Write your story, change history - Brad Meltzer

Napisz własną historię, zmieniaj historię - Brad Meltzer

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Tłumaczenie: Dorota Porwisz Korekta: Kinga Skorupska

You know what the greatest secret of history is?

Wiecie, jaki jest największy sekret historii?

It's that history can be changed.

To, że historię można zmieniać.

And, yeah, yeah, I know,

Wiem, wszyscy mówią,

everyone says history can't be changed,

że historii nie można zmienić,

but it can.

ale można.

And today we're going to talk about

Dziś porozmawiamy o tym,

how history isn't just something that goes backwards,

że historia nie tylko zagląda w przeszłość,

history goes forward too.

ale również w przyszłość.

And all those great things that haven't happened yet,

Wszystkie wspaniałe rzeczy, które jeszcze się nie wydarzyły,

that's history that's just waiting to be written.

to historia, która czeka, by o niej pisać.

So how do you change history?

Zatem, jak zmieniacie historię?

I'm going to tell you by sharing with you

Podzielę się z wami trzema rzeczami,

the three things that I tell my kids every night

które powtarzam moim dzieciom co wieczór,

when I tuck them into bed.

kiedy układam je do snu.

It's true.

Skradłem ten pomysł przyjacielowi,

I stole the idea from a friend of mine

Skradłem ten pomysł przyjacielowi,

who told me what his father used to share with him.

który opowiedział co robił jego ojciec.

Every single night, when I tuck my kids into bed,

Co wieczór, kiedy usypiam dzieci,

I tell them these three things:

mówię im o tych trzech rzeczach:

dream big,

miej wielkie marzenia,

work hard,

pracuj ciężko,

and stay humble.

i bądź skromny.

So let's look at them all.

Spójrzmy na nie wszystkie.

First, dream big.

Pierwsze, miej wielkie marzenia.

You know who has the biggest, best dreams of all?

Wiecie, kto ma największe, najlepsze marzenia?

You, young people.

Wy, młodzi ludzie.

You know how old Martin Luther King, Jr. was

Wiecie, ile miał lat Martin Luther King Jr,

when he became the leader

kiedy został przywódcą

of the most famous bus boycott in history?

najsłynniejszego w historii bojkotu autobusowego?

He was 26.

Miał 26 lat.

You know how old Amelia Earhart was

Ile miała lat Amelia Earhart,

when she broke her first world record?

kiedy pobiła swój pierwszy światowy rekord?

25

25

You know how old Steve Jobs was

Wiecie, ile miał lat Steve Jobs,

when he co-founded Apple Computer?

kiedy współtworzył Apple Computer?

21

21

And you know how old Jerry Siegel and Joe Shuster were

A ile mieli lat Jerry Siegel i Joe Shuster,

when they came up with their idea for the greatest superhero of all time,

kiedy wpadli na pomysł najlepszego superbohatera wszech czasów?

the first one, that they named "Superman"?

tego pierwszego, Supermana?

These guys were 17 years old!

Ci faceci mieli po 17 lat!

Two 17-year-old kids created Superman.

Siedemnastoletnie dzieciaki stworzyły Supermana.

They weren't good looking.

Nie byli przystojni.

(Look at the picture, right?)

Spójrzcie tylko. (Śmiech)

They weren't popular.

Nie byli popularni.

They had no money,

Nie mieli pieniędzy,

but they were two best friends with one dream.

Byli dwójką przyjaciół z jednym marzeniem.

And with just their imaginations,

Dzięki swojej wyobraźni,

they gave the world Superman.

dali światu Supermana.

And I know, creating Superman is a once-in-a-lifetime big dream,

Stworzenie Supermana jest niepowtarzalnym marzeniem życia,

so I want to tell you about Alexandra Scott.

Opowiem wam o Aleksandrze Scott.

She goes by Alex.

Po prostu Alex.

Alex was diagnosed with cancer

U Alex zdiagnozowano raka

before she was even a year old,

zanim ukończyła rok życia.

and that was the only life she knew:

To było jedyne życie, jakie znała:

sickness, chemotherapy, and surgery.

choroba, chemioterapia i operacje.

When she was four, Alex asked her parents

Kiedy miała cztery lata zapytała rodziców,

could she put a lemonade stand in the front yard?

czy może postawić stoisko z lemoniadą na podwórzu?

She didn't want to buy anything for herself,

Nie chciała zbierać pieniędzy dla siebie,

she wanted to use the money

chciała dać je lekarzom,

to give it to doctors to help other kids with cancer.

