What we can learn from galaxies far, far away - Henry Lin

เราได้เรียนรู้อะไรจากกาแลคซี่อันไกลโพ้น - Henry Lin

Translator: Pakawat Wongwaiyut Reviewer: Rawee Ma

Here are some images of clusters of galaxies.

นี้คือภาพบางส่วนของกลุ่มดาวในกาแลคซี่

They're exactly what they sound like.

พวกมันเป็นอย่างชื่อของพวกมัน

They are these huge collections of galaxies,

เป็นกลุ่มขนาดใหญ่ของดาวในกาแลคซี่

bound together by their mutual gravity.

โครจรรอบกันและกันโดยแรงดึงดูดของมันเอง

So most of the points that you see on the screen

ดังนั้นสิ่งสำคัญที่คุณเห็นบนจอนี้

are not individual stars,

ไม่ใช่เพียงแค่ดาวดวงใดดวงหนึ่ง

but collections of stars, or galaxies.

แต่เป็นระบบทั้งระบบของกลุ่มดาว หรือเป็นทั้งกาแลคซี่

Now, by showing you some of these images,

ณ ตอนนี้ผมได้แสดงภาพบางส่วน

I hope that you will quickly see that

ซึ่งผมหวังว่าคุณจะมองเห็นได้ทันทีว่า

galaxy clusters are these beautiful objects,

กลุ่มดาวในกาแลคซี่นั้นสวยงาม

but more than that,

และมากกว่านั้น

I think galaxy clusters are mysterious,

ผมคิดว่ามันดูลึกลับ

they are surprising,

พวกมันน่าประหลาดใจ

and they're useful.

และพวกมันมีประโยชน์

Useful as the universe's most massive laboratories.

มีประโยชน์ดังห้องทดลองจักรวาลขนาดใหญ่

And as laboratories, to describe galaxy clusters

เป็นห้องทดลองที่ใช้ศึกษากลุ่มดาวใน กาแลคซี่

is to describe the experiments

ศึกษามันผ่านการทดลอง

that you can do with them.

นั่นคือสิ่งที่คุณสามารถทำกับมัน

And I think there are four major types,

และผมคิดว่ามันมีสี่กลุ่มใหญ่ๆ

and the first type that I want to describe

ซึ่งอย่างแรกที่ผมจะบรรยายนี้

is probing the very big.

คือการวิเคราะห์สิ่งที่ขนาดใหญ่มากๆ

So, how big?

แล้ว มันใหญ่แค่ไหนหละ

Well, here is an image of a particular galaxy cluster.

ใช่ นี่คือภาพกลุ่มดาวกาแลคซี่ที่ไม่ธรรมดา

It is so massive that the light passing through it

มันมีขนาดใหญ่มากๆดังแสงที่เห็น

is being bent, it's being distorted

ได้โค้งงอ มันบิดเป็นรูปต่างๆ

by the extreme gravity of this cluster.

โดยแรงโน้มถ่วงมหาศาลในกลุ่มดาวนั้นๆ

And, in fact, if you look very carefully

และ จริงๆแล้ว ถ้าคุณมองมันชัดๆ

you'll be able to see rings around this cluster.

คุณจะเห็นวงแหวนหลายอันรอบๆกลุ่มดาว

Now, to give you a number,

ตอนนี้ผมจะให้ตัวเลข

this particular galaxy cluster

ของกลุ่มดาวที่ไม่ธรรมดานี้

has a mass of over one million billion suns.

ที่มีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์หลายล้านล้านดวง

It's just mind-boggling how massive these systems can get.

เป็นอะไรที่น่าอัศจรรย์ ถึงความมหึมาของระบบเหล่านี้

But more than their mass,

แต่ที่สำคัญมากไปกว่ามวล

they have this additional feature.

พวกมันได้รับความพิเศษเฉพาะตัว

They are essentially isolated systems,

มีความเป็นเอกเทศในระบบเอง

so if we like, we can think of them

ดังนั้นมันไม่ผิดอะไร ถ้าเราจะคิดให้พวกมัน

as a scaled-down version of the entire universe.

เป็นขนาดย่อส่วนของจักรวาลทั้งจักรวาล

And many of the questions that we might have

แล้วคำถามมากมายที่พวกเราควรจะมี

about the universe at large scales,

เกี่ยวกับจักรวาลขนาดใหญ่นี้

such as, how does gravity work?

