A bold idea to replace politicians | César Hidalgo

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung

ဒီမိုကရေစီကို ကျုပ်တို့နည်းနည်းလေး စိတ်ပျက်နေတာက

Is it just me,

or are there other people here

ကျွန်တော် တစ်ယောက်တည်းလား

that are a little bit disappointed with democracy?

ဒါမှမဟုတ် ဒီ့ပြင်လူတွေကော် ဒီမှာ ရှိကြသေးလား။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

So let's look at a few numbers.

ကျုပ်တို့ နံပါတ်တချို့ကို ယူကြည့်ကြပါစို့။

If we look across the world,

ကျုပ်တို့က ကမ္ဘာ့တဝမ်းကို လေ့လာကြည့်ကြပါက၊

the median turnout in presidential elections

သမ္မတရွေးကောက်ပွဲများ အတွက် ပျမ်းမျှမဲလာကြပေးသူတို့ဟာ

over the last 30 years

နောက်ဆုံး နှစ် ၃၀ အတွင်းမှာ

has been just 67 percent.

၆၇ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။

Now, if we go to Europe

အခု ကျုပ်တို့က ဥရောပကိုယူကြည့်ရင်၊

and we look at people that participated in EU parliamentary elections,

အီးယူပါလီမန် ရွေးကောက်ပွဲထဲ ပါဝင်ခဲ့ကြတဲ့ လူတွေကိုကြည့်ကြည့်ပါက၊

the median turnout in those elections

အဲဒီ ရွေးကောက်ပွဲတွေ အတွက် ပျမ်းမျှကျတော့

is just 42 percent.

၄၂ ရာခိုင်နှုန်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။

Now let's go to New York,

ဆက်ပြီး နယူးယောက်ကိုသွားကြပါစို့၊

and let's see how many people voted in the last election for mayor.

နောက်ဆုံး မြို့တော်ဝန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခဲ့ကြတာ ဘယ်လောက်လဲ ကြည့်ကြရအောင်။

We will find that only 24 percent of people showed up to vote.

မဲပေးဖို့ လာခဲ့ကြတာက လူဦးရေ အားလုံးရဲ့ ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိခဲ့ကြတာ တွေ့ရမှာပါ။

What that means is that, if "Friends" was still running,

ဆိုလိုရင်းက "သူငယ်ချင်းတွေ" ဆက်ပြီး အရွေးခံနေတုန်း ဆိုရင်၊

Joey and maybe Phoebe would have shown up to vote.

Joey ရယ်၊ ပြီးတော့ Phoebe တို့ဟာ မဲပေးလို့ လာခဲ့ကြမှာပါ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And you cannot blame them because people are tired of politicians.

လူတွေက နိုင်ငံရေးသမားတွေကို စိတ်ကုန်နေကြ တော့ သူတို့ကို အပြစ်တင်လို့ မရနိုင်ပါ။

And people are tired of other people using the data that they have generated

ပြီးတော့ လူတွေက သူတို့ရဲ့ မိတ်ဆွေများနဲ့ မိသားစုနဲ့ ဆက်သွယ်စကားပြောဖို့

အသုံးပြုခဲ့ကြတဲ့ ဒေတာကို တခြားလူတွေက နိုင်ငံရေး ဝါဒဖြန့်ဖို့အတွက် ရည်ရွယ်ပြီး

to communicate with their friends and family,

to target political propaganda at them.

သုံးနေကြတာကိုလည်း လူတွေဟာ စိတ်ကုန်နေကြပါပြီ။

But the thing about this is that this is not new.

ဒါပေမဲ့ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောရရင် ဒါဟာ အသစ်အဆန်း မဟုတ်ပါဘူး။

Nowadays, people use likes to target propaganda at you

ဒီခေတ်ထဲမှာ လူတွေက ခင်ဗျားတို့ကို ဝါဒဖြန့်ဖို့ ပစ်မှတ် ထားလာကြတာက

before they use your zip code or your gender or your age,

သူတို့က ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဇစ်ကုဒ် ဒါမှမဟုတ် လိင် ဒါမှမဟုတ် အသက်ကို မသုံးခင်မှာပါ၊

because the idea of targeting people with propaganda for political purposes

လူတွေကို နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်များအတွက် ပစ်မှတ်ထားလာခြင်းဟာ နိုင်ငံရေးလိုပဲ

is as old as politics.

စိတ်ကူးစောင်း မို့လို့ပါ။

And the reason why that idea is there

ပြီးတော့ အဲဒီလို စိတ်ကူးကို ဆက်သုံးနေကြတာက

is because democracy has a basic vulnerability.

ဒီမိုကရေစီဆီမှာ အခြေခံအရ အားနည်းချက် ရှိနေလို့ပါ။

This is the idea of a representative.

အဲဒါက ကိုယ်စားပြုရေး စိတ်ကူးမို့လို့ပါ။

In principle, democracy is the ability of people to exert power.

အခြေခံမူအရ၊ ဒီမိုကရေစီ ဆိုတာက လူတွေရဲ့ အာဏာကို ကျင့်သုံးနိုင်စွမ်းပါ။

But in practice, we have to delegate that power to a representative

ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့မှာကျတော့ ကျုပ်တို့ဟာ အဲဒီအာဏာကို ကျနော်တို့ကိုယ်စား

that can exert that power for us.

ကျင့်သုံးနိုင်မယ့် ကိုယ်စားလှယ်အား လွှဲပေးရတယ်။

That representative is a bottleneck,

အဲဒီ ကိုယ်စားလှယ်ဟာ ပြဿနာ တစ်ဆို့တဲ့နေရာ၊

or a weak spot.