żeby pomogli innym chorym dzieciom.

OK, in a single day, Alex's lemonade stand raised $2,000!

W ciągu jednego dnia, dzięki temu zebrano 2 tys. dolarów!

But, here's what I love:

Ale najlepsze jest to, że wkrótce potem

soon after that, other lemonade stands started popping up,

zaczęły się pojawiać inne stoiska z lemoniadą,

all with Alex's name on it.

wszystkie z imieniem Alex..

Eventually, they raised $200,000.

Ostatecznie zebrano 200 tys. dolarów.

And then Alex had a new goal.

Alex miała nowy cel.

She said let's raise $1,000,000.

Chciała zebrać 1 mln. dolarów.

On June 12, 2004,

12 czerwca 2004 roku,

hundreds of lemonade stands started opening up

setki stoisk z lemoniadą

in every state in the country.

powstały w każdym stanie.

Ordinary people selling water and sugar and lemons

Zwykli ludzie sprzedawali wodę z cukrem i cytryną,

to help kids with cancer.

żeby pomóc dzieciom z rakiem.

Nearly two months later,

Prawie dwa miesiące później,

Alex died while her parents were holding her hands.

gdy Alex umierała, rodzice trzymali ją za ręce.

She was 8 years old.

Miała 8 lat.

But before she died, Alex said that next year's goal

Ale zanim umarła, powiedziała, że w przyszłym roku

should be $5,000,000.

celem powinno być 5 mln dolarów.

Today, her dream has raised over $45,000,000

Dziś jej marzenie przyniosło 45 mln dolarów,

and it is still going strong!

a na tym nie koniec.

One idea, one girl, one big dream.

Jeden pomysł, jedna dziewczynka, jedno wielkie marzenie.

And you know what she said?

Wiecie co powiedziała?

This is a direct quote before she died.

To jej dokładne słowa zanim umarła.

She said, "Oh, we can do it!

Powiedziała: "Och, uda nam się!

If other people will help me, I think we can do it.

Jeśli inni ludzie mi pomogą, myślę, że możemy to zrobić.

I know we can do it!"

Wiem, że nam się uda!"

You dream big,

Miejcie wielkie marzenia,

I don't care how old you are,

nie obchodzi mnie, ile macie lat,

and don't let anyone tell you otherwise,

i nie dajcie się powstrzymać,

you will change history.

zmienicie historię.

And that leads me to the second thing I tell my kids:

Po drugie, mówię dzieciom:

work hard.

Ciężko pracujcie.

Such a simple one, everyone knows this one.

To proste, każdy to wie.

Work hard.

Ciężko pracujcie.

I saw this one for my father

Widziałem to u mojego ojca,

and my father died a few months ago.

który zmarł kilka miesięcy temu.

When I was growing up in Brooklyn,

Kiedy dorastałem na Brooklynie,

ok, my father, he worked hard.

mój ojciec ciężko pracował.

He had no money, we had, no money growing up.

Kiedy dorastałem byliśmy spłukani.

He worked every Saturday, every Sunday.

Tata pracował w każdą sobotę i niedzielę.

I watched first-hand every weekend what hard work was.

Sam widziałem, czym była ciężka praca.

And I saw that the hardest work of all

Rozumiałem, że najtrudniej jest

is being resilient when you're facing failure.

być wytrzymałym w obliczu niepowodzenia.

When I started writing my first book,

Kiedy zacząłem pisać moją pierwszą książkę,

my first book got me 24 rejection letters.

dostałem 24 listy odmowne.

To be clear, there are only 20 publishers,

Zauważcie - na 20 wydawców,

I got 24 rejection letters, OK?

ja dostałem 24 listy odmowne.

That means that some people were writing me twice

Niektórzy odpisali mi dwa razy,

to make sure I got the point.

aby upewnić się, że zrozumiałem.

But it wasn't until I was writing my ninth book,

Ale dopiero kiedy pisałem dziewiątą książkę,

a book of heroes for my son,

książkę o bohaterach dla mojego syna,

that I found my favorite story of working hard through failure.

znalazłem moje ulubione opowiadanie o ciężkiej pracy pomimo niepowodzeń.

It was a story that a friend told me about the Wright brothers.

To historia zasłyszana u kolegi o braciach Wright.

That every time the Wright brothers went out to fly their plane,

Zawsze kiedy bracia Wright wychodzili latać swoim samolotem,

they would bring enough extra materials for multiple crashes.

mieli ze sobą dość dodatkowych materiałów do wielokrotnych upadków.

