How does kidney transplant surgery work? - Alexander H. Toledo

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Eren Gokce

In the 1930s, doctors began experimenting with a procedure

1930′larda doktorlar uzun zamandır tıbben imkânsız olduğu düşünülen

long thought to be medically impossible:

bir prosedürü denemeye başladılar:

an organ transplant.

Organ nakli.

Many pioneering surgeons focused on the kidney,

Birçok öncü cerrah böbreğe odaklandı,

taking a healthy one from a living or recently deceased person

yaşayan ya da yakın zamanda ölmüş bir kişiden sağlıklı bir böbrek aldı

and transplanting it into a patient dying from kidney failure.

ve böbrek yetmezliğinden ölmek üzere olan bir hastaya nakletti.

But these early surgeries faced a major problem:

Ancak bu ilk ameliyatlar büyük bir sorunla karşı karşıya kaldı:

patients’ immune systems would quickly recognize the new kidney

Hastaların bağışıklık sistemleri yeni böbreği

hızla yabancı bir nesne olarak tanıyacak

as a foreign object and start to destroy it.

ve onu yok etmeye başlayacaktı.

Few patients survived past the first few days.

Çok az hasta ilk birkaç günü atlatabildi.

Then, in 1954, Joseph Murray attempted a type of kidney swap

Daha sonra, 1954 yılında Joseph Murray daha önce hiçbir doktorun denemediği

that no doctor had tried before.

bir tür böbrek takasını denedi.

The surgery was a success,

Ameliyat başarılı oldu

and the patient would go on to live the next 8 years with the transplanted organ,

ve hasta sonraki 8 yıl boyunca nakledilen organla yaşamaya devam etti.

thanks to one key factor: it came from his identical twin

Bunu da tek bir etmene borçlu: Organ tek yumurta ikizinden geliyordu.

70 years later,

70 yıl sonra,

upwards of 100,000 kidneys are transplanted annually in the US alone.

sadece ABD’de her yıl 100.000′den fazla böbrek naklediliyor.

So how does this surgery work today?

Peki bu ameliyat günümüzde nasıl işliyor?

Kidneys are true workhorses—

Böbrekler gerçek birer yük beygiridir;

these fist-sized organs filter

yumruk büyüklüğündeki bu organlar

the equivalent of an entire bathtub’s worth of blood each day.

her gün bir küvet dolusu kanı süzer.

In addition to removing this waste and extra fluid through urine,

Böbrekler bu atıkları ve fazla sıvıyı idrar yoluyla atmanın yanı sıra

the kidneys also regulate the production of red blood cells, vitamin D,

kırmızı kan hücreleri, D vitamini ve diğer hormonların

and other hormones.

üretimini de düzenler.

Certain medical conditions can prompt the kidneys to work overtime,

Bazı tıbbi durumlar böbreklerin fazla mesai yapmasına neden olarak

leading to gradual deterioration.

kademeli olarak bozulmaya yol açabilir.

For example, in diabetes, higher blood sugar concentrations can trigger

Örneğin, diyabette yüksek kan şekeri konsantrasyonları böbrek filtrasyonunda

increased kidney filtration, swelling, and inflammation.

artış, şişme ve iltihaplanmayı tetikleyebilir.

High blood pressure can constrict and damage

Yüksek tansiyon organın hassas kan damarlarını

the organ’s delicate blood vessels.

daraltabilir ve zarar verebilir.

Zamanla, insanlar böbreklerinin işlevini tamamen kaybedebilir

Over time, people can lose complete function of their kidneys

and must rely on a treatment called dialysis to survive.

ve hayatta kalmak için diyaliz adı verilen tedaviye güvenmek zorunda kalabilirler.

Yet dialysis is time consuming

Ancak diyaliz zaman alıcıdır

and fraught with serious medical complications.

ve ciddi tıbbi komplikasyonlarla doludur.

A kidney transplant offers a more permanent solution

Böbrek nakli, yaşam kalitesini önemli ölçüde artıran

with a dramatically improved quality of life.

daha kalıcı bir çözüm sunar.

Once a patient is approved for the surgery,

Bir hasta ameliyat için onay aldıktan sonra,

the search for a suitable organ begins.

uygun bir organ arayışı başlar.

Historically, the biggest barrier was finding a donor

Geçmişte en büyük engel, organ reddi riskini azaltmak için

whose immune system makeup closely resembled that of the patient’s,

tek yumurta ikizi gibi bağışıklık sistemi yapısı hastanınkine

like an identical twin, as to reduce the risk of organ rejection.

çok benzeyen bir donör bulmaktı.

But today, thanks to medical advances,

Ancak bugün, tıbbi gelişmeler sayesinde,

a patient’s family member, friend, or even a stranger

bir hastanın aile üyesi, arkadaşı veya hatta bir yabancı bile

can donate one of their kidneys.

böbreklerinden birini bağışlayabilir.

