No one can figure out how eels have sex - Lucy Cooke

2,591,496 views ・ 2020-07-27

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Korekta: Ola Królikowska
00:06
From Ancient Greece to the 20th century,
0
6843
3301
Od czasów starożytnej Grecji po XX wiek
00:10
Aristotle, Sigmund Freud, and numerous other scholars
1
10144
4100
Arystoteles, Zygmunt Freud i wielu innych uczonych
00:14
were all looking for the same thing:
2
14244
3090
szukało tego samego,
00:17
eel testicles.
3
17334
2450
jąder węgorza.
00:19
Freshwater eels, or Anguilla Anguilla, could be found in rivers across Europe,
4
19784
6132
Węgorz słodkowodny, Anguilla Anguilla, występował w rzekach Europy,
00:25
but no one had ever seen them mate.
5
25916
2980
ale nikt nigdy nie widział go w trakcie rozmnażania.
00:28
And despite countless dissections,
6
28896
2360
Mimo niezliczonych analiz
00:31
no researcher could find eel eggs or identify their reproductive organs.
7
31256
6470
żaden badacz nie mógł znaleźć ich jaj ani rozpoznać organów rozrodczych.
00:37
Devoid of data, naturalists proposed various eel origin stories.
8
37726
5780
Pozbawieni danych przyrodnicy wysnuwali różne tezy dotyczące pochodzenia węgorzy.
00:43
Aristotle suggested that eels spontaneously emerged from mud.
9
43506
5251
Arystoteles sugerował, że węgorze wyłaniają się z błota.
00:48
Pliny the Elder argued eels rubbed themselves against rocks,
10
48757
4804
Pliniusz Starszy twierdził, że węgorze pocierają się o skały
00:53
and the subsequent scrapings came to life.
11
53561
3830
i powstające zadrapania ożywają.
00:57
Eels were said to hatch on rooftops, manifest from the gills of other fish,
12
57391
5357
Uważano też, że węgorze wykluwają się na dachach,
wychodzą ze skrzeli innych ryb, a nawet wyłaniają się z ciał żuków.
01:02
and even emerge from the bodies of beetles.
13
62748
3988
01:06
But the true story of eel reproduction is even more difficult to imagine.
14
66736
5662
Prawda stojąca za rozmnażaniem węgorzy jest jeszcze bardziej niezwykła.
01:12
And to solve this slippery mystery,
15
72398
2700
Żeby rozwiązać tę śliską tajemnicę,
01:15
scholars would have to rethink centuries of research.
16
75098
4170
uczeni musieli poddać ponownej analizie setki lat badań.
01:19
Today, we know the freshwater eel lifecycle has five distinct stages:
17
79268
6415
Obecnie wiadomo, że cykl życia węgorza słodkowodnego składa się z 5 faz.
01:25
larval leptocepheli, miniscule glass eels, adolescent elvers,
18
85683
7210
Larwa leptocefal, malutki węgorz szklisty,
dojrzewający młody węgorz,
01:32
older yellow eels, and adult silver eels.
19
92893
4507
starszy węgorz żółty i dorosły węgorz srebrny.
01:37
Given the radical physical differences between these phases,
20
97400
3920
Biorąc pod uwagę znaczne różnice w wyglądzie między fazami,
01:41
you’d be forgiven for assuming these are different animals.
21
101320
3880
można pomyśleć, że to zupełnie inne zwierzęta.
01:45
In fact, that’s exactly what European naturalists thought.
22
105200
4570
Właśnie tak myśleli europejscy przyrodnicy.
01:49
Researchers were aware of leptocepheli and glass eels,
23
109770
4414
Badacze wiedzieli o istnieniu leptocefali i węgorzy szklistych,
01:54
but no one guessed they were related to the elvers and yellow eels
24
114184
4100
ale nikt nie pomyślał, że są spokrewnione z młodymi i żółtymi węgorzami,
01:58
living hundreds of kilometers upstream.
25
118284
2860
które żyły wiele kilometrów w górze rzeki.