That means for every time they went out,

Za każdym razem kiedy wychodzili,

they knew they would fail.

wiedzieli, że im się nie uda,

And they would crash and rebuild,

że spadną i będą budować na nowo,

and crash and rebuild,

i spadną i odbudują.

and that's why they took off.

Właśnie dlatego wzbili się w niebo.

I love that story.

Uwielbiam tę historię.

I wanted my son to hear that story,

Chciałem, aby mój syn

I wanted my daughter to hear that story,

i córka ją usłyszeli.

I wanted everyone to know that if you dream big

Aby wszyscy wiedzieli, że wielkie marzenia,

and you work hard and you fight failure,

ciężka praca i walka z porażkami

you will change history

pomogą ci zmienić bieg historii

and do what no one on this planet has ever done before.

i zrobisz coś, czego nikt na tej planecie wcześniej nie zrobił.

And that leads me to the final thing I tell them:

I to prowadzi mnie do ostatniego przesłania:

stay humble.

bądźcie skromni.

Here's the thing:

Jeśli możesz wymyślić

if you invent the world's first airplane,

pierwszy samolot na świecie,

or Superman,

lub Supermana,

or a multi-million dollar lemonade stand,

lub wielomilionowe stoisko z lemoniadą,

you don't need to be humble.

nie musisz być skromny.

You can get a tattoo on your face that says, "I'm the best!"

Możesz wytatuować sobie na czole: "Jestem the best!"

Right?

Możesz wytatuować sobie na czole: "Jestem the best!"

But pay attention here:

Ale zwróćcie uwagę na to,

no one likes a jerk.

że nikt nie lubi palanta.

In fact, the world needs fewer loudmouths,

Świat potrzebuje mniej krzykaczy,

so stay humble!

więc bądźcie skromni!

When Thomas Jefferson wrote the Declaration of Independence,

Kiedy Thomas Jefferson napisał Deklarację Niepodległości,

you know he never took credit for writing it while he was alive?

nie zdobył uznania za nią za życia.

It wasn't until he died and it was in his obituary

Dopiero, kiedy umarł i było to w jego nekrologu,

that the average American found out that he was the author.

przeciętny Amerykanin dowiedział się, że to on był autorem.

That's humble.

To jest skromność.

So there's the big secret:

To ten wielki sekret:

dream big,

miej wielkie marzenia,

work hard,

ciężko pracuj,

stay humble.

bądź skromny.

"Wait," you're saying, "that's it?"

"Czekaj", mówicie, "i to wszystko?"

"What, you tell me a bunch of stories and what?

"Opowiadasz mi masę historii i co?

How do I change history?"

Jak ja zmieniam historię?"

Here's the answer:

Oto odpowiedź:

all history ever is

Historia to tylko

is a bunch of stories,

masa opowieści,

conflicting stories,

sprzecznych opowieści,

big stories,

wielkich opowieści,

little stories,

małych opowieści,

our stories.

naszych opowieści.

So how do you change history?

Więc jak wy zmieniacie historię?

All you got to do is write your story.

Musicie tylko napisać swoją historię.

OK? No, I'm serious, this is it.

Mówię poważnie, tylko tyle.

If people think history is a bunch of facts and dates you got to memorize,

Historia to masa faktów i dat, które trzeba zapamiętać?

that's not what history is at all.

Nie o to w tym chodzi!

History is a selection process,

Historia jest procesem wyboru,

and it chooses every single one of us every single day.

i wybiera każdego z nas każdego dnia.

The only question is, do you hear the call?

Pozostaje tylko pytanie czy słyszysz jej wezwanie?

And that leads me to the most important thing I'm going to tell you here:

I to prowadzi mnie do najważniejszej rzeczy:

you will change history.

to wy zmienicie historię.

Some of you will change it in big ways,

Niektórzy z was zmienią ją w znaczny sposób,

affecting millions of people.

wpływając na miliony ludzi.

Others of you will do it in more personal ways,

Inni z was zrobią to w bardziej osobisty sposób,

helping a family member or someone who needs it.

pomagając członkowi rodziny lub potrzebującemu.

But let me tell you right now,

Ale pozwólcie mi powiedzieć teraz,

one is not more important than the other.

jedno nie jest ważniejsze od drugiego.

If you help people in mass or one-by-one,

Jeśli pomagasz ludziom masowo lub jednemu po drugim,

that's how history gets changed,

historia ulega zmianie.

when you take action.

Kiedy podejmujesz działania.

