How do we experience time? - Matt Danzico

Jak postrzegamy czas? - Matt Danzico

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Rysia Wand

Hello, humans.

Witajcie, ludzie!

My name is Matt

Nazywam się Matt.

and for the next several moments,

Będziecie musieli się mnie słuchać

you are going to listen to me.

przez najbliższe kilka minut.

Mwah, ha, ha, ha, ha.

Ha, ha, ha.

Sorry. I'm just joking.

Wybaczcie, to był żart.

This is my normal voice.

To jest mój normalny głos.

Have you ever taken direction

Czy kiedyś słuchaliście poleceń

from a mysterious voice on the computer before?

tajemniczego głosu z komputera?

No? Perfect!

Nie? To wspaniale!

I want to try an experiment with you,

Chciałbym przeprowadzić eksperyment,

but I can't tell you what that experiment entails

ale nie mogę zdradzić, o co w nim chodzi.

because if I do,

Jeśli to zrobię,

it won't work.

eksperyment nie powiedzie się.

You'll just have to trust me.

Musicie mi zaufać.

This will all make sense soon,

Wkrótce wszystko nabierze sensu,

hopefully.

miejmy nadzieję.

If you're sitting down,

Jeśli siedzicie,

stand up from your chair and take a step back.

wstańcie i zróbcie krok do tyłu.

In a moment, I'm going to have you twirl around,

Za chwilę zmuszę was do odrobiny ruchu,

so give yourself a bit of space.

więc zróbcie sobie miejsce.

Need to move some furniture around?

Trzeba poprzestawiać jakieś meble?

Take your time.

Nie śpieszcie się.

I'll wait.

Poczekam.

On the count of three,

Kiedy doliczę do trzech,

you're going to start hopping on one foot.

zaczniecie skakać na jednej nodze.

Are you ready?

Gotowi?

One,

Raz,

two,

dwa,

three!

trzy!

Hop,

Hop,

hop,

hop,

hop,

hop,

hop,

hop,

hop.

hop.

Nice work!

Nieźle!

OK, while you're still hopping,

Nie przestawajcie skakać,

I now want you to begin barking like a dog.

a teraz zaszczekajcie jak pies.

Ruff, ruff;

Hau, hau,

ruff, ruff;

hau, hau,

ruff, ruff.

hau, hau,

Wow, that's quite a bark!

To był dopiero szczek!

And a few more.

Jeszcze trochę.

Ruff, ruff, ruff.

Hau, hau, hau,

And three,

A teraz trzy,

two,

one,

dwa,

jeden,

stop!

Stop!

Feel free to relax and sit back down.

Odpocznijcie i usiądźcie sobie,

Now, I want you think about how much time passed

Pomyślcie teraz, ile czasu minęło

between the moment I said, "Go!"

pomiędzy moim odliczaniem,

and you began hopping on one foot

kiedy zaczęliście skakać,

to the moment I said, "Stop!"

a momentem, gdy powiedziałem: "Stop".

Take a guess.

Spróbujcie zgadnąć.

I'm looking for an exact number of seconds or minutes.

Podajcie dokładną liczbę - sekundy, minuty.

Now, with a pen and paper, write that number down.

Zapiszcie ten czas na kartce.

All done?

Już?

The exact time was actually 26 seconds.

To było dokładnie 26 sekund.

Did you overestimate?

Pomyliliście się?

Chances are that you did.

Są spore szanse, że tak.

So, what was the culprit?

Dlaczego tak się dzieje?

The culprit was time perception.

Przyczyną jest percepcja czasu.

Although we can make shockingly precise time estimates,

Choć potrafimy określać czas bardzo dokładnie,

when we experience something new, unusual, or dynamic,

doświadczając czegoś nowego, dynamicznego,

like hopping on one foot

jak podskakiwanie na jednej nodze

while taking instructions from a voice on the computer,

i słuchanie rozkazów głosu z komputera

or, say, jumping out of an airplane,

lub skakanie ze spadochronem,

we often miscalculate how much time has passed.

często błędnie określamy upływ czasu.

Meaning, if you bungee jump for the first time,

Pierwszy skok na bungee

your fall to the bottom may seem like it lasted for 10 seconds

wydaje się trwać może 10 sekund,

while the recorded time may actually show

choć pomiar czasu mógł wykazać,

that the jump only lasted for 5.

że skok trwał jedynie 5 sekund.

The reason for this difference is

Wyjaśnieniem tej różnicy jest fakt,

unlike your body's physical drop to the bottom,

że w odróżnieniu od fizycznego spadku ciała,

your brain's perception of time does not follow

percepcja naszego mózgu nie podąża

a straight line between two points.

w prostej linii między dwoma punktami.

