Haptography: Digitizing our sense of touch - Katherine Kuchenbecker

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Beyza Çınar Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

I'm a mechanical engineering professor

Ben Pensilvanya Üniversitesi'nde

at the University of Pennsylvania,

makine mühendisliği profesörüyüm

and my favorite hobby is photography.

ve en sevdiğim hobim fotoğrafçılık.

And as I travel around the world,

Dünyayı gezdikçe,

I love taking photographs like these,

bunlar gibi fotoğraflar çekmeyi seviyorum,

so I can remember all the beautiful and interesting things

böylece gördüğüm tüm güzel ve ilginç şeyleri hatırlayabiliyorum.

that I've seen.

But what I can't do is record and share

Yapamadığım şey ise bu objelere dokunmanın nasıl bir his olduğunu

how these objects feel to touch.

kaydetmek ve paylaşmak.

And that's kind of surprising,

Bu biraz şaşırtıcı

because your sense of touch is really important.

çünkü dokunma hissi çok önemli.

It's involved in every physical interaction you do every day,

Günlük olarak yaptığımız her fiziksel etkileşimde var,

every manipulation task, anything you do in the world.

elle yapılan tüm işlerde, dünyada yaptığımız her şeyde.

So the sense of touch is actually pretty interesting.

Dokunma hissi aslında oldukça ilginç.

It has two main components.

İki ana bileşeni var.

The first is tactile sensations,

İlki dokunma duyuları,

things you feel in your skin.

teninizde hissettiğiniz şeyler.

And the second is kinesthetic sensations.

İkincisi ise kinestetik duyular.

This has to do with the position of your body and how it's moving,

Vücudunuzun konumu, nasıl hareket ettiği

and the forces you encounter.

ve karşılaştığı zorluklarla ilgili.

And you're really good at incorporating

Siz bu iki duyuyu birleştirmekte

both of these types of sensations together

oldukça iyisiniz.

to understand the physical interactions you have with the world

Böylece dünyayla kurduğunuz fiziksel etkileşimleri

and understand as you touch a surface:

ve dokunduğunuz yüzeyleri anlayabiliyorsunuz:

is it a rock, is it a cat, is it a bunny, what is it?

O bir taş mı, kedi mi, tavşan mı, nedir o?

And so, as an engineer,

Bir mühendis olarak

I'm really fascinated

bu beni büyüledi

and I have a lot of respect for how good people are with their hands.

ve ellerini iyi kullanan insanlara çok saygılıyım.

And I'm intrigued and curious

İnsanın dokunma hissini geliştirerek

about whether we could make technology better

teknolojiyi daha iyi bir hale getirip getiremeyeceğimiz konusunda

by doing a better job at leveraging

the human capability with the sense of touch.

ilgili ve meraklıyım.

Could I improve the interfaces to computers and machines

Bilgisayarların ve makinelerin arayüzünü

ellerinizi kullanmanızı sağlayarak geliştirebilir miyim?

by letting you take advantage of your hands?

And indeed, I think we can,

Evet, bence yapabiliriz.

and that's at the core of a field called haptics,

Haptik dediğimiz alanın temeli budur

and this is the area that I work in.

ve bu benim çalıştığım alan.

It's all about interactive touch technology.

Tamamen interaktif dokunma teknolojisiyle ilgili.

And the way it works is,

Çalışma şekli ise,

as you move your body through the world,

siz vücudunuzu dünyada hareket ettirdikçe

if, as an engineer, I can make a system that can measure that motion,

ben bir mühendis olarak, o hareketi ölçecek bir sistem yapabilseydim

and then present to you sensations over time

ve sonra size gerçek dünyada

that kind of make sense,

hissedebileceklerinize benzer anlam ifade eden

that match up with what you might feel in the real world,

duyuları size sunabilseydim,

I can fool you into thinking you're touching something

aslında orada hiçbir şey olmasa bile

size bir şeye dokunduğunuzu hissettirebilirdim.

even though there's nothing there.

So here are three examples

Penn'deki laboratuvarımda yaptığım

and these are all done from research in my lab at Penn.

araştırmalardan üç örneğe bakalım.

The first one is all about that same problem that I was showing you:

İlki size gösterdiğim sorunla ilgili:

dokunduğumuz objelerin nasıl hissettirdiğini nasıl kaydedebilir

how can we capture how objects feel

and recreate those experiences?

ve bu tecrübeyi nasıl yeniden yaratabiliriz?

So the way we solve this problem

Bizim bu soruna çözümümüz

is by creating a hand-held tool

içinde birçok farklı sensör içeren,

that has many different sensors inside.

elle tutulabilir bir alet yapmak.