ဒါမှမဟုတ် အားနည်းတဲ့ နေရာပါ။

It is the place that you want to target if you want to attack democracy

အဲဒီနေရာက ကိုယ်က ဒီမိုကရေစီကို တိုက်ခိုက် ချင်ရင် ပစ်မှတ်ထားရမယ့် နေရာပါ၊

because you can capture democracy by either capturing that representative

ကိုယ်က ဒီမိုကရေစီကို ချုပ်ကိုင်ချင်ရင် ကိုယ်စားလှယ်ကို ထိန်းချုပ်ရမယ်၊

or capturing the way that people choose it.

ဒါမှမဟုတ် လူတွေက သူတို့ကို ရွေးကြပုံကို ထိန်းချုပ်ရမှာပါ။

So the big question is:

ဒီတော့ မေစရာ မေးခွန်းကြီးက-

Is this the end of history?

ဒါဟာ သမိုင်း၏ နိဂုံးပဲလား။

Is this the best that we can do

ကျုပ်တို့ အကောင်းဆုံး လုပ်နိုင်တာက ဒါပဲလား

or, actually, are there alternatives?

ဒါမှမဟုတ်၊ အခြားနည်းလမ်းတွေ ရှိကြသေးလား။

လူအချို့တို့က အခြားအစားထိုးရမယ့် နည်းလမ်းတွေကို စဉ်းစားလာခဲ့ကြရာ၊

Some people have been thinking about alternatives,

and one of the ideas that is out there is the idea of direct democracy.

စိတ်ကူး တစ်ခုက တိုက်ရိုက် ဒီမိုကရေစီ ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးပါ။

This is the idea of bypassing politicians completely

အဲဒါက နိုင်ငံရေးသမားကို လုံးဝကို ရှောင်နိုင်မယ့် စိတ်ကူးပါ။

and having people vote directly on issues,

ပြည်သူတွေကို ပြဿနာအလိုက် တိုက်ရိုက် မဲပေးစေရန် ဖြစ်ပါတယ်။

having people vote directly on bills.

ပြည်သူတွေ ဥပဒေမူကြမ်းတွေကို တိုက်ရိုက် မဲပေးနိုင်ကြမှာပါ။

But this idea is naive

သိပ်ကို ရိုးလွန်းတဲ့ စိတ်ကူးပါ၊

because there's too many things that we would need to choose.

ကျုပ်တို့ ရွေးပေးရမယ့် အရာတွေက သိပ်ကို များလွန်းမှာမို့လို့ပါ။

If you look at the 114th US Congress,

ကျုပ်တို့က ၁၁၄ ကြိမ်မြောက် အမေရိကန် ကွန်ဂရက်ကို ကြည့်ရင်၊

you will have seen that the House of Representatives

အောက်လွှတ်တော် ဆိုရင် ဥပဒေမူကြမ်း

considered more than 6,000 bills,

၆၀၀၀ ကျော်ကို စဉ်းစားခဲ့တာကို၊

the Senate considered more than 3,000 bills

အထက်လွှတ်တော် ကျတော့ ဥပဒေမူကြမ်း ၃၀၀၀ ကျော်ကို၊

and they approved more than 300 laws.

စဉ်းစားခဲ့ကြပြီး အတည်ပြုခဲ့ကြတာ ဥပဒေ ၃၀၀ ကျော်ခဲ့ပါတယ်။

Those would be many decisions

အဲဒီလို အတည်ပြုဖို့ လူတစ်ဦးချင်းဟာ

that each person would have to make a week

သူသိခဲ့တဲ့ ခေါင်းစီး တစ်ခုကို တစ်ပတ်လောက်

on topics that they know little about.

စဉ်းစားခဲ့ပြီး ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

တိုက်ရိုက် ဒီမိုကရေစီကို ဖြစ်နိုင်တဲ့ အလားအလာ တစ်ခုအနေနဲ့

So there's a big cognitive bandwidth problem

if we're going to try to think about direct democracy as a viable alternative.

ကျုပ်တို့က စဉ်းစားကြမယ်ဆိုရင် သိမြင်မှု ဘောင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို ရင်ဆိုင်ကြရမယ်။

So some people think about the idea of liquid democracy, or fluid democracy,

အဲဒါကြောင့် အချို့တို့က အရည်ဒီမိုကရေစီ ဒါမှမဟုတ် စီးဆင်းနေတဲ့ ဒီမိုကရေစီကို

ကိုယ်က ကိုယ့်နိုင်ငံရေး လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ အခြားသူ တစ်ဦးအား အပ်နှံပေးလျက်

which is the idea that you endorse your political power to someone,

ထိုသူက ပြန်ပြီး တစ်ဦးဦးအား ပြန်အပ်နှံရေးကို စဉ်းစားလာကြတယ်။

who can endorse it to someone else,

and, eventually, you create a large follower network

ဒီလိုနည်းဖြင့် ကျုပ်တို့ဟာ ဧရာမများပြားတဲ့ နောက်လိုက်များရဲ့ ကွန်ရက်ကို ဖန်တီးလျက်

in which, at the end, there's a few people that are making decisions

နောက်ဆုံးတွင် လူအနည်းငယ်တို့ကသာ သူတို့နောက်လိုက်များ ကိုယ်စား

on behalf of all of their followers and their followers.

