How to Prevent — or Stop — a War | Gabrielle Rifkind | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

I have worked in international conflict resolution

for the past two decades.

I am not a pacifist,

but in the end, war is the greatest human rights abuse

and does not make the world safer.

We think we go to war for good moral reasons.

ကိုယ်ကျင့်ဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်ကောင်းတွေ အတွက် စစ်တိုက်ကြတယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ်။

We're fighting for good to triumph over evil.

ကျွန်မတို့ဟာ အဆိုးကို အနိုင်ယူဖို့ အကောင်းအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြတာပါ။

Instead, we unleash a cascade

of chaos and misery.

ဆင်းရဲဒုက္ခအစဉ်အတန်း တစ်ခုကို ထုတ်လွှတ်ပေးလိုက်တယ်။

In the 21st century,

the United States,

along with its allies and my country, the United Kingdom,

have been involved in four major wars:

Afghanistan, Iraq,

Libya, Islamic State.

စစ်ပွဲကြီး လေးခုမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။

And we have provided funding

and supplied military equipment to Ukraine and Israel.

စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့တယ်။

So let's consider the outcome of some of these wars.

ဒီတော့ ဒီစစ်ပွဲတချို့ရဲ့ ရလဒ်ကို သုံးသပ်ကြည့်ရအောင်။

The Afghan war was a 20-year war,

အာဖဂန်စစ်ပွဲဟာ အနှစ် ၂၀ စစ်ပွဲဖြစ်ပြီး

and we left the Taliban in power.

ကျွန်မတို့က တာလီဘန်တွေကို အာဏာရစေခဲ့တယ်။

The war in Iraq,

အီရတ်စစ်ပွဲမှာ၊

we had an immediate military victory,

သက်ဆိုးမရှည်တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်နဲ့

which was short-lived, civil war

ဆီးရီးယား စစ်ပွဲ ဖြစ်စေခဲ့တဲ့၊

and contributed to the war in Syria.

စစ်ရေး အောင်ပွဲတစ်ခု ကျွန်မတို့ ရခဲ့တယ်။

The war in Libya unleashed chaos and violence in the Sahel region.

လစ်ဗျားစစ်ပွဲက ဆာဟီးလ် ဒေသမှာ ပရမ်းပတာနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တယ်။

The war against Islamic State weakened it militarily,

အစ္စလာမ္မစ် နိုင်ငံတော်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ စစ်ပွဲက စစ်ရေးအရ အားပျော့ခဲ့ပေမဲ့၊

but none of the root causes were dealt with.

ဘယ်အကြောင်းအရင်းကိုမှ ဖြေရှင်းမပေးခဲ့ဘူး။

All of you in the audience

စစ်ပွဲဆိုတာ ကြောက်စရာဆိုတာ

know war is horrendous,

ပရိသတ်ထဲက လူတွေအားလုံး သိကြပေမဲ့၊

but maybe many of you believe that it is inevitable.

ရှောင်လွှဲလို့ မရဘူးလို့ တော်တော်များများက ယုံကြည်လောက်တယ်။

I would like to persuade you today

ကျွန်မတို့ လုပ်နိုင်တာတွေ

that there are many things that we can do.

အများကြီးရှိတယ်လို့ ဒီနေ့ အားလုံးကို တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။

Even if we commit to arming countries militarily like porcupines.

ဖြူကောင်တွေလို စစ်တိုက်ဖို့ပြင်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေကို ကျွန်မတို့ ရည်စူးရင်တောင်ပါ။

We can commit ourselves to war prevention,

ကျွန်မတို့ဟာ စစ်ပွဲ တားဆီးမှု၊ စောစော ဖျန်ဖြေမှူနဲ့

early mediation

ရန်သူ့ စိတ်ထဲကို

and getting into the mind of the enemy.

ဝင်ကြည့်ရင်း ရည်စူးနိုင်ပါတယ်။

I direct the Oxford Process.

