How fast is the speed of thought? - Seena Mathew

987,257 views ・ 2020-11-16

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Thanh Nguyen Reviewer: Minh-Hung Nguyen
00:06
Your mortal enemy has captured you and hooked you up to a bizarre experiment.
0
6766
5920
Tên kẻ thù xấu xa tóm được bạn và bắt bạn làm chuột bạch cho một thí nghiệm quái dị.
00:12
He’s extended your nervous system with one very long neuron
1
12686
4568
Hắn ta nối hệ thần kinh của bạn với một neuron siêu dài
00:17
to a target about 70 meters away.
2
17254
3590
dài tới tận một cái bia cách đó 70m.
00:20
At some point, he’s going to fire an arrow.
3
20844
3278
Lúc nào hắn thích, hắn ta sẽ cho kéo cung và bắn tên.
00:24
If you can then think a thought to the target before the arrow hits it,
4
24122
4317
Nếu bạn nghĩ được một suy nghĩ chạm tới cái bia trước khi mũi tên kia đến,
00:28
he’ll let you go.
5
28439
1640
hắn ta sẽ thả bạn đi.
00:30
So who wins that race?
6
30079
3390
Vậy ai sẽ thắng trong cuộc đua này?
00:33
In order to answer, we have to examine the hardware of thought: neurons.
7
33469
5540
Để trả lời, chúng ta phải nghiên cứu phần cứng của suy nghĩ trước: neuron.
Não bộ con người có khoảng 86 tỷ tế bào này.
00:39
The human brain has about 86 billion of these cells.
8
39009
4255
00:43
They transmit signals down their axons by way of electrical impulses,
9
43264
4307
Chúng dẫn truyền tín hiệu dọc sợi trục theo các xung điện
00:47
or action potentials.
10
47571
1990
hay điện thế hoạt động.
00:49
One neuron can then pass that signal to the next at a synapse
11
49561
3850
Một neuron sau đó có thể truyền tín hiệu đến tế bào bên cạnh qua synapse
00:53
by way of chemical neurotransmitters.
12
53411
2760
nhờ vào các chất dẫn truyền thần kinh.
00:56
The signal is received by the next neuron’s dendrites,
13
56171
3160
Các đuôi gai của neuron bên cạnh tiếp nhận tín hiệu,
00:59
propagated down its axon, and passed further along.
14
59331
3750
dẫn truyền dọc theo sợi trục, và tiếp tục lan đi xa hơn.
01:03
So, the key factors that determine how quickly you think
15
63081
3920
Vậy nên, các yếu tố chính quyết định bạn suy nghĩ nhanh bao nhiêu
bao gồm thời gian bao lâu để hình thành điện thế hoạt động khởi đầu;
01:07
include how long it takes to generate an initial action potential;
16
67001
3850
01:10
propagate it down the length of the axon; and transport it through the synapse.
17
70851
4423
dẫn truyền nó dọc theo chiều dài sợi trục; và chuyển nó qua kênh synapse.
01:15
We must also factor in the number of neurons involved
18
75274
2880
Chúng ta cũng phải tính đến số lượng neuron tham gia
01:18
and the distance the signal has to travel.
19
78154
2870
và quãng đường tín hiệu được dẫn truyền.
01:21
Let’s see what this looks like in a simple pathway— your knee-jerk reflex.
20
81024
4488
Hãy xem nó như thế nào trong con đường đơn giản thôi – phản xạ đầu gối.
01:25
A strike to your patellar tendon triggers an electrical impulse
21
85512
3860
Gõ một cái vào gân bánh chè, một xung điện sẽ được tạo ra
01:29
that travels up a sensory neuron to your spine.
22
89372
3190
truyền lên neuron cảm giác đến tủy sống.
01:32
There the signal branches, and for the sake of simplicity,
23
92562
2960
Ở đó có nhiều nhánh tín hiệu, và để đơn giản hóa,
01:35
we’ll consider the segment that jumps into a motor neuron
24
95522
2850
chúng ta sẽ quan tâm đến đoạn xung điện tới neuron vận động
01:38
to journey back down your leg.
