Can AI predict someone's breakup? - Thomas Hofweber

Çeviri: Başak Gökdaş Gözden geçirme: Eren Gokce

You and your partner Alex have been in a strong, loving relationship for years,

Sen ve partnerin Alex yıllardır sağlam, sevgi dolu bir ilişkidesiniz

and lately you're considering getting engaged.

ve son zamanlarda nişanlanmayı düşünüyorsunuz.

Alex is enthusiastic about the idea, but you can’t get over the statistics.

Alex fikre oldukça hevesli, ama sen istatistikleri aşamıyorsun.

You know a lot of marriages end in divorce, often not amicably.

Evliliklerin düşmanca boşanma ile sonuçlandığını sıkça duyuyorsun.

And over 10% of couples in their first marriage get divorced

İlk evliliğindeki çiftlerin %10′u

within the first five years.

ilk beş yıl içinde boşanıyor.

If your marriage wouldn’t even last five years,

Eğer evliliğin beş yıl bile sürmeyecekse,

you feel like tying the knot would be a mistake.

evlenmenin bir hata olacağını düşünüyorsun.

But you live in the near future,

Ama yakın gelecekte yaşıyorsunuz,

where a brand-new company just released an AI-based model

burada yeni kurulmuş bir şirket boşanma olasılığınızı

that can predict your likelihood of divorce.

tahmin edebilen yapay zekâ tabanlı bir model yayınladı.

The model is trained on data sets

Model, bireylerin sosyal medya etkinlikleri,

containing individuals’ social media activity,

çevrim içi arama geçmişleri, harcama alışkanlıkları,

online search histories, spending habits, and history of marriage and divorce.

evlilik ve boşanma geçmişini içeren veriler üzerinde eğitilmiştir.

And using this information,

Bu bilgileri kullanarak,

the AI can predict if a couple will divorce

yapay zekâ bir çiftin evliliklerinin ilk beş yılı içinde

within the first five years of marriage with 95% accuracy.

boşanıp boşanmayacağını %95 doğrulukla tahmin edebiliyor.

The only catch is the model doesn’t offer any reasons for its results—

Model, sonuçları için herhangi bir neden sunmuyor—

it simply predicts that you will or won’t divorce without saying why.

sadece boşanıp boşanmayacağınızı tahmin ediyor.

So, should you decide whether or not to get married

Dolayısıyla, sadece bu yapay zekâ tahminine dayanarak

based on this AI’s prediction?

evlenip evlenmemeye karar vermek doğru olabilir mi?

Suppose the model predicts you and Alex

Eğer model, senin ve Alex’in evlendikten sonraki

would divorce within five years of getting married.

beş yıl içinde boşanacağınızı tahmin ederse,

At this point, you'd have three options.

bu noktada üç seçeneğiniz olurdu.

You could get married anyway and hope the prediction is wrong.

Yine de evlenebilir ve tahminin yanlış olduğunu umabilirsiniz.

You could break up now,

Şu anda ayrılabilirsiniz,

though there’s no way to know if ending your currently happy relationship

ancak şu an mutlu olan ilişkinizi sona erdirmenin

would cause more harm than letting the prediction run its course.

tahminin gerçekleşmesinden daha fazla zarara yol açacağını bilemezsiniz.

Or, you could stay together and remain unmarried,

Ya da birlikte kalabilir ve evlenmeden devam edebilirsiniz,

on the off-chance marriage itself would be the problem.

belki de sorunun kendisi evlilik olabilir.

Though without understanding the reasons for your predicted divorce,

Ancak tahmin edilen boşanmanın nedenlerini anlamadan,

you’d never know if those mystery issues would still emerge

o gizemli sorunların hâlâ ortaya çıkıp ilişkinizi mahvetmeyeceğini

to ruin your relationship.

asla bilemezsiniz.

The uncertainty undermining all these options

Tüm bu seçenekleri zayıflatan belirsizlik,

stems from a well known issue with AI around explainability and transparency.

açıklanabilirlik ve şeffaflıkla ilgili yaygın bir yapay zekâ sorunundandır.

This problem plagues tons of potentially useful predictive models,

Bu sorun, potansiyel olarak kullanışlı tahmin modellerini etkiler.

such as those that could be used to predict which bank customers

Örneğin, hangi banka müşterilerinin kredi borcunu en olası ödeyecekleri

are most likely to repay a loan,

veya şartlı tahliye edilirse

or which prisoners are most likely to reoffend if granted parole.

tekrar suç işleme olasılığı en yüksek olan mahkûmlar gibi durumlar.