It has a force sensor, so we can tell how hard you're pushing;

Güç sensörü var, böylece ne kadar bastırdığınızı ölçebiliriz;

it has motion tracking, so we can tell exactly where you've moved it;

hareket takibi var, böylece nereye hareket ettirdiğinizi ölçebiliriz.

and it has a vibration sensor, an accelerometer, inside,

İçinde titreşim sensörü ve ivmeölçer var,

that detects the shaking back and forth of the tool

aletin sarsıntılarını ölçüyor

that lets you know that's a piece of canvas

ve dokunduğunuz şeyin bir tuval olduğunu,

and not a piece of silk or something else.

ipek ya da başka bir şey olmadığını anlamanızı sağlıyor.

Then we take the data we record from these interactions.

Daha sonra bu etkileşimlerde kaydettiğimiz verileri alıyoruz.

Here's ten seconds of data.

You can see how the vibrations get larger and smaller,

Burada on saniyelik bir veri var.

Sizin hareketinize bağlı olarak

depending on how you move.

titreşimlerin nasıl büyüyüp küçüldüğünü görebilirsiniz.

And we make a mathematical model of those relationships

Bu ilişkilerin matematiksel bir modelini yapıp

and program them into a tablet computer

onları bir tablet bilgisayara programlıyoruz.

so that when you take the stylus

Bu sayede tablet kalemi ile

and go and touch the screen,

ekrana dokunduğunuzda

that voice-coil actuator in the white bracket

o beyaz kısımdaki ses bobini uyarıcı

plays vibrations to give you the illusion

size ilüzyon vermek için titreşim üretir,

that you're touching the real surface,

siz de gerçekten o zemine dokunuyor gibi hissedebilirsiniz,

just like if you touched, dragged back and forth, on the real canvas.

tıpkı gerçek bir tuvale dokunuyor ve elinizi ileri geri sürüklüyormuş gibi.

We can create very compelling illusions.

Gerçekten zorlayıcı ilüzyonlar yaratabiliriz.

We can do this for all kinds of surfaces and it's really a lot of fun.

Bunu birçok yüzey için yapabiliriz, açıkçası çok eğlenceli bir iş.

We call it haptography -- haptic photography.

Bunu haptografi olarak adlandırıyoruz: Haptik fotoğrafçılık.

And I think it has potential benefits in all sorts of areas

Bence bunun tüm alanlara faydası var.

like online shopping, maybe interactive museum exhibits,

Örneğin online alışverişlerde,

where you're not supposed to touch the precious artifacts,

değerli yapılara dokunmamanız gereken ama hep dokunmak istediğiniz

but you always want to.

etkileşimli müze sergilerinde.

The second example I want to tell you about comes from a collaboration I have

Bahsetmek istediğim ikinci bir örnek Pensilvanya Diş Hekimliği Fakültesi'nden

with Dr. Margrit Maggio at the Penn Dental School.

işbirliği yaptığım Dr. Margrit Maggio'dan geliyor.

Part of her job is to teach dental students

İşinin bir parçası olarak diş hekimliği öğrencilerine

how to tell where in a patient's mouth there are cavities.

hastaların ağzındaki çürüklerin yerini nasıl söyleyeceklerini öğretiyor.

Of course they look at X-rays,

but a large part of this clinical judgment comes from what they feel

Tabii ki röntgenlere bakıyorlar

fakat bu klinik muayenenin büyük bir kısmı

when they touch your teeth with a dental explorer.

diş aletiyle dişinize dokunduklarında hissettiklerinden oluşur.

You've all had this happen, they go across.

Bunu hepiniz bilirsiniz, baştan başa incelerler.

What they're feeling for is if the tooth is really hard, then it's healthy,

Hissettiklerine göre eğer diş çok sertse sağlıklıdır.

but if it's kind of soft and sticky,

Yumuşak ve yapışkan gibiyse

that's a signal that the enamel is starting to decay.

bu diş minesinin çürümeye başladığının göstergesidir.

These types of judgments are hard for a new dental student to make,

Bu tür teşhisler yeni bir öğrenci için zordur

because they haven't touched a lot of teeth yet.

çünkü henüz yeterince dişe dokunmamışlardır.

And you want them to learn this before they start practicing

Gerçek hastalarda uygulama yapmaya başlamadan önce

on real human patients.

bunu öğrenmelerini istersiniz.

So what we do is add an accelerometer on to the dental explorer,

Bizim burada yaptığımız diş aletine bir ivmeölçer eklemek

ve sonrasında farklı dişlere dokunduğunda

and then we record what Dr. Maggio feels

as she touches different extracted teeth.

Dr. Maggio'nun neler hissettiğini kaydetmek.

And we can play it back for you as a video

Bunu sizin için yeniden çalabiliriz,

with a touch track --

üstelik yalnızca sesle değil

not just a sound track, but also a touch track,

aynı zamanda dokunma hissi ile birlikte.

that you can feel by holding that repeating tool.

Bu sayede bu tekrarlama aletini tutarken onu hissedebilirsiniz.

You feel the same things the dentist felt when they did the recording,

Dişçilerin kayıt esnasında hissettiklerini siz de hissedersiniz

and practice making judgments.

ve teşhis koymak için pratik yapabilirsiniz.

