Detention or Eco Club: Choosing your future - Juan Martinez

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Sedanur Aygün Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

This might seem like a far-away place

Bu, uzak bir diyarda

in a far-away land.

uzak bir yer gibi görünebilir.

My house is right there in the middle.

Evim tam orada, ortada.

This was 1992 L.A. Riots.

1992 Los Angeles olaylarıydı.

And I remember being 8 years old

Sekiz yaşında olduğumu,

and looking out there

oraya baktığımı ve kendi kendime düşündüğümü hatırlıyorum:

and thinking to myself,

"This is it, this is game over. I'm done."

"Buraya kadar, oyun bitti. Ben bittim."

The military came in,

Askerler geldi,

the cops came in,

polisler geldi,

and I thought they were going to save us,

bizi kurtaracaklarını düşündüm.

and for some reason they kept on pointing the guns at my people.

Fakat bir sebepten silahlarını halkıma doğrultmaya devam ettiler.

So I grew up angry,

Bu nedenle kızgın büyüdüm.

I grew up mad.

Öfkeli büyüdüm.

I struggled watching my parents pay rent at the end of the month.

Ay sonu ailemin kirayı ödeyişini izlerken zorlandım.

Sometimes they had to take food out of their mouths

Bazen biz, iki küçük kız kardeşim ve ben yiyebilelim diye

so that we, my two younger sisters and I, could eat.

yemeği ağızlarından çıkarmak zorundaydılar.

And the people that I saw taking care of their family

Ayrıca ailesiyle ve işiyle ilgilendiğini gördüğüm kişiler

and taking care of business were the gang members.

çete üyeleriydi.

So I considered that as a career path,

Bu nedenle bunu kariyer yolu olarak değerlendirdim.

not because they were the ones that,

Tek sebebi bu değildi;

you know, had the girls, had the cars,

kızlar vardı, arabalar vardı

it was because they were the ones who took care of their families.

çünkü aileleriyle ilgilenen onlardı.

And I love my family enough to even to consider that as a possibility.

Ailemi, bunu olasılık olarak değerlendirecek kadar çok seviyordum.

But it wasn't always bad.

Fakat her zaman kötü değildi.

If you haven't put two and two together,

Hala fark etmediyseniz

I'm a Dodgers fan.

Dodgers'in hayranıyım.

I like the Dodgers even more so

En fazla Dodgers'i severim

because Dodgers Stadium sits in the middle of the Elysian Park,

çünkü Dodger Stadyum'u Elysian Park'ın ortasında,

one of the biggest parks in L.A.,

Los Angeles'daki en büyük parklardan birisi.

and I remember going out on the weekends with my family

"Carne asada" yemeğimizi ve kültürümüzü paylaşmak için

and for la carne asada and sharing our cultura

hafta sonları ailemle dışarı çıktığımızı, beni yürüyüşe çıkardıklarını

and them taking me on trails

and showing me all this amazing stuff that they knew.

ve bildikleri tüm bu harika şeyleri bana gösterdiklerini hatırlıyorum.

I grew up, I went to Dorsey High School.

Büyüdüm, Dorsey Lisesine gittim.

You might not know Dorsey that much,

Dorsey'i bilmiyor olabilirsiniz ama Crenshwa Lisesini bilirsiniz.

but you might know Crenshaw High School.

Crenshaw and Dorsey are rival high schools,

Crenshaw ve Dorsey rakip liseler

but they are more than just rivals

fakat geleneksel anlamdaki rakip liselerden daha fazlasılar,

in the traditional sense of rival high schools,

they are the birth place of The Bloods and The Crips.

Bloods ve Crips'in doğduğu yerler.

So I was in 9th grade detention,

9.sınıfta cezadayken

and they gave me an ultimatum:

bana bir ültimatom verdiler.

They said, "Either you stay in detention,

"Ya cezada kalırsın ya da Eco Club denen şeye gidersin" dediler.

or you go to this thing called Eco Club."

And I said, "What?!? Eco Club?

Ben de dedim ki: "Ne? Eco Club mı? Unut gitsin!"

Forget you!"

But I took a chance and I went over to Eco Club.

Fakat şansımı denedim ve Eco Club'a gittim.

And the first thing that they said was,

Dedikleri ilk şey şuydu:

"Grab a bag of seeds and let's go out."

