzie powinien być

is supposed to go.

skierowany ruch internetowy.

This is generated by a program

Zostało to wygenerowane przez program,

that's looking at the connectivity of the Internet,

który obserwuje zdolność przyłączeniową Internetu,

and how all the various networks are connected together.

a także to, w jaki sposób różne sieci są ze sobą połączone.

There are about 400,000 networks, interconnected,

Istnieje około 400 000 połączonych ze sobą sieci,

run independently by 400,000 different operating agencies,

prowadzonych przez 400 000 niezależnych operatorów.

and the only reason this works

Jedyny powód, dla którego to wszystko działa,

is that they all use the same standard TCP/IP protocols.

to stosowanie tych samych, standardowych protokołów TCP/IP.

Well, you know where this is headed.

Wiecie, do czego to zmierza.

The Internet of Things tell us

Internet Rzeczy zakłada,

that a lot of computer-enabled appliances and devices

że wiele urządzeń i gadżetów zależnych od działania komputerów

are going to become part of this system too:

stanie się częścią tego systemu.

appliances that you use around the house,

Urządzenia, których używacie w gospodarstwie domowym,

that you use in your office,

w biurze,

that you carry around with yourself or in the car.

w samochodzie, które nosicie przy sobie.

That's the Internet of Things that's coming.

Nadchodzi Internet Rzeczy.

Now, what's important about what these people are doing

To, co robią zebrani tu goście, jest ważne,

is that they're beginning to learn

szukają rozwiązania, w jaki sposób

how to communicate with species

porozumieć się z gatunkami,

that are not us

które nie są takie jak my,

but share a common sensory environment.

ale odbierają świat za pomocą tych samych zmysłów.

We're beginning to explore what it means

Zaczynamy odkrywać, co to znaczy

to communicate with something

porozumiewać się z kimś,

that isn't just another person.

kto nie jest drugą osobą.

Well, you can see what's coming next.

Widzimy, co może z tego wynikać.

All kinds of possible sentient beings

Wszelkie rodzaje rozumnych istot

may be interconnected through this system,

mogą być ze sobą połączone za pomocą tego systemu.

Nie mogę się doczekać, kiedy te eksperymenty się rozwiną.

and I can't wait to see these experiments unfold.

What happens after that?

Co nastąpi potem?

Well, let's see.

Zobaczmy.

There are machines that need to talk to machines

Istnieją urządzenia, które muszą rozmawiać z innymi urządzeniami,

and that we need to talk to, and so as time goes on,

oraz takie, do których my także musimy mówić. Z biegiem czasu

we're going to have to learn

będziemy musieli nauczyć się,

how to communicate with computers

jak komunikować się z komputerami,

and how to get computers to communicate with us

i jak sprawić, by komputery komunikowały się z nami

in the way that we're accustomed to,

tak, jak jesteśmy do tego przystosowani.

not with keyboards, not with mice,

Nie za pomocą klawiatury czy myszki,

but with speech and gestures

ale za pomocą mowy i gestów,

and all the natural human language that we're accustomed to.

oraz pozostałych elementów ludzkiego języka naturalnego.

So we'll need something like C3PO

Potrzebujemy czegoś jak robot C3PO

to become a translator between ourselves

z "Gwiezdnych Wojen", który byłby tłumaczem dla nas

and some of the other machines we live with.

oraz dla różnych urządzeń, które są obecne w naszym życiu.

Now, there is a project that's underway

Obecnie działa projekt nazwany

called the interplanetary Internet.

międzyplanetarnym Internetem.

It's in operation between Earth and Mars.

Działa pomiędzy Ziemią a Marsem,

It's operating on the International Space Station.

a także na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS.

It's part of the spacecraft that's in orbit around the Sun

To część obiektu, który krąży na orbicie wokół Słońca,

that's rendezvoused with two planets.

znajdującej się pomiędzy obiema planetami.

So the interplanetary system is on its way,

System międzyplanetarny rozwija się.

but there's a last project,

Jest jeszcze jeden projekt.

which the Defense Advanced Research Projects Agency,

Agencji Zaawansowanych Obronnych Projektów Badawczych,

which funded the original ARPANET,

która sponsorowała ARPANET (prototyp Internetu),

funded the Internet, funded the interplanetary architecture,

sponsorowała Internet oraz architekturę sieci międzyplanetarnej.

is now funding a project to design a spacecraft

Teraz jest sponsorem projektu, który ma stworzyć statek kosmiczny,

to get to the nearest star in 100 years' time.

który za 100 lat dotrze do najbliższej gwiazdy.

What that means is that what we're learning

To, co odkrywamy,

with these interactions with other species

przy interakcjach z innymi gatunkami,

will teach us, ultimately,

da nam w końcu odpowiedź na pytanie,

how we might interact with an alien from another world.

jak moglibyśmy skontaktować się z obcymi z innej planety.

I can hardly wait.