ကျွန်မက Oxford Process ကို ညွှန်ကြားတာပါ။

It's a conflict resolution organization,

ဒါက ပဋိပက္ခ ဖြေရှင်းရေး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး

and what we try and do is create back channels

ကျွန်မတို့ ကြိုးစား၊လုပ်ဆောင်တာက ရာထူး အမြင့်ဆုံးမှာ ရှိနေသူတွေရဲ့

to the political leadership at the highest levels

နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်မှုဆီ

of those who are in positions of power

ဦးတည်ရာတွေကို ပြန်ဖန်တီးပြီး

and can decide the future of the outcome of the war.

စစ်ပွဲ ရလဒ်ရဲ့ အနာဂတ်ကို ဆုံးဖြတ်နိုင်တာပါ။

I come from a group psychoanalytic background,

ကျွန်မက  စိတ်သရုပ်ခွဲမှု နောက်ခံကနေ လာပေမဲ့၊

but I'm passionately committed to putting together the human mind

လူ့စိတ်နဲ့ ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး၊ ၎င်းရဲ့ နိုင်ငံရေးအာဏာ ဆက်ဆံရေးတွေနဲ့

and geopolitics, its power relationships

စစ်ပွဲဆီ ဦးမတည်စေတာတွေကို

and what does and doesn’t lead to war.

ပေါင်းစည်းဖို့ စိတ်ထက်သန်စွာ သန္နိဋ္ဌာန်ချထားတာပါ။

We know marginalization,

ပစ်ပယ်မှု၊ အရှက်ခွဲမှုနဲ့ ဖယ်ထုတ်မှုတွေက

humiliation and exclusion are some of the key drivers of war.

စစ်ပွဲရဲ့ အဓိက မောင်းနှင်အားတချို့ဆိုတာ ကျွန်မတို့ သိကြပါတယ်။

We also know that war dehumanizes people.

စစ်ပွဲက လူတွေကို လူ့ဂုဏ်သိက္ခာ ကင်းမဲ့စေတာကိုလည်း ကျွန်မတို့ သိတယ်။

Some of the conflicts I've worked on are the Palestine-Israel,

ကျွန်မ လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ ပဋိပက္ခတချို့ကတော့ ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး၊

the Iranian nuclear issue and now the Russia-Ukraine war.

အီရန် နျူကလီးယားပြဿနာနဲ့ လက်ရှိ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲတွေပါ။

So what can we do to prevent war?

ဒါဆို စစ်ပွဲကို တားဆီးဖို့ ကျွန်မတို့ ဘာတွေလုပ်နိုင်မလဲ။

We need to address the security concerns of all sides,

ကျွန်မတို့ဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်လုံခြုံရေးသာမက၊ ဘက်ပေါင်းစုံ

not just our own security.

လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်တယ်။

Russia invaded Crimea in 2014

ရုရှားက ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ  ခရိုင်းမီးယားကို ကျူးကျော်ခဲ့ပြီး

and then all of Ukraine in 2022.

၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ယူကရိန်းအားလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့တယ်။

It was morally justified for us to support a country

အချုပ်အခြာအာဏာ ချိုးဖောက်ခံထားရတဲ့ နိုင်ငံကို ထောက်ပံ့ဖို့က

whose sovereignty had been breached.

ကျွန်မတို့အတွက် ကျင့်ဝတ်အရ တရားမျှတပါတယ်။

But now, hundreds of thousands of people are dead and wounded.

ဒါပေမဲ့၊ အခုတော့ လူပေါင်း သိန်းနဲ့ချီကာ သေကြေ၊ ဒဏ်ရာရနေပါပြီ။

And we do have to ask,

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ မေးစရာရှိတာက၊

what else could we have done?

ကျွန်မတို့ ဘာတွေလုပ်နိုင်သေးလဲလို့ပါ။

President Putin warned that if NATO edged up on the Russian border,

ရုရှားနယ်စပ်တွင် နေတိုးတပ်တွေ ချဉ်းကပ်လာရင်၊ စစ်ပွဲက ရလဒ်ဖြစ်လာမယ်လို့

war would be the result.