New drug therapies can effectively suppress a patient’s immune response

Yeni ilaç tedavileri nakil öncesinde ve sonrasında hastanın bağışıklık tepkisini

before and long after the transplant,

etkili bir şekilde baskılayabilmektedir,

meaning that patients and donor pairs no longer must be perfect matches.

yani hasta ve donör çiftlerinin artık mükemmel eşleşmeler olması gerekmemektedir

Still, the closer the match, the better.

Yine de eşleşme ne kadar yakın olursa o kadar iyidir.

So another option is a paired organ exchange,

Bu nedenle bir başka seçenek de,

where two or more incompatible donor and patient pairs are matched up,

iki veya daha fazla uyumsuz donör ve hasta çiftinin eşleştirildiği

ve her hastanın diğer çiftten daha uyumlu

allowing each patient to receive a more compatible kidney from the other pair.

bir böbrek almasına olanak tanıyan eşleştirilmiş organ değişimidir.

Once an organ is found, the surgery itself is straightforward.

Bir organ bulunduğunda, ameliyatın kendisi basittir.

First, the living donor's kidney is removed using minimally invasive

İlk olarak, canlı donörün böbreği minimal invaziv

and often robotic techniques.

ve genellikle robotik teknikler kullanılarak çıkarılır.

As for the transplant patient,

Nakil hastasına gelince,

an incision is made in their lower abdomen and the donor organ is implanted.

alt karın bölgesine bir kesi yapılır ve donör organı implante edilir.

The new kidney’s artery and vein are connected to the recipient’s

Yeni böbreğin atardamarı ve toplardamarı

to create blood flow,

kan akışını sağlamak için

and its ureter is attached to the patient's bladder.

alıcınınkine bağlanır ve üreteri hastanın mesanesine bağlanır.

The failed kidneys are typically left in place,

Başarısız böbrekler tipik olarak yerinde bırakılarak

allowing them to continue to aid in filtration.

filtrasyona yardımcı olmaya devam etmeleri sağlanır.

After surgery, a patient is closely monitored for the next several days

Ameliyattan sonra hasta, yeni böbreğin kanını filtrelemeye

ve ardından kendi başına idrar üretmeye başlamasını sağlamak için

to ensure the new kidney starts filtering their blood,

and subsequently producing urine on its own.

sonraki birkaç gün boyunca yakından izlenir.

This new kidney typically lasts between 12 to 20 years.

Bu yeni böbrek tipik olarak 12 ila 20 yıl arasında dayanır.

Some people will have multiple kidney transplants in their lifetime,

Bazı insanlar yaşamları boyunca birden fazla böbrek nakli geçirir,

meaning at some point they may have four or even five kidneys in their bodies.

yani bir noktada vücutlarında dört hatta beş böbrek olabilir.

As for donors, most leave the hospital the next day,

Donörlerin çoğu ertesi gün hastaneden ayrılır

and can resume normal activity within a few weeks.

ve birkaç hafta içinde normal faaliyetlerine devam edebilir.

While all surgeries carry risks,

Tüm ameliyatlar risk taşısa da,

most donors go on to lead normal, healthy lives,

çoğu donör normal, sağlıklı bir yaşam sürmeye devam eder

facing no, or relatively few, complications

ve tek böbrekle yaşamaya bağlı komplikasyonlarla karşılaşmaz

related to living with a single kidney.

veya nispeten az karşılaşır.

But not all patients will have a willing living donor.

Ancak tüm hastaların istekli bir canlı donörü olmayabilir.

In the US alone, around 90,000 patients sit on the national waiting list

Sadece ABD’de yaklaşık 90.000 hasta,

vefat etmiş bir donörün böbreğiyle eşleştirilmek üzere

to be matched with a kidney from a deceased donor.

ulusal bekleme listesinde yer almaktadır.

While many people register as organ donors,

Birçok kişi organ bağışçısı olarak kayıt yaptırsa da,

only 0.3% will lose their lives in circumstances

sadece %0,3′ü organ bağışına izin veren koşullarda

that allow for organ donation.

hayatını kaybedecektir.

Due to this organ shortage,

Bu organ sıkıntısı nedeniyle

about 17 patients die every day waiting for a new kidney.

her gün yaklaşık 17 hasta yeni bir böbrek beklerken hayatını kaybediyor.

Thankfully, doctors continue to push against the limits of what's possible,

Neyse ki doktorlar mümkün olanın sınırlarını zorlamaya,

exploring new treatments

yeni tedavileri

ve laboratuvarda yetiştirilen, 3B baskılı

and the potential of lab-grown, 3D printed, and even artificial kidneys.

ve hatta yapay böbreklerin potansiyelini keşfetmeye devam ediyor.