Can wildlife adapt to climate change? - Erin Eastwood

Translator: Hong An Nguyen Reviewer: Vi Phan

Rising temperatures and seas,

Sự gia tăng nhiệt độ và mực nước biển,

massive droughts,

hạn hán trên diện rộng,

changing landscapes.

thay đổi cảnh quan.

Successfully adapting to climate change is growing increasingly important.

Sự thích nghi với biến đổi khí hậu hiện hiện đang là vấn đề cấp thiết.

For humans, this means using our technological advancement

Với con người, chúng ta cần vận dụng tiến bộ công nghệ

to find solutions,

để tìm ra giải pháp,

like smarter cities and better water management.

như thành phố thông minh hơn và hệ thống quản lý nước tốt hơn.

But for some plants and animals,

Nhưng với 1 vài loài động thực vật,

adapting to these global changes involves the most ancient solution of all:

việc thích nghi với những biến đổi toàn cầu liên quan tới một giải pháp cổ xưa:

evolution.

sự tiến hóa.

Evolutionary adaptation usually occurs along time scales of thousands

Quá trình thích nghi tiến hóa thường diễn ra trong khoảng vài ngàn

to hundreds of thousands of years.

cho tới vài trăm ngàn năm.

But in cases where species are under especially strong selective conditions,

Nhưng trong trường hợp các loài, đặc biệt là các loài có sự chọn lọc tự nhiên mạnh,

like those caused by rapidly changing climates,

như các loài sinh ra từ việc biến đổi khí hậu đột ngột,

adaptive evolution can happen more quickly.

việc tiến hóa để thích nghi có thể diễn ra nhanh hơn.

In recent decades,

Vài thập kỉ gần đây,

we've seen many plants,

Chúng ta thấy nhiều cây,

animals,

động vật,

and insects relocating themselves

và côn trùng tự chúng thích nghi

and undergoing changes to their body sizes,

và thay đổi kích thước để phù hợp với môi trường,

and the dates they flower or breed.

cũnng như thay đổi thời gian nở hoa hoặc giao phối.

But many of these are plastic,

Nhưng đa số sự thay đổi là tạm thời

or nonheritable changes to an individual's physical traits.

và không có tính di truyền đối với đặc điểm thể chất của 1 cá thể.

And there are limits to how much an organism can change its own physiology

Có nhiều hạn chế về khả năng1 tế bào có thể thay đổi tính sinh lý của nó

to meet environmental requirements.

để có thể thích nghi với môi trường.

That's why scientists are seeking examples of evolutionary changes

Đó là lí do các nhà khoa học đang tìm kiếm các ví dụ cho sự thay đổi trong tiến hóa

coded in species' DNA that are heritable,

được mã hóa trong ADN của các loài mang tính di truyền,

long-lasting,

tồn tại lâu dài,

and may provide a key to their future.

và có thể đưa ra một chìa khóa đến với tương lai.

Take the tawny owl.

Hãy xem con hù nivicon nào.

If you were walking through a wintry forest in northern Europe 30 years ago,

Nếu bạn đi bộ trong một khu rừng lạnh giá ở Bắc Âu 30 năm trước,

chances are you'd have heard, rather than seen,

bạn sẽ có cơ hội nghe thấy, hơn là nhìn thấy,

this elusive bird.

loài chim có tính lẩn tránh này.

Against the snowy backdrop,

Dẫu cho tuyết có phủ đầy,

its plumage would have been near impossible to spot.

hầu như không thể phát hiện ra bộ lông của chúng

Today, the landscape is vastly different.

Ngày nay,quang cảnh có sự thay đổi lớn.

Since the 1980s,

Kể từ thập niên 1980,

climate change has led to significantly less snowfall,

Biến đổi khí hậu đã dẫn đến sự giảm thiểu về các đợt tuyết rơi,

but you'd still struggle to spot a tawny owl

nhưng bạn vẫn gặp vài trở ngại để tìm kiếm một con cú màu hung

because nowadays, they're brown.

nhưng bây giờ, chúng có màu nâu.

The brown color variant is the genetically dominant form of plumage in this species,

Màu nâu này thực chất là màu lông thực sự trong tế bào gen của loài cú này,

but historically,

nhưng trong lịch sử,

the recessive pale gray variant triumphed

gen lặn của màu da xám nhạt đã chiếm ưu thế

because of its selective advantage in helping these predators blend in.

bởi ưu thế chọn lọc tự nhiên giúp cho thú săn mồi này trà trộn dễ dàng.

However, less snow cover reduces opportunities for camouflage,

Tuy thế, việc lượng tuyết rơi giảm đã làm cơ hội để ngụy trang của chúng ít đi,

so lately, this gray color variant

từ đó, sự biến thể của màu xám này

has been losing the battle against natural selection.

từ từ mất đi trong cuộc chiến chống lại chọn lọc tự nhiên.

