Speech acts: Constative and performative - Colleen Glenney Boggs

Hành động lời nói: Phát ngôn khảo nghiệm và phát ngônngữ vi - Colleen Glenney Boggs

Translator: Hoai Anh Tran Reviewer: Viet Ha Nguyen

Have you ever seen

Bạn đã từng nhìn thấy

a big, red "No Running" sign at a public pool?

một biển báo đỏ to đề " Không được chạy" ở bể bơi cộng cộng chưa?

For the most part,

Phần lớn

the pace on the deck reflects this statement.

tốc độ trên bờ phản ánh tuyên bố này.

But while the sign accurately describes

Trong khi biển báo miêu tả chính xác

the patrons' movements,

chuyển động của người ở bể bơi,

isn't it true that people are walking

chẳng phải mọi người đi bộ

because the sign tells them no running?

vì biển báo nhắc họ không được chạy?

So, is this sign portraying the pool's environment,

Vậy biển báo này miêu tả môi trường quanh bể bơi

or is it doing something else,

hay nó làm một việc khác,

something more powerful?

một việc có ảnh hưởng hơn?

The difference between a statement that describes

Sự khác biệt giữa một câu miêu tả

and one that commands

và một câu cầu khiến

is an idea developed by British linguist J. L. Austin.

là ý tưởng phát triển bởi nhà ngôn ngữ người Anh J. L. Austin.

He defines this distinction

Ông định nghĩa sự khác biệt này

as two separate parts of speech:

là hai phần tách biệt của lời nói:

constatives

phát ngôn khảo nghiệm

and performatives.

và phát ngôn ngữ vi.

Constatives are sentences

Phát ngôn khảo nghiệm là những câu

that describe something as true or false,

miêu tả sự đúng sai của một sự việc,

and performatives are sentences

và phát ngôn ngữ vi là câu

that denote an action.

miêu tả một hành động.

In other words, a constative is,

Nói cách khác, phát ngôn khảo nghiệm là gì

and a performative does.

và phát ngôn ngữ vi làm gì.

To help us distinguish these two parts of speech,

Để giúp chúng ta phân biệt hai phần này của lời nói,

let's start by examining constatives

hãy cùng xem xét phát ngôn khảo nghiệm

around the park outside the pool.

trong công viên bên ngoài bể bơi.

The first sign we encounter says,

Biển báo đầu tiên chúng ta gặp ghi:

"The park closes at 6 p.m."

"Công viên đóng cửa lúc 6 giờ tối."

After checking with a friendly park official

Sau khi hỏi lại một nhân viên công viên thân thiện

that the park does, indeed, close at 6,

xác nhận công viên này đúng là đóng cửa lúc 6 giờ,

we can confirm that this statement

ta có thể khẳng định câu nói này

is a true constative.

là một phát ngôn khảo nghiệm đúng.

Nearby, there's a man on a bench

Gần đó có một người đàn ông ngồi trên ghế

with a newspaper, and the headline reads,

đọc báo, và tiêu đề ghi là

"Heatwave!"

"Đợt nóng!"

However, the sky is cloudy and it feels quite chilly.

Tuy nhiên, trời nhiều mây và khá lạnh.

Today's headline is a false constative

Đề báo ngày hôm nay là một phát ngôn khảo nghiệm sai

as it has proven to be incorrect.

như đã được chứng minh.

Before the rain starts to fall,

Trước khi trời mưa,

let's throw away our can of soda

hãy vứt lon soda

at the blue trash bin that says, "Recycle."

vào thùng rác màu xanh dương ghi "Tái chế"

It's a performative.

Đây là một phát ngôn ngữ vi.

Performatives are sentences

Phát ngôn ngữ vi là các câu

that are meant to inspire actions.

được dùng để tạo hành động.

Rather than conveying a message,

Thay vì truyền tải thông điệp,

it acts upon the world,

nó tác động đến thế giới,

it does something.

nó làm gì đó.

In this case, the performative of "Recycle"

Trong trường hợp này, phát ngôn ngữ vi "Tái chế"

is requesting people to put their trash

đang yêu cầu mọi người để rác

into the proper receptacle.

vào đúng nơi quy định.

Words not only bring about actions,

Ngôn từ không chỉ mang lại hành động,

sometimes words themselves are actions.

đôi khi bản thân nó cũng là hành động.

This is what is known as speech acts.

Hiện tượng này là hành vi ngôn ngữ.

