Irwin Redlener: How to survive a nuclear attack

Tłumaczenie: Mateusz Pazdur Korekta: Marcin Kasiak

So, a big question that we're facing now

Wielkie pytanie, na które musimy sobie odpowiedzieć

and have been for quite a number of years now:

i na które szukamy odpowiedzi już od wielu lat, brzmi:

are we at risk of a nuclear attack?

Czy grozi nam atak nuklearny?

Now, there's a bigger question

Nasuwa się jednak większe

that's probably actually more important than that,

i prawdopodobnie ważniejsze pytanie, czyli

is the notion of permanently eliminating

kwestia trwałego wyeliminowania

the possibility of a nuclear attack,

możliwości ataku nuklearnego,

eliminating the threat altogether.

całkowitego wyeliminowania tego zagrożenia.

And I would like to make a case to you that

Chciałbym wam udowodnić,

over the years since we first developed atomic weaponry,

że przez te wszystkie lata, od stworzenia pierwszych broni atomowych

until this very moment,

do chwili obecnej,

we've actually lived in a dangerous nuclear world

żyliśmy i wciąż żyjemy w niebezpiecznym, nuklearnym świecie,

that's characterized by two phases,

charakteryzowanym przez dwie fazy,

which I'm going to go through with you right now.

które teraz omówię.

First of all, we started off the nuclear age in 1945.

Zacznijmy od tego, że era atomowa rozpoczęła się w roku 1945.

The United States had developed a couple of atomic weapons

Stany Zjednoczone opracowały kilka broni atomowych

through the Manhattan Project,

w ramach Projektu Manhattan,

and the idea was very straightforward:

a idea była całkiem jasna:

we would use the power of the atom

mieliśmy wykorzystać potęgę atomu

to end the atrocities and the horror

by położyć kres okrucieństwu i grozie

of this unending World War II

tej ciągnącej się w nieskończoność II Wojny Światowej,

that we'd been involved in in Europe and in the Pacific.

w której braliśmy udział w Europie i na Pacyfiku.

And in 1945,

W roku 1945 byliśmy

we were the only nuclear power.

jedyną potęgą nuklearną.

We had a few nuclear weapons,

Posiadaliśmy kilka broni nuklearnych,

two of which we dropped on Japan, in Hiroshima,

z których dwie zrzuciliśmy w Japonii na Hiroszimę

a few days later in Nagasaki, in August 1945,

i dwa dni później na Nagasaki w sierpniu 1945 roku,

killing about 250,000 people between those two.

uśmiercając łącznie około 250 tysięcy ludzi.

And for a few years,

I przez kilka lat

we were the only nuclear power on Earth.

byliśmy jedyną potęgą nuklearną na Ziemi.

But by 1949, the Soviet Union had decided

Ale w roku 1949 Związek Radziecki zdecydował,

it was unacceptable to have us as the only nuclear power,

że nie można dopuścić do tego, byśmy byli jedyną potęgą nuklearną

and they began to match what the United States had developed.

i zaczęto tam rywalizować z tym, co stworzono w Stanach Zjednoczonych.

And from 1949 to 1985

Lata od 1949 do 1985

was an extraordinary time

były niezwykłym czasem

of a buildup of a nuclear arsenal

rozbudowywania arsenału nuklearnego,

that no one could possibly have imagined

co było niewyobrażalne dla kogokolwiek

back in the 1940s.

w latach czterdziestych.

So by 1985 -- each of those red bombs up here

Tak więc do roku 1985 każda z tych czerwonych bomb na ekranie

is equivalent of a thousands warheads --

odpowiada tysiącowi głowic.

the world had

Na świecie istniało

65,000 nuclear warheads,

65 tysięcy głowic jądrowych,

and seven members of something

a siedem krajów było członkami czegoś,

that came to be known as the "nuclear club."

co znamy pod nazwą: "Klub Atomowy".

And it was an extraordinary time,

Był to niezwykły czas

and I am going to go through some of the mentality

i teraz omówię niektóre elementy mentalności,

that we -- that Americans and the rest of the world were experiencing.

którą wpajano nam, Amerykanom, jak również reszcie świata.

But I want to just point out to you that 95 percent

Chciałbym jeszcze tylko podkreślić, że 95 %

of the nuclear weapons at any particular time

broni nuklearnej w jakimkolwiek momencie

since 1985 -- going forward, of course --

od 1985 do czasów obecnych, rzecz jasna,

were part of the arsenals

należało do arsenałów

of the United States and the Soviet Union.

Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego.

After 1985, and before the break up of the Soviet Union,

Po 1985, przed rozpadem Związku Radzieckiego,

we began to disarm

zaczęliśmy się rozbrajać,

from a nuclear point of view.

jeśli chodzi o broń nuklearną.

We began to counter-proliferate,

Zaczęliśmy przeciwdziałać rozwojowi broni atomowej

and we dropped the number of nuclear warheads in the world

i zmniejszyliśmy liczbę głowic jądrowych na świecie

to about a total of 21,000.

do około 21 tysięcy.

It's a very difficult number to deal with,

Ta liczba jest bardzo niepewna,

because what we've done is

ponieważ dokonaliśmy

we've quote unquote "decommissioned" some of the warheads.

"demobilizacji" niektórych głowic.

They're still probably usable. They could be "re-commissioned,"

Prawdopodobnie wciąż można ich użyć. "Zmobilizować" je na nowo.

but the way they count things, which is very complicated,

ale według obliczeń, które są bardzo skomplikowane,

we think we have about a third

posiadamy, jak sądzimy, mniej więcej jedną trzecią

of the nuclear weapons we had before.

broni nuklearnych, które mieliśmy wcześniej.

But we also, in that period of time,

Jednak oprócz tego, w tym czasie

added two more members to the nuclear club:

włączyliśmy do Klubu Atomowego jeszcze dwóch członków:

Pakistan and North Korea.

Pakistan i Północną Koreę.

So we stand today with a still fully armed nuclear arsenal

Tak więc obecnie można się zetknąć z pełnym uzbrojeniem arsenału nuklearnego

among many countries around the world,

w wielu krajach świata,

but a very different set of circumstances.

ale w bardzo różnych okolicznościach.

So I'm going to talk about

Omówię teraz historię

a nuclear threat story in two chapters.

zagrożenia nuklearnego w dwóch rozdziałach.

