Could we treat spinal cord injuries with asparagus? | Andrew Pelling

Translator: khant zawhtoo Reviewer: Myo Aung

So I'm here today surrounded by all these fruits and vegetables,

ကျွန်တော့်အနားမှာ အခုအသီးတွေ ဟင်းရွက်တွေ ဝန်းရံနေတာက

because these are the subjects of my experiments.

အဲဒါတွေက ကျွန်တော့်ရဲ့ စမ်းသပ်ချက်မှာ သုံး‌တဲ့အရာတွေပါ။

Now, bear with me for just a second,

အခုကျွန်တော်နဲ့အတူ တစ်စက္ကန့်လောက် အတူကြည့်ပေးကြပါ။

but about a decade ago

လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တုန်းက

my team started to rethink how we make materials

ကျွန်တော့ရဲ့အဖွဲ့က ပျက်စီးသွားတဲ့(သို့) ရောဂါဖြစ်ပွားတဲ့ လူ့ tissue တွေပြန်လည်

for reconstructing damaged or diseased human tissues,

တည်ဆောက်ရာတွင် သုံးနိုင်မယ့် ပစ္စည်းတွေ ပြုလုပ်ထားပုံကို ပြန်စဉ်းစားခဲ့ကြပါတယ်။

and we made the totally unexpected discovery

ဒီရည်ရွယ်ချက်အတွက် အပင်တွေကို အသုံးပြုလို့ ရနိုင်တာကို

that plants could be used for this purpose.

ကျွန်တော်တို့ လုံးဝမထင်မှတ်ဘဲ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

In fact, we invented a way to take these plants

တကယ်တော့ ဒီအပင်တွေကိုယူပြီး သူတို့ရဲ့ DNA နဲ့ ဆဲလ်တွေကိုဖယ်ထုတ်ကာ

and strip them of all their DNA and their cells,

သဘာဝအမျှင်တွေပဲ ကျန်စေတဲ့နည်းကို

leaving behind natural fibers.

ကျွန်တော်တို့တီထွင်နိုင်ခဲ့တယ်။

And these fibers could then be used as a scaffold

‌အဲဒီအမျှင်တွေကို သက်ရှိတစ်ရှူးတွေ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရာမှာ

for reconstructing living tissue.

ငြမ်းအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

Now I know this is a little weird,

ဒါကအနည်းငယ် ထူးဆန်း‌နေမယ် ဆိုတာ သိပါတယ်။

but in our very first proof-of-concept experiment,

ဒါပေမဲ့ ဒီအယူအဆကို သက်သေထူပြတဲ့ ပထမဆုံးစမ်းသပ်မှုမှာ

we took an apple,

ပန်းသီးတစ်လုံးကို ယူလိုက်တယ်။

carved it into the shape of a human ear,

လူ့နားရွက်ပုံစံ ပေါ်အောင် နွှာလိုက်တယ်၊

and then we took that ear-shaped scaffold,

ပြီးတော့ နားပုံစံ ပန်းသီးစိတ်ကို ယူလိုက်ပြီး

sterilized it, processed it

ပိုးသတ်တယ်၊ ဆက်စီမံလုပ်ဆောင်ရင်း

and coaxed human cells to grow inside of it.

လူ့ဆဲလ်တွေကို အဲဒါရဲ့အထဲတွင် ကြီးထွားလာစေဖို့ ထည့်ပေးလိုက်တယ်။

We then took the next step and implanted it,

နောက်တစ်ဆင့်ကို ဆက်လုပ်ဖို့ ငြမ်းနဲ့တူတဲ့ အဲဒါကို ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ထည့်တပ်လိုက်ရာ

and we were able to demonstrate

အဲဒီလိုငြမ်းတွေက သွေးကြောများ

that the scaffolds stimulated the formation of blood vessels,

ပေါ်ပေါက်လာရေးကို လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့ကာ နှလုံးကနေပြီး အဲဒါတွေ ဆက်လက်

allowing the heart to keep them alive.

ရှင်သန်ဖို့ခွင့် ပြုလာနိုင်တာကို ကျွန်တော်တို့ လုပ်ပြနိုင်ခဲ့ကြတယ်။

So not too long after these discoveries were taking place,

ဒီလို ရှာဖွေမှုတွေ့ရှိချက်တွေရဲ့ နောက်မကြာမီမှာပဲ

I was at home cooking asparagus for dinner,

ကျွန်တော်က အိမ်မှာ ညစာအတွက် ကညွှတ်ကို ချက်ပြုတ်ဖို့

and after cutting the ends off,

လုပ်ကိုင်နေစဉ် ရိုးတံတွေကို ဖြတ်တောက်လိုက်ရာ

I was noticing that the stalks were full of these microchanneled vascular bundles.