 သမ္မတ ပူတင်က သတိပေးခဲ့တယ်။

In 2008,

၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ

President Bush stated Ukraine would join NATO.

 သမ္မတ ဘုရှ်က ယူကရိန်းဟာ နေတိုး အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်မယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့တယ်။

Germany and France pushed back

ရုရှားနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေကြားမှာ အကျပ်အတည်းသစ်တစ်ခု

as they knew it would create a new crisis between Russia and the West.

ဖန်တီးလာမှာကို သိရှိတာကြောင့် ဂျာမနီနဲ့ ပြင်သစ်က နောက်ပြန်ဆုတ်ခဲ့တယ်။

Would the US have tolerated a hostile military presence on its border

မက္ကဆီကိုနဲ့ ကနေဒါ နယ်စပ်တွင် ရန်လိုတဲ့ စစ်ရေး တည်ရှိမှုတစ်ခုကို

in Mexico and Canada?

အမေရိကန်က သည်းခံမှာလား။

We might have avoided this war

ရုရှားနဲ့ ဥရောပ နှစ်ခုစလုံးရဲ့

if we'd addressed the security concerns both of Russia and Europe,

လုံခြုံရေးဆိုင်ရာစိုးရိမ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းပြီးစစ်ပွဲမတိုင်ခင် ဘုံ ဥရောပ

and established a common European security architecture

လုံခြုံရေးဗိသုကာကို ထူထောင်ခဲ့မယ်ဆိုရင်၊ ဒီစစ်ပွဲကို ကျွန်မတို့

before the war,

and it will need to happen afterwards.

ဒါက နောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။

Western governments

အနောက်နိုင်ငံ အစိုးရတွေက

could have played more of a mediating role

ယူကရိန်းကို အကျိုးစီးပွားဇုန်ထဲကို အားပေးရုံသာမက၊

supporting Ukraine to be a bridge between east and west,

အရှေ့နဲ့ အနောက်ကြား ပေါင်းကူးအဖြစ် ယူကရိန်းကို ပံ့ပိုးပေးတဲ့

not just encouraging Ukraine into our zone of interest.

ဖျန်ဖြေရေး ကဏ္ဍမှာ ပိုပါဝင်လာနိုင်တယ်။

Ukraine has difficult geography.

ယူကရိန်းမှာ ခက်ခဲတဲ့ ပထဝီဝင်ရှိတယ်။

It will always need to find a way to coexist with its Russian neighbor.

ဒါက ရုရှားအိမ်နီးချင်းတွေနဲ့ယှဉ်တွဲနေထိုင် ဖို့နည်းလမ်းကို ရှာဖွေဖို့ အမြဲ လိုမှာပါ။

What else could we do?

ကျွန်မတို့ တခြားဘာလုပ်လို့ရသေးလဲ။

We need to come off our moral pedestal

ကျွန်မတို့ဟာ ကိုယ်ကျင့်တရား အောက်ခြေကကနေ ခွာကာ

and stop deciding what is good and evil.

ဘာက အကောင်း၊ ဘာက အဆိုးလို့ ဆုံးဖြတ်တာကို ရပ်တန့်ဖို့ လိုအပ်တယ်။

We need to talk to the bad guys,

စစ်ပွဲ အဆုံးသတ်ဖို့ဆိုရင်၊ လူဆိုးတွေ၊

the men of violence, if we are to end war.

အကြမ်းဖက်သမားတွေနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်။

We understood we had to talk to the IRA in Northern Ireland,

မြောက်အိုင်ယာလန်က IRA၊ ကိုလံဘီယာက FARC နဲ့ Basque Country က

FARC in Colombia and ETA in the Basque Country.

ETA တို့နဲ့ ဆွေးနွေးဖို့လိုတာကို ကျွန်ုမတို့ နားလည်တယ်။

But usually we want to speak to the good guys, the people like us,

ဒါပေမဲ့၊ အများအားဖြင့်တော့ လူကောင်းတွေ၊ ကျွန်မတို့လိုလူတွေ၊

the people in gray suits.

