Gavin Schmidt: The emergent patterns of climate change

176,391 views ・ 2014-05-01

TED


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Els De Keyser
00:12
We live in a very complex environment:
0
12864
2323
We leven in een zeer complexe omgeving:
00:15
complexity and dynamism
1
15187
1904
we hebben complexiteit en dynamiek
00:17
and patterns of evidence
2
17091
2063
en hopen bewijsmateriaal
00:19
from satellite photographs, from videos.
3
19154
2885
van satellietfoto's en video's.
00:22
You can even see it outside your window.
4
22039
3011
Je hoeft maar uit het raam te kijken.
00:25
It's endlessly complex, but somehow familiar,
5
25050
3860
Het is eindeloos complex, maar op de een of andere manier vertrouwd.
00:28
but the patterns kind of repeat,
6
28910
1960
De patronen herhalen zich,
00:30
but they never repeat exactly.
7
30870
2490
maar nooit precies hetzelfde.
00:33
It's a huge challenge to understand.
8
33360
4127
Het is een enorme uitdaging om dat te begrijpen.
00:37
The patterns that you see
9
37487
2132
De patronen die je ziet
00:39
are there at all of the different scales,
10
39619
3720
doen zich voor op alle mogelijke schalen,
00:43
but you can't chop it into one little bit and say,
11
43339
2906
maar je kunt er geen klein modelletje van maken:
00:46
"Oh, well let me just make a smaller climate."
12
46245
2663
"Ach, laten we nu eens beginnen met een kleiner klimaatje.”
00:48
I can't use the normal products of reductionism
13
48908
4212
Je kan hier niet de normale methodes van reductionisme gebruiken
00:53
to get a smaller and smaller thing that I can study
14
53120
2722
om een kleiner ding te krijgen dat je in een laboratorium
00:55
in a laboratory and say, "Oh,
15
55842
2308
kan bestuderen en zeggen:
"O, nu heb ik iets dat ik kan begrijpen.”
00:58
now that's something I now understand."
16
58150
2396
01:00
It's the whole or it's nothing.
17
60546
3367
Het is alles of niets.
01:03
The different scales that give you
18
63913
2552
De verschillende schalen
01:06
these kinds of patterns
19
66465
2122
van dit soort patronen,
01:08
range over an enormous range of magnitude,
20
68587
3457
strekken zich uit over een enorme waaier van groottes,
01:12
roughly 14 orders of magnitude,
21
72044
2416
ongeveer 14 ordes van grootte,
01:14
from the small microscopic particles
22
74460
2491
van kleine, microscopische deeltjes
01:16
that seed clouds
23
76951
2376
die wolken inzaaien
01:19
to the size of the planet itself,
24
79327
2560
tot de grootte van de planeet zelf,
01:21
from 10 to the minus six
25
81887
1276
gaande van 10 tot de -6de
01:23
to 10 to the eight,
26
83163
1077
tot 10 tot de 8ste,
01:24
14 orders of spatial magnitude.
27
84240
2292
14 grootte-ordes van afmetingen.
01:26
In time, from milliseconds to millennia,
28
86532
3411
In de tijd gaat het van milliseconden tot millennia,
01:29
again around 14 orders of magnitude.
29
89943
3055
weer ongeveer 14 ordes van grootte.
01:32
What does that mean?
30
92998
1387
Wat betekent dat?
01:34
Okay, well if you think about how
31
94385
1939
Als je dit soort dingen
01:36
you can calculate these things,
32
96324
2660
wil gaan berekenen,
01:38
you can take what you can see,
33
98984
1960
begin je met wat je kunt zien.
01:40
okay, I'm going to chop it up
34
100944
1026
Ik verdeel het in kleine gebiedjes.
01:41
into lots of little boxes,
35
101970
1379
01:43
and that's the result of physics, right?
36
103349
2355
Zo doen ze dat toch in de natuurkunde, niet?
01:45
And if I think about a weather model,
37
105704
1725
Ik heb het over een weermodel,
01:47
that spans about five orders of magnitude,
38
107429
2494
dat zich uitstrekt over vijf ordes van grootte,
01:49
from the planet to a few kilometers,
39
109923
3127
van de planeet tot een paar kilometer,
01:53
and the time scale
40
113050
1538
en de tijdschaal
01:54
from a few minutes to 10 days, maybe a month.
