The 4 greatest threats to the survival of humanity

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

In January of 1995, Russia detected a nuclear missile headed its way.

၁၉၉၅၊ ဇန်နဝါရီမှာ ရုရှားက နျူကလိယ ဒုံးကျည် တစ်စင်းလမ်းကြောင်းအတိုင်းသွားတာကိုတွေ့တယ်။

The alert went all the way to the president,

အခြားစနစ်က ကနဦး သတိပေးချက်ကို ဆန့်ကျင်နေချိန်မှာ

who was deciding whether to strike back

ပြန်လည် တိုက်ခိုက်သင့်မသင့်ကို ဆုံးဖြတ်ပေးရမယ့် သမ္မတဆီ

when another system contradicted the initial warning.

သတိပေးချက်က တိုက်ရိုက် ရောက်ရှိသွားခဲ့တယ်။

What they thought was the first missile in a massive attack

ကြီးမားတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုမှာ ပထမဆုံး ဒုံးကျည်လို့ သူတို့ ထင်ခဲ့တာက

was actually a research rocket studying the Northern Lights.

တကယ်တော့ ဥတ္တရ အလင်းတွေကို လေ့လာတဲ့ သုတေသန ဒုံးပျံပါ။

This incident happened after the end of the Cold War,

ဒီအဖြစ်အပျက်က စစ်အေးတိုက်ပွဲ နောက်မှာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပေမဲ့

but was nevertheless one of the closest calls we’ve had

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ နျူကလိယ စစ်ပွဲကို အစပျိုးဖို့

to igniting a global nuclear war.

လက်မတင်ကလေးဖြစ်ခဲ့တာတစ်ခုပါ။

With the invention of the atomic bomb,

အဏုမြူဗုံး တီထွင်မှုနဲ့အတူ လူသားတွေဟာ

humanity gained the power to destroy itself for the first time in our history.

သမိုင်းမှာ ပထမဆုံး အကြိမ်အဖြစ် ကိုယ့်ဘာသာ ဖျက်ဆီးနိုင်တဲ့ စွမ်းအားကို ရရှိခဲ့တယ်။

Since then, our existential risk—

အဲဒီအချိန်ကတည်းက

risk of either extinction

မျိုးသုဉ်းခြင်း သို့မဟုတ်

or the unrecoverable collapse of human civilization—

ပြန်မရနိုင်တဲ့ လူ့ယဉ်ကျေးမှု ပြိုကွဲမယ့် အန္တရာယ်က

has steadily increased.

တဖြည်းဖြည်း တိုးလာခဲ့တယ်။

It’s well within our power to reduce this risk,

ဒီအန္တရာယ်ကို လျှော့ချဖို့ ကောင်းကောင်း လုပ်နိုင်စွမ်းရှိပေမဲ့

but in order to do so,

ဒီလိုလုပ်ဆောင်ဖို့ လူတွေရဲ့ အခု

we have to understand which of our activities

ဘယ်လုပ်ဆောင်မှုတွေက ဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုကို

pose existential threats now, and which might in the future.

ဖြစ်စေတာလဲ၊ ဘာတွေက အနာဂတ်မှာ ဖြစ်နိုင်တာကိုနားလည်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

So far, our species has survived 2,000 centuries,

အခုအချိန်အထိ မျိုးစိတ်တွေဟာ ရာစုနှစ် ၂၀၀၀ ရှင်သန်ခဲ့ပြီး

each with some extinction risk from natural causes—

တစ်ခုစီမှာ သဘာဝ အကြောင်းတရားတွေဖြစ်တဲ့ ဂြိုဟ်သိမ်ဂြိုဟ်မွှား တိုက်မိတာတွေ၊

asteroid impacts, supervolcanoes, and the like.

ဆူပါမီးတောင်တွေလို အရာတွေကနေ မျိုးသုဉ်းမယ့် အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။

Assessing existential risk is an inherently uncertain business

ဖြစ်တည်မှုအန္တရာယ်ကို အကဲဖြတ်တာက ပင်ကိုကကို မသေချာတဲ့ လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး

because usually when we try to figure out how likely something is,

ပုံမှန်ကတော့ တစ်စုံတစ်ခု ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာကို ရှာဖွေတဲ့အခါ

we check how often it's happened before.

အရင် ဘယ်နှကြိမ် ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာကို စစ်ဆေးတာပါ။

But the complete destruction of humanity has never happened before.

ဒါပေမဲ့ လူသားမျိုးနွယ် အလုံးစုံ ပျက်စီးမှုက အရင်က တစ်ခါမှ မဖြစ်ခဲ့ဖူးဘူး။

While there’s no perfect method to determine our risk from natural threats,

သဘာဝ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကနေ အန္တရာယ်ကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ ပြည့်စုံတဲ့ နည်းလမ်းမရှိပေမဲ့

experts estimate it’s about 1 in 10,000 per century.

ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ ဒါက ရာစုနှစ်တစ်ခုမှာ ၁၀၀၀၀ ပုံ ၁ ပုံ ခန့်လို့ ခန့်မှန်းတယ်။

Nuclear weapons were our first addition to that baseline.

နျူကလိယ လက်နက်တွေက အခြေခံအချက်အတွက် ပထမဆုံး ဖြည့်စွက်မှုပါ။

While there are many risks associated with nuclear weapons,

နျူကလိယ လက်နက်နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အန္တရာယ်များစွာရှိပေမဲ့

the existential risk comes from the possibility

ဖြစ်တည်မှုအန္တရာယ်က ကမ္ဘာ့ နျူကလိယ စစ်ပွဲဖြစ်နိုင်ခြေကနေ လာပြီး

of a global nuclear war that leads to a nuclear winter,

နျူကလိယ ဆောင်းရာသီသို့ ဦတည်လာကာ၊

where soot from burning cities blocks out the sun for years,

မီးလောင်နေတဲ့ မြို့တွေကနေ ကျပ်ခိုးတွေဟာ နေကို နှစ်များစွာ ကြာအောင် ပိတ်ဆို့ကာ

causing the crops that humanity depends on to fail.

လူသားတွေ မှီခိုနေတဲ့ ကောက်ပဲသီးနှံတွေ မအောင်မမြင်ဖြစ်စေတာပါ။

We haven't had a nuclear war yet,

နျူကလိယ စစ်ပွဲ မဖြစ်ပွားသေးပေမဲ့

but our track record is too short to tell if they’re inherently unlikely

ဒါတွေက ပင်ကိုအရ မဖြစ်နိုင်တာ သို့မဟုတ် ကံကောင်း၊မကောင်းဆိုတာကို ပြောဖို့

or we’ve simply been lucky.

သမိုင်း မှတ်တမ်းက တိုလွန်းတယ်။

We also can’t say for sure

ကမ္ဘာ့ နျူကလိယ စစ်ပွဲက

whether a global nuclear war would cause a nuclear winter so severe

လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ဖြစ်တည်မှု အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်လောက်အောင် နျူကလိယ

it would pose an existential threat to humanity.

ဆောင်းရာသီကို ပြင်းထန်စေမလား ဆိုတာကိုလည်း အတိအကျ မပြောနိုင်ဘူး။

The next major addition to our existential risk was climate change.

ဖြစ်တည်မှု အန္တရာယ်အတွက် နောက်ထပ် အဓိကအချက်က ရာသီဥတုဖောက်ပြန်တာပါ။

Like nuclear war, climate change could result

နျူကလိယ စစ်ပွဲလိုပဲ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုက ရှောင်လွှဲဖို့

in a lot of terrible scenarios that we should be working hard to avoid,

အပြင်းအထန်လု ပ်ဆောင်သင့်တဲ့ ကြောက်မက်ဖွယ် အခြေအနေများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပေမဲ့

but that would stop short of causing extinction or unrecoverable collapse.

ဒါက မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်တာ သို့မဟုတ် ပြန်မရနိုင်တဲ့ပြိုကျမှုကို ရပ်တန့်စေမှာပါ။

We expect a few degrees Celsius of warming,

ပူနွေးလာမှု ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် အနည်းငယ်ကို မျှော်လင့်ထားပေမဲ့

but can’t yet completely rule out 6 or even 10 degrees,

၆ သို့မဟုတ် ၁၀ ဒီဂရီကိုတောင် လုံးလုံး မဆုံးဖြတ်နိုင်သေးဘူး။

which would cause a calamity of possibly unprecedented proportions.

ဒါက တကယ့်ကို မကြုံဖူးတဲ့ အချိုးအစားတွေရဲ့ ကပ်ဘေးတစ်ခုကို ဖြစ်စေမှာပါ။

Even in this worst-case scenario,

ဒီအဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေမှာတောင်

it’s not clear whether warming would pose a direct existential risk,

ပူနွေးလာမှုက တိုက်ရိုက် ဖြစ်တည်မှုအန္တရာယ် ဖြစ်စေမလားဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိပေမဲ့

but the disruption it would cause would likely make us more vulnerable

ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် အနှောင့်အယှက်တွေကြောင့် အခြား ဖြစ်တည်မှု အန္တရာယ်တွေက

to other existential risks.

လူတွေကို ပိုထိခိုက်နိုင်ဖွယ်ရှိတယ်။

The greatest risks may come from technologies that are still emerging.

အကြီးမားဆုံး စွန့်စားရမှုတွေက ပေါ်ထွန်းဆဲ နည်းပညာတွေကနေ လာနိုင်တယ်။

Take engineered pandemics.

စီမံထားတဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေကို ကြည့်ပါ။

The biggest catastrophes in human history have been from pandemics.

