Can wildlife adapt to climate change? - Erin Eastwood

Tłumaczenie: Aleksandra Kryger Korekta: Marta Grochowalska

Rising temperatures and seas,

Wzrost temperatur i poziomu morza,

massive droughts,

wielkie susze,

changing landscapes.

zmieniające się krajobrazy.

Successfully adapting to climate change is growing increasingly important.

Adaptacja do zmian klimatu staje się coraz ważniejsza.

For humans, this means using our technological advancement

Dla ludzi oznacza to korzystanie z postępu technologicznego

to find solutions,

w poszukiwaniu rozwiązań,

like smarter cities and better water management.

jak inteligentne miasta i lepsze zarządzanie wodą.

But for some plants and animals,

Dla niektórych roślin i zwierząt

adapting to these global changes involves the most ancient solution of all:

dostosowanie się do zmian oznacza powrót do najstarszej metody,

evolution.

czyli ewolucji.

Evolutionary adaptation usually occurs along time scales of thousands

Zmiany ewolucyjne zwykle występują na przestrzeni tysięcy,

to hundreds of thousands of years.

a nawet setek tysięcy lat.

But in cases where species are under especially strong selective conditions,

Kiedy jednak gatunki poddane są szczególnie selektywnym czynnikom,

like those caused by rapidly changing climates,

na przykład wywołanym gwałtownymi zmianami klimatu,

adaptive evolution can happen more quickly.

ewolucja adaptacyjna może zajść szybciej.

In recent decades,

W poprzednich dekadach wiele roślin, zwierząt i owadów

we've seen many plants,

animals,

and insects relocating themselves

zmieniło siedliska, rozmiar

and undergoing changes to their body sizes,

and the dates they flower or breed.

i okres kwitnienia lub rozmnażania się.

But many of these are plastic,

Wiele z nich to zmiany plastyczne,

or nonheritable changes to an individual's physical traits.

czyli niedziedziczne zmiany cech fizycznych danego osobnika.

And there are limits to how much an organism can change its own physiology

Zdolność organizmu do zmian fizjologii w celu sprostania wymaganiom środowiska

to meet environmental requirements.

jest ograniczona.

That's why scientists are seeking examples of evolutionary changes

To dlatego naukowcy poszukują przykładów zmian ewolucyjnych,

coded in species' DNA that are heritable,

które są zakodowane w DNA gatunku i dziedziczne,

long-lasting,

długotrwałe

and may provide a key to their future.

i mogą stanowić klucz do jego przyszłości.

Take the tawny owl.

Przykładem może być puszczyk zwyczajny.

If you were walking through a wintry forest in northern Europe 30 years ago,

30 lat temu zimą podczas spaceru w lasach Europy Północnej

chances are you'd have heard, rather than seen,

prędzej można było usłyszeć, niż zobaczyć

this elusive bird.

tego nieuchwytnego ptaka.

Against the snowy backdrop,

Jego upierzenie na tle śniegu

its plumage would have been near impossible to spot.

czyniło go niemal niezauważalnym.

Today, the landscape is vastly different.

Dzisiejszy krajobraz wygląda zupełnie inaczej.

Since the 1980s,

Od lat 80. zmiany klimatu doprowadziły do zmniejszenia opadów śniegu,

climate change has led to significantly less snowfall,

but you'd still struggle to spot a tawny owl

ale nadal trudno zauważyć puszczyka,

because nowadays, they're brown.

ponieważ obecnie jest brązowy.

The brown color variant is the genetically dominant form of plumage in this species,

Brązowe upierzenie dominuje genetycznie w tym gatunku,

but historically,

ale w przeszłości recesywny jasnoszary wariant przeważał

the recessive pale gray variant triumphed

because of its selective advantage in helping these predators blend in.

z powodu selektywnej korzyści, jaką dawało wtapianie się w tło.

However, less snow cover reduces opportunities for camouflage,

Mniejsza ilość śniegu ogranicza możliwość kamuflażu,

so lately, this gray color variant

więc obecnie szary wariant przegrywa

has been losing the battle against natural selection.

w walce z naturalną selekcją.

