Antony Gormley: Sculpted space, within and without

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Daniel Wróblewski

I'm going to tell you about why I became a sculptor,

Opowiem wam, dlaczego zostałem rzeźbiarzem.

and you may think that sculptors,

Myślicie pewnie, że rzeźbiarze

well, they deal with meta, they deal with objects,

zajmują się poziomem meta, przedmiotami,

they deal with bodies,

czy też ciałami,

but I think, really, what I care about most

ale najważniejszą sprawą dla mnie

is making space, and that's what I've called this talk:

jest tworzenie przestrzeni, i tak nazwałem swój wykład.

Making Space.

"Tworzenie przestrzeni".

Space that exists within us,

Przestrzeni, która istnieje wewnątrz nas

and without us.

i bez naszego udziału.

So, when I was a child,

Kiedy byłem dzieckiem...

I don't know how many of you grew up in the '50s,

Nie wiem, ilu z was dorastało w latach 50.,

but I was sent upstairs for an enforced rest. (Laughter)

ale mnie wysyłano na górę na przymusowy odpoczynek. (Śmiech)

It's a really bad idea. I mean, after lunch, you're, you know,

To bardzo zły pomysł. Jesteś po obiedzie,

you're six, and you want to go and climb a tree.

masz sześć lat, chcesz wspinać się po drzewach.

But I had to go upstairs, this tiny little room

Ale ja musiałem iść do maleńkiego pokoju,

that was actually made out of an old balcony,

który kiedyś był balkonem.

so it was incredibly hot, small and light,

Było tam niesamowicie gorąco i ciasno,

and I had to lie there. It was ridiculous.

a ja musiałem tam leżeć. Co za bzdura.

But anyway, for some reason, I promised myself

Jednak z jakiegoś powodu obiecałem sobie,

that I wasn't going to move,

że się nie poruszę,

that I was going to do this thing that Mummy

że zrobię to,

wanted me to do.

czego chciała mama.

And there I was, lying there in this tiny space,

Leżałem tam więc w ciasnej przestrzeni,

hot, dark, claustrophobic, matchbox-sized, behind my eyes,

gorącej, ciemnej, klaustrofobicznej, jak pudełko zapałek, za oczami.

but it was really weird, like, after this went on

To było bardzo dziwne.

for days, weeks, months, that space would get bigger

Po dniach, tygodniach, miesiącach, przestrzeń zaczęła się powiększać,

and darker and cooler

robić się ciemniejsza i zimniejsza,

until I really looked forward to that half an hour

aż w końcu zacząłem wyczekiwać tych 30 minut

of enforced immobility and rest,

narzuconego bezruchu i odpoczynku

and I really looked forward to going to that place

i naprawdę nie mogłem się doczekać,

of darkness.

aż znajdę się w tym miejscu ciemności.

Do you mind if we do something completely different?

Zajmijmy się czymś innym.

Can we all just close our eyes for a minute?

Czy możemy wszyscy zamknąć na chwilę oczy?

Now, this isn't going to be freaky.

Spokojnie, to nie będzie nic dziwacznego.

It isn't some cultic thing. (Laughter)

Nie chcę wciągnąć was do sekty. (Śmiech)

It's just, it's just, I just would like us all to go there.

Po prostu chciałbym, żebyśmy wszyscy się tam przenieśli.

So I'm going to do it too. We'll all be there together.

Ja też zamknę oczy, żeby do was dołączyć.

So close your eyes for a minute.

Zamknijcie na chwilę oczy.

Here we are, in a space,

Jesteśmy w przestrzeni.

the subjective, collective space of the darkness of the body.

Subiektywnej, zbiorowej przestrzeni ciemności ciała.

I think of this as the place of imagination,

Myślę o niej jako o miejscu wyobraźni,

of potential,

potencjału,

but what are its qualities?

jakie jednak są jego właściwości?

It is objectless. There are no things in it.

Jest bezprzedmiotowe. Nie ma tu rzeczy.

It is dimensionless. It is limitless.

Jest bezwymiarowe. Nieograniczone.

It is endless.

Nieskończone.

Okay, open your eyes.

Otwórzcie oczy.

