When ancient wisdom beats modern industry - Rebecca Webster

Translator: Trần Thái Hưng (English tutor: 0938147500) Reviewer: 24 Anh

One fall evening in 1779,

Vào một buổi tối mùa thu năm 1779,

Seneca Chief Handsome Lake lay down

Thủ lĩnh Handsome Lake của Seneca ngả lưng nghỉ ngơi

for what he thought would be his final rest.

và ông nghĩ đây là giấc ngủ cuối đời mình.

Instead, he had a vision that would change his life—

Nhưng không, ông ấy đã mơ về cảnh tượng sẽ thay đổi cuộc đời của ông ấy—

and countless others.

và vô số những người khác.

Before this moment, the US military had unleashed a brutal, months-long campaign

Trước đó, quân đội Mỹ đã phát động một chiến dịch tàn bạo kéo dài nhiều tháng

that plunged Handsome Lake’s village,

khiến ngôi làng của Handsome Lake,

and the larger Haudenosaunee Confederacy it belonged to,

và rộng ra là Liên minh Haudenosaunee mà nó thuộc về,

into turmoil.

rơi vào hỗn loạn.

The military’s attacks on the Haudenosaunee,

Các cuộc tấn công của quân đội vào người Haudenosaunee,

who they commonly referred to as the Iroquois,

những người mà họ thường gọi là người Iroquois,

destroyed entire communities and killed many.

đã phá hủy toàn bộ cộng đồng và giết chết nhiều người.

Suffering illness and despair,

Đau khổ vì bệnh tật và tuyệt vọng,

Handsome Lake prepared for death when suddenly,

Handsome Lake đối mặt với cái chết thì đột nhiên,

he found himself walking through a planted field.

ông thấy mình đang đi bộ qua một cánh đồng đã cấy xong.

He felt something graze his shoulder and heard a woman call out behind him.

Ông thấy thứ gì đó sượt ngang vai và nghe tiếng phụ nữ gọi mình từ đằng sau.

But when he turned around, all he saw were the long, golden leaves of corn

Nhưng khi quay người lại,

ông không thấy gì ngoài những chiếc lá ngô dài, vàng óng quẹt vào vai ông.

brushing against his shoulders.

Again, he heard the woman’s voice.

Lần nữa, ông nghe thấy giọng nói của người phụ nữ.

She told Handsome Lake that she could sense his thoughts,

Cô nói với Handsome Lake rằng cô cảm nhận được suy nghĩ của ông,

and that the recent devastation had also left her and her sisters

và rằng sự tàn phá gần đây cũng khiến cô và các chị em gái

with little hope for the future.

không còn hy vọng gì cho tương lai.

She asked if they could join him on his journey toward death.

Cô hỏi liệu họ có thể nhập cuộc vào hành trình tới cái chết của ông không.

At that moment, Handsome Lake realized the woman speaking was the spirit of the corn—

Ngay lúc đó, Handsome Lake nhận ra người phụ nữ đang nói là linh hồn của ngô—

her sisters, the spirits of the beans and squash.

chị em của cô là linh hồn của đậu và bí.

For generations, the Haudenosaunee had sustained themselves off these crops,

Qua nhiều thế hệ, người Haudenosaunee sinh tồn nhờ vào những loại cây trồng này,

known as the Three Sisters.

được gọi là Ba Chị em.

Planted together in the same mound, each sister helped the others grow.

Được trồng cùng nhau trên một gò đất, mỗi người giúp các chị em khác phát triển.

First, the corn, the eldest sister,

Đầu tiên, chị cả là ngô,

provides a long stalk that acts as a sturdy trellis.

có thân dài làm nên giàn chắc chắn.

Then the second sister, beans,

Rồi đến người chị giữa là đậu,

sends out its stems with touch-sensing tips that search for nearby supports.

vươn thân với các ngọn nhạy cảm để tìm kiếm giá đỡ gần đó.

When they encounter the corn stalk, they wrap around it and climb upwards,

Khi bắt gặp cuống ngô, chúng quấn quanh nó và leo lên trên,

their leaves capturing ever more light.

lá của chúng hấp thụ nhiều ánh sáng hơn bao giờ hết.

Reciprocally, when the corn faces heavy winds,

Đổi lại, khi ngô đối mặt với gió lớn,

the bean plant provides structural support.

đậu sẽ là người hỗ trợ đắc lực.

It also helps the corn grow by boosting the amount of available nitrogen—

Đậu cũng giúp ngô phát triển bằng cách tăng lượng nitơ có sẵn—

an essential nutrient for plant growth.

chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của cây.

The bean plant does this by releasing chemical messengers from its roots,

Cây đậu làm điều này bằng cách giải phóng các chất dẫn truyền hóa học từ rễ,

attracting rhizobia,

thu hút rhizobia,

a kind of nitrogen-fixing bacteria living in the soil.

một loại vi khuẩn cố định nitơ sống trong đất.

The bacteria infiltrate its cell walls,

Vi khuẩn xâm nhập vào thành tế bào của nó,

then begin siphoning food from the bean plant.

sau đó bắt đầu hút thức ăn từ cây đậu.

And in return, the rhizobia bacteria convert atmospheric nitrogen

Và đổi lại, vi khuẩn rhizobia chuyển nitơ trong khí quyển

into a form of nitrogen the plants can use for growth.

thành một dạng nitơ mà thực vật có thể sử dụng để phát triển.