The offspring of the brown color morphs, on the other hand,

Ponieważ potomstwo brązowych osobników

have an advantage in exposed forests,

ma przewagę w nieośnieżonych lasach,

so brown tawny owls are flourishing today.

to brązowe puszczyki mają się dziś lepiej.

Several other species have undergone

Kilka innych gatunków przeszło w ostatnich dekadach

similar climate-change-adaptive genetic changes in recent decades.

podobne zmiany genetyczne w przystosowaniu klimatycznym.

Pitcher plant mosquitoes have rapidly evolved

Komar Wyeomyia smithii szybko ewoluował,

to take advantage of the warmer temperatures,

żeby wykorzystać wyższe temperatury

entering dormancy later and later in the year.

i coraz później przechodzi w stan diapauzy.

Two spot ladybug populations,

Na populację biedronki dwukropki

once comprised of equal numbers of melanic and non-melanic morphs,

kiedyś składało się po tyle samo form melanistycznych i niemelanistycznych,

have now shifted almost entirely to the non-melanic color combination.

a obecnie tworzy ją niemal tylko forma niemelanistyczna.

Scientists think that keeps them from overheating.

Naukowcy sądzą, że taka kolorystyka zapobiega przegrzaniu się.

Meanwhile, pink salmon have adapted to warmer waters

Gorbusza, ryba z rodziny łososiowatych, przystosowała się do ciepłych wód,

by spawning earlier in the season to protect their sensitive eggs.

składając wcześniej delikatną ikrę, żeby ją chronić.

And wild thyme plants in Europe are producing more repellent oils

Dziko rosnąca w Europie macierzanka wytwarza więcej odstraszających olejków,

to protect themselves against the herbivores

żeby chronić się przed roślinożercami,

that become more common when it's warm.

których jest więcej przy ciepłej pogodzie.

These plants and animals belong to a group of about 20 identified species

Te rośliny i zwierzęta należą do grupy około 20 znanych gatunków,

with evolutionary adaptations to rapid climate change,

które przeszły ewolucyjne zmiany związane z nagłym ociepleniem klimatu.

including snapping turtles,

Jest w niej żółw jaszczurowaty,

wood frogs,

żaba leśna,

knotweed,

rdest

and silver spotted skipper butterflies.

i motyl Epargyreus clarus.

However, scientists hope to discover more species evolving

Naukowcy mają nadzieję odkryć więcej ewoluujących

in response to climate change out of 8.7 million species on the planet.

w odpowiedzi na zmiany klimatu gatunków z 8,7 milionów istniejących.

For most of our planet's astounding and precious biodiversity,

Większości cennej bioróżnorodności Ziemi

evolution won't be the answer.

ewolucja nie pomoże.

Instead, many of those species will have to rely on us

Wiele gatunków polegać będzie na nas,

to help them survive a changing world

żeby przetrwać zmiany

or face extinction.

albo stanie w obliczu wymarcia.

The good news is we already have the tools.

Na szczęście mamy już odpowiednie narzędzia.

Across the planet, we're making on-the-ground decisions

Na całym świecie podejmuje się lokalne decyzje,

that will help entire ecosystems adapt.

które pomogą ekosystemom przystosować się.

Critical climate refuges are being identified and set aside,

Są wyznaczane tereny przeznaczone na klimatyczne schronienia

and projects are underway to help mobile species

i istnieją projekty pomagające w relokacji gatunków

move to more suitable climates.

do odpowiedniejszego klimatu.

Existing parks and protected areas are also doing climate change check-ups

W parkach i na obszarach chronionych monitoruje się zmiany klimatu,

to help their wildlife cope.

żeby pomóc przyrodzie w adaptacji.

Fortunately, it's still within our power

Na szczęście nadal mamy możliwość

to preserve much of the wondrous biodiversity of this planet,

zachowania większości ze wspaniałej bioróżnorodności naszej planety,

which, after all, sustains us in so many ways.

która na wiele sposobów umożliwia naszą egzystencję.