မီးခိုးရောင်ဝတ်စုံနဲ့ လူတွေနဲ့ ဆွေးနွေးချင်ကြတယ်။

Back in 2001, after the Afghan war,

၂၀၀၁ ခုနှစ်တုန်းက အာဖဂန်စစ်ပွဲအပြီး

and as part of the Bonn peace process,

ဘွန်း ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေနဲ့၊

if we had brought the Taliban in when they were weaker,

တာလီဘန်တွေ အားနည်းလာချိန်မှာ တာလီဘန်တွေကို ခေါ်ယူခဲ့မယ်ဆိုရင်၊

things may have looked different.

အခြေအနေတွေက ကွဲပြားသွားနိုင်ခဲ့လောက်တယ်။

Western governments, including the US and the UK,

အမေရိကန်နဲ့ ဗြိတိန် အပါအဝင်၊ အနောက်နိုင်ငံအစိုးရတွေက

refused to talk to President Assad.

သမ္မတ အာဆတ်နဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ ငြင်းဆိုခဲ့တယ်။

They said it was talking to evil.

ဒါက မကောင်းဆိုးဝါးနဲ့ ဆွေးနွေးတာလို့ ပြောခဲ့ကြတယ်။

By not talking to him,

သူနဲ့ မဆွေးနွေးတာက၊

we created a greater evil

နောက်ထပ် လူထောင်ပေါင်းများစွာချီပြီး သေဆုံးသွားတဲ့အတွက်

as thousands and thousands more people died.

ပိုကြီးကျယ်တဲ့ မကောင်းမှုတစ်ခုကို ကျွန်မတို့ ဖန်တီးခဲ့ကြတယ်။

Today, many of you will have the Ukraine-Russia war

ဒီနေ့၊ သင်တို့ထဲက အများအပြားရဲ့ စိတ်ထဲမှာ ယူကရိန်း-ရုရှား စစ်ပွဲနဲ့

and Hamas-Israel on your minds, and what can be done.

ဟားမတ်စ်-အစ္စရေးတို့ ရှိနေမှာဖြစ်ပြီး ဘာလုပ်နိုင်လဲပေါ့။

This is the work Oxford Process does quietly behind the scenes

ဒါက Oxford Process က စစ်ပွဲ အဆုံးသတ်ဖို့   အခွင့်အလမ်းတွေရှိတဲ့ နေရာကို

to explore where there are opportunities to end war.

စူးစမ်းဖို့ မြင်ကွင်းနောက်ကွယ်မှာ တိတ်တဆိတ် လုပ်ဆောင်တဲ့ အလုပ်ပါ။

But it requires the blessings of Western governments,

ဒါပေမဲ့၊ ဒါက အနောက်တိုင်း အစိုးရတွေရဲ့ သဘောတူညီမှုတွေ လိုအပ်ပြီး

and they often don't have an exit plan.

မကြာခဏတော့ သူတို့မှာ ထွက်ပေါက် အစီအစဉ် မရှိကြဘူး။

To end the war in Ukraine,

ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ဖို့

we will need to talk to President Putin.

သမ္မတ ပူတင်နဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ လိုအပ်မှာပါ။

We will need to understand his red lines, what his endgame is,

သူ့ရဲ့ ကန့်သတ် နယ်နိမိတ်တွေ၊ လုပ်ငန်းစဉ် နောက်ဆုံးအဆင့်က ဘာဆိုတာ၊

what opportunities there are for a ceasefire.

အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် ဘာအခွင့်အရေး တွေရှိတာ နားလည်ဖို့ လိုအပ်မှာပါ။

After the heinous massacre of 7 October,

အောက်တိုဘာ ၇ ရက် စက်ဆုပ်ဖွယ် အစုလိုက် သတ်ဖြတ်မှုနောက်မှာ

engaging with Hamas is unthinkable

ဟားမတ်စ်တွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုက အစ္စရေးများစွာအတွက်

to many Israelis.