ดังเช่น แรงโน้มถ่วงนั้นทำงานอย่างไร

might be answered by studying these systems.

การหาคำตอบนั้นเราอาจจะต้องเรียนรู้ระบบ

So that was very big.

ซึ่งมันใหญ่มากจริงๆ

The second things is very hot.

อย่างที่สองคือความร้อนมหาศาล

Okay, if I take an image of a galaxy cluster,

โอเค ถ้าผมถ่ายรูปกลุ่มดาวในจักรวาล

and I subtract away all of the starlight,

และจัดการลบแสงดาวรอบๆออก

what I'm left with is this big, blue blob.

ก็จะเหลือหยดสีน้ำเงินขนาดใหญ่

This is in false color.

แต่สีที่เห็นมันไม่จริง

It's actually X-ray light that we're seeing.

มันเป็นแค่แสงเอ็กซเรย์

And the question is, if it's not galaxies,

คำถามคือ ถ้ามันไม่ใช่กาแลคซี่

what is emitting this light?

อะไรที่ปล่อยแสงเหล่านี้ออกมา

The answer is hot gas,

คำตอบคือ แก๊สร้อน

million-degree gas --

แก๊สเข้มข้นมหาศาล

in fact, it's plasma.

หรืออีกชื่อ พลาสมา

And the reason why it's so hot

เหตุผลที่มันมีความร้อนมหาศาล

goes back to the previous slide.

ต้องย้อนกลับไปยังสไลด์ก่อนหน้า

The extreme gravity of these systems

แรงดึงดูดมหาศาลในระบบ

is accelerating particles of gas to great speeds,

ทำให้ความเร่งของอนุภาคนั้นเร็วขึ้น

and great speeds means great temperatures.

และถ้ามันเร็วนั่นหมายถึงมีอุณหภูมิสูงด้วย

So this is the main idea,

ดังนั้นมันจึงเป็นสาเหตุ

but science is a rough draft.

แต่ตอนนี้วิทยาศาสตร์ยังอธิบายไม่ได้

There are many basic properties about this plasma

แต่ยังคงมีหลักพื้นฐานของพลาสมามากมาย

that still confuse us,

ที่ยังไม่เข้าใจ

still puzzle us,

ยังคงเป็นปริศนา

and still push our understanding

และยังคงผลักดันให้พวกเราก้าวไป

of the physics of the very hot.

เพื่อเข้าใจในฟิสิกส์ของความร้อนนี้

Third thing: probing the very small.

อย่างที่สาม:วิเคราะห์ในสิ่งที่ขนาดเล็กมากๆ

Now, to explain this, I need to tell you

ตอนนี้ เพื่อการอธิบาย ผมต้องบอกคุณ

a very disturbing fact.

กับสิ่งที่รบกวนความเป็นจริง

Most of the universe's matter

สสารจำนวนมากในจักรวาล

is not made up of atoms.

ไม่ได้สร้างจากอะตอม

You were lied to.

คุณถูกหลอก

Most of it is made up of something very, very mysterious,

มันได้ถูกสร้างโดยสิ่งที่ลึกลับเอา มากๆ

which we call dark matter.

ซึ่งเราเรียกมันว่า สสารมืด

Dark matter is something that doesn't like to interact very much,

สสารมืดเป็นบางสิ่งที่ไม่ค่อย มีปฏิกิริยามากนัก

except through gravity,

เว้นแต่กับแรงโน้มถ่วง

and of course we would like to learn more about it.

และแน่นอนเราต้องเรียนรู้มัน

If you're a particle physicist,

ถ้าคุณเป็นนักฟิสิกส์อนุภาค

you want to know what happens when we smash things together.

คุณก็ต้องการรู้ว่า จะเกิดอะไรขึ้นถ้าเราเอามันมาชนกัน

And dark matter is no exception.

แม้แต่สสารมืดก็ด้วย

Well, how do we do this?

ใช่ เรารู้เรื่องนี้ได้อย่างไร

To answer that question,

ในการตอบคำถามนี้

I'm going to have to ask another one,

เราต้องตั้งคำถามอีกคำถามนึง

which is, what happens when galaxy clusters collide?