ရိုးတံတွေဟာသေးနုပ်တဲ့ ပြွန်အစုတွေနဲ့ ပြည့်နေတကို သတိထားမိခဲ့ပါတယ်။

And it really reminded me

အဲဒါက ဇီဝစက်မှု အသိပညာတွေ တစ်ရပ်လုံးက

of a whole body of bioengineering effort aimed at treating spinal cord injury.

ကျောရိုးထိခိုက်မှုကို ကုသရန် အားထုတ်နေတာကို သတိရစေခဲ့ပါတယ်။

Up to half a million people per year suffer from this type of injury,

နှစ်စဉ် လူဦးရေသန်းဝက်ထိ ဒီလိုထိခိုက် ဒဏ်ရာတွေကိုခံစားနေရပါတယ်။

and the symptoms can range from pain and numbness

ရောဂါလက္ခဏာတွေက နာကျင်မှု၊ ထုံထိုင်းမှုမှအစ

to devastating traumas

လွတ်လပ်စွာ လှုပ်ရှားမှုကို လုံးဝ ဆုံးရှုံးသွားစေနိုင်တဲ့

that lead to a complete loss of motor function and independence.

ကြောက်ခမန်းလိလိ စိတ်ဒဏ်ရာ ရမှုအဆုံး အထိပါပဲ။

And in these forms of paralysis,

အခုလို သွက်ချာပါဒ ရောဂါပုံစံတွေမှာ

there's no accepted treatment strategy,

လက်ခံထားတဲ့ ကုသရေး မဟာဗျူဟာမရှိပါဘူး။

but one possible solution

ဒါပေမဲ့ ဖြစ်နိုင်တဲ့ အဖြေက

might be the use of a scaffold that has microchannels

အာရုံခံဆဲလ်များ ပြန်လည်ထုတ်လုပ်မှုကို လမ်းညွှန်ပေးနိုင်တဲ့ သေးနုပ်တဲ့ပြွန်များ

which may guide regenerating neurons.

ပါဝင်တဲ့ ခုနကလို ငြမ်းတွေကို အသုံးပြုဖို့ပါ။

So, could we use the asparagus and its vascular bundles

ဒီတော့ ကျောရိုးမကြီးကို ကုသပေးရာမှာ ကညွှတ်နဲ့ ၎င်းထဲက ပြွန်ထုပ်ကို

to repair a spinal cord?

ကျွန်တော်တို့ အသုံးပြုနိုင်ပါသလား။

This is a really dumb idea.

ဒါဟာ တကယ့်ကို မဖြစ်နိုင်တဲ့ စိတ်ကူးမျိုးပါ။

First of all, humans aren't plants.

ပထမအချက်က လူသားတွဟာ အပင်တွေမဟုတ်ကြပါဘူး။

Our cells have not evolved to grow on plant polymers,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဆဲလ်တွေဟာ အပင်ပေါ်လီမာတွေ အဖြစ် ဖြစ်ထွန်းမလာခဲ့ကြဘူး၊

and plant tissues have no business being found in your spinal cord.

နောက်ပြီး အပင်တစ်ရှူးတွေကို ကျောရိုးမကြီး နဲ့ပတ်သက်ပြီး သုံးတာမတွေ့ရဘူး။

And secondly,

နောက် ဒုတိယအချက်အ‌နေနဲ့၊

ideally these types of scaffolds should disappear over time,

အဲဒီလို ငြမ်းပုံစံခွက်တွေဟာ အချိန်ကြာလာရင် ပျောက်သွားကြပြီး၊

leaving behind natural, healthy tissue.

ကျန်းမာရှင်သန်တဲ့ တစ်ရှူးတွေကို ချန်ထားခဲ့သင့်တယ်။

But plant-based scaffolds don't do that,

ဒါပေမဲ့ အပင်ကိုအ‌ခြေခံထားတဲ့ ငြမ်းပုံစံခွက်နဲ့ အဲဒီလိုလုပ်မရနိုင်ဘူး၊

because we lack the enzymes to break them down.