Some scientists even believe

Niektórzy naukowcy twierdzą,

your brain follows more of a curved path

że mózg podąża bardziej zakrzywioną ścieżką,

that is dependent on the amount of information

zależną od ilości informacji,

you take in as you fall downwards.

które odbieramy, spadając.

For example, David Eagleman,

David Eagleman,

a neuroscientist at Baylor College of Medicine,

neurobiolog z Baylor College of Medicine,

believes time perception is heavily influenced

uważa, że percepcja czasu zależy

by the number of memories and data

od ilości wspomnień i informacji,

you record onto your brain.

które zapisujemy w mózgu.

When you have a new experience,

Kiedy zdobywamy nowe doświadczenia,

like jumping off a high dive for the first time,

np. przy pierwszym skoku z trampoliny,

your senses are heightened.

zmysły się nam wyostrzają.

You're taking in more details

Odbieramy więcej szczegółów,

about sights, sounds, and smells

wrażeń wzrokowych, dźwięków, zapachów

than you normally would.

niż miałoby to miejsce w normalnej sytuacji.

And you store more data onto your brain

Zapisujemy w umysłach więcej informacji,

in the form of memories.

układając je we wspomnienia.

So, the more data you store in your brain,

Im więcej informacji zapamiętamy,

like the smell of chlorine as you leapt from the high dive

takich jak zapach chloru podczas skoku,

or the color of the water,

czy kolor wody,

the longer your perception of that experience.

tym dłuższa jest percepcja tego doświadczenia.

Meaning, the number of memories

Oznacza to, że ilość wspomnień

and data you record on your brain

i informacje zapisane w mózgu

has a direct impact on how long

mają bezpośredni wpływ na to,

you believe that experience to have lasted.

jak długo według nas coś trwało.

Have you ever heard a person recount

Czy słyszeliście kiedyś relację kogoś,

what it's like to be in a car accident?

kto przeżył wypadek samochodowy?

Although automotive accidents typically last seconds,

Choć wypadki drogowe zwykle trwają sekundy,

those involved often say they felt

ich uczestnicy często mieli wrażenie,

the accident lasted far longer.

jakby trwało to o wiele dłużej.

Time perception can also account for

Percepcja czasu może także tłumaczyć,

why your childhood may have seem to have lasted forever.

czemu dzieciństwo zdawało się nie mieć końca.

By adulthood, a year can slip by in a heartbeat,

Dla dorosłych rok może minąć jak mgnienie oka.

but children record more data onto their brains.

Dzieci kodują w głowach więcej informacji.

This occurs because many of the experiences

Dzieje się tak, bo wiele doświadczeń

we have as children are new and unfamiliar to us.

doznanych w dzieciństwie jest dla nas nowych.

The stack of encoded memories on your brain

Wspomnień zapisanych w mózgu jest tyle,

is so dense that reading them back makes you believe

że wracając do nich mamy wrażenie,

your experiences must have taken forever.

że wydarzenia te trwały wieki.

Additionally, when you're 5 years old,

Dodatkowo, kiedy mieliśmy 5 lat,

one year is 1/5 of your life.

rok stanowił 1/5 naszego życia.

But, when you're 25, one year makes up 1/25,

Dla 25-latka rok to tylko 1/25,

further altering your perception of time.

co zmienia percepcję czasu.

And, if you're an adult,

Jeśli jesteście dorośli,

think about a trip that you may have taken

przypomnijcie sobie, jak po raz pierwszy

to a far-away land for the first time.

wybraliście się do dalekiego kraju.

Didn't those two weeks you spent exploring your surroundings

Czy te 2 tygodnie, spędzone na poznawaniu otoczenia,

seem to have lasted far longer than 14 days?

nie zdawały się trwać dłużej niż 14 dni?

Though time perception is rooted

Chociaż percepcja czasu jest mocno osadzona

in both hard science and theory,

w naukach ścisłych i teorii,

it provides a great lesson for us

daje nam bardzo dobrą lekcję,

on how to live our lives.

jak powinniśmy przeżywać życie.

I'm sure you have all heard

Z pewnością słyszeliście,

that a person shouldn't sit on a couch

że nie powinno się wylegiwać na kanapie,

and let life pass them by.

i pozwalać, by życie przeciekało przez palce.

Well, time perception tells us why that is.

Percepcja czasu wyjaśnia, dlaczego tak jest.

If you get up and engage with the world

Gdy wstaniecie i zaczniecie odkrywać świat,

and have new experiences,

zdobywając nowe doświadczenia,

and maybe even hop around on one foot

czy nawet skacząc na jednej nodze,

and bark like a dog,

i szczekając jak pies,

you will literally perceive your own life

poczujecie, że życie

to have lasted for a longer period of time.

trwa znacznie dłużej.