Can you solve the private eye riddle? - Henri Picciotto

1,486,039 views ・ 2022-04-26

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Verda Varan Gözden geçirme: Ebrar Batmaz
00:07
As Numberland’s best detective, you thought you’d seen it all.
0
7003
3754
Sayıistan’ın en iyi dedektifi olarak her şeyi gördüğünü sandın.
00:10
But the desiccated corpses of prominent natural numbers—
1
10757
3211
Fakat öne çıkan doğal sayıların
00:13
whole numbers greater than 0—
2
13968
2044
yani 0′dan büyük tam sayıların
00:16
have been showing up all over the city for the past week.
3
16012
4004
kurumuş cesetleri geçen haftadan beri şehrin her yerinde ortaya çıkıyorlar.
00:20
All of Digitopolis is on lockdown from sundown to sunrise,
4
20475
4546
Tüm Basamakpolis gün batımından gün doğumuna kadar karantinada
00:25
and it’s still not enough to stop what can only be described
5
25021
3670
ve bu, tam bir vampirce av çılgınlığı denebilecek şeyi durdurmak için
00:28
as a vampiric feeding frenzy.
6
28691
2669
hala yeterli değildir.
00:31
The police are helpless, and have turned to you.
7
31360
2920
Polis çaresiz halde ve senin yardımını istiyor.
00:34
You put the missing persons case you’ve been investigating on hold
8
34572
3587
Araştırdığın kayıp vakalarını beklemeye alıp kanıtları inceliyorsun.
00:38
and study the evidence.
9
38159
1543
00:39
Here’s what you know:
10
39911
1376
Şunları öğreniyorsun:
00:41
most victims have been completely drained of their life’s essence.
11
41287
4087
Çoğu kurbanın kökü tamamen kurutulmuş.
00:45
Some have a thin line of slime separating digits—
12
45416
3629
Bazılarında basamakları ayıran hamurdan ince bir çizgi var,
00:49
some of which were drained and others spared.
13
49045
3253
bazıları kurutulmuş, diğerleri ise bilerek ayrılmış.
00:52
Which leads you to mystery one:
14
52799
2085
Bu da seni o gizemli soruya götürüyor:
00:54
what’s the significance of the slime-lines,
15
54884
2294
Hamurdan çizgilerin ne önemi var ve neden belli rakamlara dokunulmamış?
00:57
and why are certain digits untouched?
16
57178
2920
01:00
Pause here to figure it out yourself. Answer in 3
17
60306
2336
Anlamak için burada durdur. 3 saniyen var.
01:02
Answer in 2
18
62642
2252
2 saniyen var.
01:04
Answer in 1
19
64894
1501
1 saniyen var.
01:07
Let’s start by looking for a pattern in the victims.
20
67230
2711
Kurbanlarda herhangi bir örüntü aramak üzere başlayalım.
01:09
Why have some been fully drained, and some slimed?
21
69941
3628
Neden bazıları tamamen kurutulmuş ve bazıları hamurlu?
01:13
Well, the slime-lined are in their prime—
22
73820
2752
Pekala, hamurlu olanlar en asal hallerindeler
01:16
which is to say they’re prime numbers, divisible only by 1 and themselves.
23
76656
5422
yani onlar sadece 1′e ve kendilerine bölünebilen asal sayılardır.
01:22
Not a single one of the unslimed numbers, on the other hand, is.
24
82245
4504
Diğer bir deyişle, hamursuz sayılardan bir tanesi bile böyle değil.
01:26
Furthermore, the drained parts of the slimed primes are not, themselves, prime.
25
86999
5422
Üstelik, hamurlu asal sayıların kurutulmuş kısımları asal değil.
01:32
When 71 got slimed, 7 was prime, but 1 was not.
26
92547
4546
71 sayısı hamurlandığında 7 asaldı ama 1 değildi.
01:37
If 461 had been split into 4 and 61, the right side would have been prime,
27
97343
6423
461 sayısı, 4 ve 61′e ayrılmış olsaydı sağ taraf asal olurdu
01:43
but instead it was split further into non-prime digits.
28
103766
4088
ama bunun yerine, asal olmayan basamaklara bölünmüş.