41
114588
4412
van een paar minuten tot 10 dagen, misschien een maand.
Maar we willen meer.
01:59
We're interested in more than that.
42
119000
1395
We zijn ook geïnteresseerd in het klimaat.
02:00
We're interested in the climate.
43
120395
1305
02:01
That's years, that's millennia,
44
121700
2141
Dat zijn jaren, dat zijn millennia,
02:03
and we need to go to even smaller scales.
45
123841
2573
en we moeten naar nog kleinere schalen gaan.
02:06
The stuff that we can't resolve,
46
126414
1601
De dingen die we niet kunnen oplossen,
02:08
the sub-scale processes,
47
128015
1965
de sub-schaalprocessen,
02:09
we need to approximate in some way.
48
129980
1980
moeten we op een of andere manier benaderend inschatten.
02:11
That is a huge challenge.
49
131960
1762
Dat is een enorme uitdaging.
02:13
Climate models in the 1990s
50
133722
2188
Klimaatmodellen in de jaren 90
02:15
took an even smaller chunk of that,
51
135910
1970
pakten nog een kleiner deel aan,
02:17
only about three orders of magnitude.
52
137880
2018
slechts ongeveer drie ordes van grootte.
02:19
Climate models in the 2010s,
53
139898
2095
Klimaatmodellen in de jaren 2010,
02:21
kind of what we're working with now,
54
141993
1774
waar we nu mee werken,
02:23
four orders of magnitude.
55
143767
2940
beslaan al 4 ordes van grootte.
02:26
We have 14 to go,
56
146707
2303
Maar we moeten naar 14.
02:29
and we're increasing our capability
57
149010
2200
Ons vermogen om dit
02:31
of simulating those at about
58
151210
1870
te simuleren, neemt elk decennium
02:33
one extra order of magnitude every decade.
59
153080
3546
toe met één extra orde van grootte.
02:36
One extra order of magnitude in space
60
156626
1895
Eén extra orde van grootte in afmeting
02:38
is 10,000 times more calculations.
61
158521
3249
betekent 10.000 keer meer berekeningen.
02:41
And we keep adding more things,
62
161770
2380
En we blijven steeds meer dingen, meer vragen
02:44
more questions to these different models.
63
164150
2374
aan deze verschillende modellen toevoegen.
02:46
So what does a climate model look like?
64
166524
2733
Hoe ziet een klimaatmodel er nu uit?
02:49
This is an old climate model, admittedly,
65
169257
2341
Dit is een oud klimaatmodel,
02:51
a punch card, a single line of Fortran code.
66
171598
4080
een ponskaart, een enkele lijn Fortrancode.
Ponskaarten gebruiken we niet meer.
02:55
We no longer use punch cards.
67
175678
1978
02:57
We do still use Fortran.
68
177656
2241
Maar wel nog steeds Fortran.
02:59
New-fangled ideas like C
69
179897
1957
Nieuwbakken ideeën zoals C
03:01
really haven't had a big impact
70
181854
3235
hebben geen grote impact gehad
03:05
on the climate modeling community.
71
185089
2367
op klimaatmodellenmakers.
03:07
But how do we go about doing it?
72
187456
1400
Maar hoe doen we dat nu?
03:08
How do we go from that complexity that you saw
73
188856
4624
Hoe geven we die complexiteit
03:13
to a line of code?
74
193480
2530
weer in code?
03:16
We do it one piece at a time.
75
196010
1573
Beetje bij beetje.
03:17
This is a picture of sea ice
76
197583
1878
Dit is een luchtfoto van zee-ijs op de Noordpool.
03:19
taken flying over the Arctic.
77
199461
2098
03:21
We can look at all of the different equations
78
201559
2038
Hier zie je alle vergelijkingen
03:23
that go into making the ice grow
79
203597
3112
die weergeven hoe het ijs aangroeit,
03:26
or melt or change shape.
80
206709
2114
afsmelt of van vorm verandert.
03:28
We can look at the fluxes.
81
208823
1131
We kunnen kijken naar de stromingen.
