The gory history of barber surgeons - Stephanie Honchell Smith

Çeviri: Güzide Nisa Nur Saygılı Gözden geçirme: esra kurul

It’s a cold morning in 15th century France,

15. Yüzyıl Fransa’da soğuk bir sabah

and you're off to the barber for a shave and a haircut.

ve berbere tıraş olup saç kestirmeye gidiyorsunuz.

You hear the familiar sound of singing inside

İçerideki tanıdık şarkının sesini duyuyorsunuz

and eye a bowl of blood in the window.

ve pencerenin oradaki bir kâse kana bakıyorsunuz.

Both chairs are taken.

İki sandalye de dolu.

You grab a cup of ale and examine the array of teeth strung from the walls.

Bir bardak bira alıp duvardan sarkan diş dizisini inceliyorsunuz.

Suddenly, a scream.

Aniden bir çığlık kopuyor.

The barber’s apprentice wipes pus from the boil he’s just lanced.

Berber çırağı daha yeni açtığı çıbanın iltihabını temizliyor.

By the other chair,

Diğer sandalyede

the barber fixes a pair of pliers over a blackened, rotting tooth.

berber siyah çürük dişi penseyle düzeltiyor.

For centuries, barbers in western and northern Europe didn’t just cut hair,

Yüz yıllarca batı ve kuzey Avrupa’da sadece saç kesmediler,

they also performed a range of surgeries;

diş çekiminden, dikişe ve uzuv kesmeye

from tooth extraction to stitches, and even amputation.

kadar çok çeşitli ameliyatlar gerçekleştirdiler.

There were two main factors that led to barbers filling this position.

Bu pozisyonu üstlenmelerinde iki ana sebep vardı.

Before this, these surgical procedures were mostly performed by monks.

Bunun öncesinde bu ameliyatlar çoğunlukla rahipler tarafından yapılırdı.

The clergymen were required by the Catholic Church

Katolik Kilisesi din adamlarının kafalarını

to sport a very specific haircut, called tonsures,

tıraş ettikleri özel bir kesim yapmalarını

and to remove all facial hair,

ve yüzlerini köse tutmayı zorunlu kılıyordu.

so the monasteries generally had at least one barber.

Bu yüzden manastırlarda genelde en az bir berber bulunurdu.

Given their proximity and ability to work with sharp blades,

Keskin bıçaklara yakınlıkları ve onlarla çalıştıkları için

these barbers often assisted in surgeries.

berberler ameliyatlara genelde yardım ettiler.

And in 1215, the church issued an edict

1215′te kilise keşişleri her türlü

banning monks from any act that purposefully spilled blood.

kasıtlı olarak kan dökülen işten men eden bir buyruk yayınladı.

At the same time, universities with medical schools

Aynı zamanda tıp fakültesi olan üniversiteler

were opening across Europe.

Avrupa’nın her yerinde açılıyordu.

However, these doctors saw themselves as academic scholars

Ancak bu doktorlar kendilerini ellerini kana bulaştırmayan

who would never dirty their hands by touching blood or wielding knives.

veya bıçak almayan akademisyenler olarak gördüler.

Medicine and surgery became two separate, yet complementary, disciplines—

Tıp ve cerrahi iki farklı ama bütünleyen alanlar oldular

like geometry and carpentry.

tıpkı geometri ve marangozluk gibi.

So operations were left in the hands and shears of barber-surgeons.

Böylece ameliyatlar cerrah-berberlerin büyük makaslarına kaldı.

Rather than studying anatomy in textbooks,

Anatomiyi kitaplardan çalışmak yerine

barber-surgeons trained through extended apprenticeships.

berber-cerrahlar uzun çıraklık eğitimiyle öğrenim gördüler.

They often combined knowledge of anatomy with astrology,

Anatomiyi astroloji bilgileriyle genelde birleştirdiler.

taking both the patient’s symptoms and corresponding astrological events—

Hastanın belirtilerini ay dönenceleri gibi

such as lunar phases— into account when deciding on treatment.

astrolojik olaylarla birlikte ele aldılar hastanın tedavisinde.

Like many people of the time,

Zamanın birçok insanı gibi

they regarded the position of the sun, moon, and stars to be highly significant.

ayın, güneşin ve yıldızların konumunu çok önemli saydılar.

They also memorized poems to commit information to memory—

Bilgileri kullanabilmek için şiir ezberlediler,

such as one identifying where on the body bloodletting should be performed.

mesela vücutta nereden kan alınacağını bulmak için.

For headaches, the temples;

Baş ağrısı için şakaklar;

for liver problems, the little finger on the right hand;

karaciğer sorunları için sağ eldeki serçe parmak;

and for hemorrhoids, the back of the legs.

ve basur için de bacak arkası olmalıydı.

