Can you solve the Leonardo da Vinci riddle? - Tanya Khovanova

4,153,610 views ・ 2018-08-23

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Eren Gokce
00:07
You’ve found Leonardo Da Vinci’s secret vault,
0
7316
3437
Leonardo Da Vinci'nin gizli mahzenini buldunuz,
00:10
secured by a series of combination locks.
1
10753
3221
bir dizi şifreli kilit ile korunuyor.
00:13
Fortunately, your treasure map has three codes:
2
13974
3264
Neyse ki define haritanızda üç kod var:
00:17
1210,
3
17238
1773
1210,
00:19
3211000,
4
19011
2742
3211000
00:21
and… hmm.
5
21753
2351
ve... hmm.
00:24
The last one appears to be missing.
6
24104
1757
Sonuncusu kaybolmuş.
00:25
Looks like you’re gonna have to figure it out on your own.
7
25861
3468
Onu sizin tahmin etmeniz gerekecek gibi gözüküyor.
00:29
There’s something those first two numbers have in common:
8
29329
3062
Bu ilk iki sayının ortak bir noktası var:
00:32
they’re what’s called autobiographical numbers.
9
32391
3074
Onlar, otobiyografik sayı adı verilen sayılar.
00:35
This is a special type of number whose structure describes itself.
10
35465
4514
Bu, yapısı kendisini tanımlayan özel bir sayı türüdür.
00:39
Each of an autobiographical number’s digits
11
39979
2746
Otobiyografik sayının her hanesi,
00:42
indicates how many times
12
42725
1802
sayı içerisinde o pozisyona
00:44
the digit corresponding to that position occurs within the number.
13
44527
4730
tekabül eden hanenin kaç kez oluştuğunu belirtir.
00:49
The first digit indicates the quantity of zeroes,
14
49257
2953
İlk hane, sıfırların miktarını belirtir,
00:52
the second digit indicates the number of ones,
15
52210
2951
ikinci hane birlerin sayısını belirtir,
00:55
the third digit the number of twos, and so on until the end.
16
55161
3994
üçüncü hane ise ikilerin ve sonuna dek böyle devam eder.
00:59
The last lock takes a 10 digit number,
17
59155
2925
Son kilitte 10 haneli bir sayı var
01:02
and it just so happens
18
62080
1349
ve tesadüfe bakın ki
01:03
that there’s exactly one ten-digit autobiographical number.
19
63429
4440
tam anlamıyla bir tane on haneli otobiyografik sayı vardır.
01:07
What is it?
20
67869
1614
O nedir?
01:09
Pause here if you want to figure it out for yourself!
21
69483
3653
Kendiniz çözmek istiyorsanız, burada durdurun!
01:13
Answer in: 3
22
73136
1324
Cevap geliyor: 3
01:14
Answer in: 2
23
74460
1284
Cevap geliyor: 2
01:15
Answer in: 1
24
75744
1559
Cevap geliyor: 1
01:17
Blindly trying different combinations would take forever.
25
77303
3339
Körü körüne farklı kombinasyonlar denemek sonsuza dek sürer.
01:20
So let’s analyze the autobiographical numbers we already have
26
80642
4141
Öyleyse, ne tür modeller bulabileceğimizi görmek için elimizdeki
01:24
to see what kinds of patterns we can find.
27
84783
2598
otobiyografik sayıları inceleyelim.
01:27
By adding all the digits in 1210 together,
28
87381
4329
1210'daki tüm haneleri bir araya getirirsek,
01:31
we get 4 – the total number of digits.
29
91710
2690
4 elde ederiz - hanelerin toplamı.
01:34
This makes sense since each individual digit
30
94400
3062
Her bireysel hane, toplam içerisinde belirli bir hanenin
01:37
tells us the number of times a specific digit occurs within the total.
31
97462
4414
gerçekleşme sayısını belirttiği için, bu mantıklıdır.
01:41
So the digits in our ten-digit autobiographical number
32
101876
2919
Yani, on haneli otobiyografik sayımızdaki haneler
01:44
must add up to ten.
33
104795
2259
10'a tamamlanmalıdır.
01:47
This tells us another important thing –
34
107054
2399
Bu bize başka önemli bir şey söylüyor -
01:49
the number can’t have too many large digits.
35
109453
2883
sayı, çok büyük hanelere sahip olamaz.
01:52
For example,
36
112336
1162
Örneğin,
01:53
if it included a 6 and a 7,
37
113498
1621
bir 6 ve bir 7 içerseydi,
01:55
then some digit would have to appear 6 times,
38
115119
2639
o zaman bir hane 6 kez ortaya çıkardı
01:57
and another digit 7 times–
39
117758
2006
ve diğer hane de 7 kez -
01:59
making more than 10 digits.
40
119764
2351
bu da 10'dan fazla hane demektir.
02:02
We can conclude that there can be no more
41
122115
2626
Bütün bu dizide, 5'den büyük bir hanenin
02:04
than one digit greater than 5 in the entire sequence.
42
124741
3832
birden fazla olamayacağı sonucuna varabiliriz.
02:08
So out of the four digits 6, 7, 8, and 9,
43
128573
3831
Yani dört adet 6, 7, 8 ve 9 hanelerinden
02:12
only one – if any-- will make the cut.
44
132404
3242
yalnızca birisi - varsa - kabul edilir.
02:15
And there will be zeroes in the positions
45
135646
2995
Ayrıca kullanılmayan sayılara tekabül eden
02:18
corresponding to the numbers that aren’t used.
