How a few scientists transformed the way we think about disease - Tien Nguyen

Tłumaczenie: Agnieszka Zambrzycka Korekta: Rysia Wand

What if I told you that all illnesses,

A gdybym tak powiedział, że wszystkie choroby

things like the cold, the flu, strep throat,

jak przeziębienie, grypa, zapalenie gardła

came from wandering clouds of poisonous vapor?

pochodzą z wędrujących chmur trującej mgły?

You'd probably think that absurd, and, don't worry, it's completely wrong.

Uznasz to za bzdurę i słusznie.

Yet that's actually what people thought caused diseases for several centuries.

Jednak tak myśleli ludzie o przyczynach chorób przez kilka wieków.

They called it miasma theory,

Nazywali to teorią miazmatów.

and everyone from the public to the medical establishment accepted it.

Akceptował to każdy, łącznie ze światem lekarskim.

But by the 1840s, in the midst of devastating cholera outbreaks in London,

Ale roku 1840, podczas epidemii cholery w Londynie,

a small group of scientists had grown skeptical.

mała grupa naukowców nabrała wątpliwości.

Early microscopes had revealed the existence of tiny microorganisms,

Wczesne mikroskopy ujawniły istnienie maleńkich drobnoustrojów

and they proposed that it was actually these germs that cause diseases,

i zasugerowano, że to właśnie one są przyczyną chorób,

hence the name germ theory.

stąd teoria drobnoustrojów.

Though most people held onto their assumptions

Chociaż większość ludzi trzymała się utartych teorii

and strongly resisted this theory,

i silnie negowała teorię drobnoustrojów,

its supporters were determined to prove them wrong

jej zwolennicy byli zdeterminowani, by dowieść pomyłkę

by collecting compelling data.

przez zbieranie przekonujących dowodów.

Leading the charge was a physician named Dr. John Snow.

Przewodził im lekarz dr Snow.

Dr. Snow observed that cholera-infected patients

Dr Snow zaobserwował, że pacjenci chorzy na cholerę

experienced severe vomiting and diarrhea,

doświadczyli silnych wymiotów i biegunki,

symptoms of the gut as opposed to the lungs,

symptomów związanych z jelitami, a nie z płucami.

and thought that perhaps the disease was transmitted through food or drink,

To podsunęło mu, że choroba przenosi się przez jedzenie lub picie,

not the air.

nie przez powietrze.

After investigating previous outbreaks,

Po przeanalizowaniu poprzednich epidemii

he became convinced

utwierdził się w przekonaniu,

that cholera was spread through contaminated water sources.

że cholera rozprzestrzenia się przez zakażone źródła wody.

Then, late in the summer of 1854

Późnym latem 1854 roku,

when cholera suddenly struck the Soho district,

gdy cholera nagle wybuchła w Soho,

a neighborhood in London very close to his own,

dzielnicy Londynu blisko jego własnej,

Dr. Snow was hot on its trail.

dr Snow znalazł się na tropie.

He requested the records for the deceased,

Poprosił o spis zmarłych,

and within the first week, there had already been 83 deaths.

których już po tygodniu było 83.

He mapped out where each of the deceased had lived

Naniósł na mapę ich miejsce zamieszkania

and found that 73 of them resided close to the water pump on Broad Street.

i odkrył, że 73 z nich mieszkało blisko pompy na ulicy Broad.

Dr. Snow strongly recommended shutting down the pump,

Doktor Snow kategorycznie polecił zamknięcie pompy,

and because he knew how unpopular germ theory was,

a ponieważ wiedział jak niepopularna była teoria drobnoustrojów,

he suggested that cholera was spread through a poison in the water

powiedział, że cholerę spowodowała trucizna w wodzie,

instead of microorganisms,

nie drobnoustroje,

when presenting his case to governmental officials.

kiedy przedstawiał sprawę urzędnikom.

They were unconvinced,

Nie byli przekonani,

but agreed to shut down the pump as an extra precaution.

ale zgodzili się zamknąć pompę jako dodatkowy środek zapobiegawczy.

Almost immediately, new cases of infection subsided.

Prawie natychmiast ilość infekcji spadła.

Bolstered by his success,

Zachęcony sukcesem,

Dr. Snow was determined to connect the contaminated pump water

doktor Snow był postanowił połączyć zakażoną pompę

to the disease.

z chorobą.

He found the story of a widow who had died of cholera

Dowiedział się o zmarłej na cholerę wdowie,

and lived far away from Soho,

która mieszkała daleko od Soho,

but had a servant bring her water from the Broad Street pump daily

ale codziennie posyłała służącego po wodę z pompy przy ulicy Broad,

because she liked the taste.

bo lubiła jej smak.

He also discovered a workhouse

Odkrył również przytułek

located around the corner from the Broad Street pump

niedaleko ulicy Broad.

that housed hundreds of people, but only a handful had become infected,

Z setek mieszkańców zaraziło się tylko kilku,

which Dr. Snow attributed to the fact

co doktor Snow połączył z faktem,

that the workhouse had its own private well.

że przytułek miał prywatną studnię.

Finally, Dr. Snow heard of an infant

Wreszcie Snow słyszał o niemowlęciu,

who may have been one of the earliest victims of the outbreak.

które mogło być jedną z najwcześniejszych ofiar epidemii.

He learned that the child's dirty diapers

Dowiedział się, że brudne pieluszki

had been thrown into a cesspool

były wrzucane do szamba

right next to the public water pump on Broad Street.

obok publicznej pompy przy ulicy Broad.

Again, Dr. Snow presented his case,

Ponownie Dr. Snow zaprezentował sprawę

but even then, city officials spurned his theory,

ale nawet wtedy urzędnicy odrzucili jego teorię,

not wanting to admit that there was human waste in London's water supply,

nie chcąc przyznać, że w londyńskiej wodzie są ludzkie odchody

or that they were wrong about miasma theory,

lub, że teoria miazmatów jest błędna,

which was, after all, hundreds of years old.

choć krąży od setek lat.

It wasn't until 1884 that Dr. Snow's efforts

Dopiero w 1884 roku wysiłki doktora Snowa

were vindicated by Dr. Robert Koch,

potwierdził doktor Robert Koch,

who isolated the cholera-causing bacterium.

który wyodrębnił bakterię powodującą cholerę.

Koch developed a technique to grow pure cultures,

Koch opracował technikę hodowania czystych kultur

and through a series of experiments,

i przez serię eksperymentów

definitively proved that a specific bacterium

definitywnie udowodnił, że konkretne bakterie

directly cause disease.

bezpośrednio powodują chorobę.

Major contributions to germ theory

Duży wkład do teorii drobnoustrojów

also came from prolific scientist Louis Pasteur,

miał płodny naukowiec Ludwik Pasteur,

whose study of microorganisms led to the development of the first vaccines.

którego badania drobnoustrojów doprowadziły do pierwszych szczepionek.

By challenging assumptions with data-driven research,

Podważając przypuszczenia danymi z badaniami,

these scientists discredited an age-old theory

naukowcy zdyskredytowali starą teorię

and sparked a revolution that was incredibly beneficial to public health.

i zapoczątkowali rewolucję bardzo korzystną dla publicznego zdrowia.

But all of this raises the question,

To rodzi pytanie:

what are the widely held scientific beliefs of today

jakie powszechne dziś przekonania naukowe

that our descendants will find ridiculous?

wydadzą się w przyszłości idiotyczne?

And as any scientist would tell you,

Każdy naukowiec powiedziałby,

a question is an excellent place to start.

że takie pytanie to świetny start.