Why do bugs swarm over water? - Luke M. Jacobus

Tłumaczenie: Julita Hille Korekta: Martyna Selke

Like so many winged insects,

Jak wiele skrzydlatych owadów,

the world’s roughly 4,000 mayfly species take to the skies

około 4 000 gatunków jętek na świecie

wzlatuje w niebo na swój coroczny rytuał reprodukcyjny.

for their annual reproductive ritual.

These flights happen above every kind of freshwater body on Earth,

Loty te odbywają się nad różnego rodzaju zbiornikami słodkowodnymi na Ziemi,

barring Antarctica and a few remote islands.

z wyjątkiem Antarktydy i kilku odległych wysp.

But whether the breeding mayflies are large Hexagenia limbata,

Bez różnicy, czy rozmnażające się jętki to duże Hexagenia limbata,

tiny Paracloeodes minutus, or the thousands of species in between,

maleńkie Paracloeodes minutus,

czy tysiące innych gatunków pomiędzy nimi,

their time on the wing will be brief.

ich skrzydlaty czas będzie krótki.

Very brief.

Bardzo krótki.

For most mayflies, adulthood lasts roughly one day.

Dla większości jętek dorosłość trwa około jednego dnia.

And for some species, it’s only a matter of minutes.

A dla niektórych gatunków to tylko kwestia minut.

This isn’t because they’re all eaten up by predators—

I nie dlatego, że są zjadane przez drapieżniki,

though they are a favorite food of many fish, birds, and larger insects.

chociaż są ulubionym pokarmem wielu ryb, ptaków i większych owadów.

Rather, this abridged adulthood is a natural part of their life cycle.

Ta skrócona dorosłość jest naturalną częścią ich cyklu życiowego.

A close look at these insects reveals they've ditched functional mouths

Bliższe przyjrzenie się tym owadom pokazuje,

że tracą funkcjonalne otwory gębowe i układ trawienny.

and digestive systems.

Without these innards taking up space, mayfly bodies can store more eggs,

Bez tych zajmujących miejsce organów ciała jętek mogą przechowywać więcej jaj,

with some species producing up to 12,000 per individual.

gdyż niektóre gatunki produkują aż do 12 000 na osobnika.

This adaptation is essential to mayfly survival

Ta adaptacja jest niezbędna do przeżycia jętki,

since relatively few of these unborn flies are likely to reach adulthood,

ponieważ stosunkowo niewiele z tych niewyklutych

ma szansę osiągnąć dorosłość,

and even fewer will successfully reproduce themselves.

a jeszcze mniej z powodzeniem się rozmnoży.

In most of these flights, male mayflies form dancing swarms,

Najczęściej podczas tych lotów samce jętek tworzą tańczące roje,

which female mayflies move through until a male grasps them

przez które przemieszczają się samice, dopóki nie złapie ich samiec,

for some mid-air mating.

by odbyć gody w powietrzu.

Some all-female populations can reproduce without joining in the dance,

Niektóre wyłącznie żeńskie populacje

rozmnażają się bez przyłączania do tego tańca,

using a process called parthenogenesis to produce viable offspring

wykorzystując proces zwany partenogenezą w celu skutecznego wytworzenia potomstwa

without the help of a male.

bez udziału samca.

And recent research suggests some mayfly populations may even switch back and forth

Ostatnie badania sugerują, że niektóre populacje jętek mogą nawet przełączać się

between these two forms of reproduction.

między tymi dwiema formami rozmnażania.

But regardless of how the eggs are made ready,

Bez względu na to, jak powstają gotowe komórki jajowe,

the female will deposit them on or under the water,

samica złoży je na wodzie lub pod nią

and promptly perish.

i natychmiast zginie.

This might sound like a tragically brief existence.

To może wyglądać, jak tragicznie krótka egzystencja.

And even mayflies’ scientific name,

Nawet naukowa nazwa jętek,

Ephemeroptera, refers to their stunningly short lifespan.

Ephemeroptera, nawiązuje do ich niezwykle krótkiego życia.

But for centuries, fishermen suspected that mayflies live much longer

Przez wieki wędkarze podejrzewali, że jętki żyją znacznie dłużej niż tylko

than this short flight.

przez ten krótki lot.

And in 1681, scientists finally caught up to their fishing friends

W 1681 roku naukowcy w końcu potwierdzili ich podejrzenia,

with a published account of the full mayfly life cycle.

publikując opis pełnego cyklu życia jętki.

