How to Prevent — or Stop — a War | Gabrielle Rifkind | TED

Translator: Phan Thuyuyen Reviewer: Chi Phạm

I have worked in international conflict resolution

Tôi đã làm việc trong lĩnh vực giải quyết xung đột quốc tế

for the past two decades.

trong hai thập kỷ qua.

I am not a pacifist,

Tôi không quá đề cao sự hoà bình

but in the end, war is the greatest human rights abuse

nhưng cuối cùng, chiến tranh là sự vi phạm nhân quyền lớn nhất

and does not make the world safer.

và không làm cho thế giới an toàn hơn.

We think we go to war for good moral reasons.

Chúng ta nghĩ rằng chúng ta tham chiến vì lý do đạo đức chính đáng.

We're fighting for good to triumph over evil.

Chúng ta đang chiến đấu vì cái thiện để chiến thắng cái ác.

Instead, we unleash a cascade

Thay vào đó, chúng ta giải phóng một loạt

of chaos and misery.

hỗn loạn và khốn khổ.

In the 21st century,

Trong thế kỷ 21,

the United States,

Hoa Kỳ,

along with its allies and my country, the United Kingdom,

cùng với các đồng minh và quốc gia của tôi, Vương quốc Anh,

have been involved in four major wars:

đã tham gia vào bốn cuộc chiến lớn:

Afghanistan, Iraq,

Afghanistan, Iraq,

Libya, Islamic State.

Libya, Nhà nước Hồi giáo.

And we have provided funding

Và chúng tôi đã tài trợ kinh phí

and supplied military equipment to Ukraine and Israel.

và cung cấp trang thiết bị quân sự cho Ukraine và Israel.

So let's consider the outcome of some of these wars.

Vì vậy, hãy suy nghĩ đến kết quả của một số cuộc chiến này.

The Afghan war was a 20-year war,

Chiến tranh Afghan kéo dài đến 20 năm

and we left the Taliban in power.

và chúng tôi đã để Taliban lên nắm quyền.

The war in Iraq,

Cuộc chiến ở Iraq,

we had an immediate military victory,

chúng tôi đã có một chiến thắng quân sự nhanh chóng,

which was short-lived, civil war

đó là một cuộc nội chiến ngắn ngủi

and contributed to the war in Syria.

và góp phần vào cuộc chiến ở Syria.

The war in Libya unleashed chaos and violence in the Sahel region.

Cuộc chiến ở Libya đã gây ra sự hỗn loạn và bạo lực ở khu vực Sahel.

The war against Islamic State weakened it militarily,

Cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo đã làm suy yếu nó về mặt quân sự,

but none of the root causes were dealt with.

nhưng không có nguyên nhân gốc rễ nào được giải quyết.

All of you in the audience

Tất cả các bạn trong khán giả đều

know war is horrendous,

biết chiến tranh là điều khủng khiếp,

but maybe many of you believe that it is inevitable.

nhưng có lẽ nhiều người trong số các bạn tin rằng đó là điều không thể tránh khỏi.

I would like to persuade you today

Hôm nay tôi muốn thuyết phục các bạn rằng

that there are many things that we can do.

có rất nhiều điều chúng ta có thể làm.

Even if we commit to arming countries militarily like porcupines.

Ngay cả khi chúng ta trang bị vũ trang như những con nhím gai góc

We can commit ourselves to war prevention,

Chúng ta có thể ngăn chặn chiến tranh

early mediation

tiến hành hoà giải sớm

and getting into the mind of the enemy.

và hiểu rõ suy nghĩ của thù địch

I direct the Oxford Process.

Tôi chỉ đạo Quy trình Oxford.

It's a conflict resolution organization,

Đó là một tổ chức giải quyết xung đột,

and what we try and do is create back channels

và những gì chúng tôi cố gắng và làm là tạo ra các kênh

to the political leadership at the highest levels

dẫn đầu chính trị ở cấp cao nhất

of those who are in positions of power

của những người đang ở vị trí quyền lực

and can decide the future of the outcome of the war.

và có thể quyết định kết quả của cuộc chiến.

I come from a group psychoanalytic background,

Tôi xuất thân từ một nền tảng phân tâm học nhóm,

but I'm passionately committed to putting together the human mind

Nhưng tôi đam mê việc xây dựng lại tâm trí con người

and geopolitics, its power relationships

địa chính trị và điều gì dẫn đến

and what does and doesn’t lead to war.

và không dẫn đến chiến tranh

We know marginalization,

Chúng ta biết sự gạt ra ngoài lề xã hội,

humiliation and exclusion are some of the key drivers of war.

sự sỉ nhục và loại trừ là một số động lực chính của chiến tranh.

We also know that war dehumanizes people.

Chúng ta cũng biết rằng chiến tranh làm mất nhân tính con người.