25
98372
2060
rồi đi xuống trở lại chân bạn.
01:40
The total length of the neurons in that pathway
26
100432
2280
Tổng chiều dài của neuron trong con đường này
01:42
is about 1 meter in someone who is 5 foot 5 inches,
27
102712
4000
là khoảng 1 mét ở người cao 1,65m
01:46
and on average it takes 15 to 30 milliseconds from strike to kick.
28
106712
4670
và thời gian từ lúc gõ đến lúc đá trung bình mất khoảng 15 đến 30 mili giây
01:51
Speed is distance divided by time,
29
111382
2610
Vận tốc bằng quãng đường chia thời gian,
01:53
so this signal travels somewhere between 120 to 240 kilometers per hour.
30
113992
5928
nên tín hiệu này đi với tốc độ đâu đó khoảng từ 120 đến 240 km/h.
01:59
The initial action potential accounts for 1 to 5 milliseconds
31
119920
3650
Điện thế động ban đầu tạo ra chiếm mất từ 1 đến 5 mili giây
02:03
and synaptic transmissions only take .1 to .5 milliseconds,
32
123570
4867
và dẫn truyền qua synapse chỉ mất từ 0.1 đến 0.5 mili giây,
02:08
so the bulk of that time is spent within the axons.
33
128437
3740
do đó tín hiệu đi lại trong sợi trục là tốn thời gian nhất.
02:12
This is consistent with research findings
34
132177
2040
Điều này nhất quán với các kết quả nghiên cứu
02:14
that the average individual neuron sends signals at around 180 kilometers per hour.
35
134217
5706
cho thấy một neuron dẫn truyền tín hiệu với tốc độ trung bình khoảng 180 km/h.
02:19
But speeds can be boosted with myelination and increased axon diameter.
36
139923
4253
Nhưng nó có thể được tăng tốc nhờ vào sự myelin hóa và tăng đường kính sợi trục.
02:24
Myelin is a fatty sheath that insulates an axon,
37
144176
3180
Myelin là lớp vỏ chất béo bọc cách điện quanh sợi trục,
02:27
preventing electrical currents from leaking out.
38
147356
2660
ngăn cản dòng điện rò rỉ ra ngoài.
Đồng thời, sợi trục với đường kính to hơn sẽ có ít điện trở trong hơn.
02:30
Meanwhile, axons with larger diameters offer less internal resistance.
39
150016
4969
02:34
These compounded factors can raise the speed of an action potential
40
154985
4000
Các yếu tố phức hợp này có thể làm tăng tốc độ điện thế hoạt động
02:38
as high as 432 kilometers per hour.
41
158985
4319
nhanh tới mức 432 km/h.
02:43
There’s plenty of variation: some people think faster than others,
42
163304
3580
Và nó cũng thay đổi đa dạng: có nhiều người nghĩ nhanh hơn người khác,
02:46
and your own speed of thought changes throughout your lifetime.
43
166884
3050
và tốc độ suy nghĩ của bạn thay đổi theo thời gian.
02:49
In particular, as you reach old age,
44
169934
2530
Điển hình, khi bạn già hơn,
02:52
the myelin sheath covering your axons wears down,
45
172464
2980
lớp vỏ myelin bao bọc sợi trục của bạn sẽ hao mòn đi,
02:55
and other neuronal structures degrade.
46
175444
3350
và các cấu trúc khác của neuron thoái hóa đi.
02:58
Back to the dastardly experiment.
47
178794
2590
Quay trở lại với thí nghiệm xấu xa kia.
03:01
Arrows shot from recurve bows fly, on average,
48
181384
3260
Mũi tên sau khi bắn ra sẽ bay với tốc độ trung bình
03:04
around 240 kilometers per hour.
49
184644
3000
khoảng 240 km/h.
03:07
Which means that given a sufficiently long, myelinated or large-diameter neuron,
50
187644
4924
Nghĩa là nếu hắn cho bạn neuron đủ dài, được myelin hóa hoặc đủ rộng về bề ngang
03:12
your thoughts actually could win the race.