Chapter one is 1949 to 1991,

Rozdział Pierwszy obejmuje lata od 1949 do 1991,

when the Soviet Union broke up,

czyli do rozpadu Związku Radzieckiego.

and what we were dealing with, at that point and through those years,

W tamtym okresie mieliśmy do czynienia

was a superpowers' nuclear arms race.

z wyścigiem zbrojeń nuklearnych między supermocarstwami.

It was characterized by

Wyścig ten charakteryzował konflikt

a nation-versus-nation,

jednego narodu z drugim,

very fragile standoff.

czyli bardzo niepewną, patową sytuacją.

And basically,

I przede wszystkim

we lived for all those years,

przez te wszystkie lata znajdowaliśmy się,

and some might argue that we still do,

a niektórzy mogą twierdzić, że wciąż

in a situation of

znajdujemy się

being on the brink, literally,

dosłownie u progu

of an apocalyptic, planetary calamity.

apokaliptycznej katastrofy na skalę planety.

It's incredible that we actually lived through all that.

To niesamowite, że w ogóle to wszystko przeżyliśmy.

We were totally dependent during those years

W tych latach byliśmy całkowicie zależni od czegoś,

on this amazing acronym, which is MAD.

co było znane pod ciekawą nazwą MAD (szalony).

It stands for mutually assured destruction.

To skrót od Mutually Assured Destruction (Wzajemnie Zapewnione Zniszczenie).

So it meant

Znaczyło to więc, że jeśli wy

if you attacked us, we would attack you

nas zaatakujecie, my zaatakujemy was

virtually simultaneously,

praktycznie równocześnie,

and the end result would be a destruction

czego efektem będzie zniszczenie

of your country and mine.

i waszego i mojego kraju.

So the threat of my own destruction

Tak więc groźba zniszczenia własnego kraju

kept me from launching

powstrzymywała mnie od zaatakowania was

a nuclear attack on you. That's the way we lived.

przy pomocy broni nuklearnej. Tak wyglądało nasze życie.

And the danger of that, of course, is that

Wiązało się z tym oczywiście niebezpieczeństwo, że

a misreading of a radar screen

złe odczytanie radaru

could actually cause a counter-launch,

mogło doprowadzić do kontrataku,

even though the first country had not actually launched anything.

nawet jeśli pierwszy kraj tak naprawdę nie zaatakował.

During this chapter one,

W okresie, którego dotyczy ten Pierwszy Rozdział

there was a high level of public awareness

ludzie byli w dużym stopniu uświadomieni

about the potential of nuclear catastrophe,

na temat możliwości katastrofy nuklearnej,

and an indelible image was implanted

a w naszej zbiorowej świadomości

in our collective minds

umieszczono niezatarty obraz

that, in fact, a nuclear holocaust

nuklearnego holokaustu, który

would be absolutely globally destructive

przyniósłby absolutne zniszczenie o globalnym zasięgu

and could, in some ways, mean the end of civilization as we know it.

i mógłby, w pewnym sensie, oznaczać koniec znanej nam cywilizacji.

So this was chapter one.

Tak wyglądał Rozdział Pierwszy.

Now the odd thing is that even though

Co ciekawe, nawet pomimo tego,

we knew that there would be

że zdawaliśmy sobie sprawę z możliwości

that kind of civilization obliteration,

unicestwienia cywilizacji,

we engaged in America in a series --

zaangażowaliśmy się w Ameryce w cykl...

and in fact, in the Soviet Union --

właściwie to także w Związku Radzieckim,

in a series of response planning.

w cykl planowania reakcji.

It was absolutely incredible.

To było naprawdę niesamowite.

So premise one is we'd be destroying the world,

Czyli przesłanka numer jeden mówi, że będziemy niszczyć świat,

and then premise two is, why don't we get prepared for it?

a przesłanka druga mówi, że można by się na to przygotować.

So what

Tak więc

we offered ourselves

przygotowaliśmy sobie

was a collection of things. I'm just going to go skim through a few things,

serię różnych rzeczy. Pokażę teraz kilka z nich,

just to jog your memories.

żeby po prostu pobudzić wasze wspomnienia.

If you're born after 1950, this is just --

Dla tych, którzy urodzili się po roku 1950, to będzie tylko

consider this entertainment, otherwise it's memory lane.

coś w rodzaju rozrywki, w każdym innym przypadku będzie to powrót do przeszłości.

This was Bert the Turtle. (Video)

To był Żółw Bert.

This was basically an attempt

A to była, ogólnie rzecz biorąc, próba

to teach our schoolchildren

nauczenia dzieci w naszych szkołach,

that if we did get engaged

że jeśli uwikłalibyśmy się

in a nuclear confrontation and atomic war,

w starcie nuklearne i wojnę atomową,

then we wanted our school children

chcielibyśmy, żeby nasze dzieci

to kind of basically duck and cover.

po prostu padły na ziemię i schowały się.

That was the principle. You --

Taka była zasada.

there would be a nuclear conflagration

W razie wybuchu konfliktu nuklearnego,

about to hit us, and if you get under your desk,

jeśli schowacie się pod ławką,

things would be OK.

wszystko będzie dobrze.

(Laughter)

(Śmiech)

I didn't do all that well

Nie byłem szczególnie dobry

in psychiatry in medical school, but I was interested,

z psychiatrii na studiach medycznych, ale to mnie zainteresowało

and I think this was seriously delusional.

i uważam, że była to poważna ułuda.

(Laughter)

(Śmiech)

Secondly, we told people

Po drugie, radziliśmy ludziom,

to go down in their basements

żeby zeszli do piwnicy

and build a fallout shelter.

i zbudowali tam schron atomowy.

Maybe it would be a study when we weren't having an atomic war,

Taki schron mógłby służyć jako biuro, kiedy nie było wojny atomowej,

or you could use it as a TV room, or, as many teenagers found out,

można go też było używać jako sali telewizyjnej lub, ku uciesze nastolatków,

a very, very safe place for a little privacy with your girlfriend.

jako bardzo bezpiecznego miejsca na chwilę intymności z dziewczyną.

And actually -- so there are multiple uses of the bomb shelters.

W zasadzie schrony bombowe mogły być wykorzystane na wiele sposobów.

Or you could buy a prefabricated bomb shelter

Można też było kupić gotowy schron

that you could simply bury in the ground.

i po prostu zakopać go w ziemi.

