Want to truly succeed? Lift others up while you climb | The Way We Work, a TED series

- When it comes to our careers,

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

အလုပ်အကိုင်တွေလို့ဆိုတဲ့အခါ

the analogy we've been given is a ladder.

ကျွန်မတို့ ပေးတဲ့ ဥပမာက လှေကားတစ်စင်းပါ။

We're climbing, climbing, climbing,

ဘယ်လောက်မြင့်မြင့် ရောက်နိုင်လဲဆိုတာကို

seeing just how high we can get,

မြင်ရင်း တက်၊တက်၊တက်နေကြတယ်။

but if we wanna be a part of organizations

ဒါပေမဲ့ စုံလင်၊ပါဝင်ပြီး ကိုယ်နေထိုင်တဲ့

that are diverse and inclusive

ကမ္ဘာကို စစ်မှန်စွာ ထင်ဟပ်တဲ့

and truly reflect the world that we live in,

အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ချင်ရင်

that's simply not enough.

ဒါက မလုံလောက်ပါဘူး။

While we climb, we also need to lift.

တက်လှမ်းနေစဉ်မှာ မြှင့်တင်ပေးဖို့လိုတယ်။

[လူတွေ အလုပ်လုပ်ကြပုံ]

(light music)

(ဂီတသံ)

It's no secret that our companies and organizations

ကုမ္ပဏီတွေနဲ့

အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ဝန်ဆောင်တဲ့ လူထုတွေကိုကိုယ်စားပြုတဲ့ ဦးဆောင်မှု

rarely have leadership teams that represent

the communities they serve.

အသင်းတွေ ရှိခဲတာက လျှို့ဝှက်ချက်မဟုတ်ပါ။

That makes them less effective in their work,

ဒါက အလုပ်မှာ ထိရောက်မှု ပိုနည်းစေတယ်။

less innovative, and less profitable too.

တီထွင်မှုနဲ့ အမြတ်ပါ

ပိုနည်းစေတာပါ။

We need more women steering the ship,

သင်္ဘောကို ပဲ့ကိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ၊

more people of color at the helm,

ပဲ့ကိုင်ဘီးမှာ အသားအရောင်ရှိသူတွေ၊

more folks with disabilities in charge,

ဦးစီးရာမှာ မသန်စွမ်းသူတွေ၊ အရည်အသွေး

more immigrants setting the tone,

တည်ဆောက်တဲ့ ရွှေ့ပြောင်းလာသူတွေ၊

more queer and trans folks calling the shots.

ဆုံးဖြတ်ပေးတဲ့ သန္ဓေပြောင်း လိင်တွေ ပိုလိုတယ်။

ဒီတော့ ဒီအစုတွေရဲ့ တစ်ခု

So whether you're a new hire who's a proud member

(သို့) ဂုဏ်ယူရတဲ့အဖွဲ့ဝင် လုပ်သားသစ်ဖြစ်စေ၊

of one or more of these groups

or a longtime leader who is none of the above,

အထက်က တစ်ခုမှဟုတ်တဲ့ သက်တမ်းရှည် ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ဖြစ်

each of us has a role to play in making this happen.

တစ်ဦးစီဟာ ဒါကို ဖြစ်အောင်လုပ်ရာမှာ ကဏ္ဍတစ်ခု ပါဝင်တယ်။

Success is no longer about our individual ambitions,

အောင်မြင်မှုဟာ တစ်ဦးချင်း ရည်မှန်းချက်တွေနဲ့ မဆိုင်တော့ပေမဲ့

but about how we build something greater together.

ပိုကြီးမားတာ တစ်ခုကို အတူတူ တည်ဆောက်ပုံနဲ့ ဆိုင်တယ်။

My mother introduced me to this concept

တက်လှမ်းစဉ် မြှင့်တင်ပေးတဲ့ အယူအဆကို အမေက ကျွန်မကို မိတ်ဆက်ပေးတယ်။

of lifting while you climb.

