Why is Alzheimer’s disease so difficult to treat? - Krishna Sudhir

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Nguyễn Hà Thi Ân

Around the world, tens of millions of people have Alzheimer's disease,

Trên khắp thế giới, hàng chục triệu người đang mắc bệnh Alzheimer,

a debilitating brain disorder that gradually destroys a person's memory

một chứng rối loạn não nghiêm trọng dần dần phá hủy trí nhớ

and other cognitive abilities.

và các khả năng nhận thức khác.

It takes a heavy toll on both patients and families,

Nó gây tổn hại nặng nề cho cả bệnh nhân và gia đình,

as caring for a loved one with Alzheimer's can be emotionally overwhelming

vì việc chăm sóc người thân mắc Alzheimer có thể gây khó khăn về mặt cảm xúc

and financially difficult.

và khó khăn về tài chính.

While doctors have studied Alzheimer's for decades,

Các bác sĩ đã nghiên cứu bệnh Alzheimer trong nhiều thập kỷ,

conducting hundreds of clinical trials,

tiến hành hàng trăm thử nghiệm lâm sàng,

there is still no effective preventive treatment or cure.

nhưng vẫn chưa có phương pháp điều trị phòng ngừa

hoặc chữa trị hiệu quả.

So, why is Alzheimer's disease so difficult to treat?

Vậy tại sao bệnh Alzheimer lại rất khó điều trị?

Alzheimer's accounts for 60 to 80% of all dementia patients worldwide.

Bệnh Alzheimer chiếm 60 đến 80% tổng số bệnh nhân sa sút trí tuệ

trên toàn thế giới.

Dementia is a broader term, used to describe a variety of conditions

Sa sút trí tuệ là một thuật ngữ rộng hơn, được dùng để mô tả một loạt các tình trạng

that affect a patient's memory, thinking skills, and everyday functions.

ảnh hưởng đến trí nhớ, kỹ năng tư duy và chức năng hàng ngày của bệnh nhân.

Most Alzheimer's patients first notice symptoms in their 60s,

Hầu hết bệnh nhân Alzheimer lần đầu tiên nhận thấy các triệu chứng ở độ tuổi 60,

experiencing mild memory problems,

gặp các vấn đề về trí nhớ nhẹ,

like losing track of dates or forgetting what they just learned.

như quên mất thời gian hoặc quên những gì họ vừa học.

Some experience other changes, like frequent shifts in mood,

Một số trải qua những thay đổi khác, như thay đổi tâm trạng thường xuyên,

increased anxiety and agitation,

gia tăng lo lắng và kích động,

and problems with coping in new situations.

và gặp các vấn đề trong việc đối phó với các tình huống mới.

Symptoms typically progress gradually over years

Các triệu chứng thường tiến triển dần dần trong nhiều năm

and eventually a person with Alzheimer's may require constant care.

và cuối cùng một người mắc bệnh Alzheimer có thể cần được chăm sóc liên tục.

Some rare forms of Alzheimer's are caused by a single inherited gene variant.

Một số dạng hiếm gặp của bệnh Alzheimer

là do một biến thể gen di truyền duy nhất gây ra.

But most of the time Alzheimer's is due to the complex interaction

Hầu hết trường hợp bệnh Alzheimer là do sự tương tác phức tạp

of multiple genes in combination with lifestyle and environmental factors,

của nhiều gen kết hợp với lối sống và các yếu tố môi trường,

so it's impossible to predict who will develop the disease.

vi vậy không thể dự đoán được ai sẽ mắc phải căn bệnh này.

Alzheimer's involves a long, chronic process,

Bệnh Alzheimer liên quan đến quá trình mãn tính kéo dài,

resulting in many changes to the brain,

gây ra nhiều thay đổi trong não,

that likely starts to unfold at least 1 to 2 decades before symptoms first appear.

thường bắt đầu ít nhất từ 1 đến 2 thập kỷ

trước khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện.

So it's been difficult for scientists to pinpoint

Vì vậy, rất khó để các nhà khoa học xác định

exactly what triggers this process

chính xác nguyên nhân gây ra quá trình này

and what causes the many symptoms of Alzheimer's.

và nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bệnh Alzheimer.

But thanks to continued research, they're beginning to put this puzzle together.

Nhờ vào nghiên cứu liên tục, họ bắt đầu ghép được các mảnh ghép với nhau.

Initially, scientists noticed that the brains of Alzheimer's patients

Ban đầu, các nhà khoa học nhận thấy rằng não của bệnh nhân Alzheimer

display an abnormal buildup of a compound called beta-amyloid.

có sự tích tụ bất thường của một hợp chất gọi là beta-amyloid.

Beta-amyloid is created when a large protein,

Beta-amyloid được tạo ra khi một protein lớn,

amyloid-beta precursor protein, or APP, is broken down.

gọi là protein tiền chất amyloid-beta, hoặc APP, bị phân hủy.

APP plays an essential role in the brain, aiding in neural growth and repair.

APP đóng vai trò thiết yếu trong não bộ,

hỗ trợ sự phát triển và sửa chữa các tế bào thần kinh.

However, in Alzheimer's patients, it's thought that APP is improperly cleaved,

Tuy nhiên, ở bệnh nhân Alzheimer,

người ta cho rằng APP bị phân cắt không đúng cách,

creating sticky beta-amyloid byproducts, which easily clump together.

tạo ra các sản phẩm phụ beta-amyloid dính, dễ dàng kết tụ lại với nhau .

