No one can figure out how eels have sex - Lucy Cooke

2,591,496 views ・ 2020-07-27

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Beyza Çınar Gözden geçirme: Sara Ozturk
00:06
From Ancient Greece to the 20th century,
0
6843
3301
Antik Yunan'dan 20. yüzyıla,
00:10
Aristotle, Sigmund Freud, and numerous other scholars
1
10144
4100
Aristo, Sigmund Freud gibi sayısız alim
00:14
were all looking for the same thing:
2
14244
3090
aynı şeyi araştırıyordu:
00:17
eel testicles.
3
17334
2450
yılan balığı testisleri.
00:19
Freshwater eels, or Anguilla Anguilla, could be found in rivers across Europe,
4
19784
6132
Tatlı su yılan balıkları veya Anguilla Anguillalar Avrupa ırmaklarında bulunur,
00:25
but no one had ever seen them mate.
5
25916
2980
fakat henüz hiç kimse onları çiftleşirken görmedi.
00:28
And despite countless dissections,
6
28896
2360
Sayısız tahlillerin aksine,
00:31
no researcher could find eel eggs or identify their reproductive organs.
7
31256
6470
hiçbir araştırmacı yılan balığı yumurtası veya üreme organlarını görebilmiş değil.
00:37
Devoid of data, naturalists proposed various eel origin stories.
8
37726
5780
Bilgi yoksunluğundan doğa bilimciler yılan balığı kökeni için hikayeler önermiştir.
00:43
Aristotle suggested that eels spontaneously emerged from mud.
9
43506
5251
Aristo, yılan balıklarının birdenbire çamurdan çıktıklarını öne sürmüştür.
00:48
Pliny the Elder argued eels rubbed themselves against rocks,
10
48757
4804
Büyük Pliny, yılan balıklarının kendilerini kayalara sürttüklerini
00:53
and the subsequent scrapings came to life.
11
53561
3830
ve bunun sonucunda oluşan kırıntıların hayat kazandığını söylemiştir.
00:57
Eels were said to hatch on rooftops, manifest from the gills of other fish,
12
57391
5357
Yılan balıklarının çatılarda yumurtalarından çıktıkları,
diğer balıkların yüzgeçlerinde yaşadıkları ve hatta böceklerden çıktıkları söylenir.
01:02
and even emerge from the bodies of beetles.
13
62748
3988
01:06
But the true story of eel reproduction is even more difficult to imagine.
14
66736
5662
Fakat yılan balığı üremesinin gerçek hikayesini hayal etmek çok daha zor.
01:12
And to solve this slippery mystery,
15
72398
2700
Bu çetin sırrı çözmek için
alimler yüzyılların araştırmasını yeniden düşünmek zorunda kalacaklardır.
01:15
scholars would have to rethink centuries of research.
16
75098
4170
01:19
Today, we know the freshwater eel lifecycle has five distinct stages:
17
79268
6415
Bugün, tatlı su yılan balıklarının beş aşamalı yaşam döngüsü olduğunu biliyoruz:
01:25
larval leptocepheli, miniscule glass eels, adolescent elvers,
18
85683
7210
saydam larvalar, minik cam yılan balıkları, yetişkin yavrular,
01:32
older yellow eels, and adult silver eels.
19
92893
4507
büyük sarı yılan balıkları ve yetişkin gümüş yılan balıkları.
01:37
Given the radical physical differences between these phases,
20
97400
3920
Bu aşamalar arasındaki ciddi değişiklikler göz önüne alındığında
01:41
you’d be forgiven for assuming these are different animals.
21
101320
3880
her birinin farklı canlılar olduğunu düşünebilirsiniz.
Aslında bu tam da Avrupalı doğa bilimcilerin düşündüğü şeydi.
01:45
In fact, that’s exactly what European naturalists thought.
22
105200
4570
01:49
Researchers were aware of leptocepheli and glass eels,
23
109770
4414
Araştırmacılar saydam ve cam yılan balıklarının farkındaydı
fakat kimse onların nehrin yüzlerce kilometre yukarısında yaşayan
01:54
but no one guessed they were related to the elvers and yellow eels
24
114184
4100
01:58
living hundreds of kilometers upstream.
25
118284
2860
yetişkin yavrular ve büyük sarı yılan balıklarıyla ilgili olduğunu düşünmemişti.