She was an absolute powerhouse in her work,

အမေဟာ အလုပ်မှာ အကြွင်းမဲ့ စွမ်းအားရုံတစ်ခုဖြစ်ပြီး

and she spent so much of her time working with younger

အချိန်များစွာကို ပိုငယ်တဲ့ လူမည်း အမျိုးသမီးတွေနဲ့ တွဲလုပ်၊တိုးတက်ဖို့ပါ

black women to help advance them too.

ကူညီရင်းကုန်ဆုံးတယ်။

She would remind me that the point of success

အောင်မြင်မှု အမှတ်က

အောင်မြင်မှုသက်သက်အတွက်ပဲ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျွန်မကို သတိပေးတယ်။

isn't success for success's sake.

She said that when you climb that ladder

လှေကားကို တက်ပြီး ထိပ်ကိုရောက်တဲ့အခါ

and you get to the top,

you can take a moment to enjoy the view,

ရှုခင်းကိုခံစားဖို့ ခဏအချိန်ယူနိုင်ပေမဲ့

but you must be principally concerned

နောက်က တက်လာနေသူတွေအတွက် လှေကားကို ပစ်ချပေးဖို့

with using all of your might to throw the ladder

ရှိသမျှအားကို သုံးဖို့ အဓိက စိတ်ဝင်စားရမယ်လို့ သူ ပြောတယ်။

back down for those who are coming behind you.

There's no point in being the first

နောက်ဆုံးဖြစ်ရင်လည်း ပထမဖြစ်စရာ အကြောင်းမရှိဘူး။

if we're also the last.

So here are three ways that all of us,

ဒီတော့ ကုမ္ပဏီထဲမှာ ပထမဖြစ်ဖြစ်၊

whether you're a first in your company

အတွင်းကျတဲ့ အမွေအနှစ်ဖြစ်ဖြစ် ဒီစိတ်ဓာတ်ကို အားလုံး ကျင့်သုံးနိုင်တဲ့

or a part of a deep legacy,

can embrace this spirit.

နည်းလမ်းသုံးခုရှိတယ်။

One, question your surroundings.

တစ်၊

သင့်ဝန်းကျင်ကို မေးပါ။

One of the benefits and really the consequences of privilege

အခွင့်ထူးရဲ့

အကျိုးတွေနဲ့ အကျိုးဆက်တွေထဲက တစ်ခုက

is being around people whose experiences mirror your own.

အတွေ့အကြုံကို ထင်ဟပ်တဲ့ အတွေအကြုံရှိသူတွေ အနားမှာရှိတယ်။

So when you're at the table,

ဒီတော့ စားပွဲမှာ ရှိနေတဲ့အခါ

I wanna ask you to really examine who's there with you.

သင်နဲ့အတူရှိနေသူကို စစ်ဆေးကြည့်စေချင်တယ်။

And even more importantly, who isn't.

ပိုတောင် အရေးကြီးတာက

ရှိမနေသူတွေကိုပါ။

Do you see women, people of color,

အမျိုးသမီးတွေ၊

people with disabilities, people who look like

အသားအရောင်ရှိသူတွေ၊

မသန်စွမ်းသူတွေ၊

သင့်ဖောက်သည်တွေ၊လူနာတွေ၊ လူစုတွေနဲ့ တူတဲ့သူတွေကို သင်မြင်လား။

your customers, clients, patients, and community?

If not, I need you to ask why.

မမြင်ရင် ဘာကြောင့်ဆိုတာ မေးစေချင်တယ်။

Calling it out matters.

ခေါ်ယူတာက အရေးပါတယ်။

If we don't name it, we can't change it.

ဒါကို အမည်မတပ်ရင် မပြောင်းလဲနိုင်ဘူး။

Once you notice these disparities,

ဒီကွာခြားမှုတွေကို သတိပြုမိတာနဲ့

let's do something about it.

ဒါအတွက် တစ်ခုခု လုပ်ရအောင်။

For example, we have a lot of data

ဥပမာ

တင်ပြချက်တွေအတွင်း အမျိုးသမီးတွေဟာ အမျိုးသားတွေထက် နှောင့်ယှက်ခံရတာက

that women get interrupted during presentations

more than men do.

