These squids can fly... no, really - Robert Siddall

Tłumaczenie: Agnieszka Grabowska Korekta: Ola Królikowska

In the spring of 1947, six Scandinavian explorers noticed a strange phenomenon

Wiosną 1947 roku sześciu skandynawskich odkrywców zauważyło dziwne zjawisko

while crossing the Pacific Ocean.

podczas przeprawy przez Ocean Spokojny.

Somehow, small squid known to live deep beneath the waves

W jakiś sposób małe kałamarnice, które żyją głęboko pod falami,

kept appearing on the roof of their boat.

pojawiały się na dachu ich łodzi.

The crew was mystified—

Załoga była zdumiona,

until they saw the squids soaring above the sea for roughly 50 meters.

póki nie zobaczyła kałamarnic szybujących około 50 metrów nad wodą.

On land, people could barely believe the explorers.

Na lądzie ludziom trudno było uwierzyć odkrywcom.

It seemed impossible that sea creatures without wings or bones could fly at all,

Wydawało się niemożliwe, żeby morskie istoty bez skrzydeł i kości mogły latać,

let alone travel half the length of a football field.

a co dopiero pokonać połowę długości boiska piłkarskiego.

But over the next several decades, more reports began to surface.

Ale w ciągu następnych kilku dekad napłynęło więcej takich doniesień.

Sailors described airborne squid keeping pace with motor boats.

Marynarze opisywali latające kałamarnice dotrzymujące kroku łodziom motorowym.

Researchers reported captive squid escaping their tanks overnight.

Naukowcy donosili, że złapane kałamarnice nocą uciekają ze zbiorników.

And as cameras became widespread, seafarers finally began capturing proof

Kiedy kamery stały się powszechne, marynarze w końcu zaczęli zdobywać dowody

of these high-flying cephalopods.

na te wysoko latające głowonogi.

But how and why do these marine creatures take to the sky?

Ale jak i dlaczego te morskie stworzenia wzbijają się do nieba?

While only a few squid species have been recorded taking flight,

Choć tylko kilka gatunków kałamarnic zarejestrowano w locie,

most squid are alike in the way they traverse the ocean.

większość z nich przemierza tak ocean.

The outside of a squid’s body is a massive tube of muscle called the mantle.

Zewnętrzna część ciała kałamarnicy to masywna rura z mięśni zwana płaszczem.

Water enters that tube through small openings around the squid’s head.

Przez małe otwory wokół głowy do tej rury dostaje się woda.

Then, muscles clamp these openings shut,

Następnie mięśnie zaciskają te otwory,

and the squid forcefully pumps the water through the base of their body.

a kałamarnica siłą pompuje wodę przez dolną część swojego ciała.

In practice, this makes the mantle a miniature jetpack,

W praktyce czyni to z płaszcza miniaturowy plecak odrzutowy

propelling squid through the water at 10 kilometers per hour.

napędzający kałamarnice przez wodę z prędkością 10 kilometrów na godzinę.

This process is also how squid breathe.

To też sposób oddychania kałamarnic.

Squid gills rest inside the mantle,

Skrzela kałamarnicy leżą wewnątrz płaszcza

and siphon oxygen from the water being pushed past them.

i wysysają tlen z wypychanej obok nich wody.

With gills full of air and a mantle full of water,

Ze skrzelami pełnymi powietrza i płaszczem pełnym wody

squid can outpace predators and pursue their prey.

kałamarnice mogą wyprzedzać drapieżniki i ścigać swoje ofiary.

Or, in the case of some species, they can smash through the ocean’s surface,

Niektóre gatunki mogą też przebić się przez taflę wody

and attempt an epic flight.

i podjąć próbę epickiego lotu.

Without the resistance of water,

Bez oporu wody

a squid’s acceleration is the same as a car going

przyspieszenie kałamarnicy jest takie samo jak samochodu jadącego

from zero to 100 kilometers per hour in just over a second.

od zera do 100 kilometrów na godzinę w nieco ponad sekundę.