These plaques can build up in the spaces between neurons,

Các mảng bám này có thể tích tụ trong các khoảng trống

giữa các tế bào thần kinh,

and interfere with normal brain signaling.

và cản trở sự truyền tín hiệu bình thường trong não.

But this likely isn't the full story.

Nhưng đây có lẽ không phải là toàn bộ câu chuyện.

While all patients with Alzheimer's have plaques,

Mặc dù tất cả bệnh nhân Alzheimer đều có các mảng bám,

not all people with plaques have or will develop dementia.

nhưng không phải tất cả những ai có mảng bám

đều sa sút trí tuệ hoặc phát triển thành bệnh này.

And Alzheimer's symptoms don't always become more severe

Và các triệu chứng của Alzheimer không phải lúc nào

cũng trở nên nghiêm trọng hơn

as plaques accumulate in the brain.

khi các mảng bám tích tụ trong não.

In the 1980s, another protein, tau, emerged as a possible contributor.

Vào những năm 1980, một protein khác, tau, được cho là yếu tố dẫn đến bệnh Alzheimer.

Tau's normal role is as a scaffolding protein,

Vai trò bình thường của Tau là như một protein khung,

to help reinforce the internal structure of neurons and give them their shape.

giúp củng cố cấu trúc bên trong của tế bào thần kinh

và duy trì hình dạng của chúng.

But in Alzheimer's patients, tau is modified and misfolded,

Nhưng ở bệnh nhân Alzheimer, tau bị biến đổi và gấp nếp sai cách,

causing it, like beta-amyloid, to become sticky and to clump.

khiến nó, giống như beta-amyloid, trở nên dính và kết tụ lại.

These tau tangles accumulate within neurons and are toxic,

Những búi rối tau này tích tụ bên trong tế bào thần kinh và gây độc,

causing the cells to eventually die.

cuối cùng khiến các tế bào chết đi.

In patients, plaques normally appear before tangles,

Ở bệnh nhân, các mảng bám thường xuất hiện trước các búi rối tau,

yet questions still remain.

vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp.

Do amyloid plaques trigger tau dysfunction?

Liệu các mảng amyloid có gây ra sự rối loạn chức năng tau không?

And why exactly do these abnormal proteins lead to such specific disease symptoms?

Và tại sao chính xác những protein bất thường này

lại dẫn đến các triệu chứng đặc trưng của bệnh?

To make matters more complex,

Khiến cho vấn đề phức tạp hơn, các nghiên cứu gần đây

recent studies have found that Alzheimer's is closely linked to changes

đã phát hiện ra rằng bệnh Alzheimer có liên quan chặt chẽ với những thay đổi

in the way immune cells, called microglia, function in the brain.

trong cách các tế bào miễn dịch, gọi là microglia, hoạt động trong não.

Others have found that Alzheimer's may also be caused by problems

Những nghiên cứu khác phát hiện ra rằng

Alzheimer cũng có thể do các vấn đề xảy ra

in the junctions between neurons, called synapses.

tại điểm nối giữa các tế bào thần kinh, gọi là khớp thần kinh.

And alterations in the way the brain produces and burns energy

Và những thay đổi trong cách não sản xuất và đốt cháy năng lượng

may also be an underlying factor.

cũng có thể là một yếu tố tiềm ẩn.

Together, all this suggests that Alzheimer's is likely caused

Tất cả những điều này cho thấy rẳng bệnh Alzheimer có khả năng được gây ra

by a complex cascade of events.

bởi một chuỗi các sự kiện phức tạp.

And teasing out the order of events, and how to stop it once it starts,

Và việc việc xác định trình tự các sự kiện này,

và làm thế nào để ngăn chặn một khi nó bắt đầu,

will take more research.

sẽ cần nhiều nghiên cứu hơn.

But there are things patients can do to better manage symptoms.

Bệnh nhân có thể thực hiện các biện pháp để kiểm soát các triệu chứng tốt hơn.

Staying active, learning new skills,

Duy trì hoạt động, học các kỹ năng mới

and even participating in daily activities,

và thậm chí tham gia vào các hoạt động hàng ngày,

like household chores,

như làm việc nhà,

seems to slow disease progression.

dường như có thể làm chậm quá trình tiến triển.

Medications that target neurotransmitters, the brain's signaling molecules,

Các loại thuốc nhắm đến chất dẫn truyền thần kinh

các phân tử tín hiệu của não,

can slow memory loss and help with learning and reasoning.

có thể làm chậm quá trình mất trí nhớ , hỗ trợ khả năng học tập và tư duy.

And scientists continue to develop new therapies.

Và các nhà khoa học vẫn tiếp tục phát triển các liệu pháp mới.

For example, drugs that target beta-amyloid have shown promise

Ví dụ các loại thuốc nhắm đến beta-amyloid đã cho thấy tiềm năng

in slowing the disease and reducing plaque accumulation in the brain.

trong việc làm chậm tiến triển bệnh và giảm tích tụ mảng bám trong não.

Alzheimer's disease won't go away anytime soon.

Bệnh Alzheimer sẽ không biến mất sớm.

Dementia cases are expected to double in the next 20 years.

Các trường hợp sa sút trí tuệ dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong 20 năm tới.

But continued research holds the promise of better treatment

Nhưng nghiên cứu liên tục mang hy vọng về phương pháp điều trị tốt hơn

và có lẽ một ngày nào đó, ngăn ngừa hoàn toàn,

and perhaps one day, prevention,

as scientists piece the Alzheimer's puzzle together.

khi các nhà khoa học dần hoàn thiện mảnh ghép về bệnh Alzheimer.