Write your story, change history - Brad Meltzer

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Ozan Uludağ Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

You know what the greatest secret of history is?

Tarihin en büyük sırrını biliyor musunuz ?

It's that history can be changed.

Bu sır ise şu: Tarih değiştirilebilir.

And, yeah, yeah, I know,

Biliyorum,

everyone says history can't be changed,

tarih değiştirilemez der herkes.

but it can.

Ama değiştirilebilir.

And today we're going to talk about

Bugün tarihin yalnızca geriye giden bir şey olmadığını

how history isn't just something that goes backwards,

ileriye de gittiğini konuşacağız.

history goes forward too.

And all those great things that haven't happened yet,

Henüz gerçekleşmeyen tüm o büyük şeyler,

that's history that's just waiting to be written.

tarihin yazılmayı bekleyen parçasıdır.

So how do you change history?

Peki, tarih nasıl değiştirilir?

I'm going to tell you by sharing with you

Sizlere bunu, çocuklarıma her gece yatmadan önce söylediğim

the three things that I tell my kids every night

when I tuck them into bed.

üç şeyi anlatarak göstereceğim.

It's true.

Bu doğru.

I stole the idea from a friend of mine

Bu fikri bir dostumdan aldım.

who told me what his father used to share with him.

O da babasından duymuş.

Every single night, when I tuck my kids into bed,

Çocuklarımı gece yatağa yatırırken

I tell them these three things:

onlara üç şey söylerim:

dream big,

büyük hayaller kurun,

work hard,

sıkı çalışın,

and stay humble.

mütevazı olun.

So let's look at them all.

Tek tek bakalım.

First, dream big.

Önce büyük hayaller.

You know who has the biggest, best dreams of all?

En büyük hayalleri kimler kurar?

Siz gençler.

You, young people.

Martin Luther King tarihin en büyük otobüs boykotuna

You know how old Martin Luther King, Jr. was

when he became the leader

of the most famous bus boycott in history?

önderlik ederken kaç yaşındaydı?

He was 26.

26 yaşındaydı.

You know how old Amelia Earhart was

Amelia Earhart dünya rekorunu kaç yaşında kırdı?

when she broke her first world record?

25.

25

You know how old Steve Jobs was

Steve Jobs, Apple'ı kaç yaşında kurdu?

when he co-founded Apple Computer?

21

21.

And you know how old Jerry Siegel and Joe Shuster were

Jerry Siegel ve Joe Shuster

when they came up with their idea for the greatest superhero of all time,

tüm zamanların en büyük süper kahramanı ''Süpermen''i

the first one, that they named "Superman"?

kaç yaşında yarattılar?

These guys were 17 years old!

Bu çocuklar 17 yaşındaydı!

Two 17-year-old kids created Superman.

17 yaşında 2 çocuk Süpermen'i yarattı.

Yakışıklı değillerdi.

They weren't good looking.

(Look at the picture, right?)

Resme bakın, haksız mıyım?

They weren't popular.

Popüler değillerdi.

They had no money,

Hiç paraları yoktu.

but they were two best friends with one dream.

Ama onlar, bir hayali paylaşan iki sıkı dosttu.

And with just their imaginations,

Yalnızca hayal güçleriyle

they gave the world Superman.

Süpermen'i dünyaya hediye ettiler.

And I know, creating Superman is a once-in-a-lifetime big dream,

Biliyorum, Süpermen'i yaratmak hayatta bir kez gerçekleşecek büyük bir hayal.

so I want to tell you about Alexandra Scott.

Sizlere Alexandra Scott'dan bahsetmek istiyorum.

She goes by Alex.

Alex diye biliniyor.

Alex was diagnosed with cancer

Alex'e henüz 1 yaşında bile değilken

before she was even a year old,

kanser teşhisi konuldu.

and that was the only life she knew:

Hayatı; hastalık, kemoterapi ve ameliyatla geçiyordu.

sickness, chemotherapy, and surgery.

4 yaşında anne babasına sordu:

When she was four, Alex asked her parents

could she put a lemonade stand in the front yard?

''Yol kenarına limonata tezgahı açabilir miyim?''

She didn't want to buy anything for herself,

Kazanacağı parayı kendisine bir şey almak için değil

she wanted to use the money

to give it to doctors to help other kids with cancer.

kanserli çocuklara yardım için kullanacaktı.