Now, the bomb shelters at that point --

Za taki schron trzeba wtedy było zapłacić...

let's say you bought a prefab one -- it would be a few hundred dollars,

załóżmy, że kupiłoby się gotowy. Cena to kilkaset dolarów,

maybe up to 500, if you got a fancy one.

może najwyżej 500 za jakiś bardziej wymyślny,

Yet, what percentage of Americans

ale jak sądzicie, ile procent Amerykanów

do you think ever had a bomb shelter in their house?

miało kiedykolwiek schron bombowy w swoim domu?

What percentage lived in a house with a bomb shelter?

Ile procent mieszkało w domu ze schronem?

Less than two percent. About 1.4 percent

Mniej niż dwa procent. Około 1.4 %

of the population, as far as anyone knows,

całej populacji, o ile wiadomo,

did anything,

zrobiło cokolwiek,

either making a space in their basement

czyli albo przygotowało miejsce w piwnicy,

or actually building a bomb shelter.

albo wybudowało schron bombowy.

Many buildings, public buildings, around the country --

Wiele budynków publicznych w kraju,

this is New York City -- had these little civil defense signs,

takich jak ten, w Nowym Jorku, było oznaczonych tymi małymi symbolami obrony cywilnej,

and the idea was that you would

co znaczyło, że powinno się

run into one of these shelters and be safe

wbiec do któregoś z tych schronów, żeby uciec

from the nuclear weaponry.

przed bronią nuklearną.

And one of the greatest governmental delusions

Jedną z największych iluzji roztaczanych przez rząd

of all time was something that happened

w tamtym czasie było coś, co miało miejsce

in the early days of

we wczesnych dniach istnienia

the Federal Emergency Management Agency, FEMA, as we now know,

Federalnej Agencji Zarządzania Kryzysowego, FEMA,

and are well aware of their behaviors from Katrina.

której zachowanie w obliczu huraganu Katrina jest nam dobrze znane.

Here is their first big public

Oto ich pierwsze znaczące publiczne

announcement.

ogłoszenie.

They would propose --

Proponowali...

actually there were about six volumes written on this --

i napisali na ten temat około sześć tomów...

a crisis relocation plan

plan relokacji kryzysowej,

that was dependent upon

który zależał od tego,

the United States having three to four days warning

czy Stany Zjednoczone zostaną trzy do czterech dni wcześniej ostrzeżone,

that the Soviets were going to attack us.

że Sowieci chcą nas zaatakować.

So the goal was to evacuate the target cities.

Planowano ewakuację miast, które będą na celowniku.

We would move people out of the target cities

Mieliśmy wyprowadzić ludzi z tych miast

into the countryside.

na tereny wiejskie.

And I'm telling you, I actually testified at the Senate

I mówię wam, a tak się składa, że zeznawałem także w Senacie,

about the absolute ludicrous idea

o całkowicie niedorzecznym przekonaniu,

that we would actually evacuate,

że naprawdę mielibyśmy ewakuować ludzi

and actually have three or four days' warning.

i że naprawdę mielibyśmy być ostrzeżeni trzy do czterech dni wcześniej.

It was just completely off the wall.

To był kompletny absurd.

Turns out that they had another idea

Okazuje się, że oni mieli inne zamiary

behind it, even though this was --

pomimo tego, że

they were telling the public it was to save us.

mówili obywatelom, że to miało nas ochronić.

The idea was that we would force the Soviets

Pomysł był taki, że mieliśmy zmusić Sowietów

to re-target their nuclear weapons -- very expensive --

do wycelowania broni nuklearnej w inną stronę - bardzo kosztowna rzecz -

and potentially double their arsenal,

i teoretycznie do podwojenia ich arsenału tak,

to not only take out the original site,

żeby mogli zniszczyć nie tylko pierwotny cel,

but take out sites where people were going.

ale też miejsca, do których udawali się ludzie.

This was what apparently, as it turns out, was behind all this.

Jak się okazuje, taki właśnie był pomysł.

It was just really, really frightening.

To było naprawdę przerażające.

The main point here is we were dealing with

Przede wszystkim chodzi tu o to, że mieliśmy do czynienia

a complete disconnect from reality.

z całkowitym zatraceniem kontaktu z rzeczywistością.

The civil defense programs were disconnected

Programy obrony cywilnej nie miały nic wspólnego

from the reality of what we'd see in all-out nuclear war.

z rzeczywistością totalnej wojny nuklearnej.

So organizations like Physicians for Social Responsibility,

W związku z tym organizacje takie jak Physicians for Social Responsibility

around 1979, started saying this a lot publicly.

zaczęły około roku 1979 mówić o tym otwarcie.

They would do a bombing run. They'd go to your city,

Przeprowadzali symulacje bombardowania. Przyjeżdżali do miasta

and they'd say, "Here's a map of your city.

i mówili: "Oto mapa waszego miasta.

Here's what's going to happen if we get a nuclear hit."

A oto co się stanie, jeśli nastąpi tu atak nuklearny".

So no possibility of medical response to,

Tak więc lekarze nie mogli zareagować,

or meaningful preparedness for

a my przygotować się odpowiednio

all-out nuclear war.

na totalną wojnę nuklearną.

So we had to prevent nuclear war

Musieliśmy więc zapobiec wojnie nuklearnej,

if we expected to survive.

jeśli chcieliśmy przeżyć.

This disconnect was never actually resolved.

Problem braku kontaktu z rzeczywistością nie został rozwiązany.

And what happened was --

I tak dochodzimy

when we get in to chapter two

do Rozdziału Drugiego

of the nuclear threat era,

ery zagrożenia nuklearnego,

which started back in 1945.

która zaczęła się w 1945 r.

Chapter two starts in 1991.

Rozdział Drugi zaczyna się w roku 1991.

When the Soviet Union broke up,

Po rozpadzie Związku Radzieckiego

we effectively lost that adversary

na dobre straciliśmy tego adwersarza,

as a potential attacker of the United States, for the most part.

jako potencjalnego agresora na Stany Zjednoczone.

It's not completely gone. I'm going to come back to that.

Ale ta kwestia nie zniknęła zupełnie. Jeszcze do tego wrócę.

But from 1991

Ale od roku 1991

through the present time,

do czasów współczesnych,

emphasized by the attacks of 2001,

co podkreśliły ataki z 2001 roku,

the idea of an all-out nuclear war

koncepcja totalnej wojny nuklearnej

has diminished and the idea of a single event,

straciła na sile, zastąpiona przez koncepcję

act of nuclear terrorism

jednorazowego aktu

is what we have instead.

terroryzmu nuklearnego.

Although the scenario has changed

Choć scenariusz zmienił się

very considerably, the fact is

znacząco, faktem jest,

that we haven't changed our mental image

że wciąż nie zmieniła się nasza mentalność

of what a nuclear war means.

na temat wojny nuklearnej.

