How octopuses battle each other | DIY Neuroscience, a TED series

Translator: Joseph Geni Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Ayan Organization Reviewer: Aga Ismael

Greg Gage: The octopus is a rather strange-looking animal

گریک گەیج: ئۆکتۆپۆس تاڕادەیەک گیانەوەرێکی نامۆیە

that exhibits amazingly complex behaviors.

ڕەفتاری سەرسوڕهێنەرانە و ئاڵۆز پیشان دەدات.

They have the most impressive nervous system in the entire invertebrate world.

لە تەواوی جیهانی بێ بڕبڕەکاندا، ناوازەترین سیستمی دەمارە کۆئەندامیان هەیە.

They have about a half a billion neurons

نزیکەی نیو ملیار دەمارە خانەیان هەیە.

that are distributed throughout their body,

کە بە فراوانی بەناو لەشیاندا دابەش بوون،

such that two-thirds of the neurons are actually in its legs.

لەڕاستیدا دوو لەسەر سێی ئەو دەمارانە بەناو قاچەکانیاندا دابەش بوون.

Now mix this in with camouflaging cells, jet propulsion and a razor-sharp beak,

ئێستا ئەمە لەگەڵ خانە سەر لێ شێوەنەرەکان و شلەکەی و دەنووکە تیژەکەی،

and you have all the makings of a formidable predator.

هەموو ئەو شتانەی هەیەتی وایکردووە وەک ئاژەڵێکی دڕندە بێت

And then throw in the fact that the octopus is a solitary creature,

لەڕاستیدا ئۆکتۆپۆس بوونەوەرێکی گۆشە گیرە،

and suddenly, we have ourselves a real cephalopod fight.

لەناکاو، ئێمە شەڕی ڕاستەقینەی نێوان هەشت پێ کانمان هەیە.

(Bell)

(زەنگ)

[DIY Neuroscience]

[DIY دەمارزانی]

We know that almost all animals fight -- for food, for territory, for mates.

هەموو گیانەوەران شەڕ لە پێناو -- خواردن ناوچەیەک یاخود هاوەڵێک دەکەن.

The octopus is no different, and knowing their fighting behavior

ئۆکتۆپۆسیش جیاواز نییە، شارەزابوون لە ڕەفتاری شەڕکردنیان

could help us better understand these fascinating creatures

یارمەتیمان دەدات باشتر لەو بونەوەرە سەرسوڕهێنەرانە تێبگەین

and how they interact.

و چۆن مامەڵه لەگەڵ یەکتر دەکەن.

My friend Ilya has been observing the classic fighting behavior

هاوڕێکەم ئیلیا چاودێری شێوازی شەڕکردنی کلاسیکی دەکات

between California two-spot octopuses.

لەنێوان دوو ئۆکتۆپۆسی کالیفۆڕنیا.

Ilya Chugunov: Most people think that it's "octopi,"

ئیلیا چوگنۆف: زۆربەی خەڵکی پێیان وایە کە "ئۆکتۆپۆسە"

but that's actually incorrect.

بەڵام لە ڕاستیدا وا نییە.

The correct plurals are either "octopuses" or "octopodes"

ئۆکتۆپۆس ئەگەر دووان بن پێیان دەڵێن ئۆکتۆپۆسەکان یان ئەختەبووتەکان

if you want to be very Greek about it.

ئەمە ئەگەر بە زمانی لاتینی لێی بڕوانیت.

GG: So how do you do your experiment?

چۆن تاقیکردنەوەیەکی زانستی ئەنجام دەدەیت؟

IC: First, I like to set up the chamber just so it's ready,

سەرەتا ژوورێکی بچووک ڕێک دەخەم و ئامادەی دەکەم،

so I get a jug of water, I aerate it by shaking the jug.

دۆلکەیەک ئاو دەهێنم، بە ڕاوەشاندنی دۆلەکە، گازی تێدەکەم.

It seems that if the water is well-aerated, they're a lot more active.

ئەگەر ئاوەکە باش لەگەڵ گازەکە تێکەڵ بوو مانای وایە ئەوان زۆر چالاکن.

This gives the octopuses some room to breathe.

ئەوەش ڕێگە دەدەن بە ئۆکتۆپۆسەکان هەتا هەناسە بدەن.

I get the first octopus --

یەکەم هەشت پێ دەگرم --

Here, buddy. Here, pal.

ئێرە، برادەر، لێرەوە، هاوڕێ.

Put it in, set up my GoPro,

لێرە دای دەنێم، و پلانەکەم جێبەجێ دەکەم،

put the second octopus in, cover it up and leave it alone.

ئۆکتۆپۆس دووەمیش دەخەمە ناوی پاشان بەتەنها بەجێی دەهێڵم.

(Bell ringing)

(زەنگ لێدەدات)

Rule 1: There's always an aggressor.

یاسای ۱: هەمیشە داگیرکەرێک هەیە.

There's always one octopus on defense, one on offense.

و هەمیشەش یەکێکیان بەرگیری دەکات.

Usually the one that's taking up more space, that's more boastful,

ئەوەی کە بۆشاییەکی گەورەتر دەگرێت ئەوەیان خۆهەڵکێش و خۆبەگەورە زانە،

definitely the aggressor, most likely the winner of the fight.

بەدڵنیاییەوە داگیرکەرەکەیە کە زیاتر ئازەووی بردنەوەی شەڕەکەی دەبێت.

The loser's pretty obvious.

دۆڕاوەکەش بە ئاشکرا دیارە.

They get pushed around, they curl up, hide in a corner.

