How to Prevent — or Stop — a War | Gabrielle Rifkind | TED

Çeviri: Elif Usta Gözden geçirme: Eren Gokce

I have worked in international conflict resolution

Son yirmi yıldır

uluslararası çatışmaların çözümü üzerinde çalışıyorum.

for the past two decades.

I am not a pacifist,

Ben bir pasifist değilim,

but in the end, war is the greatest human rights abuse

ama sonuçta savaş en büyük insan hakları ihlalidir

and does not make the world safer.

ve dünyayı daha güvenli hâle getirmez.

We think we go to war for good moral reasons.

Savaşa iyi ahlaki nedenlerle gittiğimizi düşünüyoruz.

We're fighting for good to triumph over evil.

İyiliğin kötülüğe karşı zafer kazanması için savaşıyoruz.

Instead, we unleash a cascade

Bunun yerine, bir kaos ve sefalet çağlayanını

of chaos and misery.

serbest bırakıyoruz.

In the 21st century,

21. yüzyılda

the United States,

ABD,

along with its allies and my country, the United Kingdom,

müttefikleri ve benim ülkem Birleşik Krallık ile birlikte

have been involved in four major wars:

dört büyük savaşa karıştı:

Afghanistan, Iraq,

Afganistan, Irak,

Libya, Islamic State.

Libya, İslam Devleti.

And we have provided funding

Ukrayna ve İsrail’e finansman sağladık

and supplied military equipment to Ukraine and Israel.

ve askeri teçhizat temin ettik.

So let's consider the outcome of some of these wars.

Öyleyse bu savaşların bazılarının sonucunu ele alalım.

The Afghan war was a 20-year war,

Afgan savaşı 20 yıllık bir savaştı

and we left the Taliban in power.

ve Taliban'ı iktidarda bıraktık.

The war in Iraq,

Irak’taki savaşta,

we had an immediate military victory,

kısa süreli bir askeri zafer elde ettik,

which was short-lived, civil war

iç savaş yaşandı

and contributed to the war in Syria.

ve Suriye'deki savaşa katkıda bulundu.

The war in Libya unleashed chaos and violence in the Sahel region.

Libya’daki savaş Sahel bölgesinde kaos ve şiddete yol açtı.

The war against Islamic State weakened it militarily,

İslam Devleti'ne karşı savaş onu askeri olarak zayıflattı,

but none of the root causes were dealt with.

ancak temel nedenlerin hiçbiri çözüme kavuşturulmadı.

All of you in the audience

Burada hepiniz

know war is horrendous,

savaşın korkunç olduğunu biliyorsunuz,

but maybe many of you believe that it is inevitable.

ama belki pek çoğunuz bunun kaçınılmaz olduğuna inanıyorsunuz.

I would like to persuade you today

Bugün sizi yapabileceğimiz birçok şey olduğuna

that there are many things that we can do.

ikna etmek istiyorum.

Even if we commit to arming countries militarily like porcupines.

Ülkeleri kirpi gibi askeri olarak silahlandırmayı taahhüt etsek bile,

We can commit ourselves to war prevention,

kendimizi savaşı önlemeye,

early mediation

erken arabuluculuğa

and getting into the mind of the enemy.

ve düşmanın zihnine girmeye adayabiliriz.

I direct the Oxford Process.

Oxford Process’i yönetiyorum.

It's a conflict resolution organization,

Bu bir çatışma çözme örgütüdür

and what we try and do is create back channels

ve yapmaya çalıştığımız şey,

to the political leadership at the highest levels

en üst düzeydeki siyasi liderlikle,

of those who are in positions of power

iktidar konumunda olan ve savaşın sonucunun geleceğine

and can decide the future of the outcome of the war.

karar verebilecek kişiler arasında arka kanallar oluşturmaktır.

I come from a group psychoanalytic background,

Ben grup psikanalitik geçmişinden geliyorum,

but I'm passionately committed to putting together the human mind

ama insan zihni ile jeopolitiği,

and geopolitics, its power relationships

güç ilişkilerini ve neyin savaşa yol açıp neyin açmadığını

and what does and doesn’t lead to war.

bir araya getirmeye tutkuyla bağlıyım.

We know marginalization,

Marjinalleşmenin, aşağılanma ve dışlanmanın

humiliation and exclusion are some of the key drivers of war.

savaşın temel itici güçlerinden bazıları olduğunu biliyoruz.

We also know that war dehumanizes people.

Savaşın insanları insanlıktan çıkardığını da biliyoruz.