So I'm going to tell you what the implications of that are in just a second.

Za chwilę omówię sugestie z tym związane.

So, what is a nuclear terror threat?

Czym więc jest zagrożenie nuklearne?

And there's four key ingredients to describing that.

Można je opisać przy pomocy czterech kluczowych czynników.

First thing is that the global nuclear weapons,

Po pierwsze, broń nuklearna o globalnym zasięgu,

in the stockpiles that I showed you in those original maps,

w zbiorach, które pokazałem na pierwszych mapach,

happen to be not uniformly secure.

nie wszędzie są przechowywane w bezpiecznych warunkach.

And it's particularly not secure

Szczególnie niebezpiecznie wygląda to

in the former Soviet Union, now in Russia.

na terenie byłego Związku Radzieckiego, czyli w obecnej Rosji.

There are many, many sites where warheads are stored

Istnieje bardzo wiele miejsc, w których przechowuje się głowice

and, in fact, lots of sites where fissionable materials,

i sporo miejsc, w których materiały rozszczepialne,

like highly enriched uranium and plutonium,

takie jak wysoce wzbogacony uran i pluton,

are absolutely not safe.

naprawdę nie są bezpieczne.

They're available to be bought, stolen, whatever.

Można je kupić, ukraść, cokolwiek.

They're acquirable, let me put it that way.

Ujmę to następująco: można je zdobyć.

From 1993 through 2006,

Od roku 1993, przez 2006

the International Atomic Energy Agency

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej

documented 175 cases of nuclear theft,

udokumentowała 175 przypadków kradzieży broni nuklearnej,

18 of which involved highly enriched uranium or plutonium,

w tym 18 przypadków dotyczących wysoce wzbogaconego uranu lub plutonu,

the key ingredients to make a nuclear weapon.

czyli kluczowych składników broni nuklearnej.

The global stockpile of highly enriched uranium

Globalne zapasy wysoce wzbogaconego uranu

is about 1,300, at the low end,

wynoszą od ok. 1 300

to about 2,100 metric tons.

do ok. 2 100 ton metrycznych.

More than 100 megatons of this

Z tego ponad 100 megaton

is stored in particularly insecure

jest przechowywanych w wyjątkowo źle zabezpieczonych

Russian facilities.

obiektach w Rosji.

How much of that do you think it would take

Jak sądzicie, ile z tego potrzeba,

to actually build a 10-kiloton bomb?

żeby zbudować 10-kilotonową bombę?

Well, you need about 75 pounds of it.

Potrzeba do tego ok. 35 kilogramów.

So, what I'd like to show you

Tak więc chciałbym teraz

is

pokazać

what it would take to hold 75 pounds

ile miejsca potrzeba na 75 funtów

of highly enriched uranium.

wysoce wzbogaconego uranu.

This is not a product placement. It's just --

To nie jest kryptoreklama,

in fact, if I was Coca Cola, I'd be pretty distressed about this --

właściwie na miejscu Coca Coli byłbym tym nieźle zaniepokojony,

(Laughter)

(Śmiech)

-- but

ale...

basically, this is it.

ale tak to właśnie wygląda.

This is what you would need to steal or buy

Tyle wystarczyłoby ukraść lub kupić

out of that 100-metric-ton stockpile

z tych zapasów 100 ton metrycznych,

that's relatively insecure

które są stosunkowo źle zabezpieczone,

to create the type of bomb

aby stworzyć bombę w rodzaju tej,

that was used in Hiroshima.

której użyto w Hiroszimie.

Now you might want to look at plutonium

A teraz przyjrzyjmy się plutonowi,

as another fissionable material that you might use in a bomb.

jako innemu rozszczepialnemu materiałowi do budowy bomby.

That -- you'd need 10 to 13 pounds of plutonium.

Potrzeba od 4,5 do 6 kilogramów plutonu.

Now, plutonium, 10 to 13 pounds:

A pluton, 4,5 do 6 funtów,

this. This is enough plutonium

wygląda tak. Tyle plutonu wystarczy,

to create a Nagasaki-size atomic weapon.

aby stworzyć broń atomową wielkości tej z Nagasaki.

Now this situation, already I --

W tej sytuacji...

you know, I don't really like thinking about this,

tak naprawdę nie lubię zbytnio o tym myśleć,

although somehow I got myself a job

chociaż w mojej pracy

where I have to think about it. So

trzeba o tym myśleć, więc...

the point is that we're very, very insecure

chodzi o to, że jesteśmy niewystarczająco zabezpieczeni

in terms of developing this material.

w zakresie pracy nad tym materiałem.

The second thing is, what about the know-how?

Druga sprawa, to wiedza praktyczna.

And there's a lot of controversy about

Istnieją liczne kontrowersje wokół kwestii tego,

whether terror organizations have the know-how

czy organizacje terrorystyczne posiadają wiedzę praktyczną

to actually make a nuclear weapon.

potrzebną do produkcji broni nuklearnej.

Well, there's a lot of know-how out there.

A więc tej wiedzy praktycznej jest dużo.

There's an unbelievable amount of know-how out there.

Tej wiedzy jest nieprawdopodobnie dużo.

There's detailed information on how to assemble

Istnieją szczegółowe informacje o składaniu

a nuclear weapon from parts.

broni nuklearnej z części.

There's books about how to build a nuclear bomb.

Są książki o budowaniu bomb nuklearnych.

There are plans for how to create a terror farm

Są plany budowania obiektów terrorystycznych,

where you could actually manufacture and develop

gdzie można faktycznie wytwarzać i dopracowywać

all the components and assemble it.

wszystkie komponenty, a potem je składać.

All of this information is relatively available.

Wszystkie te informacje są stosunkowo łatwo dostępne.

If you have an undergraduate degree in physics,

Studia pierwszego stopnia z fizyki,

I would suggest --

mógłbym to zasugerować...

although I don't, so maybe it's not even true --

ale nie zasugeruję, więc może to nieprawda...

but something close to that would allow you,

ale coś zbliżonego do tego mogłoby,

with the information that's currently available,

dzięki obecnie dostępnym informacjom,

to actually build a nuclear weapon.

naprawdę umożliwić zbudowanie broni nuklearnej.

The third element of the nuclear terror threat

Trzeci element zagrożenia nuklearnym terrorem

is that, who would actually do such a thing?

to pytanie: kto właściwie zrobiłby coś takiego?