လိုအပ်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို စဉ်းစား ချမှတ်ပေးကြတာပါ။

But this idea also doesn't solve the problem of the cognitive bandwidth

ဒါပေမဲ့ ဒီယူဆချက်ကလည်း သိမြင်မှုဘောင် ဆိုင်ရာ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းမပေးနိုင်ဘဲ

and, to be honest, it's also quite similar to the idea of having a representative.

အမှန်စင်စစ်မှာ ကိုယ်စားလှယ်ထားရှိရေး စိတ်ကူးနဲ့ အတော်လေး ဆင်တူပါတယ်။

So what I'm going to do today is I'm going to be a little bit provocative,

ဒါကြောင့် ကျွန်တော် ဒီနေ့ နည်းနည်းလေး လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ အနေနဲ့

and I'm going to ask you, well:

ကျွန်တော် ခင်ဗျားတို့ကို မေးချင်တာက-

What if, instead of trying to bypass politicians,

နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရှောင်ကွင်းဖို့ ကြိုးစားမယ့်အစား၊

we tried to automate them?

သူတို့ကို အလိုအလျောက် လုပ်လာဖို့ အားထုတ်ကြမယ် ဆိုရင်ကော။

The idea of automation is not new.

အလိုအလျောက် လုပ်ခိုင်းခြင်းဟာ ဆန်းသစ်တဲ့ စိတ်ကူး မဟုတ်ပါ။

It was started more than 300 years ago,

အဲဒါကို လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၃၀၀ ကျော်တုန်းက

when French weavers decided to automate the loom.

ပြင်သစ် ရက်ကန်းသမားတွေက ရက်ကန်းစင်ကို အလိုအလျောက် လုပ်ခိုင်းစဉ် စတင်ခဲ့တာပါ။

The winner of that industrial war was Joseph-Marie Jacquard.

အဲဒီစက်မှုစစ်ပွဲမှ အောင်ပွဲကို ခံယူ ထွက်လာခဲ့သူမှာ Joseph-Marie Jacquard ပါ။

သူဟာ ပြင်သစ် ရက်ကန်းသမားနဲ့ ကုန်သည် ဖြစ်ခဲ့ပြီး

He was a French weaver and merchant

that married the loom with the steam engine

ရက်ကန်းစင်ကို ရေနွေးငွေ့အင်ဂျင်နဲ့ ပေါင်းစပ်ပေးလျက်

to create autonomous looms.

အလိုအလျောက် လုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့ ရက်ကန်းစင်တွေကို ဖန်တီးခဲ့သူပါ။

And in those autonomous looms, he gained control.

အလိုအလျောက် ရက်ကန်းစင်တွေကို သူဟာ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

He could now make fabrics that were more complex and more sophisticated

သူဟာ လူတွေရဲ့ လက်များဖြင့် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့ အထည်များထက်

than the ones they were able to do by hand.

ပိုမို ရှုပ်ထွေးပြီး သိမ်မွေ့တဲ့ အထည်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်ကြတယ်။

But also, by winning that industrial war,

ပြီးတော့ အဲဒီ စက်မှုစစ်ပွဲကို အနိုင်ယူလိုက်တဲ့ သူဟာ

he laid out what has become the blueprint of automation.

အလိုအလျောက်စနစ်တွေရဲ့ ပုံကြမ်းကို ချမှတ်ပေးလိုက်တာပါ။

အရာတွေကို အလိုအလျောက် လုပ်ခဲ့ပုံဟာ နောက်ဆုံး နှစ် ၃၀၀ အတွင်းမှာ

The way that we automate things for the last 300 years

has always been the same:

အစဉ်လိုလို ဆင်တူပါပဲ-

အစပိုင်းတွင် ကျနော်တို့ဟာ လိုအပ်ချက်ကို ဖေါ်ထုတ်ကြတယ်၊

we first identify a need,

then we create a tool to satisfy that need,

ပြီးရင် အဲဒီလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးမယ့် ကိရိယာကို ထွင်ကြတယ်၊

like the loom, in this case,

ခုနက ရက်ကန်းစင်တို့လိုပေါ့။

and then we study how people use that tool

ပြီးရင် လူတွေ အဲဒီကိရိယာကို သုံးကြပုံကို လေ့လာပြီး

to automate that user.

သုံးသူကိုပါ အလိုအလျောက် လုပ်ဖို့ကို လေ့လာကြပါတယ်။

That's how we came from the mechanical loom

စက်တပ် ရက်ကန်းစင်မှ အလိုအလျောက် ရက်ကန်းစင်သို့

to the autonomous loom,

ကျုပ်တို့ ကူးပြောင်းခဲ့ကြတာ အဲဒီလိုပုံစံပါ၊

and that took us a thousand years.

ပြီးတော့ အဲဒါဟာ နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင် ကြာခဲ့ပါတယ်။

Now, it's taken us only a hundred years

တဖန်၊ ကားကို အလားတူပုံကြမ်းကို သုံးပြီး လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ကျတော့

to use the same script to automate the car.

နှစ်ပေါင်း တစ်ရာပဲ လိုအပ်ခဲ့တယ်။

But the thing is that, this time around,

ဒါပေမဲ့ ဒီတစ်ချီတွင်ကျတော့၊

automation is kind of for real.

တကယ့်ကို အလိုအလျောက် လုပ်ကိုင်မှုမျိုးပါ။

This is a video that a colleague of mine from Toshiba shared with me

အခုပြမယ့် ဗီဒီယိုက Toshiba မှ ကျွန်တော့် လုပ်ဖေါ် တစ်ဦးထံမှပါ၊

that shows the factory that manufactures solid state drives.

solid state drives တွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံကို ပြသထားပါတယ်။

The entire factory is a robot.