The third and lowest-lying sister, squash,

Người em thứ ba và nằm thấp nhất là bí,

produces large, umbrella-like leaves that shade the soil and keep it moist.

tạo ra những chiếc lá lớn hệt như chiếc ô che bóng mát và giữ ẩm cho đất.

Some squash varietals are even equipped with prickly hairs,

Một số giống bí thậm chí còn có lông gai,

which protect the Three Sisters from foraging animals.

giúp bảo vệ Ba Chị em khỏi động vật kiếm ăn.

Handsome Lake realized that if he left the world at that moment,

Handsome Lake nhận ra rằng nếu ông rời khỏi thế gian vào lúc đó,

he would take the millennia-old knowledge of the Three Sisters with him,

ông sẽ mang theo kiến thức hàng ngàn năm về Ba Chị em,

uprooting tradition, depriving his community of a lifeline,

nhổ bỏ truyền thống, lấy đi huyết mạch của cộng đồng

and estranging the sisters from one another.

và chia cách các chị em với nhau.

He couldn’t bear this fate.

Ông không thể chấp nhận số phận này.

So he promised instead to stay and re-teach his community

Vì vậy, thay vào đó, ông hứa sẽ ở lại và dạy lại cộng đồng của mình

how to care for the Three Sisters

cách chăm sóc Ba Chị em

and allow the crops to provide for them in return.

và rồi mùa màng sẽ đem lại lương thực cho họ.

Today, the Haudenosaunee continue to grow the Three Sisters.

Ngày nay, người Haudenosaunee tiếp tục trồng Ba Chị em.

And the ancient farming practice has inspired solutions to many issues

Phương pháp canh tác cổ xưa này đã truyền cảm hứng cho giải pháp của nhiều vấn đề

caused by modern and industrial farming.

phát sinh từ nông nghiệp và công nghiệp hiện đại.

For example, monocropping,

Ví dụ, độc canh,

where farmers plant a single type of plant in a field year after year,

khi nông dân trồng một loại cây duy nhất trên cánh đồng từ năm này qua năm khác,

depletes soil of nutrients.

làm cạn kiệt chất dinh dưỡng của đất.

And, as of 2022, it’s estimated that one third of the world’s soil

Và tính đến năm 2022, ước tính có một phần ba đất trên thế giới

is moderately to highly degraded.

bị thoái hóa từ trung bình đến nặng.

While a majority of US farmland now utilizes some form of crop rotation,

Dù phần lớn đất nông nghiệp của Mỹ hiện áp dụng vài kiểu luân canh cây trồng,

this practice alone might not adequately replenish the soil.

nhưng một mình biện pháp này có thể không đủ để bổ sung dưỡng chất cho đất.

Meanwhile, crops tend to use ground nutrients more efficiently

Trong khi đó, cây trồng thường tận dụng chất dinh dưỡng của đất hiệu quả hơn

when grown together in close proximity, like the Three Sisters.

khi được trồng chung ở gần nhau, ví dụ như Ba Chị em.

Many modern farms also overuse nitrogen-based fertilizers.

Nhiều trang trại hiện đại cũng lạm dụng phân bón gốc nitơ.

But since crops, on average, take up only half the nitrogen

Nhưng bởi vì trung bình cây trồng chỉ sử dụng một nửa lượng nitơ

released by these fertilizers,

sinh ra từ các loại phân bón này,

the remainder is broken down by microbes in the soil

phần còn lại sẽ bị phân hủy bởi vi sinh vật trong đất

and released as greenhouse gases—

và thải ra dưới dạng khí nhà kính—

or it washes away and pollutes local bodies of water.

hoặc bị rửa trôi và gây ô nhiễm các vùng nước xung quanh.

Planting beans, however, can decrease the need for fertilizer.

Tuy nhiên, trồng đậu có thể làm giảm nhu cầu bón phân cho cây.

And current industrial farming practices are also water-intensive,

Các phương pháp canh tác công nghiệp hiện nay tốn cực kỳ tốn nước,

demanding over 70% of the world's water.

chiếm hơn 70% lượng nước của thế giới.

Incorporating low-lying cover crops like squash, however,

Tuy nhiên, trồng các loại cây che phủ thấp như bí

can increase the soil’s water-holding capacity.

có thể làm tăng khả năng giữ nước của đất.

The success of the Three Sisters shows us that there are more sustainable ways

Thành công của Ba Chị em cho ta thấy rằng có nhiều cách bền vững hơn

to grow food.

để trồng lương thực.

And they’re just one example of regenerative agriculture—

Và đây chỉ là một ví dụ về nông nghiệp tái tạo—

a practice with ancient roots that recognizes nature

một phương pháp có nguồn gốc xa xưa

đã nhìn nhận thiên nhiên là hệ thống năng động, kết nối với nhau.

as a dynamic, interconnected system.

By implementing regenerative principles, we can aid— not degrade—

Bằng cách thực hiện các nguyên tắc tái tạo,

ta có thể cải tạo thay vì gây hại mảnh đất cung cấp cho ta thức ăn,

the land that gives us food,

while honoring those who preserved this transformative, traditional knowledge.

đồng thời tôn vinh những người đã bảo tồn kiến thức truyền thống, đột phá này.