The 4 greatest threats to the survival of humanity

Translator: Bestjan Mamo Reviewer: Helena Bedalli

In January of 1995, Russia detected a nuclear missile headed its way.

Në janar të vitit 1995, Rusia zbuloi një raketë bërthamore nisur drejt saj.

The alert went all the way to the president,

Alarmi shkoi deri te presidenti,

who was deciding whether to strike back

i cili po vendoste nëse do të kundërpërgjigjej

when another system contradicted the initial warning.

kur një sistem tjetër kontradiktoi paralajmërimin fillestar.

What they thought was the first missile in a massive attack

Ajo që ata menduan se ishte bomba e parë nisur për një sulm masiv

was actually a research rocket studying the Northern Lights.

ishte në fakt një raketë kërkimore që studionte Dritat e Veriut.

This incident happened after the end of the Cold War,

Ky incident ka ndodhur pas përfundimit të Luftës së Ftohtë,

but was nevertheless one of the closest calls we’ve had

por megjithatë qe një nga thirrjet më të afërta që ne kemi patur

to igniting a global nuclear war.

për nisjen e një lufteje globale bërthamore.

With the invention of the atomic bomb,

Me shpikjen e bombës atomike,

humanity gained the power to destroy itself for the first time in our history.

njerëzimi zotëroi fuqinë të shkatërrojë vetveten për herë të parë në histori.

Since then, our existential risk—

Që atëherë, rreziku ynë ekzistencial-

risk of either extinction

rreziku ose i zhdukjes

or the unrecoverable collapse of human civilization—

se i kolapsit të paristorueshëm të qytetërimit njerëzor -

has steadily increased.

është rritur në mënyrë të vazhdueshme.

It’s well within our power to reduce this risk,

Eshtë brenda kapacitetit tonë ta reduktojmë këtë rrezik,

but in order to do so,

por në mënyrë që ta bëjmë këtë,

we have to understand which of our activities

ne duhet të kuptojmë se cilat nga aktivitetet tona

pose existential threats now, and which might in the future.

përbëjnë kërcënime ekzistenciale aktualisht dhe cilat në të ardhmen.

So far, our species has survived 2,000 centuries,

Deri më tani, speciet tona i kanë mbijetuar 2000 shekujve,

each with some extinction risk from natural causes—

secila me një rrezik zhdukjeje prej shkaqeve natyrore-

asteroid impacts, supervolcanoes, and the like.

pasojat e asteroideve, supervullkaneve dhe gjërave të ngjashme.

Assessing existential risk is an inherently uncertain business

Estimimi i rrezikut ekzistencial është një biznes në thelb i pasigurt,

because usually when we try to figure out how likely something is,

sepse zakonisht kur përpiqemi të kuptojmë se sa e mundshme është diçka,

we check how often it's happened before.

ne kontrollojmë se sa shpesh ka ndodhur më parë.

But the complete destruction of humanity has never happened before.

Por shkatërrimi tërësor i njerëzimit nuk ka ndodhur kurrë më parë.

While there’s no perfect method to determine our risk from natural threats,

Teksa nuk ka asnjë metodë të përsosur për përcaktimin e rrezikut nga kërcënimet

experts estimate it’s about 1 in 10,000 per century.

natyrore, ekspertët estimojnë se është rreth 1 në 10,000 për shekull.

Nuclear weapons were our first addition to that baseline.

Armët bërthamore ishin shtesa jonë e parë në atë bazë.

While there are many risks associated with nuclear weapons,

Edhe pse ka shumë rreziqe që lidhen me armët bërthamore,

the existential risk comes from the possibility

rreziku ekzistencial vjen nga probabiliteti i

of a global nuclear war that leads to a nuclear winter,

një lufte bërthamore globale që rezulton në një dimër bërthamor,

where soot from burning cities blocks out the sun for years,

ku bloza nga djegia e qyteteve e bllokon diellin për vite të tëra,

causing the crops that humanity depends on to fail.

duke bërë që të korrat nga të cilat varet njerëzimi, të dështojnë.

We haven't had a nuclear war yet,

Ne nuk kemi pasur ende një luftë bërthamore

but our track record is too short to tell if they’re inherently unlikely

por historia jonë është shumë e shkurtër për të përcaktuar nëse ato s’kanë gjasa

or we’ve simply been lucky.

apo ne thjesht kemi patur fat.

We also can’t say for sure

Ne gjithashtu s’mund të kemi

whether a global nuclear war would cause a nuclear winter so severe

siguri që një luftë bërthamore globale do të shkaktonte një dimër bërthamor

it would pose an existential threat to humanity.

aq të ashpër për të qënë kërcënim ekzistencial për ne.

The next major addition to our existential risk was climate change.

Një shtesë tjetër masive ndaj rrezikut tonë ekzistencial qe ndryshimi klimatik.