စက်ရုံတစ်ခုလုံးကိုက ရိုဘော့ပါ။

There are no humans in that factory.

အဲဒီစက်ရုံမှာ လူသားရယ်လို့ တစ်ဦးမှ မရှိပါ။

အဲဒီလို ရိုဘော့တွေဟာ မကြာမီတွင်

And the robots are soon to leave the factories

စက်ရုံမှ ထွက်လာကြပြီး ကျုပ်တို့ ကမ္ဘာရဲ့ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်လာကြမယ်၊

and become part of our world,

become part of our workforce.

ကျုပ်တို့ရဲ့ လုပ်သားအင်အား တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ဖြစ်လာမယ်။

So what I do in my day job

ကျွန်တော် နေ့စဉ် လုပ်ကိုင်တာက

is actually create tools that integrate data for entire countries

တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် ဒေတာကို စုစည်းပေးမယ့် ကိရိယာများကို ဖန်တီးမှုပါ၊

so that we can ultimately have the foundations that we need

လာမယ့် အနာဂတ်တွင် ခုနကလို စက်တွေကို စီမံခန့်ခွဲဖို့ လိုအပ်နိုင်တဲ့

for a future in which we need to also manage those machines.

အခြေခံအုတ်မြစ်မျိုးကို ချမှတ်ပေးနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ပါ။

ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ ကျွန်တော် ဒီကို လာခဲ့တာ နိုင်ငံများဆိုင်ရာ ဒေတာကို စုစည်းပေးမဲ့

But today, I'm not here to talk to you about these tools

အဲဒီလို ကိရိယာတွေ အကြောင်း ပြောပြဖို့ မဟုတ်ပါ။

that integrate data for countries.

But I'm here to talk to you about another idea

ဒါပေမဲ့ အသိဉာဏ်အတုကို ဒီမိုကရေစီထဲမှာ သုံးနိုင်ဖို့ကို

that might help us think about how to use artificial intelligence in democracy.

ကူညီပေးမဲ့ စိတ်ကူး အကြေင်းကို ပြောပြဖို့ အတွက် ဒီမှာ ရပ်နေတာပါ။

Because the tools that I build are designed for executive decisions.

ကျွန်တော် တီထွင်တဲ့ ကိရိယာတွေဟာ အချက်အချာ ကျတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်များ အတွက်မို့လို့ပါ။

These are decisions that can be cast in some sort of term of objectivity --

ဓမ္မဓိဌာန်ကျတဲ့ ပုံစံမျိုးဖြင့် စဉ်းစား ချမှတ်ရမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်မျိုးပါ-

public investment decisions.

အများပြည်သူဆိုင်ရာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရေး ဆုံးဖြတ်ချက်များပါ။

But there are decisions that are legislative,

ဒါပေမဲ့ ဥပဒေပြုစုရေးဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ရှိကြပါတယ်၊

and these decisions that are legislative require communication among people

ဥပဒေပြု ဆုံးဖြတ်ချက်တွေအတွက် အမြင်မျိုးစုံ ရှိကြတဲ့ ပြည်သူတွေ အကြားမှာ

that have different points of view,

ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးရန် လိုအပ်တယ်၊

require participation, require debate,

လူတွေ ပါဝင်ကြဖို့၊ ငြင်းခုံဆွေးနွေးဖို့

require deliberation.

စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါမယ်။

ပြီးတော့ ကျုပ်တို့ အချိန်အတော်ကြာ စဉ်းစားလာခဲ့လို့ နားလည်လာတာက

And for a long time, we have thought that, well,

ဒီမိုကရေစီကို မြှင့်တင်ပေးဖို့ တကယ် လိုအပ် တာက ပိုပြီး ဆက်သွယ် ပြောဆိုကြဖို့ပါပဲ။

what we need to improve democracy is actually more communication.

So all of the technologies that we have advanced in the context of democracy,

ဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး ကျုပ်တို့ တီထွင်ခဲ့ကြတဲ့ နည်းပညာအားလုံးဟာ၊

whether they are newspapers or whether it is social media,

သတင်းစာတွေပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ လူမှုမီဒီယာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊

have tried to provide us with more communication.

ကျုပ်တို့အား ပိုပြီးဆက်သွယ် ပြောဆိုဖို့ ကြိိုးပမ်းနေကြတာပါ။

ဒါပေမဲ့ ကျုပ်တို့ အဲဒီလို လုပ်ကိုင်လာခဲ့တာ ကြာပါပြီ၊

But we've been down that rabbit hole,

and we know that's not what's going to solve the problem.

အဲဒါက ပြဿနာကို ဖြေရှင်း မပေးနိုင်ကြောင်း ကျုပ်တို့ သိကြတယ်။

Because it's not a communication problem,

ဆက်သွယ်ပြောဆိုမှု ဆိုင်ရာ ပြဿနာမဟုတ်ဘဲ၊

it's a cognitive bandwidth problem.

သိမြင်မှုဘောင် ပြဿနာပါ။

So if the problem is one of cognitive bandwidth,

ပြဿနာက သိမြင်မှုဘောင်နဲ့ သက်ဆိုင်နေတယ် ဆိုတော့၊

well, adding more communication to people

ပြည်သူတွေအတွက် ပိုပြီး ဆက်သွယ်ပြောကြားခွင့် ထပ်ထည့်ပေးခြင်းက

is not going to be what's going to solve it.

အဲဒါကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

What we are going to need instead is to have other technologies

အဲဒါအစား ကျုပ်တို့ လိုအပ်နေကြတာက ကျုပ်တို့ ဝန်ပိနေကြတဲ့ များလွန်းနေတဲ့

that help us deal with some of the communication

ဆက်သွယ်ပြောဆိုမှုများကို ကိုင်တွယ်ရာမှာ

that we are overloaded with.

ကူညီပေးကြမယ့် နည်းပညာတွေပါ။

Think of, like, a little avatar,

ကိုယ်ပွား အသေးလေး လိုဟာမျိုး၊

a software agent,

ဆော့ဖ်ဝဲ အေဂျင့်မျိုး၊

a digital Jiminy Cricket --

ဒစ်ဂျစ်တယ် Jiminy Cricket မျိုးကို စဉ်းစားကြည့်ကြပါ -

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

that basically is able to answer things on your behalf.

ကျုပ်တို့ ကိုယ်စား မေးခွန်းတွေကို ဖြေကြားပေးနိုင်မယ့် အရာပါ။

And if we had that technology,

ကျုပ်တို့ဆီမှာ အဲဒီလို နည်းပညာ ရှိလာရင်၊

we would be able to offload some of the communication

ကျုပ်တို့ဟာ ဆက်သွယ်ပြောဆိုရေး ဝန်တချို့ကို ဖယ်ရှားနိုင်ကြပြီး

and help, maybe, make better decisions or decisions at a larger scale.

အကြီးစား စကေးဖြင့် ပိုကောင်းတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချမှတ်ဖို့ ကူညီပေးမယ်။

And the thing is that the idea of software agents is also not new.

ဆော့ဝဲ အေဂျင့် ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးဟားလည်း အသစ်အဆန်း မဟုတ်ပါဘူး။

ကျုပ်တို့ဟာ ၎င်းတို့ကို တချိန်လုံး သုံးနေကြပါပြီ။

We already use them all the time.

ကျုပ်တို့ ကားမောင်းစဉ် ကိုယ်သွားမယ့် နေရာကို

We use software agents

to choose the way that we're going to drive to a certain location,

ဘယ်လို မောင်းသွားသင့်ကြောင်း ရွေးရာတွင် ကျုပ်တို့ ဆော့ဝဲအေဂျင့်ကို သုံးကြတယ်။

the music that we're going to listen to

ကျုပ်တို့ နားထောင်ချင်တဲ့ တေးဂီတကို၊

or to get suggestions for the next books that we should read.

ဒါမှမဟုတ် ဆက်ပြီး ဖတ်သင့်တဲ့ စာအုပ်ဆိုင်ရာ အကြံပြုချက် ရယူဖို့ သုံးနေကြပါပြီ။

So there is an obvious idea in the 21st century

အခု ၂၁ ရာစုမှာ ထင်ရှားလာတဲ့ စိတ်ကူး တစ်ခုက

that was as obvious as the idea

Jacquard ခေတ်တုန်းက ရက်ကန်းစင်ကို အင်ဂျင်တပ်ပ​ေးဖို့ လိုဘဲ

of putting together a steam engine with a loom at the time of Jacquard.

ထင်ရှားတဲ့ စိတ်ကူး တစ်ခု ပေါ်လာခဲ့ပါပြီ။

And that idea is combining direct democracy with software agents.

တိုက်ရိုက် ဒီမိုကရေစီကို ဆော့ဝဲ အေဂျင့် များနဲ့ ပေါင်းစပ်ပေးရေး စိတ်ကူးပါပဲ။

Imagine, for a second, a world

ခဏလောက် စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ၊

in which, instead of having a representative that represents you

ခင်ဗျားကိုရော ကျန်တဲ့ လူသန်းချီတို့ကို ကိုယ်စားပြုတဲ့

and millions of other people,

ကိုယ်စားလှယ်တွေ အစား

you can have a representative that represents only you,

ခင်ဗျားကိုယ်တိုင်ကိုသာ ကိုယ်စားပြုတဲ့ ကိုယ်စားလှယ် ရှိနိုင်ပြီး

with your nuanced political views --

ခင်ဗျားရဲ့ သူများနဲ့မတူတဲ့ နိုင်ငံရေး အမြင်တွေကို၊

that weird combination of libertarian and liberal

လစ်ဘရယ်ဝါဒီနဲ့ လွတ်လပ်မှု၊

ပြီးတော့ တချို့ပြဿနာတွေမှာ ရှေးရိုးဆန်တဲ့ အမြင်တွေ၊

and maybe a little bit conservative on some issues

အခြားကိစ္စများဆိုင်ရာ တိုးတက်တဲ့ အမြင်တွေ ပေါင်းစပ်ကျင့်သုံးနိုင်လာမယ်။

and maybe very progressive on others.

Politicians nowadays are packages, and they're full of compromises.

ဒီနေ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ သူတို့အစီအစဉ် တွေနဲ့ အပေးအယူ များစွာကို လုပ်ကြရပါတယ်။

But you might have someone that can represent only you,

ဒါပေမဲ့ ခင်ဗျားကိုသာ ကိုယ်စားပြုမယ့် တစ်ဦးဦး ခင်ဗျားမှာ ရှိနိုင်ပါတယ်၊

if you are willing to give up the idea

ကိုယ့်ကိုယ်စားလှယ်ဟာ လူသားပဲ ဖြစ်ရမယ်

that that representative is a human.

စိတ်ကူးကို စွန့်လွှတ်လိုက်ပြီး

ဆော့ဖ်ဝဲ အေဂျင့်ကို ကိုယ်စားပြုခွင့် ပေးဖို့ သဘောတူရင်ပေါ့။

If that representative is a software agent,

we could have a senate that has as many senators as we have citizens.