"Bir çanta tohum kapıp dışarı çıkalım."

And I picked jalapeños

Jalapeno biberlerini seçtim.

because I wanted to grill salsa for my mom at the end of that.

Çünkü işin sonunda anneme ızgarada salsa yapmak istedim.

And they tricked me!

Fakat beni kandırdılar!

Then all of a sudden, I started worrying about photosynthesis

Sonra birdenbire fotosentez,

and the pH balance,

pH dengesi, UV ışını

and the UV radiation,

ve jalapeno biberlerimi büyütecek olan

and all this different stuff that would make my jalapeños grow.

tüm bu farklı konular hakkında endişelenmeye başladım.

At the end of that semester, they gave me an opportunity

Dönem sonunda,

Wyoming'deki Teton Science Schools'a gitmem için bir fırsat sundurlar.

to go to the Teton Science Schools in Wyoming.

For a kid who has never been out of South Central,

Güney Merkez'ın dışına hiç çıkmamış bir çocuk için

to see mountains for the first time,

ilk defa dağları görmek,

to look up at the night sky and count,

gece gökyüzüne bakıp saymak,

I couldn't even count, the stars.

yıldızları sayamıyordum bile.

For the first time in my life at the age of 15

15 yaşında hayatımda ilk kez sayabileceğimden daha fazla yıldız gördüm.

I saw more stars than I could count.

I had to pinch myself and look at that shooting star

Kendimi çimdiklemem gerekti ve kayan yıldızlara bakıp

and say, "No, that's not the ghetto bird coming up at me."

"Hayır, bana doğru yaklaşan şey Ghette Bird değil" dedim.

And the ghetto bird, you won't find in the Audobon book,

Ayrıca Audobon kitabında bulamayacağınız Ghetto Bird,

it's a police helicopter in case you don't know.

bilmiyorsanız diye söylüyorum,

polis helikopteridir.

And I went back home and I found mentors and friends

Böylece eve geri döndüm.

Arkadaşlar, akıl hocaları, aile, beni destekleyecek insanlar buldum

and family and people who supported me in this,

and in 2005, this guy named Richard Louv

ve 2005'te Richard Louv isimli bu adam

wrote a book called <i>Last Child in the Woods</i>,

"Doğadaki Son Çocuk" isimli bir kitap yazdı.

and he coined a phrase called "nature-deficit disorder".

Ayrıca "doğa eksikliği bozukluğu" diye bir ifade üretti.

It's not a medical term, don't worry,

Tıbbi bir terim değil, endişelenmeyin.

you don't have to take drugs for it,

İlaç kullanmanıza gerek yok.

it's an easy fix:

Kolay bir çözümü var.

Yapmanız gereken tek şey dışarı çıkmak.

all you have to do is get outside.

Because we have 7 billion people in the world today,

Çünkü bugün dünya üzerinde 7 milyar insanız

but if you were to put all those 7 billion people

fakat bu 7 milyar insanı omuz omuza bir araya getirirseniz

shoulder-to-shoulder with each other,

they could all fit in the city of L.A.

hepsi Los Angeles şehrine sığabilir.

It's not necessarily that we are running out of space,

Alanımızın dışına çıkmamıza gerek yok,

it's how we are using that space up.

olay bu alanı nasıl kullandığımız.

The average U.S. teenager now spends

Ortalama bir ABD'li genç artık haftada 40 ile 65 saatini

somewhere between 40 and 65 hours a week

connected to some type of media device,

bir tür kitle iletişim aracına,

some kind of technology.

bir çeşit teknolojiye bağlı olarak geçiriyor.

That's a full-time job!

Tam zamanlı bir iş gibi!

We're not saying that its bad,

Kötü bir şey olduğunu söylemiyoruz,

we're just saying get out, have fun!

sadece çıkıp eğlenin diyoruz!

And I got together with some friends

Ayrıca birkaç arkadaşımla bir araya geldik

and we created this thing called the "Natural Leaders Network".

ve "Natural Leaders Network'u yaptık.

And we wanted to find out

Dünyanın her yerinde diğer insanların nasıl dışarı çıktığını öğrenmeye çalıştık.

how other people are getting outside all over the world.