02:01
Confusing matters more, eels don’t develop sex organs until late in life.
26
121144
5710
İşleri daha da karıştıran, yılan balıkları hemen cinsel organ geliştirmez.
02:06
And the entirety of their time in the rivers of Europe
27
126854
2960
Avrupa ırmaklarındaki vakitlerinin tümünde
02:09
is essentially eel adolescence.
28
129814
2940
yetişkinlik döneminde oluyorlar.
02:12
So when do eels reproduce, and where do they do it?
29
132754
5125
Peki yılan balıkları ne zaman çiftleşir ve bunu nerede yaparlar?
02:17
Despite its name, the life of a freshwater eel actually begins
30
137879
5206
İsimlerinin aksine, tatlı su yılan balıklarının ömrü aslında
Bermuda Üçgeni'nin tuzlu sularında başlar.
02:23
in the salty waters of the Bermuda Triangle.
31
143085
3520
02:26
At the height of the annual cyclone season,
32
146605
2700
Yıllık kasırga sezonunun tepe noktasında
üç milimetrelik binlerce yılan balığı larvası
02:29
thousands of three-millimeter eel larvae
33
149305
3110
02:32
drift out of the Sargasso Sea.
34
152415
2530
Sargasso Denizi'nden sürüklenir.
02:34
From here, they follow migration paths to North America and Europe—
35
154945
4495
Buradan, yılan balıklarının 40 milyon yıl önce bu rotalarını oluşturduklarında
02:39
continents that were much closer
36
159440
2080
daha yakında olan Kuzey Amerika ve Avrupa kıtalarına doğru
02:41
when eels established these routes 40 million years ago.
37
161520
4711
göç yollarını takip ederler.
02:46
Over the next 300 days, Anguilla Anguilla larvae ride the ocean currents
38
166231
6098
Devam eden 300 gün boyunca Anguilla Anguilla larvaları okyanus akıntılarında
02:52
6,500 km to the coast of Europe—
39
172329
4192
Avrupa sahillerinde 6.500 km boyunca sürüklenirler.
02:56
making one of the longest known marine migrations.
40
176521
4148
Bu, bilinen en uzun deniz göçlerinden biridir.
03:00
By the time they arrive, they’ve grown approximately 45 mm,
41
180669
4930
Göçlerinin sonuna geldiklerinde yaklaşık 45 mm kadar büyümüş olurlar
03:05
and transformed into semi-transparent glass eels.
42
185599
4383
ve yarı transparan cam yılan balıklarına dönüşürler.
03:09
It’s not just their appearance that’s changed.
43
189982
2430
Değişen yalnızca görünüşleri değildir.
03:12
If most marine fish entered brackish coastal waters,
44
192412
3750
Çoğu balık tuzlu sahillere girdiğinde
hücreleri tatlı su ile ölümcül bir şekilde şişer.
03:16
their cells would swell with freshwater in a lethal explosion.
45
196162
5018
03:21
But when glass eels reach the coast,
46
201180
2382
Ama cam yılan balıkları sahile ulaştıklarında,
03:23
their kidneys shift to retain more salt
47
203562
2878
böbrekleri daha fazla tuzu kaldırmaya adapte olur
03:26
and maintain their blood’s salinity levels.
48
206440
2750
ve kanlarındaki tuz miktarını devam ettirirler.
03:29
Swarms of these newly freshwater fish migrate up streams and rivers,
49
209190
5279
Bu yeni tatlı sudaki yavrular dere ve ırmaklara göç ederler,
03:34
sometimes piling on top of each other to clear obstacles and predators.
50
214469
5424
bazen engeller veya yırtıcı hayvanlardan kurtulmak için üst üste yığılırlar.
03:39
Those that make it upstream develop into opaque elvers.
51
219893
4727
Bu hareketi nehrin akış yönüne doğru yapanlar opak yavrulara dönüşür.
03:44
Having finally arrived in their hunting grounds,
52
224620
2810
Nihayet avlanma alanlarına ulaştıklarında
03:47
elvers begin to eat everything they can fit into their mouths.
53
227430
4000
yavrular, ağızlarına sığdırabildikleri her şeyi yemeye başlar.