When the time is right, these eggs will hatch.

Kiedy nadejdzie odpowiedni czas, z jaja wykluje się jętka.

Depending on the kind of mayfly,

W zależności od jej rodzaju

this can happen as late as several months after the egg is laid,

może to być już kilka miesięcy po złożeniu jaja,

or even before it’s completely left the mother’s body.

a nawet zanim całkowicie opuści ono ciało matki.

But whenever their egg opens up,

Ale ilekroć takie jajo pęka,

the mayfly inside quickly finds its way into fresh water,

jętka w środku szybko znajdzie drogę do zbiornika słodkowodnego

and it’s in this aquatic, nymph stage

i to właśnie w tym wodnym stadium

that mayflies spend the majority of their lives.

nimfy jętek spędzają większość swojego życia.

Inhabiting rivers, small streams, ponds, lakes,

Zamieszkując rzeki, małe strumienie, stawy, jeziora

and other places with clean fresh water,

i inne miejsca z czystą słodką wodą,

most mayfly species stay in this nymph stage and feed underwater

większość gatunków jętek pozostaje w stadium nimfy i żywi się pod wodą

for nearly an entire year.

przez prawie cały rok.

In fact, some species live as nymphs for up to two years

W rzeczywistości niektóre gatunki żyją w tej postaci nawet przez dwa lata,

before they metamorphose into their winged adult state.

zanim przekształcą się w skrzydlatego dorosłego osobnika.

A year is a long time for such a small creature to stay alive.

Rok to bardzo długo, by tak mała istota pozostała przy życiu.

So to survive and thrive, mayfly species have a wide variety of habits

Aby przetrwać i rozwijać się, gatunki jętki mają szeroką gamę zachowań

and corresponding body forms.

i odpowiadających im form ciała.

Sprawlers are flat enough to stick to surfaces

Dzięki przylegającej budowie, typ płaski trzyma się powierzchni

despite the strength of a current,

pomimo silnego prądu,

while clingers accomplish the same feat with suckers and claws.

a gatunek przywierający osiąga ten sam cel za pomocą przyssawek i pazurków.

Other species are swimmers, crawlers, or borers.

Inne to typy to pływające, łażące lub grzebiące.

One of the most noticeable groups are the burrowing mayflies;

Jedną z najbardziej zauważalnych grup są jętki grzebiące;

sizable specimens which use their legs, tusks,

duże okazy, które używają nóg, kłów

and a scoop on their heads to dig U-shaped tunnels.

i łopatkowatej struktury na głowie do kopania U-kształtnych tuneli.

In these muddy dwellings, the nymphs use their abdominal gills

W tych błotnistych mieszkaniach nimfy jętek używają skrzeli brzusznych,

to accelerate water through their burrow, filtering it for food along the way.

by w tuneliku przyspieszyć przepływ wody, którą filtrują w poszukiwaniu pożywienia.

After they metamorphose, adult swarms can get so large

Dorosłe roje mogą się stać tak duże po metamorfozie,

they appear on weather radars like rain.

że pojawiają się jako deszcz na radarach pogodowych.

Regardless of how they've adapted,

Niezależnie od typu przystosowania,

each unique species plays an essential role in their ecosystem.

każdy unikalny gatunek odgrywa istotną rolę w ekosystemie jętek.

Plus, nearly all mayflies are a staple of freshwater fish diets,

Ponadto prawie wszystkie z nich są podstawą diety ryb słodkowodnych,

and since they ingest the smallest particulate matter in their environment,

a ponieważ spożywają najmniejsze cząstki materii w swoim środowisku,

mayflies are also very sensitive to water pollution.

jętki są również bardzo wrażliwe na zanieczyszczenie wody.

In fact, scientists can tell a lot about a water body’s health

Naukowcy mogą wiele wywnioskować na temat zdrowia zbiornika wodnego

based on which mayfly species they find.

na podstawie żyjących tam gatunków jętek.

If they don't find mayflies at all,

Jeśli w ogóle ich nie znajdują,

it's usually an indication that something is wrong.

zwykle oznacza to, że coś jest nie tak.

So the next time you see a swarm of mayflies over a pond, bridge,

Więc następnym razem, gdy zobaczysz rój jętek nad stawem, mostem

or park fountain,

lub fontanną w parku,

remember that their short aerial dance

pamiętaj, że ich krótki powietrzny taniec

means a healthy world exists below the surface.

oznacza, że pod powierzchnią wody istnieje zdrowy świat.