၎င်းတို့ကို ဖြိုခွင်းဖို့ enzyme တွေမရှိလို့ပါ။

Funnily enough,

ဒါပေမဲ့ တိုက်ဆိုင်ချင်တော့၊

these properties were exactly why we were having so much success.

ကျွန်တော်တို့ အများကြီးအောင်မြင်ခဲ့တာက အဲဒီ ဂုဏ်သတ္တိတွေကြောင့်ပါပဲ။

Over the course of many experiments,

လက်တွေ့စမ်းသပ်ချက်တွေ အများအပြားကို ပြလုပ်ခဲ့တဲ့ နောက်မှာ

we were able to demonstrate

အပင်တစ်ရှူးတွေရဲ့

that the inertness of plant tissue is exactly why it's so biocompatible.

ဓာတ်မပြုနိုင်မှုကမှ ဇီဝသဟဇာတဖြစ်ရမှု အကြောင်းရင်းဖြစ်တာ လက်တွေ့ပသနိုင်ခဲ့တယ်။

In a way, the body almost doesn't even see it,

တနည်းအားဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်က အဲဒါကို မမြင်နိုင်သလို ဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့၊

but regenerating cells benefit from its shape and stability.

၎င်းရဲ့ပုံသဏ္ဌာန်နဲ့ တည်ငြိမ်မှုကြောင့် ဆဲလ်ထုတ်လုပ်မှု တိုးလာခဲ့ပါတယ်။

အဲ့ဒါက ကောင်းမွန်လက်ခံစရာ ဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့၊

Now this is all well and good,

but I constantly felt this weight of doubt

ကျောရိုးမကြီး အကြောင်း စဉ်းစားမိတိုင်း

ကျွန်တော်ဟာ သံသယစိတ်တွေရဲ့ ဖိစီးမှုကို အမြဲပဲခံစားခဲ့ရတယ်။

when it came to thinking about spinal cords.

So many scientists were using materials from traditional sources,

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဓာတုပေါ်လီမာတွေ၊ တိရိစ္ဆာန်ထုတ်ကုန်တွေ၊

like synthetic polymers and animal products --

လူ့ရုပ်အလောင််းစတဲ့ ‌ရိုးရာအရင်းအမြစ်တွေကို

even human cadavers.

အသုံးပြုခဲ့လာခဲ့ကြတာပါ။

I felt like a complete outsider

ကျွန်တော်က ဒီလိုပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့

with no real right to work on such a hard problem.

လက်တွေ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်မရှိတဲ့ အပြင်လူလို မိမိကိုမိမိ ခံစားမိပါတယ်။

But because of this doubt,

ဒါပေမဲ့ အဲဒီသံသယစိတ်ကြောင့်ပဲ

I surrounded myself with neurosurgeons and clinicians,

အာရုံကြေ ာခွဲစိတ်ဆရာဝန်တွေ၊ ကုသရေး ဆရာဝန်တွေ၊

ဇီဝဓာတုပညာရှင်တွေ၊ ဇီဝအင်ဂျင်နီယာတွေကို စုစည်းခဲ့ပြီး

biochemists and bioengineers,

and we started to plan experiments.

စမ်းသပ်ချက်တွေ လုပ်ဖို့ ကျန်တော်စတင်ခဲ့ပါတယ်။

The basic idea is that we would take an animal,

အခြေခံ စိတ်ကူးကတော့ တိရိစ္ဆာန် တစ်ကောင်ကို ယူမယ်၊

anesthetize it,

မေ့ဆေးပေးမယ်၊

expose its spinal cord

ကျောရိုးမကြီး ပေါ်အောင်လုပ်မယ်၊

and sever it in the thoracic region,

ကျောရိုးရဲ့ ရင်ဘတ်ပိုင်းမှာ ဖြတ်ပစ်လိုက်ပြီး

rendering the animal a paraplegic.

တိရိစ္ဆာန်လေး မသန်စွမ်း ဖြစ်အောင် လုပ်ပစ်မယ်။

We would then implant an asparagus scaffold

အဲဒီနောက်မှာ အထက်မှာပြောခဲ့တဲ့ ကညွတ်ငြမ်းပုံစံကို

ကျောရိုးအစွန်း နှစ်ခုအကြားမှာ ပေါင်းကူးတံတားလို

between the severed ends of the spinal cord

to act as a bridge.

ထည့်ပေးပြီး စမ်းကြည့်ကြဖို့ပါ။

Now this is crucially important.