ကျုပ်တို့မှာ ကိုယ်ပိုင် အမတ် ရှိပြီး လူတိုင်း အမတ်ကိုယ်စီ ရှိနိုင်တယ်။

And those senators are going to be able to read every bill

အဲဒီ အမတ်တွေဟာ ဥပဒေမူကြမ်းတိုင်းကို ဖတ်နိုင်စွမ်း ရှိကြမှာဖြစ်ပြီး၊

and they're going to be able to vote on each one of them.

၎င်းတို့ တစ်ခုချင်းစီကို မဲပေးနိုင်စွမ်းလည်း ရှိကြမှာပါ။

So there's an obvious idea that maybe we want to consider.

ဒီတော့ ကျုပ်တို့အနေနဲ့ စဉ်းစားသင့်တဲ့ ထင်ရှားတဲ့ စိတ်ကူး တစ်ခုပါ။

But I understand that in this day and age,

ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ ဒီအသက်အရွယ်မျိုးမှာ

this idea might be quite scary.

ဒီစိတ်ကူးဟာ ထိတ်လန့်ဖွယ် ဖြစ်နိုင်တာကို နားလည်ပါတယ်။

In fact, thinking of a robot coming from the future

တကယ်ပါပဲ၊ ကျုပ်တို့ အစိုးရတွေကို စီမံအုပ်ချုပ်ဖို့

to help us run our governments

အနာဂတ်ထံမှ ရိုဘော့ လာကူနိုင်မယ်ဆိုတာ

sounds terrifying.

ထိတ်လန့်စရာ ကောင်းတာ အမှန်ပါပဲ။

ဒါပေမဲ့ ကျုပ်တို့ ဒါမျိုး အရင်တုန်းက ကြုံခဲ့ဖူးပါတယ်။

But we've been there before.

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And actually he was quite a nice guy.

တကယ်တော့ အဲဒီငနဲဟာ လူတော်လေးပါ။

So what would the Jacquard loom version of this idea look like?

ဒီတော့ အခုစိတ်ကူးရဲ့ Jacquard ရဲ့ ရက်ကန်းစင် ဗားရှင်းဟာ ဘယ်လိုများရှိမလဲ။

It would be a very simple system.

အဲဒါ သိပ်ကို ရိုးရှင်းတဲ့ စနစ် ဖြစ်မယ်။

Imagine a system that you log in and you create your avatar,

ကိုယ်က လက်မှတ်ထိုး ဝင်ရမယ့် စနစ်ကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ၊ ကိုယ့်ပွားကို ဖန်တီးရမယ်၊

and then you're going to start training your avatar.

ပြီးရင် ကိုယ်ပွားကို ကိုယ်ဟာ စပြီး လေ့ကျင့်ပေးရတော့မယ်။

So you can provide your avatar with your reading habits,

ကိုယ်ဟာ ကိုယ်ရဲ့ စာဖတ်တဲ့ အလေ့အကျင့်ကို သင်ပေးနိုင်တယ်၊

or connect it to your social media,

ဒါမှမဟုတ် သင့်လူမှုမီဒီယာနဲ့ ဆက်သွယ်ပေးနိုင်တယ်၊

or you can connect it to other data,

အခြား ဒေတာနဲ့လည်း ဆက်သွယ်ပေးနိုင်တယ်၊

for example by taking psychological tests.

ဥပမာအဖြစ် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှုတွေကို ထည့်ပေးနိုင်တယ်။

And the nice thing about this is that there's no deception.

အဲ့ထဲ ကောင်းတဲ့ အချက်က လှည့်စားမှုမျိုး မရှိုနိုင်ခြင်းပါပဲ။

You are not providing data to communicate with your friends and family

ကိုယ်က ဒေတာကို ကိုယ့်မိတ်ဆွေများနဲ့ မိသားစုကို မပေးဘူးဆိုတော့၊

that then gets used in a political system.

အဲဒါကို နောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးစနစ်ကလည်း သုံးမရနိုင်ပါ။

You are providing data to a system that is designed to be used

ဒေတာကို ခင်ဗျား ပေးနေတာက ခင်ဗျား ကိုယ်စား နိုင်ငံရေး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို

to make political decisions on your behalf.

ပြုလုပ်ပေးရမယ့် ကိုယ်ပိုင်စနစ်ကိုပါ။

နောက်မှာ ခင်ဗျားက ဒေတာကို ယူပြီး လေ့ကျင့်ရေး အယ်လ်ဂိုရီသမ်ကို ရွေးရမယ်။

Then you take that data and you choose a training algorithm,

အဲဒါဟာ အားလုံးသုံးနိုင်တဲ့ ဈေးကွက်နေရာ ဖြစ်ပြီး

because it's an open marketplace

in which different people can submit different algorithms

ခင်ဗျားက ပေးလိုက်တဲ့ ဒေတာကို အခြေခံပြီး ခင်ဗျား ဘယ်လို မဲပေးမလဲဆိုတာကို

to predict how you're going to vote, based on the data you have provided.

ခန့်မှန်းပေးမယ့် အယ်လ်ဂိုရီသမ်ကို လူတွေ အမျိုးမျိုးက ကမ်းလှမ်းကြပါမယ်။

And the system is open, so nobody controls the algorithms;

အဲဒီစနစ်က လုံးဝမြင်သာလို့ ဘယ်သူမှ အယ်လ်ဂိုရီသမ်ကို ထိန်းချုပ်ရန် မလိုပါ။

there are algorithms that become more popular

အဲဒါနဲ့ ပိုလူကြိုက်များလာတဲ့ အယ်လ်ဂိုရီသမ်တွေ ရှိလာပြီး

and others that become less popular.