03:29
We can look at the rate at which
82
209954
1952
We kunnen kijken naar de snelheid waarmee
03:31
snow turns to ice, and we can code that.
83
211906
2845
sneeuw verandert in ijs, en we kunnen dat coderen.
03:34
We can encapsulate that in code.
84
214751
2329
We kunnen dat in de code inbouwen.
Deze modellen beslaan tegenwoordig ongeveer
03:37
These models are around
85
217080
1226
03:38
a million lines of code at this point,
86
218306
2083
een miljoen regels code,
03:40
and growing by tens of thousands of lines of code
87
220389
3470
en groeien elk jaar aan met tienduizenden regels code.
03:43
every year.
88
223859
1191
Je kunt dat stuk van de puzzel bekijken,
03:45
So you can look at that piece,
89
225050
1653
03:46
but you can look at the other pieces too.
90
226703
1922
maar ook de andere stukken.
03:48
What happens when you have clouds?
91
228625
1933
Wat gebeurt er als er wolken zijn?
03:50
What happens when clouds form,
92
230558
2159
Wat gebeurt er als wolken zich vormen,
03:52
when they dissipate, when they rain out?
93
232717
1882
verdwijnen of uitregenen?
03:54
That's another piece.
94
234599
1742
Dat is weer een ander stuk.
03:56
What happens when we have radiation
95
236341
1846
Wat gebeurt er als zonnestraling
03:58
coming from the sun, going through the atmosphere,
96
238187
2534
de atmosfeer passeert,
04:00
being absorbed and reflected?
97
240721
1926
wordt geabsorbeerd of gereflecteerd?
04:02
We can code each of those very small pieces as well.
98
242647
3979
We kunnen elk van die kleine stukjes ook coderen.
04:06
There are other pieces:
99
246626
1416
Er zijn andere stukken:
04:08
the winds changing the ocean currents.
100
248042
3460
winden veranderen de zeestromingen.
04:11
We can talk about the role of vegetation
101
251502
3770
We kunnen praten over de rol van vegetatie
04:15
in transporting water from the soils
102
255272
2329
bij het transport van water uit de bodem
04:17
back into the atmosphere.
103
257601
1969
naar de atmosfeer.
04:19
And each of these different elements
104
259570
2914
En deze verschillende elementen
04:22
we can encapsulate and put into a system.
105
262484
3624
kunnen we inbouwen in een systeem.
04:26
Each of those pieces ends up adding to the whole.
106
266108
5148
Elk van die stukken draagt bij aan het geheel.
04:31
And you get something like this.
107
271256
2297
Je krijgt dan zoiets.
04:33
You get a beautiful representation
108
273553
2848
Je krijgt een mooie voorstelling
04:36
of what's going on in the climate system,
109
276401
2622
van wat er gaande is in het klimaatsysteem,
04:39
where each and every one of those
110
279023
3389
allemaal emergente patronen:
04:42
emergent patterns that you can see,
111
282412
2782
de wervelingen in de Zuidelijke Oceaan,
04:45
the swirls in the Southern Ocean,
112
285194
2003
04:47
the tropical cyclone in the Gulf of Mexico,
113
287197
2756
de tropische cycloon in de Golf van Mexico,
04:49
and there's two more that are going to pop up
114
289953
1641
en daar gaan er nog twee verschijnen
04:51
in the Pacific at any point now,
115
291594
2354
in de Stille Oceaan,
04:53
those rivers of atmospheric water,
116
293948
2713
rivieren van atmosferisch water.
04:56
all of those are emergent properties
117
296661
2857
Dat zijn allemaal emergente eigenschappen
04:59
that come from the interactions
118
299518
2124
ontstaan uit de interacties
05:01
of all of those small-scale processes I mentioned.
119
301642
3495
van al die kleinschalige processen.
05:05
There's no code that says,
120
305137
1905
Er is geen code die zegt:
"Maak eens een kronkel in de Zuidelijke Oceaan.”
05:07
"Do a wiggle in the Southern Ocean."
121
307042
1857
05:08
There's no code that says, "Have two
122
308899
2668
Er is geen code die zegt:
”Maak twee tropische cyclonen die om elkaar heen draaien.”
05:11
tropical cyclones that spin around each other."