Some of the conflicts I've worked on are the Palestine-Israel,

Một số cuộc xung đột mà tôi đã giải quyết là Palestine-Israel,

the Iranian nuclear issue and now the Russia-Ukraine war.

vấn đề hạt nhân của Iran và bây giờ là cuộc chiến Nga-Ukraine.

So what can we do to prevent war?

Vậy thì chúng ta cần làm gì để ngăn chặn chiến tranh?

We need to address the security concerns of all sides,

Chúng ta cần giải quyết những mối lo ngại giữa các bên

not just our own security.

không chỉ là an ninh của chính chúng ta.

Russia invaded Crimea in 2014

Nga đã xâm lược Crimea vào năm 2014

and then all of Ukraine in 2022.

và sau đó là toàn bộ Ukraine vào năm 2022.

It was morally justified for us to support a country

Việc chúng ta hỗ trợ một quốc gia là hợp lí về mặt đạo đức

whose sovereignty had been breached.

chủ quyền của quốc gia đó đã bị xâm phạm.

But now, hundreds of thousands of people are dead and wounded.

Nhưng bây giờ, hàng trăm ngàn người đã chết và bị thương.

And we do have to ask,

Và chúng ta phải hỏi,

what else could we have done?

liệu chúng ta có thể làm gì khác không?

President Putin warned that if NATO edged up on the Russian border,

Tổng thống Putin cảnh báo rằng nếu NATO tiến vào biên giới Nga,

war would be the result.

chiến tranh sẽ là kết quả.

In 2008,

Năm 2008,

President Bush stated Ukraine would join NATO.

Tổng thống Bush tuyên bố Ukraine sẽ gia nhập NATO.

Germany and France pushed back

Đức và Pháp đã đẩy lùi

as they knew it would create a new crisis between Russia and the West.

vì họ biết nó sẽ tạo ra một khủng hoảng mới giữa Nga và phương Tây.

Would the US have tolerated a hostile military presence on its border

Liệu Mỹ có chấp nhận sự hiện diện của quân sự thù địch

in Mexico and Canada?

trên biên giới Mexico và Canada không?

We might have avoided this war

Chúng ta có thể tránh được cuộc chiến này

if we'd addressed the security concerns both of Russia and Europe,

nếu chúng ta giải quyết các quan ngại an ninh của cả Nga và châu Âu,

and established a common European security architecture

và thiết lập một khối an ninh chung cho Châu Âu

before the war,

trước chiến tranh,

and it will need to happen afterwards.

và nó sẽ cần phải xảy ra sau đó.

Western governments

Các chính phủ phương Tây

could have played more of a mediating role

có thể đóng vai trò trung gian hơn để

supporting Ukraine to be a bridge between east and west,

hỗ trợ Ukraine trở thành cầu nối giữa Đông và Tây

not just encouraging Ukraine into our zone of interest.

chứ không chỉ khuyến khích Ukraine tham gia vào khu vực lợi ích của chúng ta.

Ukraine has difficult geography.

Ukraine có địa lý khó khăn.

It will always need to find a way to coexist with its Russian neighbor.

Họ sẽ luôn cần phải tìm đường lối để cùng tồn tại với người hàng xóm Nga.

What else could we do?

Chúng ta có thể làm gì khác?

We need to come off our moral pedestal

Chúng ta cần rời khỏi bệ đạo đức của mình

and stop deciding what is good and evil.

và ngừng quyết định điều gì tốt điều gì xấu.

We need to talk to the bad guys,

Chúng ta cần trao đổi với những kẻ xấu

the men of violence, if we are to end war.

những kẻ bạo lực, nếu chúng ta muốn chấm dứt chiến tranh.

We understood we had to talk to the IRA in Northern Ireland,

Chúng tôi hiểu rằng chúng tôi phải nói chuyện với IRA ở Bắc Ireland,

FARC in Colombia and ETA in the Basque Country.

FARC ở Colombia và ETA ở xứ Basque.

But usually we want to speak to the good guys, the people like us,

Nhưng thường chúng tôi muốn nói chuyện với những người tốt, giống chúng tôi

the people in gray suits.

những người làm trong mảng chính trị.

Back in 2001, after the Afghan war,

Trở lại năm 2001, sau chiến tranh Afghanistan,

and as part of the Bonn peace process,

và là một phần của tiến trình hòa bình Bonn,

if we had brought the Taliban in when they were weaker,

nếu chúng ta đưa Taliban vào khi họ yếu hơn,

things may have looked different.

mọi thứ có thể sẽ khác.

Western governments, including the US and the UK,

Các chính phủ phương Tây, bao gồm cả Mỹ và Anh,

refused to talk to President Assad.

đã từ chối nói chuyện với Tổng thống Assad.

They said it was talking to evil.

Họ nói rằng họ đang nói chuyện với cái ác.

