If you're an adult mayfly you'll probably die before the end of this video - Luke M. Jacobus

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Başak Gökdaş

Like so many winged insects,

Pek çok kanatlı böcek gibi,

the world’s roughly 4,000 mayfly species take to the skies

dünyadaki yaklaşık 4.000 mayıs sineği türü de

for their annual reproductive ritual.

yıllık üreme ritüelleri için gökyüzüne çıkar.

These flights happen above every kind of freshwater body on Earth,

Bu uçuşlar, Antarktika ve birkaç uzak ada dışında,

Dünya üzerindeki her türlü tatlı su kütlesinin üzerinde gerçekleşir.

barring Antarctica and a few remote islands.

But whether the breeding mayflies are large Hexagenia limbata,

Ancak üreyen mayıs sinekleri ister büyük Hexagenia limbata,

tiny Paracloeodes minutus, or the thousands of species in between,

ister küçük Paracloeodes minutus ya da aradaki binlerce tür olsun,

their time on the wing will be brief.

kanatta geçirdikleri zaman kısa olacaktır.

Very brief.

Hem de çok kısa.

For most mayflies, adulthood lasts roughly one day.

Çoğu mayıs sineği için yetişkinlik yaklaşık bir gün sürer.

And for some species, it’s only a matter of minutes.

Bazı türler içinse sadece birkaç dakika.

This isn’t because they’re all eaten up by predators—

Bunun nedeni yırtıcılar tarafından yenmeleri değildir -

though they are a favorite food of many fish, birds, and larger insects.

her ne kadar birçok balık, kuş

ve daha büyük böceklerin favori yiyeceği olsalar da.

Rather, this abridged adulthood is a natural part of their life cycle.

Aksine, bu kısaltılmış yetişkinlik dönemi yaşam döngülerinin doğal bir parçasıdır.

A close look at these insects reveals they've ditched functional mouths

Bu böceklere yakından bakıldığında,

işlevsel ağızlarını ve sindirim sistemlerini

and digestive systems.

terk ettikleri görülür.

Without these innards taking up space, mayfly bodies can store more eggs,

Bu iç organlar yer kaplamadan, mayıs sineği vücutları

daha fazla yumurta depolayabilir

with some species producing up to 12,000 per individual.

ve bazı türler birey başına 12.000′e kadar yumurta üretebilir.

This adaptation is essential to mayfly survival

Bu adaptasyon mayıs sineğinin hayatta kalması için çok önemlidir

since relatively few of these unborn flies are likely to reach adulthood,

çünkü doğmamış bu sineklerin nispeten azı yetişkinliğe ulaşacak

and even fewer will successfully reproduce themselves.

ve daha da azı başarılı bir şekilde üreyecektir.

In most of these flights, male mayflies form dancing swarms,

Bu uçuşların çoğunda erkek mayıs sinekleri dans eden sürüler oluşturur

which female mayflies move through until a male grasps them

ve dişi mayıs sinekleri bir erkek onları havada çiftleşmek için yakalayana kadar

for some mid-air mating.

aralarından geçer.

Some all-female populations can reproduce without joining in the dance,

Bazı tamamen dişi popülasyonlar, bir erkeğin yardımı olmadan yaşayabilir

using a process called parthenogenesis to produce viable offspring

yavrular üretmek için partenogenez adı verilen bir süreci kullanarak

without the help of a male.

dansa katılmadan üreyebilir.

And recent research suggests some mayfly populations may even switch back and forth

Son araştırmalar, bazı mayıs sineği

popülasyonlarının bu iki üreme şekli arasında gidip gelebileceğini gösteriyor.

between these two forms of reproduction.

But regardless of how the eggs are made ready,

Ancak yumurtalar nasıl hazırlanırsa hazırlansın,

the female will deposit them on or under the water,

dişi onları suyun üzerine veya altına bırakacak ve derhal yok olacaktır.

and promptly perish.

This might sound like a tragically brief existence.

Bu kulağa trajik derecede kısa bir varoluş gibi gelebilir.

And even mayflies’ scientific name,

Hatta mayıs sineklerinin bilimsel adı olan

Ephemeroptera, refers to their stunningly short lifespan.

Ephemeroptera, şaşırtıcı derecede kısa ömürlerine atıfta bulunur.

But for centuries, fishermen suspected that mayflies live much longer

Ancak yüzyıllar boyunca balıkçılar mayıs sineklerinin

bu kısa uçuştan çok daha uzun yaşadığından şüphelenmiştir.

than this short flight.

And in 1681, scientists finally caught up to their fishing friends

1681′de bilim insanları, mayıs sineği yaşam döngüsünün

with a published account of the full mayfly life cycle.

tamamını yayınlayarak nihayet balıkçı dostlarını yakaladılar.

When the time is right, these eggs will hatch.