အခုပြောတဲ့ အချက်က လွန်စွာမှ အရေးကြီးပါတယ်။

We're only using asparagus.

ကျွန်တော်တို့က ကညွှတ်သက်သက်ကို သုံးခဲ့ပြီး

We're not adding stem cells or electrical stimulation

ကျွန်တော်တို့ဟာ ပင်မဆဲလ်တွေ ထည့်တာ သို့မဟုတ် လျှပ်စစ်နဲ့ ဆွပေးမှု

or exoskeletons

သို့မဟုတ် exoskeleton၊

or physical therapy

သို့မဟုတ် ရုပ်ပိုင်းကုထုံးတွေ

or pharmaceuticals.

သို့မဟုတ် ဆေးဝါး‌တွေ မသုံးခဲ့ကြဘူး

We're simply investigating

ကျွန်တော်တို့ စူးစမ်းခဲ့ကြတဲ့

if the microchannels in the scaffold alone

ငြမ်းထဲက သေးနုပ်တဲ့ပြွန်ကလေးတွေကိုက

are enough to guide the regeneration of neurons.

အာရုံခံဆဲလ်တွေ ပြန်ထုတ်လုပ်ပေးဖို့ အတွက် လုံလောက်ပါ့မလား ဆိုတာကိုပါ။

And here are the main results.

ဒါနဲ့ အဓိကရလဒ်တွေက ဒီလိုပါ။

In this video, you can see an animal about eight weeks after being paralyzed.

ဒီဗီဒီယိုမှာ အောက်ပိုင်းသေနေတာ ရှစ်ပတ် ကြာသွားပြီဖြစ်တဲ့ အကောင်ပါ။

အကောင်လေးက သူ့နောက်ခြေထောက် တွေကို မလှုပ်နိုင်တာ၊

You can see she can't move her back legs,

and she can't lift herself up.

သူ့ဘာသာသူ ထမရပ်နိုင်တာ မြင်ကြရမှာပါ။

Now I know how difficult this video is to watch.

ဒီဗီဒီယိုကို စောင့်ကြည့်ရတာ စိတ်ညစ်စရာ ဖြစ်တာကို ကျွန်တော်သိပါတယ်။

My team struggled every day with these types of experiments,

ကျွန်တော့အဖွဲ့ဟာ ဒီလိုစမ်းသပ်မှုတွေနဲ့ နေ့တိုင်း ရုန်းကန်ခဲ့ရပါတယ်။

and we constantly asked ourselves why we were doing this ...

ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ထူးဆန်းတဲ့ အချက် တချို့ကို စပြီး တွေ့မြင်လာရတဲ့အထိ

until we started to observe something extraordinary.

တို့တတွေ ဒါတွေကို တချိန်လုံး ဘာဖြစ်လို့ လုပ်ကိုင်နေကြတာလဲ အမြဲပဲ မေးမိကြတယ်။

ဒါကတော့ အစားထိုးတပ်ဆင်ပေး ခံခဲ့ရတဲ့ အကောင်ပါ။

This is an animal that received an implant.

Now she's not walking perfectly,

ဒီကောင်လေး လမ်းလျှောက်ပုံ စနစ်မကျပေမဲ့၊

but she's moving those back legs

နောက်ခြေထောက်တွေကိုတော့ လှုပ်နိုင်နေတဲ့အပြင်

and she's even starting to lift herself up.

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ပါ မထူပေးနိုင်ပါပြီ။

And on a treadmill,

ပြီးတော့ ပြေးစက်ပေါ်မှာဆိုရင်

you can see those legs moving in a coordinated fashion.

သူ့ဒီခြေထောက်တွေက စည်းချက်ညီညီ ရွေ့ရှားနေတာကို မြင်နိုင်ပါတယ်။

These are crucial signs of recovery.

ဒါတွေက ပြန်လည်နာလန်ထူမှုရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ လက္ခဏာတွေပါ။

အခုဆက်ပြီး ကျွန်တော်တို့မှာ လုပ်စရာတွေ အများကြီးပါ၊

Now we still have a lot of work to do,

and there are a lot of questions to answer,

ဖြေပေးဖို့ လိုသေးတဲ့ မေးခွန်းတွေလည်း အများကြီး ကျန်ရှိနေသေးပေမဲ့၊

but this is the first time anyone has shown

ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဒဏ်ရာကို ကုသရာတွင်

that plant tissues can be used to repair such a complex injury.