Some of the conflicts I've worked on are the Palestine-Israel,

Üzerinde çalıştığım çatışmalardan bazıları:

Filistin-İsrail,

the Iranian nuclear issue and now the Russia-Ukraine war.

İran nükleer sorunu

ve şimdi Rusya-Ukrayna savaşı.

So what can we do to prevent war?

Savaşı önlemek için ne yapabiliriz?

We need to address the security concerns of all sides,

Sadece kendi güvenliğimizi değil,

not just our own security.

tüm tarafların güvenlik endişelerini ele almalıyız.

Russia invaded Crimea in 2014

Rusya, 2014′te Kırım’ı

and then all of Ukraine in 2022.

ve ardından 2022′de tüm Ukrayna’yı işgal etti.

It was morally justified for us to support a country

Egemenliği ihlal edilmiş bir ülkeyi desteklememiz

whose sovereignty had been breached.

ahlaki açıdan haklıydı.

But now, hundreds of thousands of people are dead and wounded.

Ama şimdi de yüz binlerce insan öldü ve yaralandı.

And we do have to ask,

Ve sormak zorundayız,

what else could we have done?

başka ne yapabilirdik?

President Putin warned that if NATO edged up on the Russian border,

Başkan Putin, NATO’nun Rusya sınırına yanaşması durumunda

war would be the result.

bunun sonucunun savaş olacağı konusunda uyardı.

In 2008,

2008 yılında

President Bush stated Ukraine would join NATO.

Başkan Bush Ukrayna’nın NATO’ya katılacağını açıkladı.

Germany and France pushed back

Almanya ve Fransa,

as they knew it would create a new crisis between Russia and the West.

Rusya ile Batı arasında yeni bir kriz yaratacağını bildikleri için

geri adım attı.

Would the US have tolerated a hostile military presence on its border

ABD, Meksika ve Kanada sınırında

düşmanca bir askeri varlığa müsamaha gösterir miydi?

in Mexico and Canada?

We might have avoided this war

Hem Rusya’nın hem de Avrupa’nın

if we'd addressed the security concerns both of Russia and Europe,

güvenlik endişelerini ele alsaydık

and established a common European security architecture

ve savaştan önce ortak bir Avrupa güvenlik mimarisi kursaydık

bu savaştan kaçınabilirdik

before the war,

and it will need to happen afterwards.

ve bunun daha sonra gerçekleşmesi gerekecek.

Western governments

Batılı hükûmetler

could have played more of a mediating role

Ukrayna’yı sadece kendi ilgi alanımıza girmeye teşvik etmek yerine,

supporting Ukraine to be a bridge between east and west,

Ukrayna’nın doğu ile batı arasında bir köprü olmasını destekleyen

not just encouraging Ukraine into our zone of interest.

daha arabulucu bir rol oynayabilirdi.

Ukraine has difficult geography.

Ukrayna'nın zor coğrafyası var.

It will always need to find a way to coexist with its Russian neighbor.

Her zaman Rus komşusuyla bir arada yaşamanın bir yolunu bulması gerekecek.

What else could we do?

Başka ne yapabiliriz?

We need to come off our moral pedestal

Ahlaki kaidemizden inmeli

and stop deciding what is good and evil.

ve neyin iyi neyin kötü olduğuna karar vermeyi bırakmalıyız.

We need to talk to the bad guys,

Savaşı bitirmek istiyorsak

the men of violence, if we are to end war.

kötü adamlarla, şiddetin adamlarıyla konuşmalıyız.

We understood we had to talk to the IRA in Northern Ireland,

Kuzey İrlanda’da IRA, Kolombiya’da FARC

FARC in Colombia and ETA in the Basque Country.

ve Bask Ülkesi’ndeki ETA ile konuşmamız gerektiğini anladık.

But usually we want to speak to the good guys, the people like us,

Ama genellikle iyi adamlarla, bizim gibi insanlarla,

the people in gray suits.

gri takım elbiseli insanlarla konuşmak isteriz.

Back in 2001, after the Afghan war,

2001'de, Afgan savaşından sonra

and as part of the Bonn peace process,

ve Bonn barış sürecinin bir parçası olarak,

if we had brought the Taliban in when they were weaker,

Taliban’ı daha zayıf olduğu zamanlarda getirmiş olsaydık

things may have looked different.

işler farklı görünebilirdi.

Western governments, including the US and the UK,

ABD ve İngiltere de dahil olmak üzere Batılı hükûmetler

refused to talk to President Assad.