So here's a sample one.

Here's a tooth that looks kind of suspicious, right?

Burada ilk örnek var.

Biraz şüpheli görünen bir diş var burada, değil mi?

It has all those brown stains.

Bir sürü kahverengi lekeleri var.

You might be thinking, "We should definitely put a filling in this tooth."

"Bu dişe kesinlikle dolgu yapmamız lazım." diye düşünebilirsiniz

But if you pay attention to how it feels,

fakat dişin nasıl hissettirdiğine dikkat ederseniz

all the surfaces of this tooth are hard and healthy,

diş yüzeyinin tamamı sert ve sağlıklı

so this patient does not need a filling.

yani bu hastanın dolguya ihtiyacı yok.

And these are exactly the kind of judgments doctors make every day

Doktorlar her gün tam olarak bu şekilde teşhisler koyuyor

and I think this technology we've invented has a lot of potential

ve bence hedeflediğimiz bu teknolojinin

for many different things in medical training, because it's really simple

tıbbi eğitim konusunda bir çok alanda faydası var çünkü gerçekten çok basit

and it does a great job at recreating what people feel through tools.

ve aletler yardımıyla insanların ne hissettiklerini tekrar canlandırabiliyor.

I think it could also help make games more interactive and fun

Bence bu teknoloji, hissettiklerinizle oyunların da daha etkileşimli,

and more realistic in the sensations that you feel.

eğlenceli ve gerçekçi olmasını sağlayabilir.

The last example I want to tell you about is again about human movement.

Bahsetmek istediğim son örnek de yine insan hareketiyle ilgili.

So if any of you have ever learned sports,

Aranızda herhangi bir spor öğrenen var mı,

how do you get good at something like surfing?

mesela sörfte nasıl başarılı olabilirsiniz?

You practice.

Pratik yaparak.

You practice some more and more, right?

Sürekli daha fazla pratik yaparsınız, değil mi?

Making small corrections, maybe getting some input from a coach,

Küçük düzeltmeler yaparak, belki bir hocadan yardım alarak,

learning how to improve your motions.

hareketlerinizi nasıl geliştireceğinizi öğrenerek.

I think we could use computers

Bence bu süreci daha verimli

to help make that process more efficient and more fun.

ve eğlenceli hale getirmek için bilgisayar kullanabiliriz.

And so here, for example, if I have six different arm movements

Örneğin burada sizin öğrenmenizi istediğim

that I want you to learn,

altı kol hareketi yaparsam,

you come into my lab at Penn and try out our system.

Penn'deki labaratuvarıma gelip sistemimizi denersiniz.

We use a Kinect to measure your motions, we show graphics on the screen,

Hareketlerinizi ölçmek için bir Kinect kullanıyoruz, ekranda grafikleri

and then we also give you touch cues,

gösteriyoruz ve sonrasında size dokunma işaretleri de veriyoruz.

haptic feedback on your arm,

Kolunuzdaki dokunsal geri bildirim

delivered by these haptic arm bands which have motors inside,

içinde motor olan bu dokunsal kol bandları tarafından sağlanır

and guide you as you move.

ve siz hareket ettikçe size rehberlik eder.

So, if we put it together,

as you're trying to track this motion,

Toparlayacak olursak,

siz bu hareketi izlemeye çalışırken

if you deviate -- say, maybe, your arm is a little too high --

eğer saptırırsanız, mesela diyelim ki kolunuz çok yüksekteyse,

we turn on the motors right there on the skin

derideki motor devreye giriyor

to let you know you should move down,

ve size kolunuzu aşağı indirmenizi söylüyor.

almost like a coach gently guiding you

Tıpkı size rehberlik eden,

and helping you master these movements more quickly

bu hareketleri çabucak öğrenmenize

ve daha doğru düzeltmeler yapabilmenize yardımcı olan bir eğitmen gibi.

and make more precise corrections.

We developed this system for use in stroke rehabilitation,

Bu sistemi felç rehabilitasyonunda kullanmak için geliştirdik

but I think there are a lot of applications,

fakat bence daha birçok uygulama alanı var.

like maybe dance training or all sorts of sports training as well.

Örneğin dans eğitimi veya her çeşit spor eğitimi gibi.

So now you know a little bit about the field of haptics,

Artık dokunma duyusu ile ilgili daha çok şey biliyorsunuz,

which I think you'll hear more about in the coming years.

bence gelecek yıllarda daha çok şey de duyacaksınız.

I've shown you three examples.

Size üç örnek gösterdim.

I just want to take a moment

Penn'deki laboratuvarımda benimle çalışan

to acknowledge the great students who work with me in my lab at Penn

çok değerli öğrencileri ve ortaklarımı

and my collaborators.

takdim etmek istiyorum

They're a great group.

Harika bir grup.

I also want to thank you for your kind attention.

Dinlediğiniz için teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)