03:51
These omnivores grow in proportion to their diets,
54
231430
3600
Bu hem etçil hem otçul canlılar, beslenmeleriyle orantılı olarak büyürler
ve bir sonraki on yıl içerisinde daha büyük sarı yılan balıklarına dönüşürler.
03:55
and over the next decade they develop into larger yellow eels.
55
235030
4833
03:59
In this stage, they grow to be roughly 80 cm,
56
239863
4525
Bu evrede yaklaşık 80 cm kadar büyürler
ve sonunda cinsel organ geliştirirler.
04:04
and finally develop sexual organs.
57
244388
3510
04:07
But the last phase of eel life— and the secret of their reproduction—
58
247898
5583
Fakat yılan balığının yaşam döngüsündeki son evre ve çoğalmalarının sırrı
gizemli kalmaya devam eder.
04:13
remains mysterious.
59
253481
2220
04:15
In 1896, researchers identified leptocepheli as larval eels,
60
255701
6149
1896'da araştırmacılar, saydam yavruları yılan balığı larvaları olarak tanımladı
04:21
and deduced that they had come to Europe from somewhere in the Atlantic.
61
261850
4239
ve Avrupa'ya Atlantik'ten geldikleri sonucuna vardılar.
Fakat bu gizemli yavrulama yerini bulmak için
04:26
However, to find this mysterious breeding ground,
62
266089
3150
04:29
someone would have to perform an unthinkable survey of the ocean
63
269239
3600
birinin 30 mm'den daha küçük olan larvalar üzerine
04:32
for larvae no larger than 30mm.
64
272839
3920
akla gelmeyecek bir okyanus araştırması yapması gerekirdi.
04:36
Enter Johannes Schmidt.
65
276759
2336
Enter Johannes Schmidt.
Gelecek 18 yıl içinde bu Danimarkalı okyanus bilimci
04:39
For the next 18 years, this Danish oceanographer
66
279095
3604
04:42
trawled the coasts of four continents,
67
282699
2640
dört kıtanın kıyılarında ağ atarak
04:45
hunting down increasingly tiny leptocepheli.
68
285339
3930
minik saydam yavrulardan çok büyük miktarda yakaladı.
Son olarak 1921'de şimdiye kadarki en küçük larvayı
04:49
Finally, in 1921, he found the smallest larvae yet,
69
289269
4501
04:53
on the southern edge of the Sargasso Sea.
70
293770
4240
Sargasso Denizi'nin güney kıyısında buldu.
Gidiş gelişli bir göç yaptıkları bilgisinin aksine,
04:58
Despite knowledge of their round trip migration,
71
298010
2940
05:00
scientists still haven’t observed mating in the wild,
72
300950
3390
bilim adamları hala ne doğada çiftleşmeye
05:04
or found a single eel egg.
73
304340
2553
ne de tek bir yılan balığı yumurtasına rastladılar.
05:06
Leading theories suggest that eels reproduce
74
306893
2950
Önde gelen teoriler, yılan balıklarının
05:09
in a flurry of external fertilization,
75
309843
3070
telaşlı bir dış döllenme ile çoğaldıklarını öneriyor
05:12
in which clouds of sperm fertilize free-floating eggs.
76
312913
4455
serbest yüzen yumurtaları sperm bulutları bu şekilde döllüyor.
Fakat Sargasso Denizi'nin güçlü akıntıları ve karmaşık yosunları
05:17
But the powerful currents and tangling seaweed of the Sargasso Sea
77
317368
4220
05:21
have made this theory difficult to confirm.
78
321588
3210
bu teoriyi onaylamayı zorlaştırıyor.
05:24
Researchers don’t even know where to look,
79
324798
2670
Araştırmacılar nereye bakacaklarını bile bilmiyorlar
05:27
since they’ve yet to successfully track an eel
80
327468
2450
çünkü gidiş dönüşlü göçleri esnasında
05:29
over the course of its return migration.
81
329918
2670
başarılı bir şekilde yılan balıklarını izlemeleri gerekiyor.
05:32
Until these challenges can be met,
82
332588
2410
Bu zorluklar aşılana kadar
05:34
the eel’s ancient secret will continue to slip through our fingers.
83
334998
5504
yılan balıklarının eski sırrı ellerimizden kayıp gitmeye devam edecek.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7