51
192568
2860
suy nghĩ của bạn thực sự có thể thắng cuộc.
03:15
But… there’s a wrinkle.
52
195428
1980
Nhưng... có một vấn đề nhỏ ở đây.
03:17
The arrow and thought don’t leave the gate at the same time;
53
197408
3810
Mũi tên và suy nghĩ không bắn ra vào cùng một thời điểm;
03:21
first the arrow fires, then once you perceive it,
54
201218
3820
đầu tiên mũi tên bắn ra trước, sau đó chỉ khi nào bạn nhận thức nó,
03:25
your signal can start down its path.
55
205038
2920
tín hiệu của bạn mới bắt đầu truyền đi.
03:27
Processing images or music, participating in inner speech,
56
207958
3728
Xử lý hình ảnh hay âm nhạc, độc thoại tự kỷ bên trong,
03:31
and recalling memories all require complicated neural pathways
57
211686
4000
hay nhớ lại kỷ niệm xưa đều yêu cầu các con đường thần kinh phức tạp
03:35
that are nowhere close to the linearity of the knee-jerk reflex.
58
215686
4000
và rối rắm hơn nhiều so với phản xạ đầu gối đầy tuyến tính.
03:39
The speed at which these thoughts occur is mostly consistent,
59
219686
3320
Tốc độ mà các suy nghĩ trên diễn ra đa phần đều hằng định
và có sự khác nhau tùy thuộc vào mức độ myelin hóa và đường kính sợi trục.
03:43
with variations based on myelination and axon diameter.
60
223006
4240
03:47
But the duration of a thought will vary significantly depending on its routes,
61
227246
5540
Nhưng thời gian của một suy nghĩ sẽ đặc biệt tùy thuộc vào con đường nó sẽ đi,
03:52
pitstops, and destination.
62
232786
2660
điểm dừng chân và đích đến của nó.
03:55
In this case, when you perceive a threatening stimulus,
63
235446
3515
Trong trường hợp này, khi bạn nhận thức có một kích thích nguy hiểm,
03:58
you’ll invoke a fear startle response.
64
238961
2630
bạn sẽ kích hoạt phản ứng giật mình do sợ hãi.
04:01
Similar to the knee-jerk response,
65
241591
1829
Tương tự với phản xạ giật đầu gối,
04:03
a startle can be involuntary and quite fast.
66
243420
3275
giật mình có thể không chủ ý và rất nhanh.
04:06
If the string twangs loud enough,
67
246695
1955
Nếu sợi dây cung bung ra kêu đủ to,
04:08
you might react in less than 65 milliseconds.
68
248650
3120
bạn có lẽ sẽ phản ứng ít hơn 65 mili giây.
04:11
More likely though, your startle reaction will be based on sight.
69
251770
4000
Và khả năng cao là, phản ứng giật mình của bạn là dựa trên thị giác.
04:15
Our eyes can process an image as quickly as 13 milliseconds,
70
255770
4000
Mắt của chúng ta có thể xử lý hình ảnh nhanh tới mức chỉ mất 13 mili giây,
04:19
but computation of what you’re seeing and determining the danger it poses
71
259770
4000
nhưng xử lý xem mình đang nhìn thấy cái gì và xác định nó nguy hiểm đến đâu
04:23
can take as long as 180 to 200 milliseconds.
72
263770
4000
có thể mất từ 180 đến 200 mili giây.
04:27
In that time the arrow will have gained a head start of about 13 meters.
73
267770
4650
Vào lúc đó mũi tên đã đi trước bạn một đoạn 13 m.
04:32
The target is far enough away
74
272420
2176
Mục tiêu thì xa xôi
04:34
that you’ve got just enough of a chance to catch up,
75
274596
3100
và bạn chỉ có một cơ hội để bắt kịp nó,
04:37
if you can quickly, and quite literally, think your way out.
76
277696
4070
nếu bạn có thể nhanh chóng phóng suy nghĩ của mình ra ngoài.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7