Well, what we're seeing now is a level of terrorism

Obecnie mamy do czynienia z poziomem terroryzmu,

that involves individuals who are highly organized.

w którym mają swój udział dobrze zorganizowane jednostki.

They are very dedicated and committed.

Osoby te wykazują się wielkim oddaniem i poświęceniem.

They are stateless.

To bezpaństwowcy.

Somebody once said, Al Qaeda

Ktoś kiedyś powiedział, że al Kaida

does not have a return address,

nie posiada adresu zwrotnego,

so if they attack us with a nuclear weapon,

więc jeśli zaatakują nas bronią nuklearną,

what's the response, and to whom is the response?

jak i komu należy na to odpowiedzieć?

And they're retaliation-proof.

Ci ludzie są też odporni na odwet.

Since there is no real retribution possible

Ponieważ żaden możliwy wymiar kary

that would make any difference,

nie czyniłby żadnej różnicy

since there are people willing to actually give up their lives

i ponieważ są ludzie gotowi poświęcić swoje życie,

in order to do a lot of damage to us,

żeby tylko wyrządzić nam wielkie szkody,

it becomes apparent

staje się jasne,

that the whole notion

że pojęcie

of this mutually assured destruction would not work.

Wzajemnie Zapewnionego Zniszczenia tutaj nie zadziała.

Here is Sulaiman Abu Ghaith,

Oto Sulejman Abu Ghaith,

and Sulaiman was a key lieutenant of Osama Bin Laden.

który był głównym porucznikiem Osamy Bin Ladena.

He wrote many, many times statements to this effect:

Jest on autorem wielu oświadczeń takiej treści:

"we have the right to kill four million Americans,

"Mamy prawo zabić cztery miliony Amerykanów,

two million of whom should be children."

z czego dwa miliony powinny stanowić dzieci".

And we don't have to go overseas

Ale nie musimy wyjeżdżać daleko,

to find people willing to do harm, for whatever their reasons.

aby znaleźć ludzi z jakichś powodów gotowych do wyrządzenia szkód.

McVeigh and Nichols, and the Oklahoma City attack

McVeigh i Nichols i atak na Oklahoma City

in the 1990s

w latach dziewięćdziesiątych

was a good example of homegrown terrorists.

to dobry przykład rodzimego terroryzmu.

What if they had gotten their hands on a nuclear weapon?

Co by było, gdyby dostali broń nuklearną w swoje ręce?

The fourth element

Czwarty element

is that the high-value U.S. targets

to fakt, iż wartościowe cele na terenie Stanów Zjednoczonych

are accessible, soft and plentiful.

są dostępne, wrażliwe i liczne.

This would be a talk for another day, but the level of the preparedness

To jest temat na inną okazję, ale poziom przygotowania

that the United States has achieved

Stanów Zjednoczonych

since 9/11 of '01

po atakach z jedenastego września 2001 roku

is unbelievably inadequate.

jest zaskakująco nieodpowiedni.

What you saw after Katrina

To, co działo się po huraganie Katrina

is a very good indicator

daje dobre pojęcie o tym,

of how little prepared the United States is

jak słabo Stany Zjednoczone są przygotowane

for any kind of major attack.

na jakikolwiek większy atak.

Seven million ship cargo containers

Każdego roku siedem milionów statków towarowych

come into the United States every year.

przypływa do Stanów Zjednoczonych.

Five to seven percent only are inspected --

Zaledwie 5 do 7 procent jest sprawdzane.

five to seven percent.

Pięć do siedmiu procent.

This is Alexander Lebed,

To Aleksander Lebed,

who was a general that worked with Yeltsin,

generał, który współpracował z Jelcynem

who talked about, and presented to Congress,

i omawiał oraz prezentował przed Kongresem

this idea that the Russians had developed --

pomysł opracowany przez Rosjan,

these suitcase bombs. They were very low yield --

czyli te bomby walizkowe. Miały one bardzo mały ładunek:

0.1 to one kiloton,

od 0,1 do 1 kilotony

Hiroshima was around 13 kilotons --

(Bomba z Hiroszimy miała ok. 13 kiloton),

but enough to do an unbelievable amount of damage.

ale wystarczyło to do wyrządzenia szkód na niewiarygodnie szeroką skalę.

And Lebed came to the United States

Lebed przyjechał do Stanów Zjednoczonych

and told us that many, many --

i powiedział nam, że wiele, wiele,

more than 80 of the suitcase bombs

ponad 80 bomb walizkowych

were actually not accountable.

było tak naprawdę niesprawdzonych.

And they look like this. They're basically very simple arrangements.

Bomby wyglądają w ten sposób. To bardzo proste konstrukcje.

You put the elements into a suitcase.

Wkłada się części do walizki.

It becomes very portable.

Bomba staje się bardzo poręczna.

The suitcase can be conveniently dropped

Walizkę można łatwo zmieścić

in your trunk of your car.

w bagażniku samochodu.

You take it wherever you want to take it, and you can detonate it.

Zabieramy ją gdzie chcemy i potem można ją zdetonować.

You don't want to build a suitcase bomb,

Jeśli ktoś nie chce budować bomby walizkowej

and you happen to get one of those insecure

i jakoś zdobył jedną z tych źle zabezpieczonych

nuclear warheads that exist.

głowic nuklearnych...

This is the size of

takiej wielkości była

the "Little Boy" bomb that was dropped at Hiroshima.

bomba "Little Boy", zrzucona na Hiroszimę.

It was 9.8 feet long,

Miała prawie 3 metry długości

weighed 8,800 pounds. You go down to

i ważyła prawie 4 tony. Tak więc można się wybrać

your local rent-a-truck

do miejscowej wypożyczalni ciężarówek

and for 50 bucks or so,

i za jakieś 50 dolarów

you rent a truck that's got the right capacity,

wypożyczyć ciężarówkę o odpowiedniej ładowności,

and you take your bomb,

a potem zabrać bombę,

you put it in the truck and you're ready to go.

włożyć ją do ciężarówki i jest się gotowym do drogi.

It could happen. But what it would mean and who would survive?

To jest możliwe, ale co to może oznaczać i kto mógłby to przeżyć?

You can't get an exact number for that kind of probability,

Nie da się ustalić dokładnych liczb dla takiego przypadku,

but what I'm trying to say is that

ale chodzi mi o to, że

we have all the elements of that happening.

mamy teraz do czynienia ze wszystkimi elementami tego zjawiska.