အပင်တစ်ရှူးတွေကို သုံးရနိုင်ကြောင်း ပထမ‌ဦးဆုံးအကြိမ် လက်တွေ့လုပ်ပြမှုပါ။

ဒါတောင်ကျွန်တော်တို့ဟာ ငါးနှစ်လောက် ဒီအချက်အလက်တွေနဲ့ ထိုင်နေခဲ့ကြတာပါ။

Even so, we've been sitting on this data for over five years.

သံသယစိတ်တွေက ကျွန်တော့် ဓာတ်ခွဲခန်း ဒေဝါလီခံရလုနီးအထိကို

Doubt drove us to repeat these experiments again and again,

စမ်းသပ်မှုတွေကို ထပ်တလဲလဲ ပြလုပ်ရန် စေ့ဆော်ခဲ့ပါတယ်။

to the point of almost bankrupting my lab.

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်က ဆက်ပြီးလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

But I kept pushing,

because I knew these results could be the start of something extraordinary.

ဒီရလဒ်တွေဟာ ထူးခြားတဲ့ အရာတစ်ခုရဲ့ အစဖြစ်နိုင်တာကို နားလည်ခဲ့လို့ပါ။

အခုတော့ အလားတူပဲ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ကောင်းတာက

And what's just as exciting

is that my company is now translating these discoveries into the clinic --

ကျွန်တော့ကုမ္ပဏီက ဒီတွေ့ရှိမှုတွေကို ကုသရေး ဆေးခန်းတွေဆီကို

into the real world.

တနည်း လက်တွေ့ကမ္ဘာဆီကို လွှဲပေးနေတာပါ။

This technology has just been designated a breakthrough medical device by the FDA.

ဒီနည်းပညာကို FDA က ကုသရေးဆိုင်ရာ အံ့ဖွယ်နည်းလမ်းလို့ သတ်မှတ် ကြေညာလိုက်တယ်။

And this designation means

ဒီလို သတ်မှတ်လိုက်ခြင်းက

that right now we're in the midst of planning human clinical trials

လာမယ့်နှစ်နှစ်အတွင်းမှာ လူသားတွေနဲ့ လက်တွေ့ ဆေးကုသရေး စမ်းသပ်မှုတွေ

set to begin in about two years.

စတင်ရေးအစီအစဉ်ရဲ့ အလယ်မှာ ရှိနေကြောင်းကို ဆိုလိုပါတယ်။

So I'd like to show you a prototype

ကျောရိုးမကြီးအတွက် ကျွန်တော်တို့ရဲ့

အဆင့်အမြင့်ဆုံး အစားထိုးပစ္စည်းရဲ့ ရှေ့ပြေးပုံစံကို ပြချင်ပါတယ်။

of one of our state-of-the-art spinal cord implants.

It's still made from asparagus

ဒါကိုလည်း ကညွှတ်ကနေပဲ ပြုလုပ်ခဲ့တာပါ၊

and contains all of those microchannels.

ပြီးတော့ ခုနက သေးနုပ်တဲ့ပြွန်လေးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။

And you can see that it moves and bends

အဲဒါကို လှုပ်ရနိုင်ပြီး ကွေးရနိုင်တဲ့အပြင်

and has the same feel as human tissue.

ကိုင်စမ်းကြည့်ရင် လူသားရဲ့ တစ်ရှူးလိုပဲ ခံစားရတယ်။

ခင်ဗျားတို့ သိဖို့ ပြောချင်သေးတာက၊

And you know,

I think the real innovation is that we're now able to design

ဒီနည်းရဲ့ ဆန်းသစ်ချက်က အပင်တစ်ရှူးတွေရဲ့ ဗိသုကာနဲ့ ဖွဲ့စည်းမှုအား ပုံစံရေးဆွဲမှုနဲ့

or program the architecture and structure of plant tissues in such a way

ပရိုဂရမ်ကို ကျန်းမာရေး လိုအပ်ချက်တွေ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်အောင်

that they could direct cell growth to address an unmet medical need.

ကျွန်တော်တို့ လုပ်ပေးနို​င်စွမ်း ရှိနေပြီ ဆိုတာကိုပါ။

သိပ္ပံပညာရှင်တွေအဖြစ်

As scientists,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘဝဟာ ဓားသွားပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်နေရသလိုပါ။

we spend our lives living on a knife's edge.

