Can you solve the time traveling car riddle? - Dan Finkel

756,130 views ・ 2023-07-06

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: esra kurul Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi
00:06
Your time traveling has caused a few issues with the space-time continuum,
0
6878
4588
Zaman yolculuğunuz uzay-zaman sürekliliğinizle ilgili
birkaç probleme sebep oldu.
00:11
like your old high school bully, Riff, now ruling the future with an iron fist.
1
11716
4254
Tıpkı lisedeki zorbanız Riff gibi şu an geleceği demir yumrukla yönetiyor.
00:16
You and the professor have driven your hovering DeLorean back to the past
2
16137
4463
Sen ve Profesör DeLorean’ı kendinize müdahil etmek için
00:20
to undo your own meddling.
3
20600
1793
geçmişe götürdünüz.
00:22
But shortly after you fix your mistakes,
4
22685
2586
Fakat hatalarınızı düzelttikten kısa süre sonra
00:25
another DeLorean appears and crashes into yours.
5
25271
3462
bir başka DeLorean ortaya çıkar ve sizin arabanıza çarpar.
00:28
Out step older versions of you and the professor,
6
28858
3712
Senin ve Profesörün eski versiyonu
00:32
who apparently had the same idea from somewhere else in the timeline.
7
32570
4254
görünüşe göre zaman çizgisinde başka bir yerde aynı fikre sahipti.
00:36
The professors panic and explain that the universe could collapse
8
36949
3629
Profesörler paniğe kapılır ve ikisi de aynı zamanda aynı yerde olduğundan
00:40
now that you’re both in the same time and place.
9
40578
2920
evrenin parçalanabileceğini açıkladılar.
00:43
The only hope is to merge the time streams by having each version of you
10
43623
5005
Tek umut, bütün versiyonunuzla aynı anda eve zaman yolculuğu yaparak
00:48
simultaneously time travel home.
11
48628
2627
zaman akışını birleştirmektir.
00:51
You both have plenty of fuel,
12
51714
1835
İkinizin de bol miktarda yakıtı var
00:53
but the crash broke your chrono-stabilizing gyroscopes
13
53549
3462
ancak çarpışma krono-stabilize edici jiroskoplarını kırdı
00:57
and your cars can only time travel under very specific circumstances.
14
57011
5172
ve arabalarınız sadece belirli durumlarda zaman yolculuğu yapabilir.
01:02
Each of you will need to drive a mile south, then a mile east,
15
62308
3921
Her birinizin bir mil güneye sonra bir mil doğuya gitmesi gerekecek
01:06
and then a mile north to get the gyroscopes into temporal alignment.
16
66229
4921
ve ardından jiroskopları zamansal hizaya sokmak için bir mil kuzeye sürmesi gerek.
01:11
That would be easy,
17
71484
1460
Bu kolay olurdu,
01:12
except each calibration requires placing a portable time gate
18
72944
4462
her bir kalibrasyonun başlangıç noktanıza taşınabilir zaman kapısı yerleştirmesinin
01:17
at your starting point,
19
77406
1502
gerekli olması dışında,
01:18
then driving into it at the precise end of your three mile drive without it moving.
20
78908
6632
ardından hareket ettirmeden tam üç mil sürüş daha sonuna doğru sürün.
01:25
Not only that, but your two time gates must be placed at least 100 miles apart
21
85915
5339
Sadece bu değil, zaman kapıları
birbirinden en az 100 mil uzağa yerleştirilmeli
01:31
so their signals don’t interfere.
22
91254
2460
böylece sinyalleri birbirleriyle karışmaz.
01:34
In other words, you need to find two different locations where you can drive
23
94173
4380
Diğer bir değişle, bir mil güneye, bir mil doğuya
01:38
a mile south, a mile east, and then a mile north
24
98553
3712
ve bir mil kuzeye sürebileceğiniz ve ardından tam olarak başladığınız yerde
01:42
and end up exactly where you started.
25
102265
2669
sonlandıracağınız iki farklı lokasyon bulmanız gerek.
01:45
The professors are about to show you where you can do this when they vanish,
26
105101
4129
Profesörler bunu nerede yapabileceğinizi yok olduklarında göstermek üzereydiler,
01:49
becoming victims of the collapsing timeline.
27
109230
2920
parçalanan zaman çizgisi kurbanı oldular.
01:52
It’s up to you now:
28
112316
1252
Şimdi karar sizin:
01:53
where can you place the time gates?
29
113568
2335
Zaman kapılarını nereye yerleştirirdiniz?
01:55
Pause here to figure it out yourself. Answer in 3
30
115903
2670
Soruyu çözmek için durdurun. Üç saniye içinde cevaplayın,
01:58
Answer in 2
31
118573
2752
iki
02:01
Answer in 1
32
121325
2378
bir.
02:03
If the earth were flat, there would be no way to solve this riddle.
33
123995
3920
Eğer dünya düz olsaydı, bu bulmacayı çözmenin yolu yoktu.
02:07
What you need is some way to use the sphericalness of the planet,
34
127915
4463
İhtiyacınız olan şey, gezegenin küreselliğini kullanmak,
02:12
some of its notable features,
35
132378
1752
önemli bazı özelliklerini
02:14
and the fact that lines of latitude aren’t really lines— they’re circles.