Nie mogę się doczekać.

(Applause)

(Brawa)

June Cohen: So first of all, thank you,

June Cohen: Chciałabym podziękować

and I would like to acknowledge that four people

za to, że cztery obecne tu osoby,

who could talk to us for full four days

które mogłyby opowiadać przez cztery dni,

actually managed to stay to four minutes each,

zdołały zmieścić się w czterech minutach.

and we thank you for that.

Bardzo dziękujemy.

I have so many questions,

Mam tak wiele pytań.

but maybe a few practical things that the audience might want to know.

Najpierw parę praktycznych rzeczy, które mogą ciekawić publiczność.

Ogłaszacie ten projekt tu, w TED... PG: Dzisiaj.

You're launching this idea here at TED — PG: Today.

JC: Today. This is the first time you're talking about it.

JC: Pierwszy raz o tym mówicie.

Tell me a little bit about where you're going to take the idea.

Gdzie zamierzacie zabrać ten pomysł?

Co dalej?

What's next?

PG: I think we want to engage as many people

PG: Chcielibyśmy zaangażować tyle osób,

here as possible in helping us

ile tylko się da, by pomogli nam w stworzeniu

think of smart interfaces that will make all this possible.

inteligentnych interfejsów, które mogłyby to umożliwić.

NG: And just mechanically,

NG: Jeśli chodzi o stronę techniczną, istnieje

there's a 501(c)(3) and web infrastructure

organizacja non-profit 501(c)(3), cała infrastruktura sieciowa.

and all of that, but it's not quite ready to turn on,

Wszystko to nie jest jeszcze gotowe do uruchomienia.

so we'll roll that out, and contact us

Będziemy się starali to wdrażać, więc odezwijcie się,

if you want the information on it.

jeśli chcecie wiedzieć o tym więcej.

The idea is this will be -- much like the Internet functions

Chcemy, by działało to podobnie jak Internet.

as a network of networks,

Sieć wszystkich sieci,

which is Vint's core contribution,

to jest główny wkład Vinta,

this will be a wrapper around all of these initiatives,

Otoczy wszystkie wymienione przez nas inicjatywy,

that are wonderful individually, to link them globally.

które są wspaniałe, każda na swój sposób. Połączy je globalnie.

JC: Right, and do you have a web address

JC: Rozumiem. Macie jakiś adres internetowy?

that we might look for yet?

JC: Rozumiem. Macie jakiś adres internetowy?

NG: Shortly. JC: Shortly. We will come back to you on that.

NG: Wkrótce JC: Damy wam znać.

And very quickly, just to clarify.

Parę słów, aby wyjaśnić pewną kwestię.

Some people might have looked at the video that you showed

Niektórzy mogli popatrzeć na film, który pokazaliście

and thought, well, that's just a webcam.

i pomyśleć - to tylko kamerka internetowa.

What's special about it?

Co w tym takiego specjalnego?

If you could talk for just a moment

Powiedzcie krótko,

about how you want to go past that?

jak chcecie ominąć to zastrzeżenie?

NG: So this is scalable video infrastructure,

NG: To jest skalowalna infrastruktura wideo.

not for a few to a few but many to many,

Nie dla garstki osób, ale dla szerokiego grona.

so that it scales to symmetrical video sharing

To skalowalne rozwiązanie do symetrycznego dzielenia się filmami w sieci.

and content sharing across these sites around the planet.

Poprzez te strony można dzielić się treścią z całym światem.

So there's a lot of back-end signal processing,

Jest tam dużo niewidocznego dla użytkowników przetwarzania sygnałów,

not for one to many, but for many to many.

nie tylko jeden punkt do wielu, ale wiele do wielu punktów.

JC: Right, and then on a practical level,

JC: Rozumiem, a jeżeli chodzi o stronę praktyczną,

which technologies are you looking at first?

z jakich technologii chcecie korzystać w pierwszej kolejności?

I know you mentioned that a keyboard is a really key part of this.

Wspominaliście, że panel dotykowy jest głównym narzędziem w badaniach.

DR: We're trying to develop an interactive touch screen for dolphins.

DR: Próbujemy stworzyć interaktywny ekran dotykowy dla delfinów.

This is sort of a continuation of some of the earlier work,

To pewien rodzaj kontynuacji poprzednich badań,

właśnie dziś otrzymaliśmy pierwsze pieniądze na ten cel.

and we just got our first seed money today towards that,

so it's our first project.

To będzie nasz pierwszy projekt.

JC: Before the talk, even. DR: Yeah.

JC: Jeszcze przed wykładem. DR: Tak.

JC: Wow. Well done.

JC: Gratulacje.

All right, well thank you all so much for joining us.

Dziękuję wam wszystkim za przybycie.

It's such a delight to have you on the stage.

To była niezwykła przyjemność gościć was na scenie.

DR: Thank you. VC: Thank you.

DR: Dziękuję. VC: Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)