01:48
And when 2099 got slimed, the attacker went with 20 and 99,
29
108271
5297
2099 hamurlanırken ise saldırgan 20 ve 99′u seçmiş
01:53
and was able to drain both.
30
113568
1918
ve her ikisini de kurutabilmiş.
01:56
So you have a big problem.
31
116154
1751
Yani büyük bir problemin içindesin.
01:57
There are infinite potential victims:
32
117905
2336
Sonsuz sayıda potansiyel kurban var:
02:00
all non-prime numbers,
33
120241
1835
Asal olmayan tüm sayılar
02:02
and all prime numbers that can be slime-lined
34
122076
3087
ve en az bir asal olmayan sayıyı ortaya çıkarmak için hamurlanabilecek
02:05
to reveal at least one non-prime number.
35
125163
2794
tüm asal sayılar.
02:08
In fact, you can only think of a few numbers that aren't vulnerable.
36
128583
4045
Aslında, savunmasız olmayan sadece birkaç sayı düşünebilirsin.
02:12
First of all, the one digit primes: 2, 3, 5, and 7.
37
132920
4797
Öncelikle, tek basamaklı asal sayılar: 2, 3, 5 ve 7.
02:18
Then primes like 23, which could only be split into 2 and 3, both prime.
38
138092
6131
23 gibi asal sayılar sadece 2 ve 3′e ayrılabilir, ikisi de asaldır.
02:24
These numbers are familiar, but why?
39
144599
2377
Bu rakamlar tanıdık geliyor ama neden?
02:27
Aha! Your missing person’s case.
40
147476
2795
İşte! Kayıp vakanızın ta kendisi.
02:30
Someone is kidnapping the numbers that can’t be drained:
41
150688
3587
Birisi kurutulamayan numaraları kaçırıyor:
02:34
we’ll call them the immune.
42
154275
2044
Onlara “bağışık” diyeceğiz.
02:36
If you can identify the four immune who remain,
43
156611
3253
Kalan dört bağışığı tespit edebilirsen,
02:39
perhaps you can get to them first and figure out what’s going on.
44
159864
4379
belki önce onlara ulaşabilir ve neler olduğunu anlayabilirsin.
02:44
Who are the immune? Pause here to figure it out yourself.
45
164577
3420
Peki kimler bağışık? Anlamak için burada durdur.
02:47
Answer in 2
46
167997
2628
2 saniyen var.
02:50
Answer in 1
47
170625
2502
1 saniyen var.
02:54
There are 4 one-digit immune: 2, 3, 5, and 7.
48
174212
4963
4 tane tek basamaklı bağışık var: 2, 3, 5 ve 7.
02:59
All have already been kidnapped.
49
179383
2127
Hepsi zaten kaçırıldı.
03:01
But every digit in all of the immune must be one of those four numbers;
50
181510
5047
Ancak tüm bağışıklardaki her basamak bu dört sayıdan biri olmalıdır,
03:06
otherwise there would be a non-prime split possible.
51
186557
3504
aksi takdirde asal olmayan bir ayrılma mümkün olacaktır.
03:11
That means there are only these 16 candidates among the two-digit numbers.
52
191020
5505
Yani iki basamaklı sayılar arasında sadece bu 16 aday var.
03:16
The ones that are prime must be immune.
53
196734
3170
Asal olanlar bağışık olmalıdır.
03:19
We can eliminate anything that ends in 2 or 5,
54
199904
3420
Her zaman sırasıyla 2 ve 5′e bölünebileceği için
03:23
as they’ll always be divisible by 2 and 5.
55
203324
3253
2 veya 5 ile biten her şeyi eleyebiliriz.
03:26
This diagonal is also out, as they’re divisible by 11.
56
206869
4171
Bu çapraz sıra da 11′e bölünebildiği için dışarıda kalır.
03:31
If the digits of a number add up to a multiple of 3,
57
211457
3378
Bir sayının rakamları toplamı 3′ün katıysa,
03:34
it’s divisible by 3.
58
214835
1877
3′e tam bölünür.
03:36
So that eliminates 57 and 27, leaving these numbers.
59
216712
4922
Böylece 57 ve 27′yi eleyip geriye bu sayıları bırakır.
03:41
Which, upon double-checking, are, in fact, immune.