46
138641
2883
pozisyonlarda sıfırlar olacaktır.
02:21
So now we know that our number must contain at least three zeroes –
47
141524
4173
Şimdi sayımızın en az üç sıfır içermesi gerektiğini biliyoruz -
02:25
which also means that the leading digit must be 3 or greater.
48
145697
4701
yani baştaki hane 3 veya üçten daha büyük olmalı.
02:30
Now, while this first digit counts the number of zeroes,
49
150398
3994
Şimdi, ilk hane sıfırların sayısını sayarken, ondan sonraki her hane de
02:34
every digit after it counts how many times a particular non-zero digit occurs.
50
154392
6085
sıfır olmayan özel bir hanenin kaç kez gerçekleştiğini sayar.
02:40
If we add together all the digits besides the first one –
51
160477
3491
Birincisi dışında bütün haneleri toplarsak -
02:43
and remember, zeroes don’t increase the sum –
52
163968
3223
hatırlayın, sıfırlar toplamı yükseltmez -
02:47
we get a count of how many non-zero digits appear in the sequence,
53
167191
4370
dizi içerisinde kaç sıfır-olmayan hanenin ortaya çıktığını buluruz,
02:51
including that leading digit.
54
171561
2418
en baştaki hane de dâhil.
02:53
For example, if we try this with the first code,
55
173979
3317
Örneğin, ilk kodla bunu denersek,
02:57
we get 2 plus 1 equals 3 digits.
56
177296
3325
2 artı 1 eşittir 3 hane elde ederiz.
03:00
Now, if we subtract one,
57
180621
2154
Şimdi, bir çıkarırsak,
03:02
we have a count of how many non-zero digits there are after the first digit –
58
182775
4987
ilk haneden sonra kaç tane sıfır-olmayan hanenin bulunduğunu buluruz -
03:07
two, in our example.
59
187762
2095
örneğimiz için, iki.
03:09
Why go through all that?
60
189857
1844
Peki bunları neden anlattık?
03:11
Well, we now know something important:
61
191701
2621
Pekâlâ, şimdi önemli bir şey biliyoruz:
03:14
the total quantity of non-zero digits that occur after the first digit
62
194322
5143
İlk haneden sonra gerçekleşen sıfır-olmayan hanelerin toplam miktarı
03:19
is equal to the sum of these digits, minus one.
63
199465
4133
bu hanelerin toplamı eksi bire eşittir.
03:23
And how can you get a distribution where the sum is exactly 1 greater
64
203598
4103
Peki toplamın, sıfır olmayan pozitif tam sayıların toplamından tam olarak
03:27
than the number of non-zero positive integers being added together?
65
207701
4342
bir fazla olduğu bir dağılıma nasıl ulaşabilirsiniz?
03:32
The only way is for one of the addends to be a 2,
66
212043
3495
Bunun tek yolu, toplananlardan birisinin 2 olması ve geri kalanın da
03:35
and the rest 1s.
67
215538
1736
1 olmasıdır.
03:37
How many 1s?
68
217274
1316
Kaç tane 1?
03:38
Turns out there can only be two –
69
218590
1953
Görünüşe göre yalnızca iki tane olabilir -
03:40
any more would require additional digits like 3 or 4 to count them.
70
220543
4993
daha fazlası için, onları saymak için gereken 3 veya 4 gibi ek hane gerekir.
03:45
So now we have the leading digit of 3 or greater counting the zeroes,
71
225536
4924
Şimdi sıfırları sayan, 3 veya daha büyük bir baş hanemiz var,
03:50
a 2 counting the 1s,
72
230460
2019
birleri sayan bir 2
03:52
and two 1s –
73
232479
1750
ve iki tane 1 var -
03:54
one to count the 2s
74
234229
1270
2l'eri sayan bir
03:55
and another to count the leading digit.
75
235499
2470
ve baştaki haneyi sayan bir diğeri.
03:57
And speaking of that,
76
237969
1433
Bundan söz etmişken,
03:59
it’s time to find out what the leading digit is.
77
239402
3241
baştaki haneyi bulmanın vakti geldi.
04:02
Since we know that the 2 and the double 1s have a sum of 4,
78
242643
4039
2 ve çift birlerin toplamının 4 olduğunu bildiğimize göre,
04:06
we can subtract that from 10 to get 6.
79
246682
2751
6 elde etmek için 10'dan 4'ü çıkarabiliriz.
04:09
Now it’s just a matter of putting them all in place:
80
249433
3220
Şimdi hepsini bir araya getirelim:
04:12
6 zeroes,
81
252653
1001
6 tane sıfır,
04:13
2 ones,
82
253654
1002
2 tane bir,
04:14
1 two,
83
254656
985
1 tane iki,
04:15
0 threes,
84
255641
1108
sıfır tane üç,
04:16
0 fours,
85
256749
1105
sıfır tane dört,
04:17
0 fives,
86
257854
1142
sıfır tane beş,
04:18
1 six,
87
258996
1200
1 tane altı,
04:20
0 sevens,
88
260196
1169
sıfır tane yedi,
04:21
0 eights,
89
261365
1232
sıfır tane sekiz
04:22
and 0 nines.
90
262597
2306
ve sıfır tane dokuz.
04:24
The safe swings open, and inside you find...
91
264903
3280
Kilit açılıyor ve içinde bulduğunuz şey...
04:28
Da Vinci’s long-lost autobiography.
92
268183
3121
Da Vinci'nin kayıp otobiyografisi.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7