OK, in a single day, Alex's lemonade stand raised $2,000!

Alex, limonata tezgahından 1 günde 2.000 dolar kazandı.

But, here's what I love:

Asıl hoşuma giden şu:

soon after that, other lemonade stands started popping up,

Çok geçmeden limonata tezgahları çoğaldı.

all with Alex's name on it.

Hepsinin üzerinde Alex'in adı vardı.

Eventually, they raised $200,000.

En sonunda 200.000 dolar topladılar.

And then Alex had a new goal.

Sonrasında Alex yeni hedefi 1 milyon dolar olarak belirledi.

She said let's raise $1,000,000.

On June 12, 2004,

12 Haziran 2004'te

hundreds of lemonade stands started opening up

ülkenin her eyaletinde yüzlerce limonata tezgahı açıldı.

in every state in the country.

Sıradan insanlar kanserli çocuklara yardım için su, şeker ve limon satıyordu.

Ordinary people selling water and sugar and lemons

to help kids with cancer.

Nearly two months later,

Neredeyse 2 ay sonra

Alex died while her parents were holding her hands.

Alex anne ve babası elini tutarken hayatını kaybetti.

She was 8 years old.

8 yaşındaydı.

But before she died, Alex said that next year's goal

Ama ölmeden önce ertesi yılın hedefini 5 milyon dolar olarak belirlemişti.

should be $5,000,000.

Today, her dream has raised over $45,000,000

Bugün onun hayali 45 milyon dolara ulaşmış durumda

and it is still going strong!

ve giderek artıyor.

One idea, one girl, one big dream.

Bir fikir, bir kız, bir büyük hayal.

And you know what she said?

Ölmeden önce aynen şunu demiş:

This is a direct quote before she died.

She said, "Oh, we can do it!

"Başarabiliriz!

If other people will help me, I think we can do it.

İnsanlar bana yardım ederse bence başarabiliriz.

I know we can do it!"

Başarabileceğimizi biliyorum."

You dream big,

Büyük düşünün.

I don't care how old you are,

Yaşınız kaç olursa olsun.

and don't let anyone tell you otherwise,

Aksini söyleyenlere kulak asmayın.

you will change history.

Tarihi değiştireceksiniz.

Çocuklarıma söylediğim ikinci şeyde sıra:

And that leads me to the second thing I tell my kids:

work hard.

sıkı çalışın.

Such a simple one, everyone knows this one.

Herkesin bildiği basit bir şey.

Work hard.

Sıkı çalışın.

I saw this one for my father

Bunu babamda gördüm.

and my father died a few months ago.

Birkaç ay önce öldü babam.

When I was growing up in Brooklyn,

Brooklyn'de büyüdüm.

ok, my father, he worked hard.

Babam sıkı çalışırdı.

He had no money, we had, no money growing up.

Yoksuldu, yoksul büyüdük.

He worked every Saturday, every Sunday.

Cumartesileri, pazarları çalışırdı.

I watched first-hand every weekend what hard work was.

Sıkı çalışmanın ne olduğunu her haftasonu görürdüm.

And I saw that the hardest work of all

En zor işin, başarısızlık karşısında yılmamak olduğunu gördüm.

is being resilient when you're facing failure.

When I started writing my first book,

İlk kitabımı yazarken

my first book got me 24 rejection letters.

24 adet ret cevabı aldım.

To be clear, there are only 20 publishers,

Düşünün, sadece 20 yayınevi var

I got 24 rejection letters, OK?

ve ben 24 tane ret aldım.

Yani, bazıları iyice emin olmam için beni iki kez reddetti.

That means that some people were writing me twice

to make sure I got the point.

Ama oğlum için yazdığım kahramanlar konulu 9. kitabımı yazarken

But it wasn't until I was writing my ninth book,

a book of heroes for my son,

that I found my favorite story of working hard through failure.

yılmadan çalışmaya dair favori öykümü buldum.

It was a story that a friend told me about the Wright brothers.

Wright kardeşlere dair bir dostumun anlattığı bir öyküydü.

That every time the Wright brothers went out to fly their plane,

Wright kardeşler ne zaman uçuş yapsalar

they would bring enough extra materials for multiple crashes.

birden fazla çakılmaya yetecek malzeme alırlarmış yanlarına.

Yani, her uçuşta başarısız olacaklarını bilirlermiş.

