These squids can fly... no, really - Robert Siddall

Çeviri: Alper Arslan Gözden geçirme: Ebrar Batmaz

In the spring of 1947, six Scandinavian explorers noticed a strange phenomenon

1947 ilkbaharında Pasifik Okyanusunu geçmeye çalışan

6 İskandinavyalı kaşif garip bir olgu fark etti.

while crossing the Pacific Ocean.

Somehow, small squid known to live deep beneath the waves

Bir şekilde derin dalgaların altında yaşadığı bilinen küçük kalamar,

kept appearing on the roof of their boat.

kayıklarının çatısında belirmeye devam etti.

The crew was mystified—

Mürettebat şaşkınlık içindeydi

until they saw the squids soaring above the sea for roughly 50 meters.

ta ki kalamarların denizin üzerinden yaklaşık olarak

50 metre sıçradığını görene kadar.

On land, people could barely believe the explorers.

Karadaki insanlar kaşiflere zar zor inanıyorlardı.

It seemed impossible that sea creatures without wings or bones could fly at all,

Kanatsız ya da kemiksiz deniz canlılarının,

futbol sahasının yarı uzunluğunu katetmeleri bir yana

let alone travel half the length of a football field.

uçabilmeleri imkansız bir şey olarak görülüyordu.

But over the next several decades, more reports began to surface.

Ama birkaç on yıl boyunca daha fazla haber ortaya çıkmaya başladı.

Sailors described airborne squid keeping pace with motor boats.

Denizciler, uçan kalamarların motorlu teknelere yetiştiğini söylüyordu.

Researchers reported captive squid escaping their tanks overnight.

Araştırmacılar tutsak kalamarların bir gecede tanklardan kaçtığını bildirdi.

And as cameras became widespread, seafarers finally began capturing proof

Kameralar daha yaygın hale gelince denizciler,

of these high-flying cephalopods.

bu doğaüstü kafadan bacaklıların kanıtlarını yakalamaya başladılar.

But how and why do these marine creatures take to the sky?

Ama bu deniz canlıları nasıl ve neden gökyüzüne çıkarlar?

While only a few squid species have been recorded taking flight,

Sadece birkaç kalamar türünün uçtuğu kayıt altına alınmışken,

most squid are alike in the way they traverse the ocean.

çoğu kalamar, okyanusu geçme bakımından birbirine benzer.

The outside of a squid’s body is a massive tube of muscle called the mantle.

Bir kalamarın dış vücudu “manto” denilen kocaman bir kas tüpüdür.

Water enters that tube through small openings around the squid’s head.

Su bu tüpe, kalamarın kafasının çevresindeki küçük delikler yoluyla girer.

Then, muscles clamp these openings shut,

Sonrasında ise kaslar kasılır ve bu delikler kapanır.

and the squid forcefully pumps the water through the base of their body.

Kalamar vücudunun alt kısmından suyu kuvvetlice pompalar.

In practice, this makes the mantle a miniature jetpack,

Pratikte bu mantoyu, kalamarı suda saatte 10 km ile yürüten

propelling squid through the water at 10 kilometers per hour.

minyatür bir sırt roketi yapar.

This process is also how squid breathe.

Bu süreç aynı zamanda kalamarın nefes alma sürecidir.

Squid gills rest inside the mantle,

Kalamarların solungaçları mantonun içinde bulunur

and siphon oxygen from the water being pushed past them.

ve solungaçlara doğru itilen sudan oksijeni çekerler.

With gills full of air and a mantle full of water,

Tamamen havayla dolu solungaçlar ve tamamen suyla dolu manto ile

squid can outpace predators and pursue their prey.

kalamarlar avcı hayvanları geçer ve avlarının peşine düşerler.

Or, in the case of some species, they can smash through the ocean’s surface,

Ya da bazı türler söz konusu olduğunda, okyanusun yüzeyine doğru fırlarlar

and attempt an epic flight.

ve destansı bir uçuşa yeltenirler.

Without the resistance of water,

Su direnci olmadan bir kalamarın hızlanması

a squid’s acceleration is the same as a car going

1 saniye içinde 0′dan 100 km’ye çıkan

from zero to 100 kilometers per hour in just over a second.

bir araba ile aynıdır.