လူကြိုက်နည်းတာတွေ ရှိပါလိမ့်မယ်။

Eventually, you can audit the system.

နောက်ဆုံး ကိုယ်ဟာ စနစ်ကို စိစစ်နိုင်တယ်။

You can see how your avatar is working.

ကိုယ်ပွားရဲ့ လုပ်ကိုင်ပုံကို ကိုယ်မြင်နိုင်တယ်။

If you like it, you can leave it on autopilot.

ကိုယ်ကကြိုက်ရင် အော်တိုလုပ်ပိုင်ခွင့် ပေးနိုင်တယ်။

If you want to be a little more controlling,

ကိုယ်က ပိုပြီး ထိန်းချုပ်ချင်ရင်၊

you can actually choose that they ask you

ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ခုခု ချမှတ်တိုင်း

every time they're going to make a decision,

၎င်းတို့မှ ခင်ဗျားကို မေးဖို့ မှာထားနိုင်တယ်၊

or you can be anywhere in between.

ဒါမှမဟုတ် ကိုယ့်စိတ်ကြိုက် သတ်မှတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

One of the reasons why we use democracy so little

ကျုပ်တို့က ဒီမိုကရေစီကို ဒီနေ့ နည်းနည်းပဲ သုံးကြတာရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုက

may be because democracy has a very bad user interface.

ဒီမိုကရေစိရဲ့ အင်တာဖေ့စ် ညံ့နေလို့ ဖြစ်နိုင်တယ်။

And if we improve the user interface of democracy,

အသုံးပြုသူတို့အတွက် အင်တာဖေ့စ်ကို မြှင့်ပေးခြင်းဖြင့်

we might be able to use it more.

၎င်းကို တိုးပြီး သုံးနိုင်စွမ်း ရှိလာစေနိုင်တယ်။

Of course, there's a lot of questions that you might have.

ဒီနေရာမှာ ခင်ဗျားတို့အနေနဲ့ မေးလိုမယ့် မေးခွန်းအများကြီးရှိမှာပါ။

ဆက်ပြီး ကိုယ်ပွားများကို ဘယ်လို လေ့ကျင့်ပေးရမှာလဲ။

Well, how do you train these avatars?

How do you keep the data secure?

ဒေတာတွေ လုံခြုံစေဖို့ ဘယ်လို လုပ်ကိုင်မလဲ။

How do you keep the systems distributed and auditable?

စနစ်တွေကို ဖြန့်ချိနိုင်ပြီး စစ်ဆေး နိုင်အောင် ဘယ်လို လုပ်ကိုင်မလဲ။

How about my grandmother, who's 80 years old

အသက် ၈၀ ရှိပြီး အင်တာနက်ကို မသုံးတတ်တဲ့

and doesn't know how to use the internet?

ကျွန်တော့်အဖွားကကော ဘာလုပ်ရမလဲ။

Trust me, I've heard them all.

အဲဒါတွေ အားလုံး ကျွန်တော် သိတာ ယုံစေလိုပါတယ်။

So when you think about an idea like this, you have to beware of pessimists

ကိုယ်က ဒီလိုစိတ်ကူးမျိုးကို စဉ်းစားကတည်းက အဆိုးမြင်ကြတဲ့သူတွေ ရှိတာ တွက်ထားရမယ်၊

because they are known to have a problem for every solution.

ဖြေရှင်းချက်တိုင်းအတွက် သူတို့က ပြဿနာ တစ်ခုစီ ရှိကြတယ်လေ။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

ဆက်ပြီး ကြီးမားတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကို စဉ်းစားကြရန် ကျွန်တော် ဖိတ်ကြားလိုပါတယ်။

So I want to invite you to think about the bigger ideas.

The questions I just showed you are little ideas

ကျွန်တော် ခုနလေးတင် ပြသခဲ့တာက စိတ်ကူး အသေးလေးတွေပါ၊

because they are questions about how this would not work.

ဒါ အလုပ်မလုပ်ဖြစ်နိုင်တဲ့ မေးခွန်းတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြလို့ပါ။

The big ideas are ideas of:

ကြီးမားတဲ့ စိတ်ကူးများကျတော့ -

What else can you do with this

ဒီစိတ်ကူး လက်တွေ့ လုပ်ဖြစ်ခဲ့ရင်

if this would happen to work?

ကိုယ်ဟာ နောက်ထပ် ဘာများ လုပ်ပေးနိုင်မလဲ။

And one of those ideas is, well, who writes the laws?

အဲဒီလို စိတ်ကူး တစ်ခုက ဥပဒေတွေကို ရေးကြတာက ဘယ်သူတွေလဲ။

In the beginning, we could have the avatars that we already have,

အစပိုင်းတွင်၊ ကျုပ်တို့ဟာ ရှိနှင့်ပြီးသား ကိုယ်ပွားတွေကို သုံးပြီး

voting on laws that are written by the senators or politicians

ဒီနေ့ လုပ်နေကျအတိုင်း အမတ်များနဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ ရေးခဲ့ကြတဲ့

that we already have.