123
311567
2898
05:14
All of those things are emergent properties.
124
314465
3812
Al die dingen zijn emergente eigenschappen.
05:18
This is all very good. This is all great.
125
318277
2146
Dat is allemaal geweldig,
05:20
But what we really want to know
126
320423
1270
maar wat we echt willen weten
05:21
is what happens to these emergent properties
127
321693
1949
is wat er gebeurt met deze emergente eigenschappen
05:23
when we kick the system?
128
323642
1705
als we het systeem een schop geven.
05:25
When something changes, what happens to those properties?
129
325347
3533
Wat gebeurt er dan met die eigenschappen?
05:28
And there's lots of different ways to kick the system.
130
328880
2989
Er zijn veel manieren om het systeem te schoppen.
05:31
There are wobbles in the Earth's orbit
131
331869
2033
Er zijn wiebelingen in de aardbaan
05:33
over hundreds of thousands of years
132
333902
1879
die over honderdduizenden jaren
05:35
that change the climate.
133
335781
2026
het klimaat veranderen.
05:37
There are changes in the solar cycles,
134
337807
2136
Er zijn veranderingen in de zonnecycli,
05:39
every 11 years and longer, that change the climate.
135
339943
3105
om de 11 jaar en langer, die het klimaat veranderen.
05:43
Big volcanoes go off and change the climate.
136
343048
3574
Grote vulkanen barsten uit en veranderen het klimaat.
05:46
Changes in biomass burning, in smoke,
137
346622
3238
Veranderingen in verbranding van biomassa, in rook,
05:49
in aerosol particles, all of those things
138
349860
1863
in aerosoldeeltjes, al die dingen
05:51
change the climate.
139
351723
1822
veranderen het klimaat.
05:53
The ozone hole changed the climate.
140
353545
4059
Het ozongat veranderde het klimaat.
05:57
Deforestation changes the climate
141
357604
2217
Ontbossing verandert het klimaat
05:59
by changing the surface properties
142
359821
1926
door het veranderen van de oppervlakte-eigenschappen
06:01
and how water is evaporated
143
361747
1990
en hoe water verdampt
06:03
and moved around in the system.
144
363737
2466
en zich verplaatst in het systeem.
06:06
Contrails change the climate
145
366203
2285
Condenssporen veranderen het klimaat
06:08
by creating clouds where there were none before,
146
368488
2867
door wolken te creëren waar er geen waren,
06:11
and of course greenhouse gases change the system.
147
371355
4598
en natuurlijk veranderen broeikasgassen het systeem.
06:15
Each of these different kicks
148
375953
3021
Elk van deze verschillende schoppen
06:18
provides us with a target
149
378974
2151
geven ons een doel
06:21
to evaluate whether we understand
150
381125
2835
om dit systeem
06:23
something about this system.
151
383960
2161
te evalueren of te begrijpen.
06:26
So we can go to look at
152
386121
2392
We kunnen ons afvragen
06:28
what model skill is.
153
388513
2704
wat we verstaan onder ‘modelgeschiktheid’.
Nu gebruik ik het woord ‘geschiktheid’ met opzet:
06:31
Now I use the word "skill" advisedly:
154
391217
2033
06:33
Models are not right or wrong; they're always wrong.
155
393250
2411
Modellen zijn niet goed of fout: ze zijn altijd fout.
06:35
They're always approximations.
156
395661
1720
Ze zijn altijd benaderend.
06:37
The question you have to ask
157
397381
1894
De vraag die je moet stellen,
06:39
is whether a model tells you more information
158
399275
3079
is de vraag of een model je meer informatie verschaft
06:42
than you would have had otherwise.
159
402354
1925
dan je anders zou hebben gehad.
06:44
If it does, it's skillful.
160
404279
3381
Als dat zo is, is het geschikt.
06:47
This is the impact of the ozone hole
161
407660
2454
Dit is het effect van het ozongat
06:50
on sea level pressure, so low pressure, high pressures,
162
410114
2860
op luchtdruk op zeeniveau, dus lage druk, hoge druk,
06:52
around the southern oceans, around Antarctica.
163
412974
2595
rond de zuidelijke oceanen rond Antarctica.
06:55
This is observed data.