By not talking to him,

Bằng cách không nói chuyện với anh ta,

we created a greater evil

chúng tôi đã tạo ra một cái ác

as thousands and thousands more people died.

lớn hơn khi hàng ngàn, hàng ngàn người khác chết.

Today, many of you will have the Ukraine-Russia war

Hôm nay, nhiều người trong số các bạn sẽ có cuộc chiến Ukraine-Nga

and Hamas-Israel on your minds, and what can be done.

và Hamas-Israel trong tâm trí của mình, và những gì có thể làm được.

This is the work Oxford Process does quietly behind the scenes

Đây là công việc mà Oxford Process đã thực hiện lặng lẽ đằng sau hậu trường

to explore where there are opportunities to end war.

để khám phá nơi có cơ hội chấm dứt chiến tranh.

But it requires the blessings of Western governments,

Nhưng nó đòi hỏi những phước lành của các chính phủ phương Tây,

and they often don't have an exit plan.

và họ thường không có kế hoạch rút lui.

To end the war in Ukraine,

Để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine,

we will need to talk to President Putin.

Chúng ta sẽ cần nói chuyện với Tổng thống Nga Putin.

We will need to understand his red lines, what his endgame is,

Chúng ta sẽ cần phải hiểu ranh giới đỏ của ông ấy, mục đích cuối cùng của ông là gì,

what opportunities there are for a ceasefire.

có những cơ hội nào để có được lệnh ngừng bắn

After the heinous massacre of 7 October,

Sau vụ thảm sát ghê tởm ngày 7 tháng 10,

engaging with Hamas is unthinkable

việc giao tiếp với Hamas là điều không thể tưởng tượng được

to many Israelis.

đối với nhiều người Israel.

Following the terrible carnage in Gaza,

Sau cuộc tàn sát khủng khiếp ở Gaza,

Hamas has even more support

Hamas thậm chí còn được hỗ trợ nhiều hơn

and will need to be included in some kind of future process.

và sẽ cần được đưa vào một số loại quy trình nào đó trong tương lai.

Now both sides have dehumanized each other.

Bây giờ cả hai bên đã phi nhân hóa lẫn nhau.

One way through is the release of Marwan Barghouti,

Một cách để vượt qua là phóng thích Marwan Barghouti,

a Palestinian leader who has spent the last two decades in an Israeli prison.

một nhà lãnh đạo Palestine đã trải qua hai thập kỷ qua trong một nhà tù của Israel.

He supports a future Palestinian state sitting side by side with Israel,

Ông ủng hộ một nhà nước Palestine trong tương lai đứng cạnh Israel,

and he has the leadership qualities to unite the Palestinian people,

và ông có những phẩm chất lãnh đạo để có thể đoàn kết nhân dân Palestine,

which will be essential.

điều này sẽ rất cần thiết.

For some, he's the new Mandela.

Đối với một số người, anh ấy là Mandela mới.

For others, he has blood on his hands.

và người khác cho rằng anh ta không tốt

In war, everybody has blood on their hands.

Trong chiến tranh, mọi người đều gây ra những cái chết

(Applause)

(Vỗ tay)

The Americans are now talking about a two-state solution,

Người Mỹ hiện đang nói về một giải pháp thành lập 2 quốc gia độc lập

which would involve normalization between Saudi Arabia and Israel.

gồm bình thường hóa giữa Ả Rập Saudi và Israel.

And yet again,

Và một lần nữa,

we cannot just speak to our friends and exclude our enemies.

chúng ta không thể chỉ nói chuyện với bạn bè và loại trừ kẻ thù của mình.

And Iran and its allies will only sabotage the process.

Và Iran và các đồng minh của họ sẽ chỉ phá hoại quá trình này.

Each one of you here today wants to make a difference.

Mỗi người trong số các bạn ở đây hôm nay đều muốn tạo ra sự khác biệt.

But we can feel small

Nhưng chúng ta có thể cảm thấy mình nhỏ bé

and impotent in the face of war.

và bất lực khi đối mặt với chiến tranh.

But how we behave individually

Nhưng cách chúng ta cư xử cá nhân

is a microcosm of how we behave in war.

là một mô hình thu nhỏ về cách chúng ta cư xử trong chiến tranh.

None of us like to engage with people who think differently to us.

Không ai trong chúng ta thích tương tác với những người không cùng quan điểm.

We all divide the world into good and evil.

Tất cả chúng ta đều chia thế giới thành thiện và ác.

People we want to talk to and people we don't.

Những người chúng ta muốn nói chuyện và ngược lại

But we need to engage with everybody

nhưng chúng ta cần hoà tan với mọi người

and understand the radical differences

và hiểu những điều khác biệt

that exist between us.

căn bản tồn tại giữa chúng ta.

And we need to start today.

Và chúng ta cần bắt đầu từ hôm nay.

What else can we do?