36
134130
5005
ve enlemlerin gerçek çizgi olmamasıyle enlemler çemberdir.
02:19
The equator is the biggest of these circles, but it doesn’t do much for you,
37
139760
4463
Ekvator bu çemberlerin en büyüğüdür fakat bu size çok gelmez
02:24
and you can’t even go south from the South Pole.
38
144223
2753
ve hatta Güney Kutbu’ndan güneye bile gidemezsiniz.
02:27
But let's try the North Pole.
39
147226
1710
Fakat Kuzey Kutbunu deneyelim.
02:29
When you go a mile south, you'll be on a circle that runs east west.
40
149020
4796
Bir mil güneye gittiğinizde doğu-batı yönünde bir daire üzerinde olacaksınız.
02:33
After a mile east, you’re still on that same circle,
41
153941
3337
Bir mil doğuya gittiğinizde hala aynı çemberde olacaksınız.
02:37
so the final mile north brings you back to your starting point.
42
157278
3754
Böylece kuzeydeki son mil sizi başlangıç noktasına getirecek.
02:41
Perfect.
43
161157
1001
Harika.
02:42
That’s one gate down, but where should you place the second?
44
162491
3504
Son bir kapımız kaldı, ikincisini nereye yerleştirmelisiniz?
02:46
Well, the nice thing about circles is that if you travel on them far enough,
45
166162
4254
Çemberlerle ilgili en güzel şey, onlardan yeterince uzağa giderseniz
02:50
you come back to where you started.
46
170416
1710
başladığınız yere geri dönersiniz.
02:52
If there were a circle that had a circumference of one mile,
47
172376
3796
Çevresi bir mil olan bir daire olsaydı,
02:56
that would work marvelously.
48
176172
2169
bu inanılmaz olurdu.
02:58
You could drive south a mile to reach it, make the one mile rotation east,
49
178341
4296
Güneye ulaşmak için bir mil sürün, doğuya doğru bir mil rota oluşturun
03:02
then go north a mile to return to where you started.
50
182637
2627
sonra başladığınız yere dönmek için 1 mil kuzeye gidin.
03:05
Such a circle does exist just north of the South Pole.
51
185598
4254
Böyle bir çember yalnızca Güney Kutbunun kuzeyinde var.
03:10
To find your starting point,
52
190186
1501
Başlangıç noktanı bulmak için
03:11
you can use the standard formula for the circumference of a circle.
53
191687
3796
bir dairenin çevresi için standart formülü kullanabilirsin.
03:15
If you wanted to be absolutely precise,
54
195691
2378
Kesinlikle kusursuz olmak istiyorsanız,
03:18
you could use an equation that takes into account
55
198069
2544
Dünyanın kabaca şeklini hesaplayan
03:20
the roughly spherical shape of the Earth.
56
200613
2544
bir denklem kullanabilirsiniz.
03:23
But an area this small is so close to being flat
57
203324
3170
Fakat bu kadar küçük bir alan düz olmaya çok yakındır ki,
03:26
that the standard formula gives a solution within a fraction of an inch
58
206494
4212
standart formül gerçek mesafenin bir inçlik kısmı içinde
03:30
of the actual distance.
59
210706
1794
sonuç verir.
03:32
A circle with a one mile circumference has a radius of just under 0.16 miles,
60
212917
6256
Çevresi bir mil olan bir çemberin yarıçapı 0,16 milin hemen altındadır,
03:39
so any point on the circle one mile north of that
61
219382
3253
yani dairenin bir mil kuzeyindeki herhangi bir nokta,
03:42
will be suitable for your time gate.
62
222635
2169
zaman kapınız için uygun olacaktır.
03:45
In fact, there are other answers too:
63
225721
2127
Aslında, başka cevaplar da var;
03:47
start a little further south,
64
227848
1794
biraz daha güneyden başlayın
03:49
and you could travel east around the Earth twice, three times, or more!
65
229642
4546
ve dünyanın etrafında iki, üç kez veya daha fazla yolculuk yapabilirsiniz!
03:54
In theory, there are infinite possible starting points,
66
234522
3128
Teoride, muhtemel sonsuz başlangıç noktaları vardır.
03:57
but the circles get so tight that they aren't actually practical to drive.
67
237650
4129
Fakat, daireler o kadar daralır ki, sürmek hiç elverişli değildir.
04:01
Everything’s getting a little weird
68
241988
2085
Başlangıç noktanıza ulaştığınızda
04:04
by the time you reach your starting points.
69
244073
2419
her şey biraz daha tuhaflaşıyor.
04:06
You drop the time gates, sync up with your doppelgänger,
70
246492
3128
Zaman kapılarını bırakın, doppelgänger’ınızla senkronize edin
04:09
and slam down the pedal.
71
249620
1627
ve pedala basın.
04:11
You both reach 88mph just as you complete your three mile circuits,
72
251247
4838
3 millik turlarınızı tamamladığınızda ikiniz de saatte 88 mile ulaşırsınız.
04:16
merge the timelines, and save the universe.
73
256085
2920
Zaman çizelgelerini birleştirin ve evreni kurtarın.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7