164
415569
1913
Dit zijn waargenomen data.
06:57
This is modeled data.
165
417482
2088
Dit zijn gemodelleerde data.
06:59
There's a good match
166
419570
1594
Er is een goede overeenkomst
07:01
because we understand the physics
167
421164
1951
omdat we de fysica begrijpen
07:03
that controls the temperatures in the stratosphere
168
423115
3138
die de temperaturen in de stratosfeer regelt,
07:06
and what that does to the winds
169
426253
1746
en wat dat doet met de wind
07:07
around the southern oceans.
170
427999
2181
rond de zuidelijke oceanen.
We kunnen naar andere voorbeelden kijken.
07:10
We can look at other examples.
171
430180
1519
07:11
The eruption of Mount Pinatubo in 1991
172
431699
2856
De uitbarsting van de Pinatubo in 1991
07:14
put an enormous amount of aerosols, small particles,
173
434555
2799
spoot een enorme hoeveelheid aerosolen, kleine deeltjes,
07:17
into the stratosphere.
174
437354
1587
in de stratosfeer.
07:18
That changed the radiation balance of the whole planet.
175
438941
3147
Dat veranderde de stralingsbalans van de hele planeet.
07:22
There was less energy coming in than there was before,
176
442088
2782
Er kwam minder energie binnen dan vroeger,
07:24
so that cooled the planet,
177
444870
1658
zodat de planeet afkoelde.
07:26
and those red lines and those green lines,
178
446528
2019
Die rode en groene lijnen
07:28
those are the differences between what we expected
179
448547
2565
zijn de verschillen tussen wat we verwachtten
07:31
and what actually happened.
180
451112
1688
en wat er werkelijk gebeurd is.
07:32
The models are skillful,
181
452800
1783
De modellen zijn geschikt,
07:34
not just in the global mean,
182
454583
1693
niet alleen als wereldgemiddelde,
07:36
but also in the regional patterns.
183
456276
3044
maar ook in de regionale patronen.
07:39
I could go through a dozen more examples:
184
459320
2840
Ik zou een tiental meer voorbeelden kunnen tonen:
07:42
the skill associated with solar cycles,
185
462160
2850
de geschiktheid voor zonnecycli,
07:45
changing the ozone in the stratosphere;
186
465010
2070
die de ozon in de stratosfeer veranderen;
07:47
the skill associated with orbital changes
187
467080
2347
of de geschiktheid in verband met orbitale veranderingen in 6.000 jaar.
07:49
over 6,000 years.
188
469427
2056
Ook daar kunnen we naar kijken. De modellen zijn geschikt.
07:51
We can look at that too, and the models are skillful.
189
471483
2398
07:53
The models are skillful in response to the ice sheets
190
473881
3094
De modellen zijn geschikt om weer te geven
07:56
20,000 years ago.
191
476975
1520
wat er 20.000 jaar geleden met de ijskappen gebeurde.
07:58
The models are skillful
192
478495
1671
De modellen zijn geschikt
08:00
when it comes to the 20th-century trends
193
480166
2904
om de 20ste-eeuwse trends
in de afgelopen decennia weer te geven.
08:03
over the decades.
194
483070
1515
08:04
Models are successful at modeling
195
484585
2282
Modellen zijn succesvol om
08:06
lake outbursts into the North Atlantic
196
486867
2605
‘meeruitbarstingen’ in de Noord-Atlantische Oceaan
08:09
8,000 years ago.
197
489472
1765
van 8.000 jaar geleden weer te geven.
08:11
And we can get a good match to the data.
198
491237
3090
We krijgen een goede overeenstemming met de gegevens.
08:15
Each of these different targets,
199
495463
2387
Elk van deze verschillende doelstellingen,
08:17
each of these different evaluations,
200
497850
2130
van deze verschillende evaluaties,
08:19
leads us to add more scope
201
499980
2391
vraagt krachtiger modellen
08:22
to these models,
202
502371
1151
08:23
and leads us to more and more
203
503522
2744
en maakt dat we meer en meer
08:26
complex situations that we can ask
204
506266
3988
complexe situaties aankunnen
08:30
more and more interesting questions,
205
510254
2569
en interessantere vragen kunnen stellen.