We thought it was just us here in the U.S.,

ABD'de sadece biz olduğunu sanıyorduk

but no, no, it's all over the world.

fakat öyle değil, dünyanın her yerinde.

And we started getting amazing things back:

Harika şeyleri geri almaya başladık:

the beaches,

sahilleri,

the mountains,

dağları,

in the middle of the city,

şehrin ortasında insanların nasıl dışarı çıktığını,

how people got out,

just the pure joy of celebrating our connection with nature.

sadece doğa ile bağlantımızı kutlamanın saf neşesini.

And it all started with that one group.

Her şey tek bir grupla başladı.

I want to give you this new motivation

Size yeni doğa hareketiyle ilgili bu yeni motivasyonu

about a new nature movement,

ve yeni doğa hareketi için 7 nedeni vermek istiyorum.

and 7 reasons for a new nature movement.

You can create your own reasons,

Kendi nedenlerinizi bulabilirsiniz

but these are 7 reasons that we're talking about.

fakat konuştuğumuz şeyle ilgili 7 neden bunlar.

I'm going to speed up a little bit because of time.

Süre sebebiyle biraz hızlanacağım

But, take it from these kids, let's go get outside!

fakat bu çocuklardan örnek alın, hadi dışarı çıkın!

Geçen yıl Grand Teton'a tırmandım.

Last year I got to climb the grand Teton.

I went from being that kid from South Central

Güney Merkez'deki o çocuk olmaktan çıkıp bir şekilde o dağlara bağlı olduğumu,

realizing that somehow I was connected to those mountains,

Güney Merkez Los Angeles'daki yöre halkımın

that my community in South Central L.A. was connected to the mountains up there.

oradaki dağlara bağlı olduğunu fark ederek çıktım.

Bunların hepsi anlam kazandı, dünya benim için anlam kazandı.

And it all made sense,

the world made sense to me.

Science, and math, and history, and English,

Bilim, matematik, tarih, İngilizce

and all the different things that were happening in this world

ve tüm dünyada olan bu farklı şeylerin hepsi

made sense to me because of that.

işte bu yüzden benim için anlam kazandı.

I went out to be the first one to graduate from my family in high school.

Ailemde liseden mezun olan ilk kişi olmak için dışarıya çıktım.

I'm the first one.

I'm a National Geographic Explorer today.

İlkim.

Bugün bir National Geographic Explorer'ım.

I do these amazing talks,

Bu harika konuşmaları yapıyorum

and I'm not telling you these things so I can brag about it,

ve size bunları övünmek veya hava atmak için anlatmıyorum.

or that I can show off,

I'm telling you these things because if a kid from South Central

Size bunları anlatıyorum

çünkü az daha çete üyesi olacak olan Güney Merkez'den bir çocuk

who was about to be a gang member

can grow up to be a National Geographic Explorer

büyüyüp National Geopgraphic Explorer olabiliyor

and sit here in front of you and address you like I am today,

ve karşınıza geçip bugün olduğum gibi size konuşma yapabiliyorsa

then don't ever, ever in your life doubt what you can do.

o zaman asla ama asla yapabileceklerinizden şüphe etmeyin.

At the end of the day, I do what I do because of my family.

Günün sonunda ne yapıyorsam ailem için yapıyorum.

My family means the world to me

Ailem benim dünyam

and from this day forward,

ve bugünden itibaren

each one of you in this room is part of that family.

bu odadaki herkes o ailenin bir parçası.

I want you go to away with that

Bununla ayrılmanızı istiyorum

and I'll leave it with this one quote,

ve beni bu noktaya getiren şu alıntıyla bitiriyorum:

which has driven me to this point:

"Toplumsal değişim başladığında, bu işlem geri alınamaz.

"Once social change begins, it cannot be reversed.

You cannot uneducate the person who has learned to read.

Okumayı öğrenmiş birisini eğitimsiz bırakamazsınız.

You cannot humiliate the person who feels pride.

Gurur duyan bir kişiyi aşağılayamazsınız.

You cannot oppress the people who are not afraid anymore.

Artık korkmayan birisine zulmedemezsiniz.

We have seen the future, and the future is ours."

Geleceği görüyoruz ve gelecek bizim."

It's your future, it's our future,

Sizin geleceğiniz, bizim geleceğimiz,

so go get 'em!

öyleyse görelim sizi!