မတွေးဝံ့စရာပါ။

Following the terrible carnage in Gaza,

ဂါဇာမှာ ဆိုးရွားတဲ့ အစုလိုက် သတ်ဖြတ်မှုနောက်ပိုင်း၊

Hamas has even more support

ဟားမတ်စ်အဖွဲ့က ပိုတောင် ထောက်ခံမှု ရှိပြီး

and will need to be included in some kind of future process.

အနာဂတ် လုပ်ငန်းစဉ်တချို့မှာ ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်မှာပါ။

Now both sides have dehumanized each other.

အခု နှစ်ဖက်စလုံးက တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက် လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကင်းမဲ့အောင် လုပ်ထားတယ်။

One way through is the release of Marwan Barghouti,

နည်းလမ်းတစ်ခုက အစ္စရေးအကျဉ်းထောင်မှာ ဆယ်စုနှစ် ၂ ခုကြာ နေထိုင်ခဲ့ရတဲ့

a Palestinian leader who has spent the last two decades in an Israeli prison.

ပါလက်စတိုင်းခေါင်းဆောင် Marwan Barghouti ကို လွှတ်ပေးတာပါ။

He supports a future Palestinian state sitting side by side with Israel,

သူက အစ္စရေးနှင့် ဘေးချင်းကပ် ရှိနေတဲ့ အနာဂတ် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံကို ထောက်ခံပြီး

and he has the leadership qualities to unite the Palestinian people,

ပါလက်စတိုင်းတွေကို စည်းလုံးညီညွတ်စေဖို့   ခေါင်းဆောင်မှု အရည်အချင်းတွေ ရှိတယ်၊

which will be essential.

ဒါက မရှိမဖြစ် ဖြစ်မှာပါ။

For some, he's the new Mandela.

တချို့အတွက်တော့ သူက မင်ဒဲလား အသစ်ပါ။

For others, he has blood on his hands.

တခြားသူတွေအတွက်တော့ သူ့လက်တွေပေါ်မှာ သွေးတွေရှိနေတယ်။

In war, everybody has blood on their hands.

စစ်ပွဲမှာ လူတိုင်းရဲ့လက်တွေပေါ်မှာ သူတို့ရဲ့ သွေးတွေရှိတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

The Americans are now talking about a two-state solution,

အခု အမေရိကန်တွေဟာ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားနဲ့ အစ္စရေးတို့ကြား ပုံမှန်ဖြစ်စေရေးမှာ

which would involve normalization between Saudi Arabia and Israel.

ပါဝင်မယ့် နိုင်ငံ နှစ်ခု ဖြေရှင်းချက်အကြောင်း ပြောဆိုနေကြတယ်။

And yet again,

ဒါ့အပြင်၊ ကျွန်မတို့ဟာ

we cannot just speak to our friends and exclude our enemies.

မိတ်ဆွေတွေနဲ့ စကားပြောရုံမက၊ ရန်သူတွေကိုပါ ချန်လှပ်ထားလို့မရနိုင်ဘူး။

And Iran and its allies will only sabotage the process.

အီရန်နဲ့ ၎င်းရဲ့ မဟာမိတ်တွေက ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ကို တမင်ဖျက်ဆီးမှာပါ။

Each one of you here today wants to make a difference.

ဒီနေ့ ဒီနေရာက သင်တို့ တစ်ဦးစီဟာ ခြားနားမှုတစ်ခုကို ဖန်တီးချင်ကြတယ်။

But we can feel small

ဒါပေမဲ့၊ စစ်ကို ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါ၊

and impotent in the face of war.

သေးငယ်ပြီး အစွမ်းမဲ့နေတယ်လို့ ခံစားရနိုင်တယ်။

But how we behave individually

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ တစ်ဦးချင်း ပြုမူပုံက

is a microcosm of how we behave in war.

စစ်ပွဲမှာ ကျွန်မတို့ ပြုမူပုံရဲ့ ပုံစံငယ်ကလေးတစ်ခုပါ။

None of us like to engage with people who think differently to us.

ကိုယ်နဲ့ မတူဘူးလို့ ထင်ရတဲ့လူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံရတာကို ဘယ်သူမှ မကြိုက်ကြဘူး။

We all divide the world into good and evil.