မဲပေးနိုင်ကြပါတယ်။

But if this were to work,

ဒါပေမဲ့ ဒီလို လုပ်ကိုင်လာနိုင်ပြီဆိုရင်၊

you could write an algorithm

တစ်ဦးဦးက ဥပဒေကို ပြုစုရေးသားဖို့

that could try to write a law

အယ်လ်ဂိုရီသမ်ကို ရေးပေးလိုက်လို့၊

အဲဒီ ဥပဒေမျိုးဟာ ထောက်ခံမှု ရာခိုင်နှုန်း တချို့ ရနိုင်ပါတယ်၊

that would get a certain percentage of approval,

and you could reverse the process.

ဒီဖြစ်စဉ် ပြောင်းပြန် လုပ်ခိုင်းလို့ ရနိုင်ပါတယ်။

Now, you might think that this idea is ludicrous and we should not do it,

ဒီစိတ်ကူးဟာ အဓိပ္ပါယ်မရှိဘူး၊ လက်တွေ့လုပ် မရနိုင်ဘူးလို့ ခင်ဗျားတို့ ထင်နိုင်ပါတယ်၊

but you cannot deny that it's an idea that is only possible

ဒါပေမဲ့၊ တိုက်ရိုက် ဒီမိုကရေစီထဲ ဆော့ဝဲ အေဂျင့်တွေ ပါဝင်ခွင့်ရှိမယ့်

in a world in which direct democracy and software agents

ကမ္ဘာကြီးမျိုးထဲမှာသာ အခု တင်ပြလာခဲ့တဲ့

are a viable form of participation.

စိတ်ကူးဟာ လက်တွေ့ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

So how do we start the revolution?

ဒီတော့ ကျုပ်တို့က တော်လှန်ရေးကို ဘယ်လိုများ စတင်ကြမလဲ။

ဒီတော်လှန်ရေးကို ကျွန်တော်တို့ဟာ ထွက်ပြီး ဆန္ဒပြခြင်းဖြင့်၊

We don't start this revolution with picket fences or protests

or by demanding our current politicians to be changed into robots.

လက်ရှိ နိုင်ငံရေးသမားတွေကို ရိုဘော့တွေနဲ့ ပြောင်းဖို့ တောင်းဆိုကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

That's not going to work.

အဲဒါက မလုပ်မဖြစ်နိုင်ပါ။

This is much more simple,

ပိုပြီးရိုးရှင်းတာ ရှိပါတယ်။

much slower

ပိုပြီး နှေးပါမယ်၊

and much more humble.

ပိုပြီး နှိမ့်ချခံရပါမယ်။

We start this revolution by creating simple systems like this in grad schools,

ဒီလိုတော်လှန်ရေးကို အထက်တန်းကျောင်းတွေ၊ စာကြည့်တိုက်တွေ၊ ပရဟိတအဖွဲ့တွေမှာ

in libraries, in nonprofits.

စတင်ပြီး ဖန်တီးရကြပါမယ်။

And we try to figure out all of those little questions

တချိန်တည်းမှာ ကျုပ်တို့ဟာ ဒီစိတ်ကူး ရှင်သန်ဖို့

and those little problems

ဒီစိတ်ကူးကို ကျုပ်တို့ ယုံကြည်မှုရှိလာဖို့

that we're going to have to figure out to make this idea something viable,

ရှိနိုင်ကြတဲ့ မေးခွန်းတွေကို ညှိပေးဖို့

to make this idea something that we can trust.

ပေါ်လာနိုင်ကြတဲ့ အခက်အခဲတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ အားထုတ်ကြရမယ်။

And as we create those systems that have a hundred people, a thousand people,

အဲဒီစနစ်တွေကို ကျုပ်တို့ ဖန်တီးလိုက်လို့ လူတွေ ရာချီ၊ ထောင်ချီ၊

a hundred thousand people voting in ways that are not politically binding,

သိန်းချီတို့က နိုင်ငံရေးအရ မလိုက်နာမနေရ မဟုတ်ပေမဲ့၊ ကျင့်သုံးလာကြမယ်ဆိုရင်

we're going to develop trust in this idea,

ဒီစိတ်ကူးကို လူတွေ ယုံကြည်လာအောင် ကျုပ်တို့ လုပ်နိုင်ကြမှာပါ။

the world is going to change,

ကမ္ဘာကြီးဟာ ပြောင်းလဲလာရမှာပါ၊

and those that are as little as my daughter is right now

ဒီနေ့တွင် ကျွန်တော့်သမီးလို ငယ်ကြတဲ့ လူငယ်တွေဟာ

are going to grow up.

တစ်နေ့တွင် ကြီးပြင်းလာကြမှာပါ။

And by the time my daughter is my age,

ကျွန်တော့်သမီးက ကျွန်တော့် အသက်မျိုး ရှိလာတဲ့ အချိန်မှာ

maybe this idea, that I know today is very crazy,

ဒီနေ့တွင် စိတ်ကူးအရူးလို ထင်စရာရှိတဲ့ ဒီစိတ်ကူးဟာဖြင့်၊

might not be crazy to her and to her friends.

သူမအတွက် သူ့မိတ်ဆွေများအတွက် ရူးစရာလို့ ထင်ချင်မှ ထင်ကြပါမယ်။

And at that point,

အဲဒီလို အချိန်မျိုးမှာ၊

we will be at the end of our history,

ကျုပ်တို့ဟာ ကျုပ်တို့ရဲ့ သမိုင်း နိဂုံးပိုင်းမှာ ရှိနေကြမှာ ဖြစ်ပေမဲ့၊

but they will be at the beginning of theirs.

သူတို့ကျတော့ သူတို့ရဲ့ သမိုင်းအစမှာ ရှိကြမှာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)