08:32
like, how does dust from the Sahara,
206
512823
2710
Zoals: hoe werkt het stof uit de Sahara,
08:35
that you can see in the orange,
207
515533
1734
hier in oranje weergegeven,
08:37
interact with tropical cyclones in the Atlantic?
208
517267
3443
in op de tropische cyclonen in de Atlantische Oceaan?
08:40
How do organic aerosols from biomass burning,
209
520710
3477
Hoe hebben organische aerosolen uit biomassaverbranding,
08:44
which you can see in the red dots,
210
524187
2723
hier te zien als rode stippen,
08:46
intersect with clouds and rainfall patterns?
211
526910
2934
invloed op wolken en neerslagpatronen?
08:49
How does pollution, which you can see
212
529844
1787
Hoe beïnvloedt luchtvervuiling,
08:51
in the white wisps of sulfate pollution in Europe,
213
531631
3899
die witte sulfaatslierten in Europa,
08:55
how does that affect the temperatures at the surface
214
535530
3335
de temperatuur aan het oppervlak
08:58
and the sunlight that you get at the surface?
215
538865
3488
en het zonlicht aan de oppervlakte van de Aarde?
09:02
We can look at this across the world.
216
542353
3488
We kunnen dit over de hele wereld bekijken.
09:05
We can look at the pollution from China.
217
545841
3660
We kunnen kijken naar de vervuiling uit China.
09:09
We can look at the impacts of storms
218
549501
3598
We kunnen kijken naar de gevolgen van stormen
09:13
on sea salt particles in the atmosphere.
219
553099
3444
op zeezoutdeeltjes in de atmosfeer.
09:16
We can see the combination
220
556543
2561
We kunnen de combinatie zien
09:19
of all of these different things
221
559104
2171
van al deze verschillende dingen
09:21
happening all at once,
222
561275
1468
die allemaal tegelijk gebeuren,
09:22
and we can ask much more interesting questions.
223
562743
2407
en we kunnen nog veel meer interessante vragen stellen.
09:25
How do air pollution and climate coexist?
224
565150
4624
Hoe gaan luchtvervuiling en klimaat samen​​?
09:29
Can we change things
225
569774
1509
Kunnen we dingen veranderen
09:31
that affect air pollution and climate at the same time?
226
571283
2589
die invloed hebben op de luchtvervuiling én op het klimaat?
09:33
The answer is yes.
227
573872
2344
Het antwoord is ja.
09:36
So this is a history of the 20th century.
228
576216
3044
Dit is een geschiedenis van de 20ste eeuw.
09:39
The first one is the model.
229
579260
2243
De eerste is het model.
09:41
The weather is a little bit different
230
581503
1407
Het weer is een beetje anders
09:42
to what actually happened.
231
582910
1289
dan wat er werkelijk gebeurde.
09:44
The second one are the observations.
232
584199
2032
De tweede zijn de waarnemingen.
09:46
And we're going through the 1930s.
233
586231
2325
We gaan door de jaren 30.
09:48
There's variability, there are things going on,
234
588556
2824
Er is variatie, er zijn dingen gaande,
09:51
but it's all kind of in the noise.
235
591380
2182
maar het is allemaal een beetje onnauwkeurig.
09:53
As you get towards the 1970s,
236
593562
2862
In de jaren 70
09:56
things are going to start to change.
237
596424
2009
beginnen dingen te veranderen.
09:58
They're going to start to look more similar,
238
598433
2062
Ze gaan meer op elkaar lijken,
10:00
and by the time you get to the 2000s,
239
600495
2558
en tegen de jaren 2000,
10:03
you're already seeing the patterns of global warming,
240
603063
2642
zie je al de patronen van de opwarming van de aarde,
10:05
both in the observations and in the model.
241
605705
2749
zowel in de waarnemingen als in het model.
10:08
We know what happened over the 20th century.
242
608454
2127
We weten wat er gebeurd is in de 20e eeuw.
10:10
Right? We know that it's gotten warmer.
243
610581
1760
We weten dat het warmer is geworden.
10:12
We know where it's gotten warmer.
244
612341
1611
We weten waar het warmer werd.