Devlet Başkanı Esad ile görüşmeyi reddetti.

They said it was talking to evil.

Bunun kötüyle konuşmak olduğunu söylediler.

By not talking to him,

Onunla konuşmayarak,

we created a greater evil

daha büyük bir kötülük yarattık

as thousands and thousands more people died.

ve binlerce insan daha öldü.

Today, many of you will have the Ukraine-Russia war

Bugün, birçoğunuzun aklında Ukrayna-Rusya savaşı

and Hamas-Israel on your minds, and what can be done.

ve Hamas-İsrail olacak ve neler yapılabileceği.

This is the work Oxford Process does quietly behind the scenes

Bu, Oxford Process’in savaşı sona erdirmek için

fırsatların nerede olduğunu keşfetmek üzere

to explore where there are opportunities to end war.

sessizce perde arkasında yaptığı çalışmadır.

But it requires the blessings of Western governments,

Ancak Batılı hükûmetlerin desteğini gerektirir

and they often don't have an exit plan.

ve onların genellikle bir çıkış planları yoktur.

To end the war in Ukraine,

Ukrayna'daki savaşı sona erdirmek için,

we will need to talk to President Putin.

Başkan Putin'le görüşmemiz lazım.

We will need to understand his red lines, what his endgame is,

Onun kırmızı çizgilerini, nihai oyununun ne olduğunu,

ateşkes için hangi fırsatların olduğunu anlamamız gerekecek.

what opportunities there are for a ceasefire.

After the heinous massacre of 7 October,

Menfur 7 Ekim katliamından sonra

engaging with Hamas is unthinkable

Hamas’la ilişki kurmak

to many Israelis.

pek çok İsrailli için düşünülemez bir şey.

Following the terrible carnage in Gaza,

Gazze'deki korkunç katliamın ardından

Hamas has even more support

Hamas daha da fazla desteğe sahip

and will need to be included in some kind of future process.

ve gelecekteki bir sürece dahil edilmesi gerekecek.

Now both sides have dehumanized each other.

Şimdi her iki taraf da birbirini insanlıktan çıkardı.

One way through is the release of Marwan Barghouti,

Bunun bir yolu, son yirmi yılı İsrail hapishanesinde geçiren

a Palestinian leader who has spent the last two decades in an Israeli prison.

Filistinli bir lider olan Marwan Barghouti’nin serbest bırakılmasıdır.

He supports a future Palestinian state sitting side by side with Israel,

Gelecekte İsrail ile yan yana yaşayacak bir Filistin devletini destekliyor

and he has the leadership qualities to unite the Palestinian people,

ve Filistin halkını birleştirecek liderlik özelliklerine sahip

which will be essential.

ki bu çok önemli.

For some, he's the new Mandela.

Bazıları için, o yeni Mandela.

For others, he has blood on his hands.

Diğerleri için ise ellerinde kan var.

In war, everybody has blood on their hands.

Savaşta herkesin elinde kan vardır.

(Applause)

(Alkışlar)

The Americans are now talking about a two-state solution,

Amerikalılar şimdi Suudi Arabistan ile İsrail arasında

which would involve normalization between Saudi Arabia and Israel.

normalleşmeyi de içeren iki devletli bir çözümden bahsediyorlar.

And yet again,

Ve bir kez daha,

we cannot just speak to our friends and exclude our enemies.

sadece dostlarımızla konuşup düşmanlarımızı dışlayamayız.

And Iran and its allies will only sabotage the process.

İran ve müttefikleri sadece süreci sabote edecek.

Each one of you here today wants to make a difference.

Bugün buradaki her biriniz bir fark yaratmak istiyorsunuz.

But we can feel small

Ama savaş karşısında

and impotent in the face of war.

kendimizi küçük ve güçsüz hissedebiliriz.

But how we behave individually

Ama bireysel olarak nasıl davrandığımız,

is a microcosm of how we behave in war.

savaşta nasıl davrandığımızın bir mikrokozmosudur.

None of us like to engage with people who think differently to us.

Hiçbirimiz bizden farklı düşünen insanlarla ilişki kurmayı sevmiyoruz.

We all divide the world into good and evil.

Hepimiz dünyayı iyi ve kötü olarak ikiye bölüyoruz.

People we want to talk to and people we don't.

Konuşmak istediğimiz ve konuşmak istemediğimiz insanlar.

But we need to engage with everybody

Ama herkesle ilişki kurmalı

and understand the radical differences

ve aramızda var olan

that exist between us.

radikal farklılıkları anlamalıyız.