လူ့သမိုင်းမှာ အကြီးမားဆုံး ကပ်ဆိုးတွေက ကပ်ရောဂါတွေကြောင့်ပါ။

And biotechnology is enabling us to modify and create germs

ဇီဝနည်းပညာက လူတွေကို သဘာဝအတိုင်း ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ပိုးမွှားတွေထက်

that could be much more deadly than naturally occurring ones.

ပိုသေစေနိုင်တဲ့ ပိုးမွှားတွေကို ပြုပြင်ဖန်တီးနိုင်စေတယ်။

Such germs could cause pandemics through biowarfare and research accidents.

ဒီလိုပိုးမွှားတွေက ဇီဝစစ်နဲ့ သုတေသန မတော် တဆမှုတွေကနေ ကပ်ရောဂါတွေကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်။

Decreased costs of genome sequencing and modification,

ဂျီနိုမ် စီစဉ်တာနဲ့ မွမ်းမံခြင်းဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ် ကျဆင်းလာတာ၊

along with increased availability of potentially dangerous information

သေစေတတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ ထုတ်ဝေထားတဲ့ မျိုးရိုးဗီဇများတွေလို အန္တရာယ်ရှိတဲ့

like the published genomes of deadly viruses,

အချက်အလက်တွေ ရရှိနိုင်မှု တိုးလာတာနဲ့အတူ

also increase the number of people and groups

ဒီလိုရောဂါပိုးတွေကို ဖန်တီးနိုင်တဲ့

who could potentially create such pathogens.

လူတွေနဲ့ အုပ်စုတွေရဲ့ အရေအတွက်ကလည်းတိုးလာတယ်။

Another concern is unaligned AI.

နောက်ထပ်စိုးရိမ်စရာတစ်ခုကတော့ ချိန်ညှိမထားတဲ့ AI ပါ။

Most AI researchers think this will be the century

AI သုတေသီအများစုက ယေဘုယျ လူသားစွမ်းရည်တွေကို သာလွန်တဲ့

where we develop artificial intelligence that surpasses human abilities

ဉာဏ်ရည်တုကို တီထွင်တဲ့ ရာစုနှစ်ဖြစ်မယ်လို့

across the board.

ယူဆကြတယ်။

If we cede this advantage, we place our future in the hands

ဒီအကျိုးကျေးဇူးကို စွန့်လွှတ်လိုက်ရင် အနာဂတ်ဟာ လူတွေ ဖန်တီးထားတဲ့ စနစ်တွေရဲ့

of the systems we create.

လက်ထဲမှာ ထားရှိတာပါ။

Even if created solely with humanity’s best interests in mind,

လူသားတွေရဲ့ အကောင်းဆုံး အကျိုးစီးပွား တွေကို စိတ်မှာသာ ဖန်တီးထားရင်တောင်

superintelligent AI could pose an existential risk

ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်တဲ့ AI က လူ့တန်ဖိုးတွေနဲ့ လုံးလုံး မချိန်ညှိရင်

if it isn’t perfectly aligned with human values—

ဖြစ်တည်မှု အန္တရာယ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ်။

a task scientists are finding extremely difficult.

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ အလွန် ခက်ခဲတယ် ထင်နေတဲ့ အလုပ်တစ်ခုပါ။

Based on what we know at this point,

ဒီအချိန်မှာ သိထားတာကို အခြေခံပြီး

some experts estimate the anthropogenic existential risk

ပညာရှင်တချို့က မနုဿ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ ဖြစ်တည်မှု အန္တရာယ်ဟာ

is more than 100 times higher than the background rate of natural risk.

သဘာဝအန္တရာယ်ရဲ့ နောက်ခံ နှုန်းထက် အဆ ၁၀၀ ပိုများတယ်လို့ ခန့်မှန်းကြတယ်။

But these odds depend heavily on human choices.

ဒါပေမဲ့ ဒီအလားအလာတွေက လူသားတွေရဲ့ ရွေးချယ်မှုအပေါ်မှာ အများကြီးမူတည်တယ်။

Because most of the risk is from human action, and it’s within human control.

အန္တရာယ်အများစုဟာ လူသားလုပ်ဆောင်မှုကြောင့် ၊ဒါက လူသားထိန်းချုပ်မှုအတွင်းမှာရှိလို့ပါ။

If we treat safeguarding humanity's future as the defining issue of our time,

လူသားမျိုးနွယ် အနာဂတ်ကို စောင့်ရှောက်တာကို အချိန်ရဲ့ အရေးတကြီးပြဿနာအဖြစ် သဘောထားရင်

we can reduce this risk.

ဒီအန္တရာယ်ကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။

Whether humanity fulfils its potential—

လူသားမျိုးနွယ်က ၎င်းရဲ့ အလားအလာကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မလား

or not—

ဆိုတာက

is in our hands.

ကျွန်ုပ်တို့ လက်ထဲမှာပါ။