Mao Zedong's infamous mango cult - Vivian Jiang

Translator: Bertha Regina Reviewer: 24 Anh

One morning in August 1968,

Vào một buổi sáng tháng 8 năm 1968,

factory worker Wang Xiaoping overheard news of a mysterious mandatory meeting.

công nhân nhà máy Vương Tiểu Bình tình cờ nghe được tin tức

về một cuộc họp bắt buộc bí ẩn.

Rumors whispered through the cafeteria described shipments of a gift

Tin đồn lan truyền nơi nhà ăn có nhắc đến các đợt vận chuyển một món quà

from the country’s communist leader, Chairman Mao Zedong.

từ lãnh đạo Đảng Cộng sản của đất nước, Chủ tịch Mao Trạch Đông.

And sure enough, managers soon dispersed a gift to every factory worker—

Và quả thật, các quản lý ngay sau đó đã phát quà cho từng công nhân nhà máy,

a glass box encasing a golden wax replica of a mango.

một hộp thủy tinh bọc quanh bản sao bằng sáp vàng của một quả xoài.

Wang Xiaoping’s factory wasn’t the only facility to receive this unusual offering.

Nhà máy của Vương Tiểu Bình không phải là nhà máy duy nhất

nhận được món quà bất thường này.

The Chairman gifted fresh mangoes to factories across China,

Chủ tịch đã tặng những quả xoài tươi cho các nhà máy khắp Trung Quốc,

khiến cho các công nhân phải thức khuya,

leading employees to stay up late,

touching the fruits and contemplating the meaning behind Mao's gesture.

chạm vào món quà và suy ngẫm về ý nghĩa đằng sau động thái này của ông Mao.

Some tried to preserve the fresh mangoes in formaldehyde,

Một số cố gắng bảo quản trái xoài tươi trong formaldehyde,

while others ate the fruit

trong khi số khác lại ăn nó

and commissioned wax replicas of their prize.

và tạo ra những bản sao bằng sáp từ phần thưởng của mình.

In one factory, workers initiated a strange ritual:

Tại một nhà máy nọ, các công nhân đã khởi xướng một nghi thức kỳ lạ:

peeling and boiling their mangoes to create a “holy” broth

gọt vỏ và luộc những quả xoài để tạo ra nước dùng “thần thánh”

that was spooned into their mouths.

rồi đổ vào miệng mình.

Since traditional Chinese medicine often involved boiling ingredients,

Vì y học cổ truyền Trung Quốc thường bao gồm quy trình đun sôi các nguyên liệu,

it's possible this mango wine was concocted as a kind of healing tonic.

nên có thể thứ rượu xoài này được điều chế như một loại thuốc bổ chữa bệnh.

Soon, fables formed that the fruit ensured a long life

Từ xưa, truyện ngụ ngôn đã cho rằng trái cây đem lại tuổi thọ cao,

like the Peaches of Immortality from Chinese mythology.

giống như những Trái đào Trường sinh trong thần thoại Trung Hoa.

And by refusing to eat the mangoes himself,

Và khi từ chối tự mình ăn những trái xoài,

Mao had generously sacrificed his own longevity for the working class.

chủ tịch Mao đã hào phóng hi sinh tuổi thọ của mình cho giai cấp công nhân.

But whatever Mao's intentions,

Nhưng bất kể ý định của ông là gì,

this mango mania wasn’t as frivolous as it might seem.

vòng xoáy xoài này không hề phù phiếm như người ta tưởng.

And in fact, it’s harmless appearance hid a much darker truth.

Và thực tế, vẻ ngoài vô hại của nó lại ẩn chứa một sự thật đen tối hơn nhiều.

Two years earlier, Mao Zedong had launched the Cultural Revolution,

Hai năm trước, Mao Trạch Đông đã phát động Cách mạng Văn hóa,

a decade-long political and ideological movement intended to erase

một phong trào chính trị và ý thức hệ kéo dài một thập kỷ

nhằm xóa bỏ tư tưởng tư bản và truyền thống văn hóa

capitalist thought and cultural traditions from Chinese society.

khỏi xã hội Trung Quốc.

To enact this plan, Mao called on the Red Guards,

Để thực hiện kế hoạch này, ông Mao đã kêu gọi Hồng Vệ Binh,

a student-led paramilitary group.

một nhóm bán quân sự do sinh viên lãnh đạo.

He enlisted them to help eradicate the “Four Olds”—

Ông đã chiêu mộ họ để giúp xóa bỏ “Phá Tứ Cựu”,

a vaguely defined set of customs, habits, and ideas

tập hợp các phong tục, thói quen, tư tưởng được xác định một cách mơ hồ

often associated with the elite upper-class.

thường gắn liền với tầng lớp thượng lưu ưu tú.

Mao’s dogma was militant,

Giáo điều của ông Mao là quân phiệt,

and the Red Guard interpreted his vision as achievable only through violence.

và Hồng Vệ Binh diễn giải tầm nhìn của ông chỉ có thể đạt được thông qua bạo lực.

The Red Guard acted above law and order, ransacking temples and tombs,

Hồng Vệ Binh bất chấp pháp luật và trật tự,

lục soát các đền thờ và lăng mộ,

including those of dynastic royalty and Confucius.

bao gồm cả những nơi chốn của hoàng tộc và Khổng Tử.

Homes were raided and piles of books burned in the streets.