ဒေတာအများကြီးရှိတယ်။

So make counting this an activity that you try

ဒီတော့ လူမျိုးစုံ တက်ရောက်တဲ့ အစည်းအဝေးတွေမှာ

in meetings where there's multiple people presenting.

သင်ကြိုးစား လုပ်ဆောင်တာကိုရေတွက်ပါ။

Keep a tally, how often do women or nonbinary folks

အမျိုးသမီးတွေနဲ့

ဒွိလိင်တွေ ဘယ်နှစ်ကြိမ် နှောင့်ယှက်ခံရတာ၊ အမျိုးသားတွေ

get interrupted and how often are men getting interrupted?

ဘယ်နှစ်ကြိမ် နှောင့်ယှက်ခံရတာကို စာရင်းထားပါ။

Add up your tally at the end of the week,

သီတင်းပတ်အဆုံးမှာ စာရင်းပေါင်းပြီး

and if you notice discrepancies, talk about them.

ကွာဟချက်တွေကို သတိထားမိရင်

ဒါတွေကို ပြောပါ။

Talk about them in the moment.

ဒါတွေကို ချက်ချင်း ပြောပါ။

Address it in the meeting if you can.

တတ်နိုင်ရင် အစည်းအဝေးမှာ ဖြေရှင်းပါ။

Practice saying hey Fred, I think you interrupted June.

ဒီလို လေ့ကျင့်ပါ။ “ဟေး Fred၊ မင်း June ကို နှောင့်ယှက်ခဲ့တယ်ထင်တယ်။

June, can you repeat that?

June မင်း ထပ်ပြောလို့ရမလား။

Or if that feels like too much,

ဒါမှမဟုတ် ဒါက သိပ်များတယ်ထင်ရင်

you can just hand the mike back to June.

June ဆီကို မိုက်ပြန်ပေးပြီး

Hey June, what were you saying?

“ဟေး June မင်း ဘာပြောနေခဲ့တာလဲ။

ငါ မကြားလိုက်ဘူးထင်တယ်။”

I think I missed it.

When you notice it happening, speak up.

ဖြစ်နေတာကို သတိထားမိတဲ့အခါ ထုတ်ပြောပါ။

It's a chance to give yourself and others

ကိုယ်တိုင်နဲ့အခြားသူတွေကို ပိုကောင်းကောင်း မြင်လာခွင့်ပေးတဲ့ အခွင့်အလမ်းတစ်ခုပါ။

the opportunity to show up better.

Two, aim for sponsorship over mentorship.

နှစ်၊

သွန်သင်မှုထက် ပံ့ပိုးမှုကို ရည်ရွယ်ပါ။

Mentorship is making a connection for someone,

သွန်သင်မှုက တစ်စုံတစ်ယောက် အတွက် အဆက်အသွယ်လုပ်ခြင်း၊

giving them advice, helping them know

အကြံဉာဏ်ပေးခြင်း၊

when to ask for a promotion.

ဘယ်တော့ ရာထူးတိုးတောင်းရတာ သိဖို့ ကူညီခြင်းပါ။

It's great, but we can do even better.

ကောင်းပေမဲ့ ပိုကောင်းတာကိုတောင် လုပ်နိုင်တယ်။

ပံ့ပိုးမှုက အစဉ်အလာအရ ချန်လှပ်ခံရတဲ့ အခြားသူတစ်ဦးကို အခွင့်အလမ်းတွေ ပေးဖို့

Sponsorship is using your privilege, your position,

your power to give opportunities to someone else

သင့်ရဲ့အထူးအခွင့်အရေး၊ ရာထူးနဲ့၊ အာဏာကို အသုံးပြုတာပါ။

who's traditionally been excluded.

It's not just saying that someone would excel

သေရေးရှင်ရေး ပရောဂျက်တစ်ခုမှာ ထူးချွန် မယ့်လူတစ်ယောက်ကိုသာ ပြောတာမဟုတ်ဘဲ

in a make or break project,

but getting in there and helping them make it

အဲဒီကို ရောက်ရှိဖို့

နောက်ဆုံးမျဉ်းကို ကျော်လွှားဖို့ ကူညီတာရောပါ။

across the finish line.