That's the space that I think sculpture --

To właśnie jest przestrzeń, którą rzeźbię...

which is a bit of a paradox, sculpture that is about

Co tak naprawdę jest trochę paradoksalne,

making material propositions --

bo w rzeźbie chodzi o stawianie propozycji materialnych,

but I think that's the space

ale myślę, że rzeźba może nas połączyć

that sculpture can connect us with.

z tą właśnie przestrzenią.

So, imagine we're in the middle of America.

Wyobraźcie sobie więc, że jesteśmy gdzieś pośrodku Ameryki.

You're asleep. You wake up,

Śpicie, budzicie się

and without lifting your head from the earth

i bez podnoszenia głowy z ziemi

on your sleeping bag, you can see for 70 miles.

widzicie na odległość 100 kilometrów.

This is a dry lake bed.

To jest solnisko.

I was young. I'd just finished art school.

Gdy jako młody człowiek skończyłem akademię sztuk pięknych,

I wanted to do something that was working

chciałem zrobić coś,

directly with the world, directly with place.

co współdziałałoby bezpośrednio ze światem, z konkretnym miejscem.

This was a wonderful place, because it was a place

To miejsce było wspaniałe,

where you could imagine that you were the

ponieważ można było sobie wyobrazić,

first person to be there.

że jest się pierwszym człowiekiem, który tam dotarł.

It was a place where nothing very much had happened.

W tym miejscu właściwie nic się nie działo.

Anyway, bear with me.

Niedługo dojdę do sedna.

I picked up a hand-sized stone,

Podniosłem kamień wielkości dłoni,

threw it as far as I was able,

rzuciłem, jak najdalej potrafiłem,

it was about 22 meters.

pewnie na około 22 metry.

I then cleared all the stones within that radius

Potem zebrałem wszystkie kamienie w tym promieniu

and made a pile.

i ułożyłem je w stos.

And that was the pile, by the way.

To właśnie on.

And then, I stood on the pile,

Potem stanąłem na tym stosie

and threw all of those rocks out again,

i ponownie porozrzucałem kamienie.

and here is rearranged desert.

Tak wyglądała zmieniona pustynia.

You could say, well, it doesn't look very different

Pewnie myślicie, że przecież to jest to samo,

from when he started.

co na początku.

(Laughter)

(Śmiech)

What's all the fuss about?

O co to całe zamieszanie?

In fact, Chris was worried and said,

Chris przekonywał,

"Look, don't show them that slide,

żebym nie pokazywał tego slajdu,

because they're just going to think you're another one of

bo weźmiecie mnie za artystę nowoczesnego,

those crazy modern artists who doesn't do much.

który tak naprawdę nic nie robi.

(Laughter)

(Śmiech)

But the fact is, this is evidence

W rzeczywistości, to jest dowód

of a living body on other bodies,

na żyjące ciało na innych ciałach,

rocks that have been the subject of geological formation,

kamieniach, które były poddane formacjom geologicznym,

erosion, the action of time on objects.

erozji, oddziaływaniu czasu na przedmioty.

This is a place, in a way, that I just

Chciałbym, żebyście spojrzeli na to miejsce

would like you to, in a way, look at differently

trochę inaczej z powodu wydarzenia,

because of this event that has happened in it,

które tam się potoczyło.

a human event,

Ludzkiego wydarzenia,

and in general, it just asks us to look again

które, ogólnie mówiąc, prowokuje nas

at this world, so different from, in a way,

do spojrzenia na nowo na świat

the world that we have been sharing with each other,

inny niż ten, który współdzielimy ze sobą,

the technological world,

świat pełen technologii.

to look again at the elemental world.

Do spojrzenia na świat żywiołów.

The elemental world that we all live in is that space

Ten elementarny świat, w którym żyjemy, jest właśnie tą przestrzenią,

that we all visited together, the darkness of the body.

którą wspólnie odwiedziliśmy, ciemnością ciała.

I wanted to start again with that environment,

Chciałem wrócić do tego otoczenia,

the environment of the intimate, subjective space

otoczenia intymnej, subiektywnej przestrzeni,

that each of us lives in, but from the other side

w której każdy z nas żyje,

of appearance.

ale od nieco innej strony.