Chúng ta có thể làm gì khác?

We need to act early

Chúng ta cần hành động sớm

and put in place early mediating processes.

và đưa ra các cách hoà giải sớm

In war, there's an opportunity for mediation.

Trong chiến tranh, có cơ hội hòa giải.

In some wars, when the parties are on the precipice

Trong một số cuộc chiến tranh, khi các bên đang ở trên bờ vực

and they're more open to compromise.

và họ cởi mở hơn để thỏa hiệp.

Then there's a second opportunity

Sau đó, có cơ hội thứ hai

when they've tested their battlefield strength

khi họ đã thử sức mạnh chiến trường của mình

and realized they have not achieved their original objectives.

và nhận ra rằng họ chưa đạt được mục tiêu ban đầu của mình.

When these opportunities are missed,

Khi những cơ hội này bị bỏ lỡ,

the parties become hardened by the horrors and trauma of war.

các bên trở nên cứng nhắc bởi sự kinh hoàng và chấn thương của chiến tranh.

They believe they have sacrificed too much

Họ nhận thấy rằng những sự hy sinh quá lớn

to compromise and make peace.

để có thể thỏa hiệp và làm hòa.

So what can we do to make these ideas real?

Vậy chúng ta có thể làm gì để biến những ý tưởng này thành hiện thực?

Today, the UN is a weakened institution,

Ngày nay, Liên Hợp Quốc đang dần suy yếu

and many have lost faith in it.

và nhiều người đã mất niềm tin vào nó.

But if we're to be serious about peacemaking,

Nhưng nếu chúng ta thật sự muốn xây dựng lại nền hoà bình

we will need to strengthen it again.

chúng ta sẽ cần phải củng cố nó một lần nữa.

One way through is to empower the UN

Bằng cách cách thông qua việc trao quyền cho Liên Hợp Quốc

to have statutory early mediation

để có thể hòa giải sớm

when countries are on the edge of tipping to war.

theo luật định khi các quốc gia đang tiến hành chiến tranh

And then three months later,

Và rồi ba tháng sau,

when they've tested their battlefield strength.

khi họ đã thử sức mạnh chiến trường của mình.

The UN would also appoint permanent war prevention teams

Liên Hợp Quốc cũng sẽ chỉ định các đội phòng chống chiến tranh thường

embedded in the countries at risk of going to war,

trực ở các quốc gia có nguy cơ tham chiến, các trung gian hòa giải

high-level mediators and permanent peace tables.

cấp cao và các ban hòa bình thường trực.

We would establish them in such areas as Sudan,

Chúng tôi sẽ thành lập chúng ở các khu vực như Sudan,

Pakistan-India, Taiwan-China,

Pakistan-Ấn Độ, Đài Loan-Trung Quốc,

Palestine-Israel, the US-China.

Palestine-Israel, Hoa Kỳ-Trung Quốc

We would be committed to prevention and early intervention.

Chúng tôi sẽ cam kết phòng ngừa và can thiệp sớm.

(Applause)

(Vỗ tay)

So in conclusion,

Vì vậy, để kết luận, các nền dân chủ

liberal democracies should see themselves

tự do trước hết nên coi mình là những người

first and foremost as mediators and bridge builders

hòa giải, xây dựng cầu nối

and help countries manage their radical differences.

và giúp các quốc gia quản lý sự khác biệt triệt để của họ.

Not the world's self-appointed policeman or supplier of weapons.

Không phải là cảnh sát tự bổ nhiệm hay nhà cung cấp vũ khí của thế giới.

Instead of providing drones and missiles,

Thay vì cung cấp máy bay không người lái và tên lửa,

we could contribute more resources and expertise to mediation

chúng tôi có thể đóng góp nhiều nguồn lực và chuyên môn hơn cho việc hòa giải

and peacemaking.

và xây dựng hòa bình.

We would put all our passions and pragmatism

Chúng tôi sẽ đặt tất cả niềm đam mê và chủ nghĩa thực dụng của mình

into avoiding war.

vào việc tránh chiến tranh.

War is like a cancer.

Chiến tranh giống như một căn bệnh ung thư.

It spreads quickly.

Nó di căn, lây lan nhanh chóng.

Once it has progressed far enough,

Một khi vấn đề đi quá xa và nặng nề

nobody knows how to stop it.

không ai biết làm thế nào để ngăn chặn nó

Treat it quickly, even prevent it,

Điều trị nhanh chóng và dứt điểm nó,

millions of lives can be saved.

hàng triệu mạng sống có thể được cứu.

We behave as if war is inevitable.

Chúng ta cư xử như thể chiến tranh là điều không thể tránh khỏi.

It is not.

Điều này hoàn toàn sai.

Thank you, my friends.

Cảm ơn các bạn vì đã lắng nghe.

(Applause)

(Vỗ tay)