Doğru zaman geldiğinde, bu yumurtalar çatlayacaktır.

Depending on the kind of mayfly,

Mayıs sineğinin türüne bağlı olarak bu,

this can happen as late as several months after the egg is laid,

yumurtanın bırakılmasından birkaç ay sonra,

or even before it’s completely left the mother’s body.

hatta yumurta annenin vücudunu tamamen terk etmeden önce bile gerçekleşebilir.

But whenever their egg opens up,

Ancak yumurtaları her açıldığında,

the mayfly inside quickly finds its way into fresh water,

içindeki mayıs sineği hızla tatlı suyun yolunu bulur

and it’s in this aquatic, nymph stage

ve mayıs sinekleri hayatlarının çoğunu

that mayflies spend the majority of their lives.

bu suda yaşayan nimf aşamasında geçirir.

Inhabiting rivers, small streams, ponds, lakes,

Nehirlerde, küçük derelerde, göletlerde, göllerde

and other places with clean fresh water,

ve temiz tatlı su bulunan diğer yerlerde yaşayan çoğu

most mayfly species stay in this nymph stage and feed underwater

mayıs sineği türü, bu nimf aşamasında kalır ve neredeyse

for nearly an entire year.

tüm bir yıl boyunca su altında beslenir.

In fact, some species live as nymphs for up to two years

Aslında, bazı türler kanatlı yetişkin hallerine metamorfoz geçirmeden

before they metamorphose into their winged adult state.

önce iki yıla kadar nimf olarak yaşarlar.

A year is a long time for such a small creature to stay alive.

Bir yıl, bu kadar küçük bir canlının hayatta kalması için uzun bir süredir.

So to survive and thrive, mayfly species have a wide variety of habits

Bu nedenle, mayıs sineği türleri hayatta kalmak

ve gelişmek için çok çeşitli alışkanlıklara

and corresponding body forms.

ve bunlara karşılık gelen vücut formlarına sahiptir.

Sprawlers are flat enough to stick to surfaces

Sürüngenler akıntının gücüne rağmen yüzeylere yapışacak kadar düzdür,

despite the strength of a current,

while clingers accomplish the same feat with suckers and claws.

tutunanlar ise aynı başarıyı emiciler

ve pençelerle gerçekleştirir.

Other species are swimmers, crawlers, or borers.

Diğer türler yüzücü, sürünücü ya da delicidir.

One of the most noticeable groups are the burrowing mayflies;

En dikkat çekici gruplardan biri, U şeklinde tüneller kazmak için

sizable specimens which use their legs, tusks,

bacaklarını, dişlerini ve kafalarındaki bir kepçeyi kullanan

and a scoop on their heads to dig U-shaped tunnels.

büyük boyutlu örnekler olan yuva yapan mayıs sinekleridir.

In these muddy dwellings, the nymphs use their abdominal gills

Bu çamurlu yuvalarda nimfler karın solungaçlarını kullanarak

to accelerate water through their burrow, filtering it for food along the way.

suyu yuvalarına doğru hızlandırır ve yol boyunca yiyecek için süzerler.

After they metamorphose, adult swarms can get so large

Metamorfoz geçirdikten sonra, yetişkin sürüleri o kadar büyüyebilir ki

they appear on weather radars like rain.

hava radarlarında yağmur gibi görünürler.

Regardless of how they've adapted,

Nasıl adapte olduklarına bakılmaksızın,

each unique species plays an essential role in their ecosystem.

her benzersiz tür ekosistemlerinde önemli bir rol oynar.

Plus, nearly all mayflies are a staple of freshwater fish diets,

Ayrıca, neredeyse tüm mayıs sinekleri tatlı su

balıklarının diyetlerinin temelini oluşturur

and since they ingest the smallest particulate matter in their environment,

ve çevrelerindeki en küçük partiküllü maddeleri yuttukları için,

mayflies are also very sensitive to water pollution.

mayıs sinekleri su kirliliğine karşı da çok hassastır.

In fact, scientists can tell a lot about a water body’s health

Aslında, bilim insanları hangi mayıs sineği türlerini

bulduklarına dayanarak

based on which mayfly species they find.

bir su kütlesinin sağlığı hakkında çok şey söyleyebilirler.

If they don't find mayflies at all,

Eğer hiç mayıs sineği bulamazlarsa,

it's usually an indication that something is wrong.

bu genellikle bir şeylerin yanlış gittiğinin göstergesidir.

So the next time you see a swarm of mayflies over a pond, bridge,

Bir dahaki sefere bir gölet, köprü

veya park çeşmesinin üzerinde

bir mayıs sineği sürüsü gördüğünüzde,

or park fountain,

remember that their short aerial dance

onların kısa hava danslarının

yüzeyin altında sağlıklı bir dünyanın var olduğu anlamına geldiğini unutmayın.

means a healthy world exists below the surface.