But when you start writing your story

Ale, gdy zaczniesz pisać swoją historię

and you get scared, as we all inevitably do,

i przestraszysz się, tak jak my wszyscy,

I want you to know one thing:

chcę, żebyś wiedział jedno:

no one is born a hero.

nikt nie rodzi się bohaterem.

Every single person that we talked about today,

Każda osoba, o której rozmawialiśmy dzisiaj,

whether they were a 26 year old preacher,

czy był to 26-letni kaznodzieja,

or two 17 year old nerds,

czy dwóch 17-letnich maniaków,

or little girl who had cancer,

czy dziewczynka, która miała raka.

every single one of them had moments

Każdy z nich miał chwile,

where they doubted themselves,

kiedy wątpił w siebie,

like you, like me.

tak jak ty, jak ja.

They had moments where they worried about school

Czasem martwili się o szkołę

and friendships

i przyjaźnie

and would they be accepted by others,

i czy inni ich zaakceptują,

like you, like me.

tak jak ty, jak ja.

They had moments where they worried about loneliness and failure

Czasem obawiali się samotności i niepowodzeń

and would they ever succeed,

i czy kiedykolwiek im się uda,

like you, like me.

tak jak ty, jak ja.

But the best part is, you don't have to start

Ale najlepsze jest to, że nie musisz zaczynać

a multi-million dollar lemonade stand to change the world,

dochodowego stoiska z lemoniadą, by zmienić świat.

all you got to do is help one person,

Wystarczy pomóc jednej osobie,

be kind to one person, that's the answer.

i być dla niej dobrym.

It's my core belief,

To moje przekonanie,

it is in every story I just told you.

jest w każdej historii, którą wam opowiedziałem.

I believe ordinary people change the world.

Wierzę, że zwykli ludzie zmieniają świat.

I don't care how much money you have,

Nie obchodzi mnie, ile masz pieniędzy,

I don't care where you go to school,

gdzie chodzisz do szkoły,

that is all nonsense to me.

to wszystko są bzdury.

I believe in regular people and their ability to affect change in this world.

Wierzę w zwykłych ludzi i ich zdolność do wprowadzania zmian.

I believe in my father,

Wierzę w mojego ojca,

and a 25 year old daredevil named Amelia,

i 25-letnią odważną dziewczynę o imieniu Amelia,

and a little girl who sells lemonade like nobody's business.

i dziewczynkę, sprzedającą lemoniadę jak szalona.

And it's why I believe in that very first hero we were talking about today, Superman.

Wierzę w pierwszego bohatera, o którym mówiliśmy: Supermana.

To me, the most important part of the story isn't Superman.

Najważniejszą częścią tej historii nie jest Superman.

The most important part of the story is Clark Kent.

Najważniejszą częścią jest Clark Kent.

And you want to know why?

A dlaczego?

Because we're all Clark Kent.

Ponieważ jesteśmy Clarkami Kent.

We all know what it's like to be boring and ordinary

Wiemy, jak to jest być nudnym i zwyczajnym.

and wish we could do something incredibly beyond ourselves.

Chcielibyśmy zrobić coś niezwykłego, większego od nas.

But here's the real news:

Ale oto jest prawdziwa nowina:

we all can do something incredibly beyond ourselves.

wszyscy możemy zrobić coś takiego.

I got 24 rejection letters on my first book,

Dostałem 24 listy odmowne dotyczące mojej pierwszej książki,

24 people who told me to give it up,

24 ludzi powiedziało mi, żebym zrezygnował,

and I don't look back on the experience and say,

a ja nie patrzę wstecz na to doświadczenie

"I was right, and they were wrong, and haha on them."

myśląc, że miałem rację, a oni nie.

What I look back and realize is that every single one of those rejection letters

Uświadamiam sobie, że każdy z tych listów odmownych

told me to work harder, to dream bigger,

zmuszał mnie do cięższej pracy, większych marzeń,

and you better believe it,

i lepiej uwierzcie w to,

made me more humble,

czynił mnie bardziej pokornym,

but it also made me want it more than anything.

ale również sprawiał, że chciałem tego ponad wszystko.

So whatever it is you dream big about,

O czymkolwiek marzysz,

whatever it is you work hard for,

czymkolwiek jest to, dla czego ciężko pracujesz,

don't let anyone tell you,

nie pozwól nikomu wmawiać ci,

you're too young

że jesteś za młody

and don't let anyone tell you no.

i nie pozwól nikomu powiedzieć ci "nie".

Every life makes history.

Każde życie tworzy historię

And every life is a story.

i każde życie jest opowieścią.

Thank you.

Dziękuję.