So here is a daily activity of the studio.

Tak wygląda codzienna działalność studia.

You can see I don't do much. I'm just standing there,

Jak widać, nie robię zbyt wiele. Po prostu stoję,

again with my eyes closed, and other people

z zamkniętymi oczami,

are molding me, evidential.

a inni ludzie mnie formują.

This is an indexical register of a lived moment

To indeks przeżytej chwili

of a body in time.

ciała w danym czasie.

Can we map that space, using the language of neutrinos

Czy możemy sporządzić mapę tej przestrzeni, używając języka neutrin

or cosmic rays, taking the bounding condition of the body

lub promieniowania kosmicznego, przyjmując wiążący stan ciała

as its limit, but in complete reversal of, in a way,

jako granicę, jednocześnie zupełnie odwracając

the most traditional Greek idea of pointing?

najbardziej tradycyjną grecką ideę wskazywania?

In the old days they used to take a lump of Pentelic marble

W dawnych czasach brano bryłę marmuru pentelickiego

and drill from the surface in order to identify the skin,

i wydrążano powierzchnię, żeby rozpoznać powłokę,

the appearance,

powierzchowność,

what Aristotle defined as the distinction

to, co Arystoteles zdefiniował jako różnicę

between substance and appearance,

między substancją a formą,

the thing that makes things visible,

tym, co sprawia, że rzeczy są widzialne,

but here we're working from the other side.

lecz tutaj podchodzimy od innej strony.

Or can we do it as an exclusive membrane?

Czy możemy traktować to jako wydzielającą błonę?

This is a lead case made around the space

To ołowiana powłoka zbudowana wokół przestrzeni,

that my body occupied, but it's now void.

którą zajmowało moje ciało, teraz jest jednak pustej.

This is a work called "Learning To See."

Rzeźba nazywa się "Nauka patrzenia".

It's a bit of, well, we could call it night,

Moglibyśmy nazwać ją nocą,

we could call it the 96 percent of gravity

albo 96 procentami grawitacji, o których nie wiemy,

that we don't know about, dark matter,

ciemną materią, znajdującą się w kosmosie,

placed in space, anyway, another version of a human space

w innej wersji ludzkiej przestrzeni.

in space at large, but I don't know if you can see,

Nie wiem, czy zauważyliście,

the eyes are indicated, they're closed.

że zaznaczone są oczy, oczy zamknięte.

It's called "Learning To See" because it's about an object

Jest to "Nauka patrzenia", ponieważ mamy do czynienia z obiektem,

that hopefully works reflexively and talks about that

który, mam nadzieję, działa zwrotnie

vision or connection with the darkness of the body

i odnosi się do widzenia, czy też związku z ciemnością ciała,

that I see as a space of potential.

którą ja postrzegam jako przestrzeń pełną potencjału.

Can we do it another way, using the language

Czy możemy zrobić to w inny sposób,

of particles around a nucleus, and talk about the body

cząsteczek wokół jądra atomu,

as an energy center?

opowiadać o ciele jako centrum energetycznym?

No longer about statues, no longer having to take that

Nie o posągach i rzeźbach,

duty of standing, the standing of a human body,

o obowiązku stania, który narzuca się ludzkiemu ciału

or the standing of a statue, release it,

czy też stojącemu posągowi. Moglibyśmy je uwolnić,

allow it to be an energy field, a space in space

pozwolić im stać się polem energii, przestrzenią w przestrzeni,

that talks about human life, between becoming an entropy

która mówi o ludzkim życiu, czymś pomiędzy stawaniem się entropią

as a sort of concentration of attention,

a pewnego rodzaju skupiskiem uwagi,

a human place of possibility in space at large.

ludzkim miejscem możliwości w przestrzeni jako takiej.

Is there another way?

Czy jest inny sposób?

Dark matter now placed against a horizon.

Ciemna materia na tle horyzontu.

If minds live in bodies, if bodies live in clothes,

Jeżeli umysły żyją w ciałach, ciała żyją w ubraniach,

and then in rooms, and then in buildings,

w pomieszczeniach, w budynkach,

and then in cities, do they also have a final skin,

w miastach, czy mają też końcową powłokę

and is that skin perceptual?

i czy ta powłoka jest percepcyjna?