At speeds of 40 kilometers per hour, squid quickly generate aerodynamic lift.

40 km hızda kalamarlar hızlı bir şekilde aerodinamik yükselme oluşturabilirler.

But to stay in the air they’ll need something like wings.

Ama havada kalmak için kanat gibi bir şeye ihtiyaçları vardır.

Fortunately, our soaring cephalopod has a plan.

Neyse ki uçan kafadan bacaklılarımızın bir planı var.

Squid tentacles are "muscular hydrostats," meaning the tissue can be held firm

Kalamarların dokunaçları kaslı hidrostatlardır, ki bu da dokunun

by muscle tension.

kas kasılmasıyla sıkı tutulabileceği demek oluyor.

Splaying its tentacles in a rigid formation,

Dokunaçlarını sabit bir biçimde yayarak kalamarlar,

the squid transforms them into flexible wing-like structures

onları uçuşlarını dengeleyen kanat gibi esnek yapılı

that stabilise its flight.

bir hale dönüştürürler.

At the opposite end of its body, two fins typically used for gentle swimming

Vücudunun karşı ucunda ise genelde hafifçe yüzmek için kullanılan iki yüzgeç,

find new purpose as a second set of wings.

ikinci kanat takımı olarak kendilerine yeni bir görev edinir.

And by folding these fins down,

Bu yüzgeçleri aşağı doğru kıvırarak

a squid can streamline itself and dip back into the ocean.

kalamar düz bir şekilde gidebilir ve tekrardan okyanusun içine dalabilir.

There have been too few observations

Bir kalamarın tipik bir uçuş güzergahının neye benzediğini belirlemek için

to establish what a squid’s typical flight trajectory looks like.

çok az sayıda gözlem yapıldı.

Based on their flying speed, a 10 centimeter squid

Uçuş hızlarına dayanarak 10 santimetrelik bir kalamar

could hypothetically launch itself six meters above the water.

varsayımsal bir şekilde kendisini suyun 6 metre yukarısına fırlatabilir.

But from what scientists have seen, flying squid tend to glide low,

Ama bilim adamlarının gördüğü üzere uçan kalamarlar, yüzeye yakın kalarak

keeping close to the surface.

alçaktan süzülmeye eğilimlidir.

This trajectory allows squid to cover the most horizontal distance possible

Bu güzergah, kalamarın tipik bir birkaç saniyelik uçuş boyunca mümkün olan

over a typical several second flight.

en çok yatay mesafeyi kat etmesini sağlar.

It also makes it easy to dive back into the water for more fuel—

Ayrıca daha fazla yakıt için suya dalmayı

or to make a quick escape from predatory birds.

ya da yırtıcı kuşlardan hızlıca kaçmayı kolaylaştırır.

But why do squids fly at all?

Ama kalamarlar neden uçar ki?

Leading theories suggest that flight is an escape behaviour,

Öncülük eden teoriler, uçmanın bir kaçış davranışı olduğunu öne sürüyor.

as flying squid generally seem to be fleeing a nearby predator or ship.

Çünkü uçan kalamarların genelde yakındaki bir yırtıcıdan

ya da gemiden kaçtığı görülüyor.

Other researchers think their flight

Diğer araştırmacılar ise

may be an energy-saving migration strategy,

bunun enerji tasarrufu sağlayan bir göç stratejisi olduğunu düşünüyor.

because it takes less energy to move quickly through the air

Çünkü havada hareket etmek, suda hareket etmekten daha az enerji gerektirir.

than through water.

However, it’s also possible that learning to fly

Ancak uçmayı öğrenmek ergen olarak hayatta kalmanın

may be a vital part of surviving adolescence.

hayati bir parçası olabilir.

Young, smaller squid can potentially fly faster and farther

Genç ve küçük kalamarlar potansiyel olarak kendilerinden daha büyük akrabalarından

than their larger relatives.

daha hızlı ve daha uzağa uçabilir.

And since adult squid tend to cannibalize juveniles,

Yetişkin kalamarlar genç kalamarları yemeye eğilimli olduğundan

soaring above the surf can help ensure these young squid

yüzeye yükselmek bu genç kalamarlara

will live to fly another day.

uçmak için başka bir gün daha sağlayabilir.