เกิดอะไรขึ้นเมื่อดวงดาวในกาแลคซี่ชนกัน

Here is an image.

นี้คือภาพถ่าย

Since galaxy clusters are representative

เมื่อกลุ่มดาวในกาแลคซี่เป็นตัวแทน

slices of the universe, scaled-down versions.

ส่วนหนึ่งของจักรวาล เป็นภาพย่อ

They are mostly made up of dark matter,

พวกมันถูกสร้างด้วยสสารมืด

and that's what you see in this bluish purple.

ดังตรงที่คุณเห็นเป็นสีน้ำเงินปนม่วง

The red represents the hot gas,

ส่วนตรงสีแดงนั้นคือแก๊สร้อน

and, of course, you can see many galaxies.

และแน่นอนคุณเห็นกาแลคซี่จำนวนมากมายด้วย

What's happened is a particle accelerator

อะไรจะเกิดขึ้นเมื่ออนุภาคมีความเร่ง

at a huge, huge scale.

มากมายมหาศาล

And this is very important,

และนี้คือสิ่งสำคัญ

because what it means is that very, very small

อะไรก็ตามที่เล็ก เล็กมากๆ

effects that might be difficult to detect in the lab,

ซึ่งยากที่จะตรวจจับได้ในห้องทดลอง

might be compounded and compounded

มักจะผสมปนเป

into something that we could possibly observe in nature.

ไปในบางสิ่งซึ่งสามารถเจอได้ในธรรมชาติ

So, it's very funny.

ดังนั้นมันจึงน่าสนุก

The reason why galaxy clusters

เหตุผลที่กลุ่มดาวในกาแลคซี่

can teach us about dark matter,

สามารถบอกเราถึงสสารมืด

the reason why galaxy clusters

เหตุผลที่กลุ่มดาวในกาแลคซี่

can teach us about the physics of the very small,

สามารถสอนเราถึงฟิสิกส์ในสิ่งขนาดเล็กมากๆ

is precisely because they are so very big.

ให้มีความแม่นยำนั่นเพราะมันมีขนาดใหญ่

Fourth thing: the physics of the very strange.

อย่างที่สี่:ฟิสิกส์ของสิ่งน่าพิศวง

Certainly what I've said so far is crazy.

แน่นอนอะไรที่ผมพูดไปมันอาจจะดูบ้า

Okay, if there's anything stranger

โอเค ถ้ามันมีอะไรประหลาด

I think it has to be dark energy.

ผมก็คิดว่ามันคือสสารมืด

If I throw a ball into the air,

ถ้าเราขว้างบอลไปในอากาศ

I expect it to go up.

ผมคิดว่ามันต้องลอยขึ้น

What I don't expect is that it go up

แต่สิ่งที่ผมไม่คิดถึง

at an ever-increasing rate.

คืออัตราการลอยตัวที่เพิ่มขึ้น

Similarly, cosmologists understand why

คล้ายกับที่นักจักรวาลวิทยาเข้าใจว่า

the universe is expanding.

จักรวาลนั้นขยายตัว

They don't understand why it's expanding

แต่ไม่เข้าใจว่าทำไมจึงขยาย

at an ever-increasing rate.

ในอัตราที่เพิ่มขึ้นตลอดเวลา

They give the cause of this

เขาให้เหตุผลของเรื่องนี้

accelerated expansion a name,

ชื่อของความเร่งการขยายตัว

and they call it dark energy.

และเขาเรียกมันว่า พลังงานมืด

And, again, we want to learn more about it.

แล้วก็อีกครั้ง ที่เราต้องเรียนรู้มัน

So, one particular question that we have is,

ดังนั้นคำถามพิเศษที่เราจะตั้งคือ

how does dark energy affect the universe

พลังงานมืดมีผลกับจักรวาลอย่างไร

at the largest scales?

กับในภาคส่วนขนาดใหญ่?

Depending on how strong it is,

ขึ้นกับความแข็งแรงของมัน

maybe structure forms faster or slower.

หรืออาจจะเป็นโครงสร้างของความเร็ว หรือ ช้า

Well, the problem with the large-scale structure

ใช่ ปัญหาของโครงสร้างขนาดใหญ่

of the universe is that it's horribly complicated.