အားလုံးဟာ ကမ္ဘာကြီးကို အကောင်းနဲ့ အဆိုးအဖြစ် ပိုင်းခြားကြတယ်။

People we want to talk to and people we don't.

ကျွန်မတို့ စကားပြောချင်တဲ့လူတွေနဲ့၊ မပြောချင်တဲ့လူတွေပါ။

But we need to engage with everybody

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ လူတိုင်းနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံပြီး

and understand the radical differences

ကျွန်မတို့ကြားက အစွန်းရောက် ကွဲပြားမှုတွေကို

that exist between us.

နားလည်ဖို့ လိုအပ်တယ်။

And we need to start today.

ပြီးတော့ ဒီနေ့ စတင်ဖို့ လိုတာပါ။

What else can we do?

တခြား ဘာတွေ လုပ်နိုင်သေးလဲ။

We need to act early

စောစော လုပ်ဆောင်ဖို့နဲ့

and put in place early mediating processes.

စောစော ဖြန်ဖြေရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ထည့်သွင်းဖို့ လိုအပ်တယ်။

In war, there's an opportunity for mediation.

စစ်ပွဲမှာ ဖျန်ဖြေဖို့ အခွင့်အရေးတစ်ခုရှိတယ်။

In some wars, when the parties are on the precipice

တချို့စစ်ပွဲတွေမှာ၊ ဘက်တွေက အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အခြေအနေမှာရောက်နေပြီး

and they're more open to compromise.

အပေးအယူလုပ်ဖို့ ပိုပွင့်လင်းလာကြတယ်။

ဒီနောက် သူတို့ရဲ့ စစ်မြေပြင် ခွန်အားကို

Then there's a second opportunity

when they've tested their battlefield strength

စမ်းသပ်ပြီး သူတို့ရဲ့ မူလ ရည်မှန်းချက်တွေကို

and realized they have not achieved their original objectives.

မအောင်မြင်တာကို သိရှိတဲ့အခါ၊ ဒုတိယ အခွင့်အရေးတစ်ခု ရှိလာတယ်။

When these opportunities are missed,

ဒီအခွင့်အရေးတွေ လက်လွတ်သွားတဲ့အခါ၊

the parties become hardened by the horrors and trauma of war.

ဘက်တွေက စစ်ပွဲရဲ့ အနိဋ္ဌာရုံတွေနဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာတွေကြောင့် တင်းမာလာကြတယ်။

They believe they have sacrificed too much

ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အပေးအယူလုပ်ဖို့ အလွန်အကျွံ

to compromise and make peace.

အနစ်နာခံခဲ့ရတယ်လို့ ယုံကြည်လာကြတယ်။

So what can we do to make these ideas real?

ဒါဆို ဒီစိတ်ကူးတွေ တကယ်ဖြစ်လာအောင် ဘာလုပ်နိုင်လဲ။

Today, the UN is a weakened institution,

ဒီနေ့မှာ ကုလသမဂ္ဂဟာ အားနည်းနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး

and many have lost faith in it.

အများအပြားက ၎င်းကို မယုံကြည်တော့ဘူး။

But if we're to be serious about peacemaking,

ဒါပေမဲ့၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်ရေးကို အလေးအနက် ထားချင်ရင်တော့၊

we will need to strengthen it again.

ဒါကို ထပ်ပြီး အားကောင်းအောင်လုပ်ဖို့လိုတယ်။

One way through is to empower the UN

နည်းလမ်းတစ်ခုကတော့၊ စစ်ဖြစ်တော့မယ့် နိုင်ငံတွေကို

to have statutory early mediation

စောစော ကြားဝင်ဖျန်ဖြေပေးဖို

when countries are on the edge of tipping to war.

ကုလသမဂ္ဂကို ဥပဒေပြဌာန်းဖို့ အာဏာပေးတာပါ။  

And then three months later,

ဒီနောက် သုံးလအကြာမှာ၊

when they've tested their battlefield strength.