The offspring of the brown color morphs, on the other hand,

Thế hệ con cháu mang màu lông nâu này, mặt khác,

have an advantage in exposed forests,

có thuận lợi ở rừng trống,

so brown tawny owls are flourishing today.

đó là lý do cú lông nâu ngày nay vô cùng phát triển.

Several other species have undergone

Một vài loài đã biến mất,

similar climate-change-adaptive genetic changes in recent decades.

các thay đổi tương tự đã diễn ra để thích nghi với mới trường vài thập kỉ gần dây.

Pitcher plant mosquitoes have rapidly evolved

Cây nắp ấm bắt muỗi dã phát triển một cách nhanh chóng

to take advantage of the warmer temperatures,

để tận dụng thời tiết đang nóng dần lên,

entering dormancy later and later in the year.

trước khi bước vào giấc ngủ vào phần còn lại của năm.

Two spot ladybug populations,

Số lượng bọ rùa hai chấm,

once comprised of equal numbers of melanic and non-melanic morphs,

trước đây có con số xấp xỉ nhau ở loài có sắc tố và không sắc tố,

have now shifted almost entirely to the non-melanic color combination.

thì hiện tại hầu hết chuyển sang loài không sắc tố.

Scientists think that keeps them from overheating.

Các nhà khoa học nghĩ rằng điều này giúp chúng tránh khỏi sự sốc nhiệt.

Meanwhile, pink salmon have adapted to warmer waters

Mặt khác, cá hồi hồng cũng đã thích nghi với nước ấm

by spawning earlier in the season to protect their sensitive eggs.

bằng việc đẻ trứng sớm hơn để bảo vệ những cái trứng nhạy cảm này.

And wild thyme plants in Europe are producing more repellent oils

Và cỏ dạ hương ở châu Âu ngày nay đang sản xuất ngày một nhiều dầu không thấm

to protect themselves against the herbivores

để bảo vệ chúng khỏi những loài ăn cỏ

that become more common when it's warm.

xuất hiện ngày càng nhiều khi khí hậu ấm dần.

These plants and animals belong to a group of about 20 identified species

Những động thực vật trong nhóm khoảng 20 loài xác định

with evolutionary adaptations to rapid climate change,

với sự tiến hóa để thích nghi với thay đổi khí hậu nhanh chóng,

including snapping turtles,

bao gồm rùa cá sấu,

wood frogs,

ếch gỗ,

knotweed,

hà thủ ô,

and silver spotted skipper butterflies.

và các con bướm nhảy nhỏ xám.

However, scientists hope to discover more species evolving

Tuy nhiên, các nhà khoa học hi vọng sẽ khám phá được nhiều loài hơn

in response to climate change out of 8.7 million species on the planet.

để thích ứng với biến đổi khí hậu trong số 8,7 triệu loài trên trái đất.

For most of our planet's astounding and precious biodiversity,

Trong sự đa dạng sinh học đáng kinh ngạc và quý giá trên trái đất,

evolution won't be the answer.

tiến hóa không phải câu trả lời cho tất cả.

Instead, many of those species will have to rely on us

Thay vào đó, rất nhiều loài sẽ phải phụ thuộc vào chúng ta

to help them survive a changing world

để giúp chúng tồn tại khi thế giới đang thay đổi

or face extinction.

hoặc khi chúng đối mặt nguy cơ tuyệt chủng.

The good news is we already have the tools.

Điều tốt lành là chúng ta đã có công cụ.

Across the planet, we're making on-the-ground decisions

Xuyên suốt địa cầu, chúng ta đang có nền tảng quyết định

that will help entire ecosystems adapt.

để giúp hệ sinh thái có thể thích nghi.

Critical climate refuges are being identified and set aside,

Những sinh vật trốn tránh khí hậu đang được xác định và để riêng,

and projects are underway to help mobile species

và các dự án đang tiến hành để hỗ trợ loài hay di chuyển

move to more suitable climates.

dời tới vùng khí hậu thích hợp hơn.

Existing parks and protected areas are also doing climate change check-ups

Công viên hiện có và các khu bảo tồn nhằm kiểm tra biến đổi khí hậu

to help their wildlife cope.

giúp động vật hoang dã thích nghi.

Fortunately, it's still within our power

Thật may mắn, chúng ta vẫn đủ khả năng

to preserve much of the wondrous biodiversity of this planet,

để bảo tồn nền đa dạng sinh học kì diệu trên hành tình này,

which, after all, sustains us in so many ways.

thứ đã bổ trợ cuộc sống của chúng ta bằng nhiều cách.