The dangerous race for the South Pole - Elizabeth Leane

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Agnieszka Fijałkowska

Roald Amundsen had spent nearly two years preparing his Arctic expedition.

Przygotowanie wyprawy na Arktykę zajęło Amundsenowi prawie dwa lata.

He had secured funding from the Norwegian Crown and hand-picked a trusted crew.

Dostał fundusze od króla Norwegii i osobiście wybrał zaufanych ludzi.

He’d even received the blessing of the famed explorer Fridtjof Nansen,

Otrzymał nawet błogosławieństwo słynnego podróżnika Fridtjofa Nansena

along with the use of his ship, Fram, specially constructed to withstand the ice.

i możliwość użycia jego statku Fram, którego konstrukcja była odporna na lód.

Now, with the voyage departing, he had one final announcement to his shipmates:

Tuż przed podróżą powiedział towarzyszom:

They were going to head in the opposite direction.

"Panowie, wyruszamy w przeciwnym kierunku".

By the early 20th century,

Na początku XX wieku

nearly every region of the globe had been visited and mapped,

niemal każdy obszar globu zbadano i umieszczono na mapie

with only two key locations remaining:

z wyjątkiem dwóch miejsc:

the North Pole, deep in the frozen waters of the Arctic region,

bieguna północnego, ukrytego głęboko w zamarzniętych wodach Arktyki,

and the South Pole, nestled within a recently discovered icy continent

i bieguna południowego wewnątrz niedawno odkrytego, lodowego kontynentu

in the vast Antarctic Ocean.

w przepastnym Oceanie Antarktycznym.

A veteran of several expeditions,

Jako weteran wielu ekspedycji,

Amundsen had long dreamed of reaching the North Pole.

Amundsen długo marzył o zdobyciu bieguna północnego.

But in 1909, amidst his preparations,

Ale w 1909 roku, podczas przygotowań,

news came that the American explorers Frederick Cook and Robert Peary

doszła do niego wieść, że dwaj Amerykanie, Frederick Cook i Robert Peary,

had staked rival claims to the achievement.

podjęli rywalizację w jego zdobyciu.

Instead of abandoning the planned voyage,

Zamiast porzucić zaplanowaną podróż,

Amundsen decided to alter its course to what he called “the last great problem.”

Amundsen postanowił obrać kierunek na "ostatni wielki problem".

But Amundsen’s crew weren’t the only ones kept in the dark.

Ale nie tylko załoga Amundsena nie znała jego prawdziwych zamiarów.

British naval officer Robert F. Scott had already visited the Antarctic,

Brytyjski oficer marynarki Robert F. Scott był już w Antarktyce

and was leading his own South Pole expedition.

i prowadził własną wyprawę na biegun południowy.

Now, as Scott’s ship Terra Nova reached Melbourne in 1910,

Statek Scotta, Terra Nova, dotarł do Melbourne w 1910 roku,

he was greeted with the news that Amundsen was also heading south.

gdzie przywitała go wiadomość, że Amundsen też zmierzał na południe.

Reluctantly, Scott found himself pitted against the Norwegian

Niechętnie został rywalem Norwega,

in what the newspapers called a ‘race to the Pole.’

w "wyścigu na Biegun", jak to określały gazety.

Yet if it was a race, it was a strange one.

Był to dziwny wyścig.

The expeditions left at different times from different locations,

Obie ekspedycje wyruszyły w różnym czasie z różnych miejsc,

and they had very different plans for the journey.

miały też zupełnie inne plany podróży.

Amundsen was focused solely on reaching the Pole.

Amundsen skupiał się jedynie na zdobyciu Bieguna,

Informed by his Arctic exploration,

Bogatszy o wiedzę ze swoich arktycznych wypraw,

he drew on both Inuit and Norwegian experience,

połączył doświadczenia innuickie i norweskie,

arriving with a small team of men and more than a hundred dogs.

przybywając z małą załogą i ponad setką psów.

His explorers were clothed in sealskin and furs,

Jego ludzie byli ubrani w focze skóry i futra,

as well as specially designed skis and boots.

mieli też specjalnie zaprojektowane narty i buty.