02:01
Confusing matters more, eels don’t develop sex organs until late in life.
26
121144
5710
Myliło też to, że ich organy płciowe rozwijają się dopiero na późnym etapie.
02:06
And the entirety of their time in the rivers of Europe
27
126854
2960
Właściwie cały czas, który spędzają w europejskich rzekach,
02:09
is essentially eel adolescence.
28
129814
2940
to ich okres dojrzewania.
02:12
So when do eels reproduce, and where do they do it?
29
132754
5125
Kiedy i gdzie rozmnażają się więc węgorze?
02:17
Despite its name, the life of a freshwater eel actually begins
30
137879
5206
Mimo nazwy życie węgorza słodkowodnego rozpoczyna się
02:23
in the salty waters of the Bermuda Triangle.
31
143085
3520
w słonych wodach Trójkąta Bermudzkiego.
02:26
At the height of the annual cyclone season,
32
146605
2700
Co roku w środku sezonu cyklonów
02:29
thousands of three-millimeter eel larvae
33
149305
3110
tysiące 3-milimetrowych larw węgorza
02:32
drift out of the Sargasso Sea.
34
152415
2530
opuszcza Morze Sargassowe.
02:34
From here, they follow migration paths to North America and Europe—
35
154945
4495
Stamtąd larwy migrują do Ameryki Północnej i Europy,
02:39
continents that were much closer
36
159440
2080
kontynentów, które leżały dużo bliżej,
02:41
when eels established these routes 40 million years ago.
37
161520
4711
kiedy węgorze ustalały trasy 40 milionów lat temu.
02:46
Over the next 300 days, Anguilla Anguilla larvae ride the ocean currents
38
166231
6098
W ciągu kolejnych 30 dni larwy węgorza płyną z prądami morskimi
02:52
6,500 km to the coast of Europe—
39
172329
4192
6500 kilometrów w kierunku europejskiego wybrzeża.
02:56
making one of the longest known marine migrations.
40
176521
4148
To jedna z najdłuższych znanych morskich migracji.
03:00
By the time they arrive, they’ve grown approximately 45 mm,
41
180669
4930
Zanim dotrą, urosną około 45 milimetrów
03:05
and transformed into semi-transparent glass eels.
42
185599
4383
i przekształcą się w półprzezroczyste węgorze szkliste.
03:09
It’s not just their appearance that’s changed.
43
189982
2430
Ale nie tylko ich wygląd się zmienia.
03:12
If most marine fish entered brackish coastal waters,
44
192412
3750
Komórki większości ryb morskich nabrzmiałyby od słodkiej wody i wybuchły,
03:16
their cells would swell with freshwater in a lethal explosion.
45
196162
5018
gdyby te wpłynęły do słonawych wód przybrzeżnych.
03:21
But when glass eels reach the coast,
46
201180
2382
Ale kiedy węgorze szkliste docierają do wybrzeża,
03:23
their kidneys shift to retain more salt
47
203562
2878
ich nerki dostosowują się, żeby zatrzymać więcej soli
03:26
and maintain their blood’s salinity levels.
48
206440
2750
i utrzymać jej stały poziom we krwi.
03:29
Swarms of these newly freshwater fish migrate up streams and rivers,
49
209190
5279
Mnóstwo tych od niedawna słodkowodnych ryb płynie w górę rzek i strumieni,
03:34
sometimes piling on top of each other to clear obstacles and predators.
50
214469
5424
czasami piętrząc się, żeby uniknąć przeszkód i drapieżników.
03:39
Those that make it upstream develop into opaque elvers.
51
219893
4727
Te, którym uda się tam dopłynąć, zmieniają się w matowe młode węgorze.
03:44
Having finally arrived in their hunting grounds,
52
224620
2810
Po dotarciu do swoich łowisk
03:47
elvers begin to eat everything they can fit into their mouths.
53
227430
4000
węgorze jedzą wszystko, co zmieści im się do pyszczków.