Like nuclear war, climate change could result

Po si lufta bërthamore, ndryshimet klimatike mund të çojnë

in a lot of terrible scenarios that we should be working hard to avoid,

në shumë skenarë të tmerrshëm që ne duhet të punojmë goxha për t’i shmangur,

but that would stop short of causing extinction or unrecoverable collapse.

por që nuk do të shkaktonin zhdukje ose kolaps të parikuperueshëm.

We expect a few degrees Celsius of warming,

Ne presim disa gradë Celsius ngrohje,

but can’t yet completely rule out 6 or even 10 degrees,

por ende nuk mund të përjashtojmë tërësisht shansin e 6 apo edhe 10 gradëve,

which would cause a calamity of possibly unprecedented proportions.

gjë që do të shkaktonte një fatkeqësi me përmasa ndoshta të paprecedentë.

Even in this worst-case scenario,

Edhe në këtë skenar të rastit më të keq,

it’s not clear whether warming would pose a direct existential risk,

nuk dihet nëse ngrohja do të përbënte një rrezik të drejtpërdrejtë ekzistencial

but the disruption it would cause would likely make us more vulnerable

por shqetësimi që do të shkaktonte ka shanse të na bëjë më të ndjeshëm

to other existential risks.

ndaj rreziqeve të tjera ekzistenciale.

The greatest risks may come from technologies that are still emerging.

Rreziqet më të mëdha mund të vijnë nga teknologjitë që janë ende në zhvillim.

Take engineered pandemics.

Marrim njëherë pandemitë e inxhinjeruara.

The biggest catastrophes in human history have been from pandemics.

Katastrofat më të mëdha në historinë njerëzore kanë ardhur nga pandemitë.

And biotechnology is enabling us to modify and create germs

Dhe bioteknologjia po na mundëson të modifikojmë dhe krijojmë mikrobe

that could be much more deadly than naturally occurring ones.

që mund të jenë shumë më vdekjeprurëse sesa ato që vijnë natyrshëm.

Such germs could cause pandemics through biowarfare and research accidents.

Mikrobe të tilla mund të sjellin pandemi përmes bioluftave e aksidenteve kërkimore

Decreased costs of genome sequencing and modification,

Ulja e kostove të sekuencës dhe modifikimit të gjenomit,

along with increased availability of potentially dangerous information

së bashku me rritjen e disponueshmërisë së informacionit me rrezik potencial,

like the published genomes of deadly viruses,

si gjenomet e publikuara të viruseve vdekjeprurëse,

also increase the number of people and groups

rrisin gjithashtu numrin e njerëzve dhe grupeve

who could potentially create such pathogens.

që munden potencialisht të krijojnë patogjenë të tillë.

Another concern is unaligned AI.

Një shqetësim tjetër është IA-ja e jopërafruar.

Most AI researchers think this will be the century

Shumica e studiuesve të IA mendojnë se ky do të jetë

where we develop artificial intelligence that surpasses human abilities

shekulli ku ne dozhvillojmë inteligjencë artificiale që tejkalon aftësitë njerëzore

across the board.

në çdo plan.

If we cede this advantage, we place our future in the hands

Nëse heqim dorë nga ky avantazh, ne e vendosim të ardhmen tonë

of the systems we create.

në duart e sistemeve që krijojmë.

Even if created solely with humanity’s best interests in mind,

Edhe nëse është krijuar vetëm duke pasur parasysh interesat e njerëzimit,

superintelligent AI could pose an existential risk

IA-ja superinteligjente mund të përbëjë një rrezik ekzistencial

if it isn’t perfectly aligned with human values—

nëse nuk është në përputhje të përkryer me vlerat njerëzore -

a task scientists are finding extremely difficult.

një detyrë që shkencëtarëve po u duket jashtëzakonisht të vështirë.

Based on what we know at this point,

Bazuar në çka dimë në këtë pikë,

some experts estimate the anthropogenic existential risk

disa ekspertë vlerësojnë se rreziku ekzistencial antropogjen

is more than 100 times higher than the background rate of natural risk.

është më shumë se 100 herë më i lartë se shkalla e sfondit të rrezikut natyror.

But these odds depend heavily on human choices.

Por këto shanse varijojnë së tepërmi sipas zgjedhjeve njerëzore.

Because most of the risk is from human action, and it’s within human control.

Se shumica e rrezikut vjen nga veprimtaria njerëzore dhe është brenda kontrollit të

If we treat safeguarding humanity's future as the defining issue of our time,

njeriut. Nëse e trajtojmë mbrojtjen e të ardhmes si çështjen themelore të kohës,

we can reduce this risk.

ne mund ta minimizojmë këtë rrezik.

Whether humanity fulfils its potential—

Nëse njerëzimi përmbush potencialin e tij—

or not—

ose jo—

is in our hands.

është në duart tona.