At speeds of 40 kilometers per hour, squid quickly generate aerodynamic lift.

Przy prędkości 40 kilometrów na godzinę szybko wytwarzają siłę aerodynamiczną.

But to stay in the air they’ll need something like wings.

Ale żeby utrzymać się w powietrzu, potrzebują czegoś w rodzaju skrzydeł.

Fortunately, our soaring cephalopod has a plan.

Na szczęście nasz strzelisty głowonóg ma plan.

Squid tentacles are "muscular hydrostats," meaning the tissue can be held firm

Macki kałamarnicy to “mięśniowe hydrostaty”,

co oznacza, że napięcie mięśni może utrzymać tkankę.

by muscle tension.

Splaying its tentacles in a rigid formation,

Rozkładając macki w sztywnej formacji,

the squid transforms them into flexible wing-like structures

kałamarnica przekształca je w elastyczne struktury przypominające skrzydła,

that stabilise its flight.

które stabilizują jej lot.

At the opposite end of its body, two fins typically used for gentle swimming

Na przeciwległym końcu ciała dwie płetwy, które zwykle służą do spokojnego pływania,

find new purpose as a second set of wings.

znajdują nowe zastosowanie jako drugi zestaw skrzydeł.

And by folding these fins down,

Składając te płetwy w dół,

a squid can streamline itself and dip back into the ocean.

kałamarnica może przybrać opływowy kształt i zanurzyć się z powrotem w oceanie.

There have been too few observations

Przeprowadzono zbyt mało obserwacji,

to establish what a squid’s typical flight trajectory looks like.

żeby ustalić, jak wygląda typowa trajektoria lotu kałamarnicy.

Based on their flying speed, a 10 centimeter squid

W oparciu o ich prędkość lotu 10-centymetrowa kałamarnica

could hypothetically launch itself six meters above the water.

mogłaby hipotetycznie wystrzelić się sześć metrów nad wodę.

But from what scientists have seen, flying squid tend to glide low,

Ale jak wynika z obserwacji naukowców, latające kałamarnice szybują raczej nisko,

keeping close to the surface.

trzymając się blisko powierzchni.

This trajectory allows squid to cover the most horizontal distance possible

Ta trajektoria pozwala na pokonanie najdłuższego możliwego poziomego dystansu

over a typical several second flight.

w ciągu typowego kilkusekundowego lotu.

It also makes it easy to dive back into the water for more fuel—

Ułatwia też nurkowanie z powrotem do wody po więcej paliwa

or to make a quick escape from predatory birds.

albo szybką ucieczkę przed drapieżnymi ptakami.

But why do squids fly at all?

Ale dlaczego kałamarnice w ogóle latają?

Leading theories suggest that flight is an escape behaviour,

Wiodące teorie sugerują, że lot służy do ucieczki,

as flying squid generally seem to be fleeing a nearby predator or ship.

bo latające kałamarnice zwykle wydają się uciekać przed pobliskim zagrożeniem.

Other researchers think their flight

Zdaniem innych lot może być sposobem na oszczędzenie energii podczas migracji,

may be an energy-saving migration strategy,

because it takes less energy to move quickly through the air

bo szybkie przemieszczanie się w powietrzu wymaga jej mniej niż w wodzie.

than through water.

However, it’s also possible that learning to fly

Możliwe też, że nauka latania

may be a vital part of surviving adolescence.

jest istotną częścią przetrwania okresu dojrzewania.

Young, smaller squid can potentially fly faster and farther

Młode mniejsze kałamarnice mogą potencjalnie latać szybciej i dalej

than their larger relatives.

niż ich więksi krewni.

And since adult squid tend to cannibalize juveniles,

A ponieważ dorosłe kałamarnice często zjadają młode osobniki,

soaring above the surf can help ensure these young squid

szybowanie nad powierzchnią wody może zapewnić młodym

przeżycie kolejnego dnia.

will live to fly another day.