03:51
These omnivores grow in proportion to their diets,
54
231430
3600
Te wszystkożerne ryby rosną w miarę jedzenia
03:55
and over the next decade they develop into larger yellow eels.
55
235030
4833
i w ciągu 10 lat stają się większymi żółtymi węgorzami.
03:59
In this stage, they grow to be roughly 80 cm,
56
239863
4525
Na tym etapie osiągają rozmiar 80 centymetrów
04:04
and finally develop sexual organs.
57
244388
3510
i w końcu rozwijają się ich organy płciowe.
04:07
But the last phase of eel life— and the secret of their reproduction—
58
247898
5583
Ostatnia faza rozwoju węgorzy, a tym samym ich sposób rozrodu
04:13
remains mysterious.
59
253481
2220
pozostaje jednak tajemnicą.
04:15
In 1896, researchers identified leptocepheli as larval eels,
60
255701
6149
W 1896 roku naukowcy uznali leptocefale za larwy węgorza
04:21
and deduced that they had come to Europe from somewhere in the Atlantic.
61
261850
4239
i wywnioskowali, że przybywają do Europy z jakiegoś miejsca z Atlantyku.
04:26
However, to find this mysterious breeding ground,
62
266089
3150
Żeby jednak odnaleźć ich tajemnicze lęgowisko,
04:29
someone would have to perform an unthinkable survey of the ocean
63
269239
3600
trzeba było przeprowadzić niewyobrażalne badanie oceanu
04:32
for larvae no larger than 30mm.
64
272839
3920
w poszukiwaniu larw o wielkości zaledwie 33 milimetrów.
04:36
Enter Johannes Schmidt.
65
276759
2336
Podjął się tego Johannes Schmidt.
04:39
For the next 18 years, this Danish oceanographer
66
279095
3604
Ten duński oceanograf przez kolejne 18 lat badał
04:42
trawled the coasts of four continents,
67
282699
2640
wody przybrzeżne czterech kontynentów,
04:45
hunting down increasingly tiny leptocepheli.
68
285339
3930
wypatrując coraz mniejszych leptocefali.
04:49
Finally, in 1921, he found the smallest larvae yet,
69
289269
4501
W 1921 roku odkrył najmniejszą znaną dotąd larwę
04:53
on the southern edge of the Sargasso Sea.
70
293770
4240
na południowym skraju Morza Sargassowego.
Mimo znajomości całej trasy migracji
04:58
Despite knowledge of their round trip migration,
71
298010
2940
05:00
scientists still haven’t observed mating in the wild,
72
300950
3390
naukowcy wciąż nie widzieli rozmnażających się na wolności węgorzy
05:04
or found a single eel egg.
73
304340
2553
ani nie znaleźli żadnego jaja.
05:06
Leading theories suggest that eels reproduce
74
306893
2950
Najpopularniejsze teorie mówią, że węgorze rozmnażają się
05:09
in a flurry of external fertilization,
75
309843
3070
poprzez zewnętrzne zapłodnienie,
05:12
in which clouds of sperm fertilize free-floating eggs.
76
312913
4455
podczas którego chmury spermy zapładniają unoszące się w wodzie jajeczka.
05:17
But the powerful currents and tangling seaweed of the Sargasso Sea
77
317368
4220
Silne prądy morskie i plączące się wodorosty sprawiają jednak,
05:21
have made this theory difficult to confirm.
78
321588
3210
że ta teoria jest trudna do potwierdzenia.
05:24
Researchers don’t even know where to look,
79
324798
2670
Naukowcy nie wiedzą nawet, gdzie szukać,
05:27
since they’ve yet to successfully track an eel
80
327468
2450
bo wciąż nie udało im się prześledzić węgorza
05:29
over the course of its return migration.
81
329918
2670
w jego drodze powrotnej.
05:32
Until these challenges can be met,
82
332588
2410
Do czasu, kiedy się to uda,
05:34
the eel’s ancient secret will continue to slip through our fingers.
83
334998
5504
odwieczny sekret węgorza będzie nam się prześlizgiwał przez palce.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7