เกี่ยวกับจักรวาลนั้นมันซับซ้อนจนน่ากลัว

Here is a computer simulation.

นี่คือการจำลองโดยคอมพิวเตอร์

And we need a way to simplify it.

โดยเราจะทำให้มันง่ายขึ้น

Well, I like to think about this using an analogy.

ใช่ ผมชอบที่จะคิดโดยใช้การเปรียบเทียบ

If I want to understand the sinking of the Titanic,

ถ้าผมอยากจะเข้าใจการจมของเรือไททานิค

the most important thing to do

สิ่งสำคัญที่ต้องทำ

is not to model the little positions

คือจะต้องไม่สร้างรายละเอียดเล็กๆ

of every single little piece of the boat that broke off.

ของทุกชิ้นส่วนที่หลุดออกจากเรือ

The most important thing to do is

สิ่งที่สำคัญจริงๆที่ต้องทำ

to track the two biggest parts.

คือ ติดตามชิ้นส่วนใหญ่ 2 ชิ้น

Similarly, I can learn a lot about the universe

คล้ายกัน ผมเรียนรู้มากมายเกี่ยวกับจักรวาล

at the largest scales

ในมุมมองที่กว้าง

by tracking its biggest pieces

โดยติดตามชิ้นส่วนขนาดใหญ่

and those biggest pieces are clusters of galaxies.

ซึ่งก็คือความใหญ่ของกลุ่มดาวในกาแลคซี่

So, as I come to a close,

ดังนั้น อย่างที่ผมได้เข้าใกล้

you might feel slightly cheated.

คุณน่าจะรู้สึกถูกหลอกให้งงเล็กน้อย

I mean, I began by talking about

ผมหมายถึง ตอนเริ่มผมพูดเกี่ยวกับ

how galaxy clusters are useful,

กลุ่มดาวกาแลคซี่มีประโยชน์อย่างไร

and I've given some reasons,

และผมให้เหตุผลบางอย่างไป

but what is their use really?

แต่ว่า จริงๆแล้วมันใช้ทำอะไร?

Well, to answer this,

ใช่ เพื่อตอบคำถาม

I want to give you a quote by Henry Ford

ผมจะอ้างอิงคำพูดของ เฮนรี ฟอร์ด กับคุณ

when he was asked about cars.

เมื่อเขาถูกถามเกี่ยวกับรถยนต์

He had this to say:

เขาพูดว่า

"If I had asked people what they wanted,

"ถ้าผมถามผู้คนว่าอะไรที่พวกเขาอยากได้

they would have said faster horses."

พวกเขามักจะพูดถึงแต่ม้าที่เร็วกว่า"

Today, we as a society are faced

วันนี้ สังคมที่พวกเราอยู่ได้เผชิญกับ

with many, many difficult problems.

ปัญหาที่ยากต่างๆมากมาย

And the solutions to these problems are not obvious.

และวิธีแก้ปัญหานั้น ก็ไม่ค่อยจะได้ผลเท่าไร

They are not faster horses.

เพราะพวกเขาไม่ใช่ม้าที่เร็วกว่า

They will require an enormous amount of

สิ่งที่ต้องการจริงๆคือจำนวนของที่มากมาย

scientific ingenuity.

นักวิทยาศาสตร์ที่เฉลียวฉลาด

So, yes, we need to focus,

ดังนั้น ใช่ เราต้องเพ่งความสนใจ

yes, we need to concentrate,

ใช่ เราต้องเน้นย้ำ

but we also need to remember that

แต่เราก็ต้องจดจำไว้ว่า

innovation, ingenuity, inspiration --

นวัฒกรรม ความฉลาด แรงบันดาลใจ

these things come

สิ่งเหล่านี้เข้ามา

when we broaden our field of vision

เมื่อเราขยับขยายขอบเขตของความรู้

when we step back

เมื่อเราถอยหลัง

when we zoom out.

เมื่อเรามองภาพรวม

And I can't think of a better way to do this than

ผมก็ไม่สามารถคิดหาทางที่ดีกว่า

by studying the universe around us. Thanks.

ทางที่เราศึกษาจักรวาลรอบตัวเรา ขอบคุณครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)