It's sending their finished project to senior leaders

ပြီးတဲ့ ပရောဂျက်ကို ဝါရင့် ခေါင်းဆောင်တွေဆီ ပို့ကာ

and letting them know how strong you thought it was.

ကိုယ့်အတွေးက ဘယ်လောက် ခိုင်မာတာကို အသိပေးတာပါ။

When the work gets picked up and used,

အလုပ်က အရှိန်ရပြီး ကျင့်သားရတဲ့အခါ

it's reminding people where it came from

ဒါက ဘယ်ကလာတယ်၊ ဘယ်သူ ထုတ်လုပ်တယ်ဆိုတာကို

and who produced it.

လူတွေကို သတိပေးတာပါ။

If mentorship happens behind the scenes,

မြင်ကွင်းတွေနောက်ကွယ်မှာ သွန်သင်မှု ဖြစ်ပေါ်ရင်

sponsorship happens right there in the front.

ပံ့ပိုးမှုက အဲဒီ အရှေ့ တည့်တည့်မှာ ဖြစ်ပေါ်တယ်။

Not just before the meeting but in the meeting.

အစည်းအဝေး မတိုင်ခင်မဟုတ်ဘဲ အစည်းအဝေးအတွင်းမှာ၊

Not just on the private thread but in that big group email

သီးသန့် အစဉ်တစ်ခုမဟုတ်ဘဲ အုပ်စုလိုက် အီးမေးလ်မှာပါ။

because the platitudes, the kind of half stepping,

ရိုးအီနေတာတွေ၊

မပြီးပြတ်လုပ်ဆောင်တာကြောင့်

it's not cutting it.

ဖြတ်ပစ်တာမဟုတ်ဘူး။

Finally, pass on the chance for glory.

နောက်ဆုံးက ဂုဏ်ယူဖို့ အခွင့်အလမ်းကို လက်ကမ်းပါ။

Think about how you can create opportunities

အဖွဲ့အစည်းထဲမှာ မကြာခဏ မပါဝင်လောက်တဲ့

for the people in your organization

လူတွေအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ ဖန်တီးနိုင်ပုံကို တွေးပါ။

who might not get them as often.

The next time you're asked to do a panel,

နောက်တစ်ခါ ဆွေးနွေးပွဲ လုပ်ဖို့ရှီရင်

consider offering your seat to someone

ရဲရင့် စိတ်ကူးဉာဏ်ရှိတဲ့ အယူအဆတွေရှိပေမဲ့ လူမျိုး(သို့)လိင်(သို့)မသန်စွမ်းမှုကြောင့်

who also has bold and imaginative ideas

but might be overlooked because of their race or gender

လျစ်လျူရှုခံရလောက်သူ တစ်ဦးကိုပါ သင့်ထိုင်ခုံ

or disability and then help that person prepare.

ပေးဖို့စဉ်းစားပြီး

ဒီလူကို ကူညီပြင်ဆင်ပေးပါ။

Take someone who wouldn't normally have access

အစည်းအဝေးကို ပုံမှန် ရောက်လာခွင့်မရှိသူကို

to the meeting and bring them in with you,

သင်နှင့်အတူ ခေါ်လာပါ။

not to observe, but to present with you.

လေ့လာဖို့ မဟုတ်ဘဲ

သင်နှင့်အတူ တင်ပြဖို့ပါ။

If you've been running an ideation session for awhile,

စိတ်ကူးစုဆောင်းရေး အစီအစဉ်တစ်ခု ခဏတာ လုပ်နေတယ်ဆိုရင်

pass it on to someone new.

အသစ်တစ်ယောက်ကို လွှဲပေးပါ။

Keep the calendar invite intact, talk them through

ပြက္ခဒိန် ဖိတ်စာကို မထိမခိုက်ထားပါ။

သူတို့တွေရော ထူးချွန်နိုင်အောင် အတိတ်က အလုပ်ဖြစ်တာ၊

what's worked in the past and what hasn't

so that they can excel too.