သူတို့ရဲ စစ်မြေပြင် ခွန်အားကို စမ်းသပ်ပြီးတဲ့အခါ၊

The UN would also appoint permanent war prevention teams

ကုလသမဂ္ဂက စစ်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ စွဲခိုင်နေတဲ့

embedded in the countries at risk of going to war,

အမြဲတမ်း စစ်ပွဲ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေ၊ အဆင့်မြင့် ဖျန်ဖြေသူတွေနဲ့

high-level mediators and permanent peace tables.

အမြဲတမ်း ငြိမ်းချမ်းရေး စားပွဲဝိုင်းတွေကို တာဝန်ပေးမှာပါ။

We would establish them in such areas as Sudan,

ဆူဒန်၊ ပါကစ္စတန်-အိန္ဒိယ၊ ထိုင်ဝမ်-တရုတ်၊ ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး၊

Pakistan-India, Taiwan-China,

အမေရိကန်-တရုတ် အစရှိတဲ့

Palestine-Israel, the US-China.

ဒေသတွေမှာ ဒါတွေကို ကျွန်မတို့ ထူထောင်မှာပါ။

We would be committed to prevention and early intervention.

ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးနဲ့  စောစော ဝင်ရောက် စွက်ဖက်မှုကို ကျွန်မတို့  ရည်စူးမှာပါ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

So in conclusion,

ဒီတော့ နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့၊

liberal democracies should see themselves

လစ်ဘရယ် ဒီမိုကရေစီရှိသူတွေက

first and foremost as mediators and bridge builders

ဖျန်ဖြေသူတွေနဲ့ ပေါင်းကူး တည်ဆောက်သူတွေ အဖြစ် သူတို့ကိုယ်သူတို့ပထမဆုံး မြင်ပြီး

and help countries manage their radical differences.

နိုင်ငံတွေရဲ့  အစွန်းရောက် ကွဲပြားမှုတွေကို စီမံရာမှာ ကူညီသင့်တယ်။

Not the world's self-appointed policeman or supplier of weapons.

ကမ္ဘာ့ ကိုယ်တိုင် ခန့်အပ်ထားတဲ့ ရဲသား ဒါမဟုတ် လက်နက် ပေးသွင်းသူမဟုတ်ပါ။

Instead of providing drones and missiles,

ဒရုန်းတွေနဲ့ ဒုံးကျည်တွေကို ပံ့ပိုးပေးတာအစား၊

we could contribute more resources and expertise to mediation

ဖျန်ဖြေရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်မှုမှာ အရင်းအမြစ်တွေနဲ့

and peacemaking.

ကျွမ်းကျင်မှုတွေ ပိုထည့်ဝင်နိုင်တယ်။

We would put all our passions and pragmatism

ကျွန်မတို့ဟာ စိတ်ထက်သန်မှုနဲ့ လက်တွေ့အကျိုးမျှော်ဝါဒ အားလုံးကို

into avoiding war.

စစ်ရှောင်ရှားရေးမှာ ထည့်သွင်းမှာပါ။

War is like a cancer.

စစ်ဆိုတာက ကင်ဆာလိုပါ။

It spreads quickly.

အလျင်အမြန် ပျံ့နှံ့တယ်။

Once it has progressed far enough,

အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ တိုးတက်လာတာနဲ့၊

nobody knows how to stop it.

ဘယ်လို တားဆီးရမယ်ဆိုတာကို ဘယ်သူမှ မသိဘူး။

Treat it quickly, even prevent it,

အမြန် ကုသပြီး တားဆီးရင်တောင်၊

millions of lives can be saved.

သန်းပေါင်းများစွာသော အသက်တွေကို ကယ်တင်နိုင်တယ်။

We behave as if war is inevitable.

စစ်ဆိုတာကို ရှောင်လွှဲမရတဲ့အလား ကျွန်မတို့ ပြုမူတယ်။

It is not.

ဒါမဟုတ်ဘူးလေ။

Thank you, my friends.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်၊ မိတ်ဆွေတို့။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)