That means for every time they went out,

they knew they would fail.

And they would crash and rebuild,

Her defasında çakılır, sonra uçağı onarırlarmış.

and crash and rebuild,

and that's why they took off.

Uçuş amaçları buymuş.

I love that story.

Bu öyküye bayılıyorum.

I wanted my son to hear that story,

Oğlum ve kızım bu öyküyü bilsin istedim.

I wanted my daughter to hear that story,

I wanted everyone to know that if you dream big

Herkes bilsin istedim:

Büyük hayal kurup yılmadan sıkı çalışırsanız

and you work hard and you fight failure,

you will change history

tarihi değiştirirsiniz.

and do what no one on this planet has ever done before.

Daha önce yapılmamış olanı yaparsınız.

Çocuklarıma söylediğim son şeyde sıra:

And that leads me to the final thing I tell them:

stay humble.

mütevazı olun.

Here's the thing:

Şöyle ki:

if you invent the world's first airplane,

Uçağın, Süpermen'in ya da milyonluk limonata tezgahının mucidiyseniz

or Superman,

or a multi-million dollar lemonade stand,

you don't need to be humble.

tevazuya gerek yok.

You can get a tattoo on your face that says, "I'm the best!"

Yüzünüzde ''Ben en iyiyim!'' yazılı dövmeyle gezebilirsiniz.

Right?

But pay attention here:

Ama unutmayın ki

no one likes a jerk.

ahmakları kimse sevmez.

In fact, the world needs fewer loudmouths,

Dünyada yeterince palavracı var.

so stay humble!

O yüzden mütevazı olun.

When Thomas Jefferson wrote the Declaration of Independence,

Bağımsızlık Bildirgesi'ni yazan Thomas Jefferson

you know he never took credit for writing it while he was alive?

bunu hiçbir zaman kendine mal etmedi.

Ortalama Amerikalılar, bildirgeyi onun yazdığını

It wasn't until he died and it was in his obituary

that the average American found out that he was the author.

ölümünden sonra ölüm ilanından öğrendiler.

That's humble.

Tevazu budur.

İşte, size büyük sır:

So there's the big secret:

dream big,

büyük hayal kurun,

work hard,

sıkı çalışın,

stay humble.

mütevazı kalın.

"Wait," you're saying, "that's it?"

''Bu mudur?'' diyorsunuz.

''İki hikaye anlattın, ya sonra?

"What, you tell me a bunch of stories and what?

How do I change history?"

Tarihi nasıl değiştireceğim?''

Here's the answer:

İşte yanıtı:

all history ever is

Tarih bütünüyle bir dizi hikayedir.

is a bunch of stories,

conflicting stories,

Çatışan öyküler,

big stories,

büyük ve küçük öyküler,

little stories,

our stories.

bizim öykülerimiz.

So how do you change history?

Tarihi nasıl değiştirirsiniz?

All you got to do is write your story.

Tek yapmanız gereken kendi öykünüzü yazmaktır.

OK? No, I'm serious, this is it.

Hayır, ciddiyim. Hepsi bu.

If people think history is a bunch of facts and dates you got to memorize,

Tarihi, ezberlenmesi gereken olgu ve tarihler olarak görenler yanılıyor.

that's not what history is at all.

History is a selection process,

Tarih bir seçim sürecidir.

and it chooses every single one of us every single day.

Tarih, her gün birimizi seçer.

The only question is, do you hear the call?

Mesele şu: Çağrıyı duyuyor musunuz?

And that leads me to the most important thing I'm going to tell you here:

Bu da beni size söyleyeceğim en önemli şeye getiriyor:

you will change history.

tarihi değiştireceksiniz.

Some of you will change it in big ways,

Bazılarınız, milyonları etkileyen büyük değişimler yaratacaksınız.

affecting millions of people.

Others of you will do it in more personal ways,

Bazılarınız, daha kişisel değişimlerle

helping a family member or someone who needs it.

ailenizden ya da etraftan birine yardım edeceksiniz.

But let me tell you right now,

Ama hemen belirteyim ki

one is not more important than the other.

bunların her ikisi de eşit önemde.

If you help people in mass or one-by-one,

İnsanlara birey ya da kitle bazında yardım edince harekete geçmiş,

that's how history gets changed,

when you take action.

tarihi değiştirmiş olursunuz.