And we need to start today.

Ve bugün başlamalıyız.

What else can we do?

Başka ne yapabiliriz?

We need to act early

Erken harekete geçmeli

and put in place early mediating processes.

ve erken arabuluculuk süreçlerini uygulamalıyız.

In war, there's an opportunity for mediation.

Savaşta arabuluculuk için bir fırsat var.

In some wars, when the parties are on the precipice

Bazı savaşlarda, taraflar uçurumun kenarında olduklarında

and they're more open to compromise.

uzlaşmaya daha açık olurlar.

Then there's a second opportunity

Savaş alanındaki güçlerini test ettiklerinde

when they've tested their battlefield strength

ve orijinal hedeflerine ulaşamadıklarını fark ettiklerinde

and realized they have not achieved their original objectives.

ikinci bir fırsat vardır.

When these opportunities are missed,

Bu fırsatlar kaçırıldığında,

the parties become hardened by the horrors and trauma of war.

taraflar savaşın dehşeti ve travması yüzünden sertleşir.

They believe they have sacrificed too much

Uzlaşmak ve barış yapmak için

to compromise and make peace.

çok fazla şey feda ettiklerine inanırlar.

So what can we do to make these ideas real?

Peki bu fikirleri gerçeğe dönüştürmek için ne yapabiliriz?

Today, the UN is a weakened institution,

Bugün, BM zayıflamış bir kurumdur

and many have lost faith in it.

ve birçok kişi ona olan inancını kaybetti.

But if we're to be serious about peacemaking,

Ama barışı sağlamak konusunda ciddi olacaksak,

we will need to strengthen it again.

onu tekrar güçlendirmemiz gerekecek.

One way through is to empower the UN

Bunun bir yolu, ülkeler savaşın eşiğine geldiğinde

to have statutory early mediation

BM’ye yasal olarak

when countries are on the edge of tipping to war.

erken arabuluculuk yetkisi vermektir.

And then three months later,

Ve üç ay sonra,

when they've tested their battlefield strength.

savaş alanındaki güçlerini test ettiklerinde

The UN would also appoint permanent war prevention teams

BM ayrıca savaşa girme riski taşıyan ülkelerde

embedded in the countries at risk of going to war,

yerleşik kalıcı savaş önleme ekipleri,

high-level mediators and permanent peace tables.

üst düzey arabulucular ve daimi barış masaları atayacak.

We would establish them in such areas as Sudan,

Bunları Sudan,

Pakistan-India, Taiwan-China,

Pakistan-Hindistan, Tayvan-Çin,

Palestine-Israel, the US-China.

Filistin-İsrail, ABD-Çin gibi bölgelerde kuracağız.

We would be committed to prevention and early intervention.

Önleme ve erken müdahale konusuna önem vereceğiz.

(Applause)

(Alkışlar)

So in conclusion,

Sonuç olarak,

liberal democracies should see themselves

liberal demokrasiler kendilerini her şeyden önce

first and foremost as mediators and bridge builders

arabulucular ve köprü kurucuları olarak görmeli

and help countries manage their radical differences.

ve ülkelerin radikal farklılıklarını yönetmelerine yardımcı olmalılar.

Not the world's self-appointed policeman or supplier of weapons.

Dünyanın kendi kendine atanan polis memuru ya da silah tedarikçisi değil.

Instead of providing drones and missiles,

Dronlar ve füze sağlamak yerine,

we could contribute more resources and expertise to mediation

arabuluculuk ve barışı sağlamaya

daha fazla kaynak ve uzmanlık sağlayabiliriz.

and peacemaking.

We would put all our passions and pragmatism

Tüm tutkularımızı ve faydacılığımızı

savaştan kaçınmaya harcayacağız.

into avoiding war.

War is like a cancer.

Savaş kanser gibidir.

It spreads quickly.

Çabuk yayılır.

Once it has progressed far enough,

Yeterince ilerledikten sonra,

nobody knows how to stop it.

kimse onu nasıl durduracağını bilemez.

Treat it quickly, even prevent it,

Hızlı bir şekilde tedavi edin, hatta önleyin,

millions of lives can be saved.

milyonlarca hayat kurtarılabilir.

We behave as if war is inevitable.

Savaş kaçınılmazmış gibi davranıyoruz.

It is not.

Öyle değil.

Thank you, my friends.

Teşekkür ederim dostlarım.

(Applause)

(Alkış)