Anybody who dismisses the thought

Każdy, kto odrzuca myśl,

of a nuclear weapon

o możliwości użycia broni nuklearnej

being used by a terrorist is kidding themselves.

przez terrorystów, oszukuje sam siebie.

I think there's a lot of people in the intelligence community --

Myślę, że wielu ludzi w środowisku wywiadowczym,

a lot of people who deal with this work in general

wielu ludzi, którzy mają z tym do czynienia,

think it's almost inevitable, unless we do certain things

uważa, że coś takiego jest niemal nieuchronne, jeśli nie podejmie się pewnych kroków,

to really try to defuse the risk,

aby faktycznie spróbować zmniejszyć ryzyko,

like better interdiction, better prevention,

na przykład dzięki skuteczniejszym zakazom, skuteczniejszemu zapobieganiu,

better fixing, you know, better screening

skuteczniejszym regułom... wiadomo, skuteczniejszemu przeglądowi

of cargo containers that are coming into the country and so forth.

statków towarowych przypływających do kraju i tak dalej.

There's a lot that can be done to make us a lot safer.

Można zrobić wiele rzeczy, żeby zapewnić nam dużo większe bezpieczeństwo.

At this particular moment,

Na chwilę obecną

we actually could end up

mogłoby naprawdę dojść

seeing a nuclear detonation in one of our cities.

do detonacji bomby nuklearnej w którymś z naszych miast.

I don't think we would see an all-out nuclear war

Nie sądzę, żeby totalna wojna nuklearna czekała nas

any time soon, although even that is not completely off the table.

w najbliższym czasie, choć nie jest to całkowicie wykluczone.

There's still enough nuclear weapons

W arsenałach supermocarstw wciąż znajduje się

in the arsenals of the superpowers

broń nuklearna w ilości wystarczającej

to destroy the Earth many, many times over.

do wielokrotnego zniszczenia świata.

There are flash points in India and Pakistan,

Punkty zapalne znajdują się w Indiach, Pakistanie,

in the Middle East, in North Korea,

na Bliskim Wschodzie, w Korei Północnej

other places where the use of nuclear weapons,

czy w innych miejscach, gdzie użycie broni nuklearnej

while initially locally,

początkowo na skalę lokalną

could very rapidly

mogłoby bardzo szybko

go into a situation

przerodzić się w sytuację,

where we'd be facing all-out nuclear war.

kiedy musielibyśmy stawić czoła totalnej wojnie nuklearnej.

It's very unsettling.

To bardzo niepokojące.

Here we go. OK.

OK. To zaczynamy.

I'm back in my truck, and we drove over the Brooklyn Bridge.

Jestem znowu w ciężarówce, przejechaliśmy przez Most Brookliński

We're coming down,

Dojeżdżamy

and we bring that truck

i kierujemy ciężarówkę,

that you just saw

którą właśnie widzieliście,

somewhere in here, in the Financial District.

gdzieś tutaj, do Dzielnicy Finansowej

This is a 10-kiloton bomb,

To jest 10-kilotonowa bomba,

slightly smaller than was used

niewiele mniejsza od tej, której użyto

in Hiroshima. And I want to just conclude this

w Hiroszimie. Chcę to podsumować,

by just giving you some information. I think --

podając parę informacji, coś w stylu

"news you could use" kind of concept here.

"użytecznych wiadomości".

So, first of all, this would be horrific

A więc po pierwsze, było by to coś straszniejszego

beyond anything we can possibly imagine.

niż jesteśmy to sobie w stanie wyobrazić.

This is the ultimate.

To jest szczyt wszystkiego.

And if you're in the half-mile radius

I jeśli znajdziecie się w promieniu ok. 0,8 kilometra

of where this bomb went off,

od miejsca wybuchu bomby,

you have a 90 percent chance of not making it.

istnieje 90 procent szans, że tego nie przeżyjecie.

If you're right where the bomb went off,

Jeśli znajdziecie się dokładnie w miejscu wybuchu bomby,

you will be vaporized. And that's --

po prostu wyparujecie.

I'm just telling you, this is not good.

I zapewniam was, to nie jest nic dobrego.

(Laughter)

(Śmiech)

You assume that.

Można to przyjąć za pewnik.

Two-mile radius, you have a 50 percent chance

W promieniu trzech kilometrów macie 50 procent szans

of being killed,

na śmierć

and up to about eight miles away --

a w odległości do dwunastu kilometrów...

now I'm talking about killed instantly --

mówię tu o natychmiastowej śmierci...

somewhere between a 10 and 20 percent

istnieje mniej więcej od 10 do 20 procent

chance of getting killed.

szans śmierci.

The thing about this is that

Istotną rzeczą jest to, że

the experience of the nuclear detonation is --

na doświadczenie wybuchy nuklearnego składa się

first of all, tens of millions of degrees Fahrenheit

przede wszystkim temperatura dziesiątków milionów stopni w skali Farenheita

at the core here, where it goes off,

w centrum wybuchu

and an extraordinary amount of energy

oraz niesamowita ilość energii

in the form of heat, acute radiation

w formie ciepła, ostrego promieniowania

and blast effects.

i efektów wybuchu.

An enormous hurricane-like wind,

Potężny wicher przypominający huragan

and destruction of buildings almost totally,

i niemal całkowite zniszczenie budynków

within this yellow circle here.

w obrębie tego żółtego koła.

And what I'm going to focus on, as I come to conclusion here,

Przechodząc do podsumowania, skupię się na

is that, what happens to you

tym, co może się stać,

if you're in here?

jeśli znajdziecie się tutaj.

Well, if we're talking about the old days

Cóż, jeśli mówimy o dawnych czasach

of an all-out nuclear attack,

totalnego ataku nuklearnego,

you, up here,

w tym miejscu,

are as dead as the people here. So it was a moot point.

bylibyście tak samo martwi, jak ludzie tutaj. Więc to kwestia dyskusyjna.

My point now, though, is that there is a lot

Ja jednak chcę poruszyć kwestię tego, jak wiele

that we could do for you who are in here,

możemy zrobić dla tych, którzy są w tym miejscu,

if you've survived the initial blast.

jeśli przeżyli oni pierwszy wybuch.

You have, when the blast goes off --

Kiedy nastąpi wybuch, macie...

and by the way, if it ever comes up, don't look at it.

a tak przy okazji, jeśli zdarzy się coś takiego, proszę na to nie patrzeć

(Laughter)

(Śmiech)

If you look at it, you're going to be blind,

Jeśli będziecie na to patrzeć, oślepniecie

either temporarily or permanently.

na pewien czas lub na stałe.