10:13
And if you ask the models why did that happen,
245
613952
2740
Als je de modellen vraagt waarom dat gebeurde,
10:16
and you say, okay, well, yes,
246
616692
2125
zie je, nou ja,
10:18
basically it's because of the carbon dioxide
247
618817
1866
dat het vooral een gevolg is van de kooldioxide
10:20
we put into the atmosphere.
248
620683
1979
die we in de atmosfeer loosden.
10:22
We have a very good match
249
622662
1682
We hebben een zeer goede overeenstemming
10:24
up until the present day.
250
624344
2627
tot op de dag van vandaag.
10:26
But there's one key reason why we look at models,
251
626971
3420
Maar er is een belangrijke reden waarom we kijken naar modellen,
10:30
and that's because of this phrase here.
252
630391
2221
en dat komt door deze uitspraak hier.
10:32
Because if we had observations of the future,
253
632612
2495
Want als we waarnemingen van de toekomst hadden,
10:35
we obviously would trust them more than models,
254
635107
3329
zouden we ze natuurlijk meer vertrouwen dan modellen,
10:38
But unfortunately,
255
638436
1944
Maar helaas,
10:40
observations of the future are not available at this time.
256
640380
5540
waarnemingen van de toekomst zijn op dit moment niet beschikbaar.
10:45
So when we go out into the future, there's a difference.
257
645920
2705
Voor de toekomst ligt het anders.
10:48
The future is unknown, the future is uncertain,
258
648625
2562
De toekomst is onbekend, de toekomst is onzeker,
10:51
and there are choices.
259
651187
2404
en er zijn keuzes.
10:53
Here are the choices that we have.
260
653591
1833
Hier zijn de keuzes die we hebben.
10:55
We can do some work to mitigate
261
655424
2139
We kunnen maatregelen nemen
10:57
the emissions of carbon dioxide into the atmosphere.
262
657563
2795
om de uitstoot van kooldioxide in de atmosfeer te verminderen.
11:00
That's the top one.
263
660358
1926
Dat is de bovenste grafiek.
11:02
We can do more work
264
662284
1906
We kunnen ons inspannen
11:04
to really bring it down
265
664190
2176
om het echt te verminderen
11:06
so that by the end of the century,
266
666366
2218
zodat het tegen het einde van de eeuw,
11:08
it's not much more than there is now.
267
668584
2464
niet veel meer is dan nu.
11:11
Or we can just leave it to fate
268
671048
3767
Of we kunnen het gewoon aan het lot overlaten
11:14
and continue on
269
674815
1493
en verder doen
11:16
with a business-as-usual type of attitude.
270
676308
3746
met een laat-maar-waaien-houding.
11:20
The differences between these choices
271
680054
3456
De verschillen tussen deze keuzes
11:23
can't be answered by looking at models.
272
683510
4797
kunnen niet worden aangepakt door te kijken naar modellen.
11:28
There's a great phrase
273
688307
1639
Er is een geweldig citaat
11:29
that Sherwood Rowland,
274
689946
1793
dat Sherwood Rowland,
11:31
who won the Nobel Prize for the chemistry
275
691739
3864
die de Nobelprijs kreeg voor de scheikunde
11:35
that led to ozone depletion,
276
695603
2273
van de aantasting van de ozonlaag.
11:37
when he was accepting his Nobel Prize,
277
697876
2397
Toen hij zijn Nobelprijs ontving,
11:40
he asked this question:
278
700273
1379
stelde hij deze vraag:
11:41
"What is the use of having developed a science
279
701652
2311
“Wat is het nut van een wetenschap
11:43
well enough to make predictions if, in the end,
280
703963
3261
die goed genoeg is om voorspellingen te maken,
11:47
all we're willing to do is stand around
281
707224
2829
als we alleen maar wat staan rondlummelen
11:50
and wait for them to come true?"
282
710053
2707
en wachten tot ze uitkomen?”
11:52
The models are skillful,
283
712760
2737
De modellen zijn geschikt,
11:55
but what we do with the information from those models
284
715497
3318
maar wat we doen met de informatie van die modellen
11:58
is totally up to you.
285
718815
2171
hangt helemaal van jou af.
12:00
Thank you.
286
720986
1938
Dankjewel.
12:02
(Applause)
287
722924
2916
(Applaus)
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7