But Scott's venture was more complicated.

Wyprawa Scotta była bardziej złożona.

Launching an extensive scientific research expedition,

Planując intensywne badania naukowe w trakcie ekspedycji,

he traveled with over three times more men than Amundsen,

podróżował z ponad trzy razy większą załogą niż Amundsen,

alongside over 30 dogs, 19 Siberian ponies,

ponad 30 psami, 19 kucami syberyjskimi

and three state-of-the-art motorized sledges.

i trzema nowoczesnymi saniami motorowymi.

But these additional tools and bodies

Ale te dodatkowe rzeczy i ludzie

weighed down the ship as it battled the storms of the southern ocean.

obciążyły statek, walczący ze sztormami południowych wód.

And as they finally began to lay supplies,

Kiedy w końcu zaczęli rozładunek,

they found both their ponies and motor-sledges ineffective

odkryli, że zarówno kuce, jak i sanie były bezużyteczne

in the harsh ice and snow.

na tak srogim śniegu i lodzie.

In the spring of 1911, after waiting out the long polar night,

Wiosną 1911 roku, przeczekawszy długą noc polarną,

both parties began the journey south.

obie ekspedycje ruszyły w daleką drogę na południe.

Scott’s team traveled over the Beardmore Glacier,

Załoga Scotta ruszyła przez Lodowiec Beardmore’a,

following the path of Ernest Shackleton's earlier attempt to reach the pole.

podążając trasą wcześniejszej wyprawy Ernesta Shackletona.

But although this course had been documented, it proved slow and laborious.

Ale choć dobrze opisana, trasa wciąż była ciężka.

Meanwhile, despite an initial false start,

Tymczasem, mimo falstartu,

Amundsen’s five-man team made good time using a previously uncharted route

pięcioosobowa drużyna Amundsena miała dobry czas, idąc nową trasą

through the same Transantarctic Mountains.

również przez Góry Transantarktyczne.

They stayed ahead of Scott’s team,

Wyprzedzili zespół Scotta,

and on December 14, arrived first at their desolate destination.

docierając do odległego celu 14 grudnia.

To avoid the ambiguity that surrounded Cook and Peary’s North Pole claims,

Aby uniknąć niejasności jak te otaczające zdobycie bieguna północnego,

Amundsen’s team traversed the area in a grid

przeszli teren na planie siatki,

to make sure they covered the Pole’s location.

aby upewnić się, że zdobyli biegun.

Along with flags and a tent marker,

Oprócz flag i namiotu

they left a letter for Scott, which would not be found until over a month later.

zostawili dla Scotta list, znaleziony ponad miesiąc później.

But when Scott’s party finally reached the pole,

Kiedy zespół Scotta wreszcie dotarł na Biegun,

losing the ‘race’ was the least of their problems.

przegranie "wyścigu" było ich najmniejszym problemem.

On the way back towards the camp, two of the five men succumbed to frostbite

W drodze powrotnej dwóch z pięciu ludzi zmarło

starvation, and exhaustion.

z zimna, głodu i wycieńczenia.

The remaining explorers hoped for a prearranged rendezvous

Pozostali podróżnicy liczyli na umówione spotkanie

with a team sent from their base,

z zespołem wysłanym z ich bazy.

but due to a series of mishaps, misjudgements and miscommunications,

Z powodu serii nieszczęśliwych wypadków i złej komunikacji,

their rescue never arrived.

ratunek nigdy nie nadszedł.

Their remains, along with Scott’s diary, would not be found until spring.

Ich szczątki i dziennik Scotta znaleziono dopiero na wiosnę.

Today, scientists from various countries

Dziś naukowcy z wielu różnych krajów

live and work at Antarctic research stations.

żyją i pracują w stacjach badawczych na Antarktydzie.

But the journeys of these early explorers are not forgotten.

Ale podróże tych pionierów nie zostały zapomniane.

Despite their divergent fates, they are forever joined in history,

Mimo odmiennych losów, przeszli razem do historii,

and in the name of the research base that marks the South Pole.

a stacja badawcza znajdująca się na Biegunie nosi ich imiona.