အခြားတစ်ဖက်မှ ကျပြန်တော့

On the one hand,

လူတွေရဲ့ အသိဉာဏ်ကြွယ်ဝမှုကို မိုးကုပ်စက်ဝိုင်းကို တိုးချဲ့ပေးရေးက

it's our job to fundamentally broaden the horizons

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အခြေခံတာဝန်ကြီး ဖြစ်ပေမဲ့

of human knowledge,

but at the same time, we're trained to doubt --

တချိန်တည်းမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ သံသယစိတ်နဲ့ ဆန်းစစ်နေဖို့

to doubt our data, to doubt our experiments,

ကျုပ်တို့ရဲ့ အချက်အလက်တွေကို၊ စမ်းသပ်ချက်တွေ၊ ကောက်ချက်တွေကို၊

to doubt our own conclusions.

သံသယစိတ်ဖြင့် သံးသပ်ဖို့ လေ့ကျင့်ထားရပါတယ်။

We spend our lives crushed under the weight

ကျွန်တော်တို့ တချိန်လုံး အ‌ဆုံးမသတ်နိုင်၊ ဘယ်တော့မှ ရပ်စဲမသွားနိုင်တဲ့

of constant, unrelenting, never-ending anxiety, uncertainty and self-doubt.

စိုးရိမ်မှုတွေ၊ မသေချာမှုနဲ့ မိမိကိုမိမိ သံသယဝင်မှုတွေရဲ့ ဖိစီးမှုကို ခံစားနေရတယ်။

And this is something I really struggle with.

ကျွန်တော် တကယ် ရုန်းကန် နေရတာ တချို့အဲဒီလိုပါ။

But I think almost every scientist can tell you

ကျွန်တော်အထင် သိပ္ပံပညာရှင် တိုင်းလိုလိုက

about the time they ignored those doubts

အဲဒီလို သံသယတွေကို လျစ်လျူရှုခဲ့လို့

and did the experiment that would never work.

စမ်းသပ်မှုတွေ မအောင်မြင်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်တွေ ရှိခဲ့ကြတာချည်းပါပဲ။

And the thing is, every now and then,

ဖြစ်ချင်တော့၊ ရံဖန်ရံခါဆိုသလို

one of those experiments works out.

အဲဒီလိုစမ်းသပ်မှုတွေထဲက တစ်ခုမဟုတ် တစ်ခု အလုပ်ဖြစ်လာနိုင်တယ်။

The challenge we face is that while doubt can be destructive

ကျွန်တော်တို့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့စိန်ခေါ်မှုက သံသယစိတ်ဆိုတာ ကိုယ့်စိတ်ပိုင်း ကျန်းမာရေး

to your mental health,

အတွက် အဖျက်အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်သလို၊

it's also the reason why scientific rigor is such a potent tool for discovery.

သိပ္ပံကို တိကျစွာလိုက်နာမှုက ကြံဆရှာဖွေရေး အတွက် ထိရောက်တဲ့ ကိရိယာပါ။

သံသယစိတ်ကြောင့် ကျွန်တော်တို့ဟာ ခက်ခဲတဲ့ မေးခွန်းတွေကို မေးလာကြရပြီး

It forces us to ask the difficult questions

စမ်းသပ်မှုတွေကို ထပ်ခါထပ်ခါ ပြုလုပ်ကြရပါတယ်။

and repeat experiments.

Nothing about that is easy.

ဒီလို လုပ်ကိုင်ရတာ မလွယ်ကူပါဘူး။

And often it becomes our responsibility

မကြာခဏဆိုသလိုပဲ ခက်ခဲပြီး တစ်ခါတစ်ရံ နှလုံးကြေကွဲဖွယ်

to bear the burden of the hard and sometimes heart-wrenching experiment.

စမ်းသပ်မှုတွေလုပ်ဖို့က ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တာဝန်ဖြစ်လာတယ်။

This ultimately leads to the creation of new knowledge,

အဲဒီလို ကြိုးပမ်းမှုက နောက်ဆုံးမှာတော့ ဗဟုသုတ အသစ်တွေကို ဖန်တီးပေးပြီး

ရှားရှားပါးပါး ကိစ္စတစ်ချို့မှာဆိုရင်၊

and in some really rare cases,

the type of innovation that just might change a person's life.

လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဘဝကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်တဲ့ တီထွင်မှုဆီကိုတောင် ဦးတည်နိုင်ပါတယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။