Barber-surgeons certainly kept busy.

Berber-cerrahlar oldukça meşguldü.

From around 1300 CE,

14. Yüzyıldan itibaren

unpredictable weather across the North Atlantic

Kuzey Atlantik üzerindeki tahmin edilemeyen

caused by what is now called the Little Ice Age,

ve şu anda Küçük Buzul Çağı denilen hava olayları

led to regular famines.

sürekli kıtlıklara sebep oldu.

People often had to choose between starvation

İnsanların genelde açlıkla

or eating rye flour that was contaminated with the fungus ergot.

hastalıklı çavdardan yapılan unu yemek arasında seçim yapması gerekti.

This led to widespread illnesses,

Bu yaygın salgın hastalıklara neden oldu,

which in extreme cases caused gangrene, or the rotting of body tissue.

aşırı vakalarda kangrene veya vücut dokusu çürümesi görüldü.

When gangrene set in,

Kangren başladığında

the only hope of saving a patient was through amputation.

hastanın tek kurtuluş umudu uzvun kesilmesiydi.

Barbers would saw off infected limbs,

Berberler enfekte uzuvları keserler

covering the stumps with cow or pig bladders while they healed.

ve iyileşmede kesilen yerleri inek veya domuz mesaneleriyle kaplarlardı.

And their work wasn’t limited to just shops and monasteries.

Çalışmaları sadece dükkanlar ve manastırlarla sınırlı değildi.

Armies needed both hairdressing and wound care,

Orduların hem yara tedavisine hem de berberlere ihtiyacı vardı

and barber-surgeons accompanied them on campaigns near and far.

ve berber-cerrahlar uzak ve yakın cephelerde onlara eşlik ederlerdi.

Through the centuries, barber-surgeons contributed important knowledge

Yüzyıllar boyunca berber-cerrahlar tıbbın kuruluşuna

to the medical establishment.

önemli katkıda bulundular.

One of the most famous, Ambroise Paré,

En ünlülerinden Ambroise Paré,

blurred the lines between doctor and barber-surgeon

tıbbi kitaplar yayınlayarak ve Fransa’nın

by publishing medical textbooks

ilk cerrahi okulunda ders vererek doktor

and teaching at France’s first surgical college.

ve berber-cerrahlık arasındaki ayrımı belirsizleştirdi.

In the 16th century, he gained renown as a military surgeon,

16. Yüzyıl’da ağrılı ve tıpta işe yaramaz olan

in part for advocating against the painful and medically useless practice

kurşun yarasına kaynar yağ dökmeye

of pouring boiling oil into gunshot wounds.

karşı çıkarak ünlü bir askeri cerrah oldu.

Instead, he applied an antiseptic salve of egg yolks, rosewater, and turpentine,

Onun yerine yumurta akı, gül suyu ve neftten oluşan antiseptik merhem uyguladı.

which soon became standard treatment on battlefields across Europe.

Bu hemen Avrupa’da cephelerde standart bir tedavi oldu.

By the 18th century, medical knowledge started advancing rapidly.

18. Yüzyıl’da tıp bilimi çok hızlı gelişmeye başladı.

New surgical techniques emerged for closing wounds,

Yeni ameliyat teknikleri yaraları kapatmak.

controlling blood loss, and performing complex procedures,

kan kaybını önlemek ve örneğin kanserli dokuyu almak gibi

like removing cancerous tissue.

karmaşık süreçler için ortaya çıktı.

Surgery became more specialized—

Ameliyatlar daha profesyonel hâle geldi

and under pressure from the medical establishment—

ve tıbbi kuruluşların baskısı altında

barbers and surgeons soon split into clear-cut occupations.

berberlik ve cerrahlık birbirinden keskin olarak ayrıldı.

Surgeons and dentists entered the ranks

Cerrahlar ve diş hekimleri üniversite

of university-trained medical practitioners,

eğitimli tıbbi pratisyenler oldular

while barbers remained craftsmen who learned their trade

berberlerse çıraklıkla zanaatini öğrenen

through apprenticeships.

zanaatkarlar olarak kaldılar.

However, the legacy of the barber-surgeon can still be seen today,

Ancak hâlâ günümüzde berber-cerrahların mirası görülebilir.

perhaps most prominently in the red and white stripes on the barber pole—

Belki de özellikle kırmız-beyaz çizgili berber direklerinde,

which, according to legend,

ki efsaneye göre

represent blood and the bandages used by their pre-modern counterparts.

geçmişte meslektaşlarının kullandıkları kan ve bandajları simgeliyor.