The horizon.

Horyzont.

And is art about

Czy sztuka to próba

trying to imagine what lies beyond the horizon?

wyobrażenia sobie, co znajduje się za horyzontem?

Can we use, in a way, a body as an empty catalyst

Czy możemy użyć ciała jako swoistego pustego katalizatora

for a kind of empathy with the experience

do pewnego rodzaju współodczuwania doznania czasoprzestrzeni

of space-time as it is lived, as I am standing here

która jest przeżywana, gdy stoję tutaj przed wami,

in front of you trying to feel and make a connection

usiłując wyczuć i wytworzyć połączenie

in this space-time that we are sharing,

w tej czasoprzestrzeni, którą współdzielimy.

can we use, at it were, the memory of a body,

Czy możemy użyć pamięci ciała,

of a human space in space to catalyze

ludzkiego miejsca w przestrzeni,

an experience, again, firsthand experience,

żeby ponownie skatalizować doznanie z pierwszej ręki

of elemental time.

pierwiastka czasu.

Human time, industrial time, tested against

Czas ludzki, czas przemysłowy,

the time of the tides, in which these memories

poddany próbie czasu przypływów, w którym wspomnienia danego ciała,

of a particular body, that could be any body,

które może być każdym ciałem,

multiplied as in the time of mechanical reproduction,

pomnożonym w czasie reprodukcji mechanicznej,

many times, placed over three square miles,

wiele razy, umieszczone na trzech kilometrach kwadratowych,

a mile out to sea,

1,5 kilometra od brzegu,

disappearing, in different conditions of day and night.

zanikającym, w różnych warunkach w dzień i w nocy.

You can see this work. It's on the mouth of the Mersey,

Rzeźba znajduje się u ujścia rzeki Mersey

just outside Liverpool.

na obrzeżach Liverpoolu.

And there you can see what a Liverpool sea looks like

Tak wygląda morze w tej okolicy,

on a typical afternoon.

zwykłego popołudnia.

The pieces appear and disappear,

Części pojawiają się i znikają,

but maybe more importantly --

ale nie to jest najistotniejsze.

this is just looking north from the center of the installation --

To widok na północ, z centrum instalacji.

they create a field, a field that involves

Tworzą pole, które ujmuje ciała żywe

living and the surrogate bodies in a kind of relation,

i zastępcze w pewnego rodzaju relacji

a relation with each other and a relation with that limit,

ze sobą nawzajem i w ramach ograniczenia,

the edge, the horizon.

krawędzi, horyzontu.

Just moving on, is it possible,

Idąc dalej, czy możliwym jest

taking that idea of mind, body, body-building,

przeniesienie tej idei, ciała, tworzenia ciała

to supplant the first body,

jako zamiennika pierwszego ciała,

the biological body, with the second,

tego biologicznego,

the body of architecture and the built environment.

ciałem innym, architektury i środowiska skonstruowanego.

This is a work called "Room for the Great Australian Desert."

Oto praca o tytule "Miejsce na wielką pustynię Australii".

It's in an undefined location

Znajduje się w nieokreślonym miejscu,

and I've never published where it is.

którego nigdy nie ujawniłem.

It's an object for the mind.

To przedmiot umysłu.

I think of it as a 21st-century Buddha.

Uważam go za Buddę XXI wieku.

Again, the darkness of the body,

Znowu ciemność ciała,

now held within this bunker shape

zamknięta w kształcie bunkra,

of the minimum position that a body needs to occupy,

w minimalnej pozycji, jakiej wymaga ciało,

a crouching body.

w kucki.

There's a hole at the anus, penis level.

Znajduje się tam dziura, na poziomie odbytu, penisa.

There are holes at ears. There are no holes at the eyes.

Są otwory na uszy, ale nie na oczy.

There's a slot for the mouth. It's two and a half inches thick,

Jest otwór na usta. Beton grubości sześciu centymetrów,

concrete with a void interior.

wewnątrz pustka.