These actions include, but are not limited to,

Những hành động này bao gồm, nhưng không giới hạn trong,

ordering,

ra lệnh,

promising,

hứa hẹn,

apologizing,

xin lỗi,

warning,

cảnh cáo,

sentencing,

giam cầm,

christening,

rửa tội,

and even marrying.

và cả kết hôn.

Take a look at the wedding near the gazebo.

Hãy cùng nhìn vào đám cưới gần vọng lâu.

The couple says the words, "I do."

Cặp đôi này nói "Con đồng ý".

The speech act here are the words, "I do."

Khi này, hành động lời nói là những từ "Con đồng ý".

These words cause them to marry one another.

Những từ này khiến họ cưới nhau.

"I do" has acted upon them

"Con đồng ý" tác động lên họ

and profoundly changed their world.

và thay đổi hoàn toàn thế giới của họ.

However, performatives depend

Tuy nhiên, phát ngôn ngữ vi phụ thuộc vào

on context and reception.

hoàn cảnh và việc tiếp nhận.

These are known as felicity conditions.

Những yếu tố này là điều kiện chân thật.

Imagine if the mayor showed up to the wedding

Tưởng tượng nếu thị trưởng xuất hiện tại đám cưới

and said, "By the power vested in me

và nói: "Bằng quyền lực trao cho tôi

as mayor of the city,

với tư cách thị trưởng thành phố,

I name this gazebo 'The Mayor's Pizza Palace.'"

tôi đặt tên cho vọng lâu này 'Cung điện pizza của thị trưởng'.

His words would be a speech act

Những lời này của thị trưởng là hành động ngôn ngữ

by which he named the gazebo.

khi ông đặt tên cho vọng lâu.

And because he's the mayor,

Và vì ông ấy là thị trưởng,

the gazebo would be known by its new name.

vọng lâu sẽ được biết đến với cái tên mới.

But if someone who isn't the mayor,

Nhưng nếu ai đó không phải là thị trưởng

just a normal passerby,

mà là một người qua đường bình thường,

decides to name the gazebo after her favorite cat,

quyết định đặt tên vọng lâu theo tên con mèo yêu thích của cô ấy,

the chances are the name would not change.

nhiều khả năng cái tên sẽ không thay đổi.

Felicity conditions are the rules

Điều kiện chân thật là các quy định

under which the performative can be enacted.

giúp phát ngôn ngữ vi được thực hiện.

These are fairly logical.

Những điều này tương đối hợp lô-gic.

The performative should have proper authority,

Phát ngôn ngữ vi cần có quyền lực hợp lý,

it should be understood,

nó có thể được hiểu,

it should be clear,

nó nên rõ ràng,

and it should be able to be executed.

và nó có thể được thực hiện.

If the performative doesn't meet these conditions,

Nếu phát ngôn ngữ vi không đáp ứng các yêu cầu này,

then it doesn't have the power

nó sẽ không có khả năng

to denote action.

thực hiện hành động.

But just because a performative meets its conditions

Nhưng một phát ngôn ngữ vi đáp ứng các điều kiện

and is clearly stated,

và được nói rõ ràng

doesn't mean that it's implicitly followed.

không có nghĩa nó được ngầm làm theo.

Back at the pool,

Quay lại bể bơi,

a rowdy group of teenagers races to the high dive.

một nhóm thanh niên ồn ào chạy thi đến cầu nhảy cao.

"No running" does not seem

"Không được chạy" dường như

to have power over them,

không có ảnh hưởng tới họ,

and they'll have to face the consequences

và họ sẽ phải đối mặt với hậu quả

of breaking this performative.

khi không tuân thủ phát ngôn ngữ vi này.

They may even have to force out

Họ thậm chí có thể phải nói ra

some performatives of their own,

vài phát ngôn ngữ vi như

such as apologizing to the life guard

xin lỗi nhân viên cứu hộ

and promising to never run again.

và hứa không chạy nữa.

Maybe the life guard will respond

Có thể nhân viên cứu hộ sẽ phản ứng

with another performative,

bằng một phát ngôn ngữ vi khác

sentencing them to be banished from the pool

như phạt họ không được vào bể bơi

for the rest of the day.

cho đến hết ngày.

After all, these teenagers must learn

Sau cùng, những thanh niên này phải học

to respect the power of words.

cách tôn trọng sức mạnh của ngôn từ.