Without knowing why AI systems reach their decisions,

Yapay zekâ sistemlerinin kararlarını neden aldığını bilmeden

many worry we can’t think critically about how to follow their advice.

birçok kişi tavsiyeleri nasıl takip edeceğini eleştirel şekilde düşünemez.

But the transparency problem doesn’t just prevent us

Ancak şeffaflık sorunu sadece bu modelleri anlamamızı engellemez,

from understanding these models,

it also impacts the user’s accountability.

aynı zamanda kullanıcının sorumluluğunu da etkiler.

For example, if the AI's prediction led you to break up with Alex,

Mesela yapay zekânın tahmini, Alex ile ilişkini bitirmene yol açtıysa,

what explanation could you reasonably offer them?

onlara ne tür bir açıklama yapabilirsiniz ki?

That you want to end your happy relationship

Gizemli bir makine bitişini öngördü diye

because some mysterious machine predicted its demise?

mutlu ilişkinizi bitirmek istediğinizi mi?

That hardly seems fair to Alex.

Bu Alex için pek adil görünmüyor.

We don’t always owe people an explanation for our actions,

İnsanlara eylemlerimiz için her zaman bir açıklama borçlu değiliz,

but when we do,

ancak bunu yaptığımızda,

AI’s lack of transparency can create ethically challenging situations.

yapay zekânın şeffaflık eksikliği etik açıdan zorlu durumlar yaratabilir.

And accountability is just one of the tradeoffs we make

Ve hesap verebilirlik, önemli kararları yapay zekâya aktararak

by outsourcing important decisions to AI.

yaptığımız değiş tokuşlardan sadece biridir.

If you’re comfortable deferring your agency to an AI model

Yetkinizi yapay zekâya devretmekten rahatsızlık duymuyorsanız,

it’s likely because you’re focused on the accuracy of the prediction.

muhtemelen tahminin doğruluğuna odaklanmışsınızdır.

In this mindset, it doesn’t really matter why you and Alex might break up—

Bu zihniyette, Alex ile neden ayrılabileceğiniz gerçekten önemli değil-

simply that you likely will.

basitçe muhtemelen ayrılacaksınız.

But if you prioritize authenticity over accuracy,

Ancak doğruluk yerine otantikliği önceliyorsanız,

then you'll need to understand and appreciate the reasons

bugün ilişkiyi sonlandırmadan önce gelecekteki boşanmanın

for your future divorce before ending things today.

nedenlerini anlamanız ve takdir etmeniz gerekecek.

Authentic decision making like this is essential for maintaining accountability,

Bunun gibi otantik karar verme, hesap verebilirliği korumak için önemlidir

and it might be your best chance to prove the prediction wrong.

ve tahminin yanlış olduğunu kanıtlamak için en iyi şansınız olabilir.

On the other hand, it’s also possible the model

Öte yandan, modelin sizin ona karşı gelme girişimlerinizi

already accounted for your attempts to defy it,

zaten hesaba katması da mümkün.

and you’re just setting yourself up for failure.

Dolayısıyla kendinizi başarısızlığa sürüklüyor olabilirsiniz.

95% accuracy is high, but it’s not perfect—

%95 doğruluk yüksektir, ancak mükemmel değildir -

that figure means 1 in 20 couples will receive a false prediction.

bu yüzdelik 20 çiftten 1′inin yanlış bir tahmin alacağı anlamına gelir.

And as more people use this service,

Bu hizmeti kullanan insanların sayısı arttıkça,

the likelihood increases that someone who was predicted to divorce

boşanacağı öngörülen birinin, yapay zekâ tarafından

will do so just because the AI predicted they would.

öngörüldüğü için bunu yapma olasılığı artar.

Yeterli sayıda yeni evli çift için böyle bir durum yaşanırsa,

If that happens to enough newlyweds,

the AI's success rate could be artificially maintained

yapay zekânın başarı oranı, bu kendini gerçekleştiren tahminlerle

or even increased by these self-fulfilling predictions.

yapay olarak sürdürülebilir hatta artırılabilir.

Of course, no matter what the AI might tell you,

Tabii ki, yapay zekâ size ne söylese de,

whether you even ask for its prediction is still up to you.

tahminini isteyip istemediğiniz hâlâ size kalmış.