So if there's any way that you can avoid,

Więc jeśli możecie tego uniknąć,

like, avert your eyes, that would be a good thing.

na przykład odwracając wzrok, to byłby dobry pomysł.

If you find yourself alive, but

Jeśli przeżyjecie, ale

you're in the vicinity of a nuclear weapon,

znajdziecie się się w sąsiedztwie broni nuklearnej,

you have -- that's gone off --

która wybuchła,

you have 10 to 20 minutes, depending on the size

macie od 10 do 20 minut, w zależności od rozmiarów

and exactly where it went off,

i dokładnego miejsca wybuchu,

to get out of the way before

na ucieczkę, nim

a lethal amount of radiation

zabójcza dawka promieniowania

comes straight down from the mushroom cloud that goes up.

uderzy z grzyba atomowego.

In that 10 to 15 minutes, all you have to do --

W ciągu 10 do 15 minut, należy,

and I mean this seriously --

i tu mówię poważnie,

is go about a mile

udać się na odległość około mili

away from the blast.

od wybuchu,

And what happens is -- this is --

a potem nastąpi coś takiego...

I'm going to show you now some fallout plumes. Within 20 minutes,

Pokażę wam jak wyglądają pióropusze wybuchu atomowego. W ciągu 20 minut

it comes straight down. Within 24 hours,

to spada prosto na ziemię; w ciągu 24 godzin

lethal radiation is going out with prevailing winds,

zabójcze promieniowanie przemieszcza się wraz z silniejszym wiatrem,

and it's mostly in this particular direction --

zwykle w tym kierunku,

it's going northeast.

na północny wschód.

And if you're in this vicinity, you've got to get away.

I jeśli znajdziecie się w okolicy, musicie uciekać.

So you're feeling the wind --

Więc poczujecie wiatr,

and there's tremendous wind now

a ten wiatr będzie bardzo porywisty,

that you're going to be feeling -- and you want to go

i powinniście iść

perpendicular to the wind

prostopadle do wiatru

[not upwind or downwind].

lub z wiatrem,

if you are in fact able to see where the blast was in front of you.

jeśli będziecie w stanie dostrzec wybuch przed sobą.

You've got to get out of there.

Trzeba stamtąd uciekać.

If you don't get out of there, you're going to be exposed

Jeśli nie uciekniecie, zostaniecie wkrótce narażeni

to lethal radiation in very short order.

na śmiercionośne promieniowanie.

If you can't get out of there,

Jeśli nie możecie uciec,

we want you to go into a shelter and stay there.

chcemy, byście znaleźli schronienie i pozostali tam.

Now, in a shelter in an urban area means

W warunkach miejskich schronienie oznacza

you have to be either in a basement as deep as possible,

albo piwnicę, tak głęboko jak się da,

or you have to be on a floor -- on a high floor --

albo piętro - wyższe piętro,

if it's a ground burst explosion, which it would be,

jeśli to eksplozja naziemna, a taka będzie,

higher than the ninth floor. So you have to be tenth floor or higher,

powinno to być piętro wyższe niż dziewiąte. Trzeba być na dziesiątym, albo wyżej

or in the basement.

lub do piwnicy.

But basically, you've got to get out of town as quickly as possible.

Przede wszystkim jednak trzeba wydostać się z miasta najszybciej jak to możliwe.

And if you do that,

I jeśli się to uda,

you actually can survive a nuclear blast.

można faktycznie przeżyć wybuch nuklearny.

Over the next few days to a week,

W ciągu kilku następnych dni, do tygodnia czasu

there will be a radiation cloud,

chmura radioaktywna

again, going with the wind, and settling down

będzie się przemieszczać z wiatrem i opadnie

for another 15 or 20 miles out --

na obszarze kolejnych 25 lub 30 mil,

in this case, over Long Island.

w tym przypadku nad Long Island.

And if you're in the direct fallout zone here,

A jeśli znajdziecie się tutaj, bezpośrednio w strefie opadu radioaktywnego,

you really have to either be sheltered or you have to get out of there,

naprawdę misicie albo znaleźć schronienie albo wydostać się stamtąd,

and that's clear. But if you are sheltered,

to oczywiste. Ale jeśli przebywacie w schronie,

you can actually survive.

możecie faktycznie przeżyć.

The difference between knowing information

Różnica między znajomością informacji

of what you're going to do personally,

o tym, co można samemu zrobić

and not knowing information, can save your life,

a nieznajomością tych informacji może ocalić wasze życie

and it could mean the difference between

i może również oznaczać różnicę między liczbą

150,000 to 200,000 fatalities

od 150 tys. do 200 tys. ofiar śmiertelnych

from something like this

w wyniku czegoś takiego,

and half a million to 700,000 fatalities.

a liczbą od pół miliona do 700 tys ofiar śmiertelnych.

So, response planning in the twenty-first century

Tak więc planowanie reakcji w XXI wieku

is both possible and is essential.

jest możliwe i nieodzowne.

But in 2008, there isn't one single American city

Jednak w roku 2008 nie zanotowano ani jednego Amerykańskiego miasta,

that has done effective plans

w którym zaplanowano skuteczne działania

to deal with a nuclear detonation disaster.

w obliczu katastrofy spowodowanej wybuchem nuklearnym.

Part of the problem is that

Problem leży częściowo w tym, że

the emergency planners themselves, personally,

osoby odpowiedzialne za planowanie kryzysowe

are overwhelmed psychologically by the thought

same czują się psychologicznie przytłoczone przez myśl

of nuclear catastrophe.

o katastrofie nuklearnej.

They are paralyzed.

Są sparaliżowane strachem.

You say "nuclear" to them, and they're thinking,

Słysząc słowo "nuklearne", myślą:

"Oh my God, we're all gone. What's the point? It's futile."

"O mój Boże, już po nas! Po co to wszystko? To bez sensu!".

And we're trying to tell them, "It's not futile.

A my próbujemy im powiedzieć, że to nie jest bez sensu:

We can change the survival rates

możemy zmienić wskaźnik przeżycia,

by doing some commonsensical things."

podejmując pewne rozsądne kroki.

So the goal here is to minimize fatalities.

Celem tego jest zminimalizowanie liczby ofiar śmiertelnych.

And I just want to leave you with the personal points

Na koniec chcę wam dać parę wskazówek,

that I think you might be interested in.

które mogą was zainteresować.