မဖြစ်တာကနေ သူတို့ကိုပြောပါ။

Pass on your institutional knowledge.

သင့်ရဲ့အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ အသိသုတကို လက်ဆင့်ကမ်းပါ။

It's on the leadership of your company

သင့်ကုမ္ပဏီ(သို့)အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဦးဆောင်မှုမှာ ပိုစုံလင်တဲ့

or your organization to set goals and metrics

ဝန်ထမ်းတွေကို သာတူညီမျှ ခန့်အပ်၊ခေါ်ယူရာမှာ

for hiring equitably and bringing in more diverse employees

ပန်းတိုင်တွေ၊ အတိုင်းအတာတွေ သတ်မှတ်ဖို့ပါ။

but when it comes to inclusion and celebrating others,

ဒါပေမဲ့ ပါဝင်စေမှုနဲ့ အခြားသူတွေ ချီးကျူးတာလို့ဆိုတဲ့အခါ

you can help with that.

ဒါနဲ့ ကူညီပေးနိုင်တယ်။

You can go to someone who doesn't share your identities

ပရောဂျက်တစ်ခု တွဲလုပ်ဖို့ သင့်ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာတွေနဲ့

to partner on a project.

မတူတဲ့သူဆီ သွားနိုင်တယ်။

You can amplify the work of a colleague

အသင်းမှာ သူတို့ကို သဘောကျသူ တစ်ဦးတည်း

who might be the only person like them on the team.

ဖြစ်လောက်တဲ့လုပ်ဖော်ရဲ့ အလုပ်ကို ချဲ့ထွင်ပေးနိုင်တယ်။

You may think about where you first started in this work

ဒီအလုပ်မှာ ပတမ စတင်ခဲ့တဲ့ နေရာကို တွေးမိပြီး

and feel so proud of what you've learned

သင်ယူခဲ့ရတာတွေနဲ့ တက်လှမ်းစဉ်မှာ

and how brave you've been as you've climbed.

သင် ရဲရင့်ခဲ့ပုံကို သင် ဂုဏ်ယူနိုင်လောက်တယ်။

I need you to hold that feeling.

ဒီခံစားချက်ကို ထိန်းထားစေချင်တယ်။

Please hold that feeling,

ဒီခံစားချက်ကို ထိန်းပြီး

but also chase that feeling,

ဒီခံစားချက်နောက်ကိုပါ လိုက်ပါ။

because what good is our power and success,

ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒါက လုပ်ပေးတာက နောက်ကျကျန်ခဲ့သူတွေရဲ့

what use is it making it to the top

အပေါ်စီးက မြင်ကွင်းတစ်ခု ဖြစ်တယ်ဆိုရင်

if all it affords us is a bird's eye view

ကောင်းတာက စွမ်းအားနဲ့ အောင်မြင်မှုဖြစ်ပြီး အသုံးပြုတာက ဒါကိုထိပ်ဆုံးရောက်စေတာမို့လား။

of everyone we've left behind?

If your journey in inclusion feels easy,

ပါဝင်မှုထဲက သင့်ခရီးစဉ်က လွယ်တယ် ထင်ရင်

you have packed too light,

ပေါ့ပါးစွာ ထုပ်ပိုးထားတာပါ။

so feel proud, feel uplifted, feel accomplished

ဒီတော့ ဂုဏ်ယူပါ၊

မြှင့်တင်ပေးပါ၊

မျှတမှုအတွက် သင့်ရည်စူးမှု ပြီးမြောက်တယ်လို့ ခံစားပါ။

in your commitment to equity,

but also feel like you have more work to do

ဒါပေမဲ့ နောက်ထပ်လုပ်စရာရှိသေး တယ်လို့လည်း ခံစားမိပါစေ။

because lifting, it's difficult.

ဘာလို့ဆိုတော့ မြှင့်တင်ခြင်းက

ခက်ခဲလို့ပါ။

And your help, it's essential.

ပြီးတော့ သင့်အကူအညီ

ဒါက မုချလိုအပ်တယ်။

(light music)