But when you start writing your story

Öykünüzü yazmaya başlayınca

and you get scared, as we all inevitably do,

hepimiz kaçınılmaz bir korkuya kapılırız.

I want you to know one thing:

Bilmenizi isterim ki

no one is born a hero.

kimse kahraman olarak doğmaz.

Every single person that we talked about today,

Bahsettiğimiz kişilerin her birinin;

whether they were a 26 year old preacher,

26'sındaki vaizin de,

or two 17 year old nerds,

17'sindeki inek öğrencilerin de,

or little girl who had cancer,

kanserli kızın da

every single one of them had moments

kendinden şüphe ettiği anlar olmuştur.

where they doubted themselves,

like you, like me.

Tıpkı siz ve ben gibi.

They had moments where they worried about school

Okula ve dostluklara dair kaygıları olmuştur.

and friendships

and would they be accepted by others,

Başkalarından kabul görmeye dair.

like you, like me.

Tıpkı siz ve ben gibi.

They had moments where they worried about loneliness and failure

Yalnızlık ve başarısızlık kaygısı duymuşlardır.

and would they ever succeed,

Başarabilecekler miydi?

like you, like me.

Tıpkı siz ve ben gibi.

But the best part is, you don't have to start

Ama dünyayı değiştirmek için

a multi-million dollar lemonade stand to change the world,

milyon dolarlık limonata tezgahına sahip olmanız gerekmez.

all you got to do is help one person,

Tek yapmanız gereken bir insana yardım etmektir.

be kind to one person, that's the answer.

Cevap budur.

It's my core belief,

Kati inancım odur ki

it is in every story I just told you.

size anlattığım her öyküde bu var.

I believe ordinary people change the world.

Bence dünyayı sıradan insanlar değiştirir.

I don't care how much money you have,

Ne kadar paranızın olduğu,

I don't care where you go to school,

nerede okuduğunuz umrumda değil.

that is all nonsense to me.

I believe in regular people and their ability to affect change in this world.

Sıradan insana ve onun dünyayı değiştirme gücüne inanıyorum.

I believe in my father,

Babama inanıyorum.

and a 25 year old daredevil named Amelia,

25 yaşındaki gözükara Amelia'ya,

and a little girl who sells lemonade like nobody's business.

limonata satan küçük kıza inanıyorum.

And it's why I believe in that very first hero we were talking about today, Superman.

Bugün bahsettiğimiz o ilk kahramana, Süpermen'e bu yüzden inanıyorum.

Bence hikayenin en önemli kısmı Süpermen değil.

To me, the most important part of the story isn't Superman.

The most important part of the story is Clark Kent.

En önemli kısım Clark Kent.

And you want to know why?

Neden biliyor musunuz?

Because we're all Clark Kent.

Çünkü hepimiz Clark Kent'iz.

We all know what it's like to be boring and ordinary

Sıkıcı, sıradan olma hissini hepimiz biliriz.

and wish we could do something incredibly beyond ourselves.

Bizi aşan bir şey yapmak isteriz.

But here's the real news:

İşin gerçeği şu:

we all can do something incredibly beyond ourselves.

Hepimiz bizi aşan bir şey yapabiliriz.

I got 24 rejection letters on my first book,

İlk kitabım 24 ret aldı.

24 people who told me to give it up,

24 insan bana vazgeç dedi.

and I don't look back on the experience and say,

Dönüp baktığımda şunu demiyorum:

"I was right, and they were wrong, and haha on them."

''Görün işte, kaybettiniz, ben kazandım.''

What I look back and realize is that every single one of those rejection letters

Geriye bakınca görüyorum ki her mektup ''daha sıkı çalış''

told me to work harder, to dream bigger,

''daha büyük hayal kur'' diyordu.

and you better believe it,

İnanın her mektup beni daha mütevazı yaptı.

made me more humble,

but it also made me want it more than anything.

Aynı zamanda başarmayı her şeyden çok istememi sağladı.

Uğrunda sıkı çalıştığınız o büyük hayal

So whatever it is you dream big about,

whatever it is you work hard for,

ne olursa olsun

don't let anyone tell you,

kimsenin size ''hayır'' ya da ''çok gençsin''

you're too young

and don't let anyone tell you no.

demesine izin vermeyin.

Every life makes history.

Her yaşamın tarihte payı vardır.

And every life is a story.

Her yaşam bir öyküdür.

Thank you.

Teşekkürler.