The key to surviving a nuclear blast

Kluczem do przeżycia wybuchu nuklearnego

is getting out,

jest ucieczka,

and not going into harm's way.

bez narażenia się na szkodę.

That's basically all we're going to be talking about here.

Głównie o tym będziemy teraz mówić.

And the farther you are away in distance,

A im dalej się znajdziecie, jeśli chodzi o odległość,

the longer it is in time

im dalej w czasie

from the initial blast;

od pierwszego wybuchu

and the more separation between you

i im bardziej jesteście odseparowani

and the outside atmosphere, the better.

od zewnętrznej atmosfery, tym lepiej.

So separation -- hopefully with dirt or concrete,

Tak więc odseparowanie - najlepiej przez ziemię lub beton,

or being in a basement --

albo schronienie w piwnicy -

distance and time is what will save you.

odległość i czas to czynniki, które was ocalą.

So here's what you do. First of all,

Oto, co należy zrobić. Po pierwsze,

as I said, don't stare at the light flash,

jak już mówiłem, nie należy patrzeć na rozbłysk światła,

if you can. I don't know you could possibly resist doing that.

jeśli to możliwe... nie wiem, czy można się temu oprzeć.

But let's assume, theoretically, you want to do that.

Ale przyjmijmy, teoretycznie, że chcecie się oprzeć.

You want to keep your mouth open, so your eardrums

Powinno się otworzyć usta, żeby bębenki w uszach

don't burst from the pressures.

nie pękły od ciśnienia.

If you're very close to what happened, you actually do have to duck and cover,

Jeśli jesteście tuż obok miejsca zdarzenia, faktycznie musicie się schować,

like Bert told you, Bert the Turtle.

jak to radził Żółw Bert.

And you want to get under something so that you're not injured

Powinniście się pod czymś skryć, żeby uniknąć zranienia

or killed by objects, if that's at all possible.

czy zabicia przez przedmioty, o ile to w ogóle możliwe.

You want to get away from the initial fallout mushroom cloud,

Powinniście uciec od grzyba po pierwszym wybuchu,

I said, in just a few minutes.

jak mówiłem, w ciągu kilku minut

And shelter and place. You want to move [only]

i znaleźć schron. Powinniście poruszać się z wiatrem

crosswind for 1.2 miles.

lub prostopadle do wiatru na odległość ok. 2 kilometrów.

You know, if you're out there and you see buildings horribly destroyed

Oczywiście jeśli jesteście w tym miejscu i widzicie straszliwie zniszczone budynki,

and down in that direction,

a budynki w tym rejonie

less destroyed here,

są mniej zniszczone,

then you know that it was over there, the blast, and you're going this way,

wtedy wiadomo, że wybuch nastąpił tam i trzeba się kierować tu,

as long as you're going crosswise to the wind.

o ile idzie się prostopadle do wiatru.

Once you're out and evacuating,

Gdy już się wydostaniecie i ewakuujecie,

you want to keep as much of your skin,

powinniście okryć skórę,

your mouth and nose covered, as long as that covering

usta i nos, o ile to okrycie

doesn't impede you moving and getting out of there.

nie ogranicza wam ruchów i nie utrudnia ucieczki.

And finally, you want to get decontaminated as soon as possible.

I wreszcie, powinniście się odkazić możliwie najszybciej.

And if you're wearing clothing, you've taken off your clothing,

I jeśli macie jakieś ubranie, należy je zdjąć,

you're going to get showered down some place

wziąć prysznic

and remove the radiation that would be --

i usunąć promieniowanie,

the radioactive material that might be on you.

materiał radioaktywny, który może znajdować się na ciele.

And then you want to stay in shelter for 48 to 72 hours minimum,

Następnie należy pozostać w schronie przez minimum 48 do 72 godzin,

but you're going to wait hopefully -- you'll have your little wind-up,

ale miejmy nadzieję, że podczas oczekiwania będziecie mieć małe

battery-less radio,

radio, niezasilane bateriami

and you'll be waiting for people to tell you

i będziecie, aż inni powiedzą,

when it's safe to go outside. That's what you need to do.

że można już bezpiecznie wyjść na zewnątrz. Tak właśnie należy zrobić.

In conclusion,

Podsumowując,

nuclear war is less likely than before,

wojna nuklearna nie jest już tak prawdopodobna jak wcześniej,

but by no means out of the question, and it's not survivable.

ale w żadnym wypadku nie jest wykluczona i jest nie do przeżycia.

Nuclear terrorism is possible -- it may be probable --

Terroryzm nuklearny jest możliwy, prawdopodobny,

but is survivable.

ale do przeżycia.

And this is Jack Geiger, who's one of the heroes

A to Jack Geiger, jeden z bohaterów

of the U.S. public health community.

środowiska amerykańskiej publicznej służby zdrowia.

And Jack said the only way to deal

Jack powiedział, że jedynym sposobem na poradzenie sobie

with nuclear anything,

z nuklearnym czymkolwiek,

whether it's war or terrorism,

czy to z wojną czy z terroryzmem,

is abolition of nuclear weapons.

jest likwidacja broni nuklearnej.

And you want something to work on once you've fixed global warming,

I jeśli chcecie pracować nad czymś po powstrzymaniu globalnego ocieplenia,

I urge you to think about the fact that

pragnę, byście przemyśleli fakt,

we have to do something about this

iż musimy jakoś zaradzić tej

unacceptable, inhumane

niedopuszczalnej, nieludzkiej

reality of nuclear weapons

rzeczywistości broni nuklearnej

in our world.

w naszym świecie.

Now, this is my favorite civil defense slide, and I --

A to mój ulubiony slajd Obrony Cywilnej i...

(Laughter)

(Śmiech)

-- I don't want to be indelicate, but

...nie chcę być brutalny, ale...

this --

to...

he's no longer in office. We don't really care, OK.

on już nie urzęduje. Nie musimy się przejmować, OK.

This was sent to me by somebody

Dostałem to od pewnego

who is an aficionado of civil defense procedures,

amatora procedur obrony cywilnej,

but the fact of the matter is that

ale sednem sprawy jest to, że

America's gone through a very hard time.

Ameryka ma za sobą bardzo ciężki okres.

We've not been focused, we've not done what we had to do,

Nie skupiliśmy się, nie zrobiliśmy tego, co zrobić powinniśmy,

and now we're facing the potential of

a teraz musimy stawić czoła możliwości rozpętania

bad, hell on Earth.

istnego piekła na Ziemi.

Thank you.

Dziękuję