Again, a site found with a completely flat

Ponownie, miejsce okolone całkowicie płaskim,

360-degree horizon.

360-stopniowym widokiem na horyzont.

This is just simply asking, again,

Znowu chodzi o zadanie tego pytania,

as if we had arrived for the first time,

tak jakbyśmy dopiero co pojawili się na świecie:

what is the relationship of the human project

jaki jest związek projektu ludzkiego

to time and space?

z czasem i przestrzenią?

Taking that idiom of, as it were,

Wracając do idei

the darkness of the body transferred to architecture,

przenoszenia ciemności ciała w architekturę,

can you use architectural space not for living

czy można wykorzystać przestrzeń architektoniczną nie do życia,

but as a metaphor,

ale jako metaforę

and use its systolic, diastolic

i wykorzystać jej skurczowe, rozkurczowe,

smaller and larger spaces to provide a kind of

mniejsze i większe przestrzenie, by dostarczyć pewnego rodzaju

firsthand somatic narrative for a journey through space,

narracji somatycznych, zabierających w podróż w przestrzeni,

light and darkness?

w światło i ciemność?

This is a work of some proportion and some weight

To dzieło proporcji i wagi,

that makes the body into a city, an aggregation of cells

które przetwarza ciało w miasto, zbiór komórek

that are all interconnected

połączonych ze sobą

and that allow certain visual access

i pozwalających na pewien wizualny dostęp

at certain places.

w pewnych miejscach.

The last work that I just wanted to share with you

Ostatnia rzeźba, o której chcę opowiedzieć,

is "Blind Light," which is perhaps

to "Ślepe światło",

the most open work,

chyba najbardziej otwarta z moich prac,

and in a conference of radical openness,

Motyw konferencji to "radykalna otwartość",

I think maybe this is as radical as I get,

a w tym kontekście rzeźba ta reprezentuje moją radykalność w zenicie.

using light and water vapor as my materials.

Jako tworzywa użyłem wody i pary.

Here is a box

Oto kabina

filled at one and a half atmospheres of atmospheric pressure,

wypełniona ciśnieniem 1,5 atmosfery,

with a cloud and with very bright light.

chmurą i bardzo jasnym światłem.

As you walk towards the ever-open threshold,

Idąc w kierunku zawsze otwartego progu,

you disappear, both to yourselves and to others.

znikamy, tak dla siebie jak i innych.

If you hold your hand out in front of you,

Jeśli wyciągniemy przed siebie rękę,

you can't see it.

nie zobaczymy jej.

If you look down, you can't see your feet.

Jeśli spojrzymy w dół, nie zobaczymy stóp.

You are now consciousness without an object,

Stajemy się świadomością bez przedmiotowości,

freed from the dimensionful

wyzwoloną od wymiarowości

and measured way in which life links us

i mierzalności, którymi życie łączy nas

to the obligatory.

z tym, co obowiązkowe.

But this is a space that is actually filled with people,

W rzeczywistości jest to miejsce wypełnione ludźmi,

disembodied voices,

bezcielesnymi głosami,

and out of that ambient environment,

a w tym otoczeniu,

when people come close to your own body zone,

kiedy inni podchodzą do granic naszego ciała,

very close, they appear to you as representations.

bardzo blisko, jawią się jako reprezentacje.

When they appear close to the edge,

Kiedy zbliżają się do granic,

they are representations, representations in which

stają się reprezentacjami,

the viewers have become the viewed.

w których obserwatorzy stają się obserwowanymi.

For me, art is not about objects of high monetary exchange.

Dla mnie sztuka nie dotyczy przedmiotów o wysokiej wartości pieniężnej.

It's about reasserting our firsthand experience

Chodzi o wzmocnienie doznań z pierwszej ręki

in present time.

w czasie teraźniejszym.

As John Cage said,

Jak mawiał John Cage:

"We are not moving towards some kind of goal.

"Nie poruszamy się do jakiegoś celu.

We are at the goal, and it is changing with us.

Jesteśmy u celu, a on się zmienia z nami.

If art has any purpose, it is to open our eyes to that fact."

Jeśli sztuka ma jakieś przeznaczenie, to jest nim otwarcie oczu na ten fakt."

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)