بێزار دەبن، خۆیان پێچ دەدەن، لە گۆشەیەکدا خۆیان دەشارنەوە.

A lot of the time, when there's initial contact,

زۆربەی کات، کاتێک لە سەرەتای پەیوەندیدا دەبن،

if one of them is too much on the defensive side,

یەکێک لەوان زیاتر هەوڵ دەدات لە بەرەی بەرگریکاری بمێنێتەوە،

the second one will sort of poke at it, grab at its tentacle and see,

دووەمیان بەجۆرێک پاڵی پێوە دەنێت و نەقیزەی دەدات و قۆچی لێدەدات،

"Hey, do you want to fight me, do you want to turn around?

هێی، دەتەوێت شەڕم لەگەڵ بکەیت، دەتەوێت ڕوو بەڕووم ببیتەوە؟

Do you want to start a wrestling match?"

دەتەوێت دەست بکەین بە زۆرانبازی؟

So it'll just poke and run away. Come back, poke and run away.

زۆری لێدەکات و ڕادەکات، دەگەڕێتەوە دواوە، نەقیزەی دەدات و ڕادەکات.

(Bell ringing)

(زەنگ لێدەدات)

Rule 2: Avoid eye contact.

یاسای ۲: خۆلادان لە پەیوەندی چاو

When the octopuses come towards each other to begin the fight,

کاتێک ئۆکتۆپۆسەکان ڕووبەڕوی یەکتر دەبنەوە بۆ شەڕ کردن،

they don't actually face each other.

لەڕاستیدا ئەوان ڕوو لە یەکتری ناکەن. بەڵکو

They approach sideways.

لە لاتەنیشتەوە نزیکی یەک دەبنەوە.

The defensive octopus tries to face away from the attacker

بەرگریکارەکە هەوڵ دەدات لەبەر چاوی هێرشبەرەکە دوور بکەوێتەوە

until it's the critical moment it knows there's no way to avoid a fight.

هەتا کاتێکی هەستیار کە دەزانێت هیچ ڕێگەیەک بۆ خۆ لادان لە شەڕەکە نییە.

GG: Really, the one who's waiting to the last moment

لەڕاستیدا، ئەوەی کە چاوەڕێی کۆتا ساتەکان دەکات

is the defensive octopus.

ئۆکتۆپۆسی بەرگریکارە.

(Bell ringing)

(زەنگ لێدەدات)

Rule 3: Flash your colors.

یاسای ۳: ڕەنگەکانی خۆت بریقەدار بکە.

The aggressor in a fight will quickly and sharply flash bright black on his arms

دەستدێژیکەرەکە لەکاتی شەڕکردنەکە بەخێرایی ڕووناکیەکی ڕەش لەسەر باڵەکانی دادەگیرسێنێت

when he's about to initiate a fight.

کاتێک لەسەرەتایی شەڕ کردن دایە.

(Bell ringing)

(زەنگ لێدەدات)

GG: Ooh, and already --

جی جی: ئۆە، هەر ئێستا--

IC: We're seeing some action.

هەندێ دیمەنی شەڕکردن دەبینین.

Looks like they've spotted each other.

دیارە کە ئامادەن بۆ شەڕ کردن،

GG: Right. So now he's going to come -- He's approaching, but not directly at him.

ڕاستە. ئێستا ئەو هەوڵ دەدات نزیک بکەوێتەوە، بەڵام بە ناڕاستەوخۆیی.

IC: Yeah, they're like almost completely antiparallel.

بەڵێ، ئەوان بە شێوەیەکی ناتەریبی لە یەکتر نزیک دەبنەوە.

GG: And then right there --

پاشان، ئەوەتا، بوو بە شەڕ --

IC: Yeah. They contact, and then their arms clash together.

بەڵێ. ئەوان بەریەک دەکەون. باڵەکانیان لەیەکتری دەئاڵێنن.

(String music)

(موزیک)

GG: So we've taken the first steps in understanding fighting in the octopus.

کەواتە لە یەکەم هەنگاوی شەڕ کردنی نێوان ئۆکتۆپۆسەکان تێگەیشتین.

And you might be asking yourself: Why does this even matter?

ڕەنگە تۆ پرسیار لە خۆت بکەیت: جا گرنگی ئەمە چییە بیزانیت؟

Well, these types of curiosity-based research questions can often lead

دەکرێت ئەو جۆرە پرسیار و لێکۆڵینەوە زانستی خوازانە، زۆرجار پێشەنگ بن

to some unexpected insights and discoveries.

بۆ هەندێک پێشبینی و دۆزینەوە پێشبینی نەکراوەکان.

We've learned a lot about ourselves from studying marine animals.

زۆر شت ئاشکرا بووە دەربارەی خۆمان بە لێکۆڵینەوە لە گیاندارە ئاوییەکان.

Squid have taught us about how our neurons communicate,

ئاژەڵێکی دەریایی فێری کردین چۆن دەمارەخانەکانمان زانیاری دەگوازنەوە،

and the horseshoe crab has taught us about how our eyes work.

هەروەها قڕژاڵ فێری کردین چۆن چاوەکانمان کار دەکەن.

So it's not too far of a stretch to say that some of these behaviors

لەبەرئەوە شتێکی زۆر گەورە نییە کە بڵێین ئەوانە هەندێک لە ڕەفتارەکانیانن

that we're seeing in the California two-spot octopus are similar to ours.

کە لە ئۆکتۆپۆسی کالیفۆرنیا دەیان بینین هاو شێوەی ئێمەن.