Nhà cửa bị đột kích và các chồng sách bị đốt cháy trên đường phố.

But the Red Guard’s rampage went far beyond property damage.

Nhưng cơn thịnh nộ của Hồng Vệ Binh đã vượt xa thiệt hại về tài sản.

They began holding “struggle sessions”—

Họ bắt đầu tổ chức “các phiên đấu tố“,

các màn trình diễn công khai nhằm hạ nhục những ai bị cho là kẻ thù giai cấp.

public spectacles designed to shame so-called class enemies.

Victims were accused of holding elitist, capitalist values,

Các nạn nhân bị buộc tội ủng hộ các giá trị tinh hoa, tư bản chủ nghĩa,

and were often forced to wear heavy signs detailing their crimes.

và thường bị buộc phải đeo những tấm biển ghi chi tiết tội ác của họ.

The Red Guard pressured people to accuse their friends and family.

Hồng Vệ Binh đã gây áp lực cho mọi người buộc tội bạn bè và gia đình của họ.

They manipulated students to denounce their teachers and parents.

Họ lôi kéo học sinh tố cáo giáo viên và cha mẹ của họ.

They gradually morphed into torture and executions.

Họ dần chuyển sang tra tấn và hành quyết.

After two years of the Red Guards’ chaos, Mao recanted his support

Sau hai năm hỗn loạn của Hồng Vệ Binh, Mao rút lại sự ủng hộ của mình

and sent 30,000 factory workers to fight the Red Guard at Qinghua University.

và cử 30.000 công nhân nhà máy chống lại Hồng Vệ Binh tại Đại học Thanh Hoa.

With the help of the People’s Liberation Army,

Với sự giúp đỡ của Quân Giải phóng Nhân dân,

these factory workers succeeded,

những công nhân nhà máy này đã thành công,

and Mao thanked them for their service with a crate of 40 mangoes.

ông Mao cảm ơn họ vì đã cống hiến bằng một thùng 40 quả xoài.

This gesture wasn’t quite as generous as it appeared

Động thái này không hoàn toàn hào phóng như người ta tưởng

since Mao was actually passing along a gift

vì Mao thật ra đang chuyển tiếp món quà

he received from Pakistan’s foreign minister.

ông nhận được từ Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan.

But much worse, this reward was quickly tainted by the ideology

Nhưng tệ hơn nhiều, phần thưởng này nhanh chóng bị vấy bẩn bởi hệ tư tưởng

of the Cultural Revolution.

của Cách Mạng Văn hóa.

As a propaganda tool, Mao’s mangoes demanded high levels of respect.

Là một công cụ tuyên truyền, những quả xoài này đòi hỏi mức độ tôn trọng cao.

Giữa thời tiết lạnh giá, công nhân bắt những chiếc xe buýt không có hệ thống sưởi

Workers boarded unheated buses in sub-zero temperatures to visit

để tham quan các buổi triển lãm xoài bắt buộc do chính phủ tổ chức.

mandatory mango exhibitions organized by the government.

Factory workers were scolded for not holding their replicas securely.

Công nhân nhà máy bị khiển trách vì không giữ an toàn cho bản sao xoài của mình.

And in Sichuan, a man who remarked that the mango was “nothing special”

Ở Tứ Xuyên, một người đàn ông đã nhận xét rằng trái xoài “không có gì đặc biệt”

and “looked like a sweet potato”

và “trông như một củ khoai lang”

was arrested, tried, and executed.

đã bị bắt, xét xử và xử tử.

For reasons mostly unknown, the mango fever broke a year and a half later.

Không rõ nguyên do, cơn sốt xoài đã kết thúc một năm rưỡi sau đó.

After the Red Guard was dissolved

Sau khi Hồng Vệ Binh bị giải thể

and participants were sent to the countryside for re-education,

và những người tham gia đã bị đưa về nông thôn để cải tạo,

the mystifying mango faded from official propaganda.

những quả xoài thần bí đã phai nhạt khỏi tuyên truyền chính thức.

Wax from the replicas were repurposed for candles during power outages.

Sáp từ các bản sao được tái sử dụng làm nến khi mất điện.

And today you’d be lucky to find an antique mango tray or medallion

Và ngày nay, bạn sẽ may mắn tìm thấy một khay xoài cổ hoặc huy chương

while perusing a Beijing flea market.

khi dạo quanh chợ trời Bắc Kinh.

But the tale of Mao’s mangoes is just a minor story

Nhưng câu chuyện về những trái xoài của ông Mao chỉ là một câu chuyện nhỏ

amidst a decade of painful, buried history.

giữa thập kỷ của lịch sử đau thương, bị chôn vùi.

Discussion of the Cultural Revolution is restricted across China.

Việc thảo luận về Cách mạng Văn hóa bị hạn chế trên toàn Trung Quốc.

And though some former Red Guards have attempted to challenge this policy

Và mặc dù một số cựu Hồng Vệ Binh đã cố gắng thách thức chính sách này

by publicly reflecting and apologizing for their actions,

bằng cách công khai phản ánh và xin lỗi về hành động của họ,

they still avoid maligning Mao Zedong.

họ vẫn tránh bôi nhọ Mao Trạch Đông.

Given the current political landscape of China,

Với bối cảnh chính trị hiện tại của Trung Quốc,

only time will tell when this history will be discussed openly and freely.

chỉ có thời gian mới trả lời được

khi nào phần lịch sử này sẽ được thảo luận công khai và tự do.