60
221759
4129
Ki bu sayılar dikkatli bakılırsa, aslında bağışıktır.
03:47
We now have a strong starting point for searching three-digit numbers:
61
227139
4130
Artık üç basamaklı sayıları aramak için güçlü bir başlangıç noktamız var:
03:51
any 2 consecutive digits must be on the list of the two-digit immune.
62
231269
5088
Her 2 ardışık basamak, iki basamaklı bağışık olmalıdır.
03:56
Those all end in 3 and 7,
63
236691
2460
Bunların hepsi 3 ve 7 ile bitiyor
03:59
so the only possibilities are these 8 options:
64
239151
3754
yani tek olasılık şu 8 seçenek içinde olmalıdır:
04:02
the two-digit immune with additional 3s or 7s on their ends.
65
242905
4546
Sonlarında ek 3′ler veya 7′ler bulunan iki basamaklı bağışık.
04:08
3 can’t follow 3, nor 7 follow 7.
66
248244
3545
3, 3′ü; 7 de 7′yi takip edemez.
04:11
And once again, adding the digits reveals that 237 and 537
67
251789
6215
Yine rakamları eklemek, 237 ve 537′nin
04:18
are divisible by 3.
68
258004
1710
3′e bölünebildiğini ortaya koyuyor.
04:20
737 is 67 times 11, so that leaves just 373,
69
260339
6507
737, 67 çarpı 11′dir yani geriye sadece 373 kalır,
04:26
which is, in fact, prime, and therefore immune.
70
266846
3462
ki bu aslında asaldır ve dolayısıyla bağışıktır.
04:31
Could a four-digit number be immune?
71
271225
2044
Dört basamaklı bir sayı bağışık olur mu?
04:33
No, any consecutive three digits would have to be immune,
72
273269
3962
Hayır, herhangi bir ardışık üç basamağın bağışık olması gerekir
04:37
and there’s no immune three digit number that starts with a 7.
73
277231
4213
ve 7 ile başlayan hiçbir bağışık üç basamaklı sayı yoktur.
04:42
You rush out, but reach each home too late,
74
282028
2752
Acele ediyorsunuz ancak hepsine ulaşmak çok zaman alır,
04:44
until the only immune left is 373.
75
284780
3879
ta ki kalan tek bağışık 373 olana kadar.
04:49
You’re in the nick of time to scare off her would-be kidnapper;
76
289243
3378
Onu kaçıranı korkutmak için tam zamanındasın;
04:52
not the vampire itself but a minion.
77
292705
2586
vampirin kendisini değil ama bir yardımcısını.
04:55
373 explains that she and the other immune are the subjects of an ancient prophecy
78
295416
6256
373, onun ve diğer bağışıkların, onları vampir avcısı olarak adlandıran
05:01
that designated them as vampire slayers.
79
301672
3128
eski bir kehanetin kahramanları olduğunu açıklıyor.
05:05
They’d sometimes gather and try to figure out what a vampire is,
80
305009
3670
Onlar bazen toplanıp vampirin ne demek olduğunu bulmaya çalışırlardı
05:08
but no one had the slightest idea.
81
308679
2002
ama kimsenin en ufak bir fikri yoktu.
05:10
They found the idea of slaying things quite distasteful.
82
310890
2878
Bir şeyleri katletme fikrini oldukça çirkin bulurlardı.
05:14
You both trail her would-be kidnapper back to a foreboding castle.
83
314518
4547
İkiniz de onu kaçıranın peşine düşersiniz ve önceden sezilen bir şatoya dönersiniz.
05:19
There you release the other kidnapped numbers
84
319273
2628
Orada kaçırılan diğer numaraları serbest bırakır
05:21
and confront the vampire himself.
85
321901
2502
ve vampirin kendisiyle yüzleşirsiniz.
05:24
He’s powerless before the slayers, but ever the pacifists,
86
324987
4171
O, katiller karşısında güçsüzdür ancak barış yanlıları onu yuvarlar,
05:29
they round him up, return the lifeforce to his victims, and send him packing.
87
329158
4922
yaşam gücünü kurbanlarına geri verir ve onu da sepetler.
05:34
Numberland is safe... for now.
88
334288
2586
Sayıistan güvenli... şimdilik.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7